Ngày 29/5/2018, Bộ Tư pháp phối hợp với Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID) tổ chức Hội nghị “Đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác tổ chức thi hành pháp luật giai đoạn 2018 – 2022” tại TP.HCM.
Cần cấp thiết đổi mới
Phát biểu tại hội nghị, bà Đặng Hoàng Oanh - Thứ trưởng Bộ Tư pháp cho rằng, trong giai đoạn hiện nay, việc đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác tổ chức thi hành pháp luật nhằm thực hiện mục tiêu phát triển đất nước, bảo vệ quyền con người, quyền công dân là yêu cầu bức thiết. Công tác này phải bám sát định hướng cơ bản là thực hiện từng bước chuyển hướng chỉ đạo chiến lược từ việc đặt trọng tâm vào việc xây dựng và hoàn thiện pháp luật sang tổ chức thi hành pháp luật, bảo đảm tính nghiêm minh của pháp luật; tính liên thông, gắn kết mật thiết giữa công tác xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật.
Thứ trưởng Đặng Hoàng Oanh cũng nhấn mạnh công tác tổ chức thi hành pháp luật là nhiệm vụ quan trọng cần cấp thiết đổi mới, nâng cao do tính khả thi của văn bản quy phạm pháp luật còn hạn chế; tình trạng nhờn luật vẫn diễn ra, ý thức tuân thủ pháp luật của một bộ phận cán bộ công chức và các tổ chức, cá nhân còn hạn chế.
Trước đó, Bộ Tư Pháp đã phối hợp với các Bộ ngành liên quan xây dựng, trình Thủ tướng đề án “Đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác tổ chức thi hành pháp luật giai đoạn 2018 – 2022”. Ngày 26/ 2/2018, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc ký và ban hành Quyết định số 242/QĐ-TTg về việc phê duyệt đề án này.
Theo đó, mục tiêu chung của Đề án nhằm triển khai thực hiện một số giải pháp cơ bản đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác tổ chức thi hành pháp luật, hướng đến mục tiêu xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, tăng cường hiệu lực và hiệu quả của hệ thống pháp luật; từng bước khắc phục những hạn chế, bất cập hiện nay trong tổ chức thi hành pháp luật, tạo tiền đề cho sự chuyển biến mạnh mẽ trong hoạt động tổ chức thi hành pháp luật.
Và để chủ động tổ chức triển khai một cách bài bản, chất lượng, hiệu quả Đề án nêu trên, ngày 8/5/2018, Bộ trưởng Bộ Tư pháp đã ban hành Quyết định số 1020/QĐ-BTP, xác định rõ nhiệm vụ, thời hạn và cơ quan chủ trì, phối hợp triển khai các nhiệm vụ được nêu trong đề án.
Khó khăn trong công tác tổ chức thi hành pháp luật
Ông Đặng Thanh Sơn, Cục trưởng Cục Quản lý xử lý vi phạm hành chính và theo dõi thi hành pháp luật, Bộ Tư Pháp dẫn chứng về tình trạng pháp luật không được thi hành nghiêm chỉnh, thống nhất, triệt để tại hội nghị. Cụ thể từ năm 2014 đến giữa năm 2017 số vụ vi phạm hành chính đã phát hiện là 36.789.227 vụ việc trong đó đã xử phạt 28.493.927 vụ việc (tỷ lệ số vụ việc ngày càng tăng từ 66% năm 2014 lên 95% năm 2017)... Tổng số đối tượng bị lập hồ sơ đề nghị áp dụng các biện pháp xử lý hành chính là 57.311 đối tượng, tổng số đối tượng bị áp dụng các biện pháp xử lý hành chính là 53.164 đối tượng…
Hệ thống Văn bản Quy phạm pháp luật xử lý hành chính bao hồm Luật gồm gần 100 nghị định, 60 thông tư với khoảng gần 300.000 hanh vi vi phạm hành chính (gấp gần 1000 lần so với hình sự).
Ông Sơn cũng nêu ra những tồn tại, hạn chế chủ yếu trong tổ chức thi hành pháp luật gồm 4 điểm chính đó là: Pháp luật chậm đi vào cuộc sống, chậm phát huy hiệu quả trong đời sống xã hội. Tình trạng vi phạm pháp luật, nhờn luật diễn ra ngày một nhiều; Tổ chức thi hành pháp luât chật vật, tốn kém thời gian, kinh phí, vất vả, phức tạp, khó triển khai, làm nản lòng các chủ thể thực thi, tạo dư địa cho tiêu cực; Thực thi pháp luật chưa nghiêm, chưa thống nhất, chưa khách quan, công bằng minh bạch làm giảm sút niềm tin của người dân vào tính nghiêm minh của luật pháp; Kỹ năng thực thi pháp luật chưa chuyên nghiệp, kỷ cương thi hành pháp luật, cơ chế kiểm tra, kiếm soát bị buông lỏng, xử lý chưa nghiêm.
Và nguyên nhân của những tồn tại yếu kém trong tổ chức thi hành pháp luật được đưa ra là chất lượng pháp luật chưa cao. Tổ chức bộ máy nhà nước cồng kềnh, nhiều tầng nấc, dẫn dến thẩm quyền bị chia cắt, bẻ vụn, phát sinh lợi ích cục bộ, tạo dư địa cho lợi ích nhóm tồn tại. Kỹ năng của đội ngũ thực thi pháp luật chưa đáp ứng được thực tiễn, cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ tổ chức thi hành pháp luật chưa đủ đáp ứng. Thiếu cơ chế thi hành hữu hiệu dẫn đến tổ chức hi hành pháp luật chưa tốt.
Tại hội nghị, ông Hồ Quang Huy, Phó Cục trưởng Cục Quản lý Xử lý vi phạm hành chính và theo dõi thi hành pháp luật, Bộ Tư pháp đã báo cáo đánh giá về tình hình thực hiện Nghị định số 59/2012/NĐ-CP. Theo đó, sau 5 năm thực hiện nghị định công tác theo dõi tình hình thi hành pháp luật đã đạt được nhiều kết quả tích cực trên tất cả các lĩnh vực thuộc phạm vi, chức năng, nhiệm vụ quản lý nhà nước của các Bộ, nghành, địa phương. Tuy nhiên các văn bản hướng dẫn thi hành cũng bộc lộ nhiều hạn chế, bất cập ảnh hưởng đến hiệu lực, hiệu quả công tác theo dõi thi hành pháp luật.
Giải pháp triển khai đề án một cách hiệu quả
Mục tiêu cụ thể mà Đề án
“Đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác tổ chức thi hành pháp luật giai đoạn 2018 – 2022” hướng đến chính là tiếp tục sửa đổi, bổ sung, cụ thể hóa các quy định hiện hành về tổ chức thi hành pháp luật; thực hiện nghiên cứu, đề xuất các cơ chế, chính sách phục vụ xây dựng, hoàn thiện pháp luật về tổ chức thi hành pháp luật; nâng cao chất lượng một số hoạt động tổ chức thi hành pháp luật trong đó, tập trung thực hiện giải pháp tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác tổ chức thi hành pháp luật; đổi mới công tác theo dõi, đánh giá tình hình thi hành pháp luật; tăng cường năng lực phản ánh chính sách, đẩy mạnh hoạt động ứng dụng công nghệ thông tin trong tổ chức thi hành pháp luật; bảo đảm những điều kiện cần thiết để phục vụ việc tổ chức thi hành pháp luật, nhất là trong bối cảnh Đảng và Nhà nước ta đẩy mạnh chủ trương, chính sách tinh giản biên chế...
.jpg)
Cùng với đó, trên cơ sở bám sát các mục tiêu chung và mục tiêu cụ thể, đề án đưa ra 07 nhóm nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu như: Tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy Đảng, chính quyền các cấp trong công tác tổ chức thi hành; hoàn thiện thể chế về tổ chức thi hành và theo dõi thi hành pháp luật; đổi mới công tác theo dõi, đánh giá tình hình thi hành pháp luật; tăng cường năng lực phản ứng chính sách trong quá trình tổ chức thi hành pháp luật; ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động tổ chức thi hành pháp luật; tăng cường theo dõi, kiểm tra việc thực hiện trách nhiệm quản lý nhà nước trong công tác tổ chức thi hành pháp luật; bảo đảm các điều kiện cho công tác tổ chức thi hành pháp luật.
Tại Hội nghị
“Đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác tổ chức thi hành pháp luật giai đoạn 2018 – 2022”, lãnh đạo các Sở Tư pháp một số tỉnh thành phía Nam cũng đã có những báo cáo tham luận và trực tiếp thảo luận về thực trạng triển khai công tác thi hành pháp luật, việc hoàn thiện cơ chế thu thập thông tin và xử lý kết quả theo dõi tình hình thi hành pháp luật, cơ chế phối hợp liên ngành trong hoạt động theo dõi tình hình thi hành pháp luật... Những ý kiến của lãnh đạo các Sở Tư pháp được ghi nhận và sẽ báo cáo lại lãnh đạo Bộ Tư pháp.
Lãnh đạo Bộ Tư pháp cũng đề nghị các đại biểu tham dự hội nghị ghi nhận những nội dung của đề án và tham mưu lại cho lãnh đạo các tỉnh. Từ đó, giúp cho việc thực hiện và triển khai đề án được hiệu quả và đi đúng định hướng của Đảng và Nhà nước.
Phạm Văn