Sáng nay (05/5), Thứ trưởng Bộ Tư pháp Đặng Hoàng Oanh, Trưởng ban soạn thảo đã chủ trì cuộc họp Ban soạn thảo, Tổ biên tập xây dựng dự thảo Nghị định quy định chế độ áp dụng biện pháp xử lý hành chính giáo dục tại xã, phường, thị trấn.
Báo cáo tại cuộc họp cho biết, Nghị định số 111/2013/NĐ-CP ngày 30/9/2013 của Chính phủ quy định chế độ áp dụng biện pháp xử lý hành chính giáo dục tại xã, phường, thị trấn và Nghị định số 56/2016/NĐ-CP ngày 29/6/2016 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 111/2013/NĐ-CP được ban hành đã góp phần quan trọng trong công tác phòng ngừa vi phạm hành chính, tội phạm, đảm bảo an ninh trật tự, an toàn xã hội, đưa các quy định của Luật Xử lý vi phạm hành chính số 15/2021/QH13 ngày 20/6/2021 (Luật XLVPHC) về áp dụng biện pháp xử lý hành chính giáo dục tại xã phường thị trấn (sau đây gọi là biện pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn) vào cuộc sống. Nghị định đã quy định tương đối đầy đủ, cụ thể, rõ ràng về trình tự, thủ tục lập hồ sơ, ra quyết định, thi hành quyết định áp dụng biện pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn, tạo điều kiện cho lực lượng thực thi công vụ được dễ dàng, thuận lợi hơn.
Tuy nhiên, qua 08 năm triển khai thi hành, bên cạnh những kết quả đạt được, các Nghị định cũng đã bộc lộ một số hạn chế, vướng mắc liên quan đến đối tượng bị áp dụng biện pháp xử lý hành chính GDTXPTT là người nghiện ma túy (xác định tình trạng nghiện, quản lý người nghiện…), về điều kiện áp dụng biện pháp xử lý hành chính GDTXPTT...
Ngày 13/11/2020, Quốc hội khóa XIV đã thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của XLVPHC (Luật số 67/2020/QH14), có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01/01/2022, theo đó, hệ thống các quy định về áp dụng biện pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn trong Luật XLVPHC số 15/2012/QH13 hiện hành đã được sửa đổi, bổ sung để phù hợp với thực tế hiện nay, cụ thể là: Luật số 67/2020/QH14 đã bãi bỏ quy định về người nghiện ma túy từ đủ 18 tuổi trở lên có nơi cư trú ổn định là đối tượng bị áp dụng biện pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn; Luật số 67/2020/QH14 đã bổ sung đối tượng bị áp dụng biện pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn là người có hành vi sử dụng trái phép chất ma túy; Luật số 67/2020/QH14 VPHC đã sửa đổi, bổ sung các quy định về trình tự, thủ tục lập hồ sơ; xem xét, quyết định áp dụng biện pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn, biện pháp thay thế xử lý vi phạm hành chính quản lý tại gia đình.
Ngoài ra, ngày 30/3/2021, Quốc hội khóa XIV cũng đã thông qua Luật Phòng, chống ma túy (Luật số 73/2021/QH14), có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01/01/2022, theo đó có một số quy định trong Luật này liên quan đến đối tượng bị áp dụng biện pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn, đặc biệt là người sử dụng trái phép chất ma túy, ví dụ như: Quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy; xét nghiệm chất ma túy trong cơ thể; xác định tình trạng nghiện ma túy; đối tượng bị áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc…
Vì vậy, để xử lý kịp thời những hạn chế, vướng mắc, đồng thời, để phù hợp với các quy định của Luật số 67/2020/QH14 và Luật số 73/2021/QH14 về Phòng, chống ma túy, thì việc xây dựng, ban hành Nghị định quy định chế độ áp dụng biện pháp xử lý hành chính giáo dục tại xã, phường, thị trấn để thay thế Nghị định số 111/2013/NĐ-CP và Nghị định số 56/2016/NĐ-CP là hết sức cần thiết.
Tại cuộc họp các đại biểu đã tập trung trao đổi, thảo luận, góp ý đối với một số vấn đề lớn và nội dung chi tiết dự thảo Nghị định, như: Việc tổ chức quản lý người từ đủ 18 tuổi trở lên có hành vi sử dụng trái phép chất ma túy không có nơi cư trú ổn định; Việc xét nghiệm chất ma túy trong cơ thể; Xử lý trường hợp người đang trong thời gian chấp hành biện pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn nhưng tiếp tục thực hiện hành vi vi phạm; Việc chuyển các nội dung liên quan đến biện pháp GDTXPTT ở Nghị định 81/2013/NĐ-CP và Nghị định số 97/2017/NĐ-CP sang dự thảo Nghị định này…
Trong đó, đại diện Cục Cảnh sát Quản lý hành chính về trật tự xã hội, Bộ Công an cho rằng: Việc tổ chức quản lý người từ đủ 18 tuổi trở lên có hành vi sử dụng trái phép chất ma túy không có nơi cư trú ổn định nên theo hướng tạo điều kiện để giúp đỡ tốt nhất cho người vi phạm. Đối với đề xuất giao công an xã thực hiện việc quản lý, giáo dục, giúp đỡ người được giáo dục thì theo tình hình hiện nay sẽ tạo ra khó khăn nhất định: tâm lý e ngại của đối tượng đang chịu áp dụng các biện pháp; nội dung hình thức các biện pháp giáo dục có nhiều vấn đề liên quan đến kỹ năng sống, học văn hóa, hướng nghiệp dạy nghề nên UBND thực hiện sẽ đồng bộ, thống nhất hơn; lực lượng công an xã từng bước chính quy nhưng khá mỏng ở cơ sở, nhất là ở vùng sâu vùng xa.
Đồng tình với một số ý kiến của các đại biểu dự họp, theo đại diện Sở Tư pháp Hà Nội việc xét nghiệm chất ma túy trong cơ thể (Điều 14 dự thảo Nghị định) thì không nên quy định cứng nhắc trường hợp có kết quả xét nghiệm dương tính thì chuyển hồ sơ kết quả đến Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã, Trưởng Công an cấp xã mà nên chuyển cho người thiết lập hồ sơ đó...
Phát biểu kết luận cuộc họp Thứ trưởng Bộ Tư pháp Đặng Hoàng Oanh, Trưởng Ban soạn thảo đánh giá cao Cục QLXLVPHC & TDTHPL trong việc chuẩn bị hồ sơ đầy đủ từ dự thảo tờ trình đến báo cáo tổng kết... Thứ trưởng cũng đã cho ý kiến cụ thể đối với các nhóm vấn đề lớn. Về việc xác định nơi cư trú thường xuyên, Thứ trưởng yêu cầu cần cân nhắc để đưa ra những biện pháp phù hợp tháo gỡ khó khăn khi xác định nơi cư trú. Về tổ chức quản lý người không có nơi cư trú ổn định, Thứ trưởng nhận định cần quy định linh hoạt hơn, giao cho công an là lực lượng nòng cốt nhưng có thể mở rộng giao cho trưởng Công an xã hoặc các tổ chức, cá nhân khác, bởi mục đích là giáo dục người vi phạm chứ không phải là cách ly họ khỏi cộng đồng, mà Công an xã là cơ quan quản lý về dân cư sẽ có điều kiện thuận tiện trong quản lý đối tượng này. Đồng thời, cần huy động thêm các tổ chức liên quan khác tùy vào tình hình địa phương đó như tổ trưởng tổ dân phố, trưởng thôn, hội liên hiệp phụ nữ, đoàn thanh niên...
Thứ trưởng Đặng Hoàng Oanh đề nghị Tổ biên tập, cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục lấy ý kiến các Bộ, ngành, địa phương để tổng hợp bổ sung vào Báo cáo tổng kết và chuẩn bị cho các thủ tục tiếp theo trước khi trình Chính phủ.
N.D