Chia sẻ kinh nghiệm về quản lý tiền ảo

13/06/2018
Chia sẻ kinh nghiệm về quản lý tiền ảo
Chiều 12/6, Bộ trưởng Lê Thành Long đã chủ trì cuộc làm việc nghe các chuyên gia trình bày các vấn đề pháp lý liên quan đến tiền ảo. Cùng dự có các Thứ trưởng: Nguyễn Khánh Ngọc, Phan Chí Hiếu, Trần Tiến Dũng, nguyên Thứ trưởng Đinh Trung Tụng, Thủ trưởng một số đơn vị thuộc Bộ.
Cần chính sách như “khoán 10” để Việt Nam đón đầu cơ hội thành công
Mở đầu cuộc họp, Bộ trưởng Lê Thành Long nhấn mạnh sự cần thiết của buổi làm việc này để Bộ Tư pháp thực hiện nhiệm vụ được giao tại Quyết định số 1255/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt Đề án hoàn thiện khung pháp lý để quản lý, xử lý đối với các loại tài sản ảo, tiền điện tử, tiền ảo. Vì vậy, đích thân Bộ trưởng và các Thứ trưởng cùng dự đã lắng nghe và đặt rất nhiều câu hỏi cho các chuyên gia với mong muốn tìm hiểu về vấn đề mới mẻ này.
Theo giới thiệu của Bộ trưởng, các chuyên gia trình bày gồm TS Đặng Minh Tuấn (Vietkey Group, giảng viên Học viện Công nghệ Bưu chính viễn thông, Giám đốc Blockchain Research Center QNET, Phó Chủ tịch Câu lạc bộ Fintech/Hiệp hội Ngân hàng), Luật sư Manfred Otto (Công ty TNHH Duane Morris Vietnam) và Luật sư Nguyễn Đình Phương Thảo (Công ty Infinity Blockchain Labs)
Trình bày tổng quan về blockchain (công nghệ chuỗi khối), TS Đặng Minh Tuấn cho biết hiện có 2 mô hình là tập trung và phân tán (bockchain). Với mô hình tập trung thì dữ liệu, hệ thống, quản trị sẽ tập trung tại một điểm. Như thế, sẽ dẫn đến rủi ro “nghẽn cổ chai”, dễ bị tấn công từ chối dịch vụ, hacker xóa dữ liệu; hệ thống không minh bạch, không chứng minh được tính minh bạch, khả năng lạm dụng, sửa xóa dữ liệu, tham nhũng. Còn với mô hình phân tán dựa trên công nghệ chuỗi khối, dữ liệu, hệ thống, quản trị sẽ phân tán lưu trữ tại tất cả các điểm. Dù hệ thống vận hành tự động, không có người quản trị, phân xử dữ liệu nhưng dữ liệu rất khó bị phá hủy hay sửa đổi vì cần phải sửa đổi trên tất cả các nút; dữ liệu cũng minh bạch, hạn chế lạm dụng và tham nhũng, tiêu cực của hệ thống vận hành.
Theo ông Tuấn, blockchain là phát minh quan trọng nhất của nhân loại kể từ khi có internet. Đây là làn sóng điện toán lần thứ 5 và ông Tuấn nêu quan niệm, nếu như rất nhiều lĩnh vực khác sẽ không có hoặc có rất ít cơ hội để Việt Nam có thể tham gia và gặt hái thành công thì với blockchain, Việt Nam hoàn toàn có cơ hội thành công vì cả thế giới đều chỉ mới bắt đầu.
Ông Tuấn ví von, với chính sách “khoán 10”, nước ta từ một nước đói nghèo đã trở thành nước xuất khẩu gạo đứng thứ 3 thế giới, tức là phải có chính sách phù hợp. Trên cơ sở đó, ông Tuấn tha thiết mong muốn Bộ Tư pháp và một số bộ, ngành liên quan sẽ xây dựng, trình ban hành khung pháp lý cho tiền ảo nói riêng và tài sản phát triển dựa trên công nghệ blockchain nói chung như “khoán 10” để Việt Nam bứt phá được, đón đầu cơ hội trong lĩnh vực này. Gửi gắm tâm tư, nguyện vọng của giới công nghệ blockchain, ông Tuấn khẳng định đội ngũ làm blockchain rất cần những chính sách khuyến khích phù hợp, chứ không phải cần những hỗ trợ nào quá đặc biệt.
Nhiều kinh nghiệm quý về quản lý tiền ảo
Chia sẻ những trăn trở của Việt Nam trong quá trình tìm ra khái niệm pháp lý để định danh được tiền ảo, Luật sư Manfred Otto đã nêu một số kinh nghiệm quốc tế về quản lý tiền ảo. Tại một số quốc gia, vùng lãnh thổ như Singapore, Hồng Kông, tiền ảo là hàng hóa. Nhật Bản ban hành đạo luật dịch vụ thanh toán năm 2016, có quy định về tiền ảo, coi đây là phương tiện thanh toán, quản lý giao dịch tiền ảo thông qua sàn giao dịch, phát hành tiền ảo ban đầu ra công chúng (ICO) có kiểm soát và đăng ký… Một số nước thì cấm giao dịch tiền ảo, cấm ICO, cấm đào bitcoin..., còn ở Việt Nam, theo quy định hiện hành tại Nghị định số 101/2012/NĐ-CP đã được sửa đổi, bổ sung thì tiền ảo không phải phương tiện thanh toán hợp pháp.
Mặc dù một trong những rủi ro hiện nay là chuyển tiền thật thành tiền ảo rồi chuyển ra nước ngoài, Luật sư Otto cho rằng rủi ro này còn nhỏ so với các giao dịch “chợ đen” khác và có thể kiểm soát được thông qua việc kiểm soát sàn giao dịch tiền ảo và các trung gian khác có liên quan với công nghệ định danh khách hàng (KYC) và phòng chống rửa tiền (AML). Luật sư cũng cung cấp thông tin rằng không chỉ ở Việt Nam mà rất nhiều nước khác đều có những quan điểm khác nhau về việc cho phép hay không cho phép phát hành tiền ảo ra công chúng và đó cũng là vấn đề mà Việt Nam sẽ đối diện trong hoàn thiện khung pháp lý về tiền ảo.
Luật sư Nguyễn Đình Phương Thảo giới thiệu cụ thể hơn về kinh nghiệm của Hồng Kông, Singapore, Thụy Sỹ, Malaysia. Theo đó, Hồng Kông coi tiền điện tử là một loại tài sản ảo, có cả một ủy ban chống rửa tiền và tài trợ khủng bố đối với loại tiền này. ICO tại Hồng Kông có các hình thức như cổ phần, trái phiếu, ủy thác đầu tư. Singapore cũng quản lý tiền ảo tương tự Hồng Kông, đồng thời lập một quỹ kiểu như quỹ đầu tư mạo hiểm đối với tiền ảo. Tại Thụy Sỹ, có một số quy định tạo thuận lợi cho công ty khởi nghiệp trong lĩnh vực tiền ảo và có các hướng dẫn riêng về hoạt động này…
Qua buổi làm việc này, Bộ Tư pháp đã có thêm các thông tin thực tiễn để hoàn thiện báo cáo Thủ tướng Chính phủ trong thời gian tới trong việc xây dựng khung pháp lý về quản lý tiền ảo ở Việt Nam trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0 với nền tảng là công nghệ blockchain.
                     H.Thư