Sáng 19/9, Trường Đại học Luật Hà Nội phối hợp với Viện Chiến lược và Khoa học pháp lý, Bộ Tư pháp tổ chức Tọa đàm khoa học “Kinh nghiệm quốc tế về thiết kế cấu trúc hệ thống pháp luật và giá trị tham khảo cho Việt Nam”.
Đồng chủ trì Tọa đàm là PGS. TS Tô Văn Hòa, Hiệu trưởng Trường Đại học Luật Hà Nội và TS Nguyễn Văn Cương, Viện trưởng Viện Chiến lược và Khoa học pháp lý.
Phát biểu khai mạc, PGS. TS Tô Văn Hòa, Hiệu trưởng Trường Đại học Luật Hà Nội cho biết, việc nghiên cứu, trao đổi kinh nghiệm quốc tế về thiết kế hệ thống pháp luật có ý nghĩa to lớn trong bối cảnh nước ta đang đẩy mạnh xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa. Đây cũng là một trong những nội dung trọng tâm của Đề án “Hoàn thiện cấu trúc hệ thống pháp luật Việt Nam” do Bộ Tư pháp chủ trì thực hiện.
Theo PGS.TS Tô Văn Hòa, thực tiễn lập pháp ở nhiều quốc gia trên thế giới đã chứng minh rằng, một hệ thống pháp luật được thiết kế hợp lý, đồng bộ, khả thi và phù hợp với bối cảnh phát triển sẽ là nền tảng vững chắc bảo đảm hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước, đồng thời thúc đẩy sự phát triển bền vững của xã hội.
PGS. TS Tô Văn Hòa, Hiệu trưởng Trường Đại học Luật Hà Nội phát biểu khai mạc.
Tọa đàm là một diễn đàn học thuật quan trọng, nơi các nhà khoa học, các chuyên gia, thầy cô giáo cùng nhau chia sẻ, phân tích những kinh nghiệm quý báu từ thực tiễn quốc tế, đồng thời gợi mở những bài học, giải pháp thiết thực, có giá trị tham khảo sâu sắc cho tiến trình hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam.
“Tôi tin tưởng rằng, với tinh thần khoa học, trách nhiệm và sự đóng góp trí tuệ tâm huyết của quý vị đại biểu, Tọa đàm sẽ thu được nhiều ý kiến có giá trị lý luận và thực tiễn, góp phần quan trọng vào việc thực hiện thành công Đề án của Bộ Tư pháp, cũng như sự nghiệp đổi mới, hoàn thiện hệ thống pháp luật nước ta trong kỷ nguyên mới”, Hiệu trưởng Trường Đại học Luật Hà Nội nói.
Phát biểu dẫn đề, TS. Nguyễn Văn Cương, Viện trưởng Viện Chiến lược và Khoa học pháp lý gửi lời cảm ơn các nhà khoa học, các chuyên gia, thầy cô đã dày công nghiên cứu, viết tham luận kinh nghiệm nghiệm quốc tế về thiết kế cấu trúc hệ thống pháp luật, trong đó có nhiều nước mà Viện Chiến lược và Khoa học pháp lý dự kiến nghiên cứu.
TS Nguyễn Văn Cương, Viện trưởng Viện Chiến lược và Khoa học pháp lý phát biểu đề dẫn.
TS Nguyễn Văn Cương hy vọng qua trình bày của các đại biểu tham dự, nhóm thường trực của Đề án “Hoàn thiện cấu trúc hệ thống pháp luật Việt Nam” có thêm góc nhìn về hình hài hay cấu trúc của hệ thống pháp luật - là các quy phạm pháp luật đang có hiệu lực của quốc gia đó. Đồng thời mong các đại biểu chỉ rõ, với hệ thống các quy phạp pháp luật như vậy thì thứ bậc, trật tự, hiệu lực của các quy phạm sẽ như thế nào, cách thiết kế của các nước ra sao; sự cân đối hài hòa giữa các lĩnh vực của các nước như thế nào…
Tại Tọa đàm, PGS.TS Nguyễn Hiền Phương, Trần Thị Hương Giang đã chia sẻ về cấu trúc hệ thống pháp luật của Đức và giá trị tham khảo cho Việt Nam. Theo các chuyên gia, Cộng hòa liên bang Đức là quốc gia điển hình áp dụng hệ thống pháp luật Civil Law. Cấu trúc hệ thống pháp luật cũng được hình thành và phát triển trên cơ sở những nguyên tắc đặc thù của hệ thống pháp luật Civil Law, phù hợp với bối cảnh kinh tế - xã hội, văn hóa và truyền thống pháp lý, yêu cầu hội nhập trong thời đại mới. Việc học hỏi từ một quốc gia như vậy có ý nghĩa sâu sắc trong quá trình cải cách, hoàn thiện cấu trúc hệ thống pháp luật của Việt Nam nhằm khẳng định vai trò của pháp luật như công cụ điều chỉnh xã hội dân chủ và hiện đại.
Dựa trên những phân tích, trong bối cảnh tình hình thực tiễn Việt Nam hiện nay, hai tác giả đề xuất thiết lập cơ chế giám sát Hiến pháp; phân hóa rõ ràng hệ thống tòa chuyên trách theo các ngành luật; đẩy mạnh pháp điển hóa và xây dựng các bộ luật khung; tăng cường vai trò của án lệ và tập quán trong hệ thống pháp luật.
Chia sẻ tại Tọa đàm, TS Phạm Quý Đạt chia sẻ về cấu trúc hệ thống pháp luật của Cộng hòa Pháp. Theo TS Phạm Quý Đạt, nhìn chung hệ thống pháp luật của Cộng hòa Pháp đã đáp ứng mục tiêu đổi mới, hướng tới bảo vệ quyền lợi ích hợp pháp của công dân, tạo môi trường hài hòa, ổn định để cộng đồng phát triển toàn diện, phù hợp với xu thế mới của xã hội.
Từ những nghiên cứu tại Cộng hòa Pháp, TS Đạt rút ra một số giá trị có thể tham khảo cho Việt Nam trong quá trình hoàn thiện hệ thống pháp luật như: bảo đảm nguyên tắc pháp quyền trong thiết kế cấu trúc hệ thống pháp luật; bảo đảm nguyên tắc hài hòa pháp luật, tương thích với các chuẩn mực pháp lý quốc tế mà Việt Nam đã cam kết, tạo điều kiện thuận lợi cho việc chủ động, tích cực hội nhập quốc tế trong kỷ nguyên mới; bảo đảm nội dung quy định trong hệ thống pháp luật bám sát yêu cầu thực tiễn, tôn trọng quy luật khách quan, kịp thời./.
Hồng Mây