Ngày 20/12/2023, thực hiện hoạt động số 4.2. thuộc Kế hoạch hoạt động năm 2023 của Nhóm chuyên gia Việt Nam của Tổ công tác hỗn hợp Việt Nam – Liên bang Nga đã được phê duyệt kèm theo Quyết định số 1002/QĐ-BTP ngày 09/6/2023, Bộ Tư pháp Việt Nam và Bộ Tư pháp Liên bang Nga phối hợp tổ chức buổi làm việc trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm của Liên Bang Nga về ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý thi hành án dân sự (THADS).
Buổi làm việc do ông Babekin Dmitriy Vladimirovich - Phó Vụ trưởng Vụ Pháp luật quốc tế và hợp tác quốc tế - Bộ Tư pháp Liên bang Nga, ông Nguyễn Thắng Lợi - Phó Tổng Cục trưởng Tổng Cục THADS và bà Nguyễn Linh Kha - Phó Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế - Bộ Tư pháp đồng chủ trì. Tham dự buổi làm việc, về phía Bộ Tư pháp Liên bang Nga có đại diện Vụ Hợp tác quốc tế và hợp tác quốc tế; Vụ chính sách về thi hành cưỡng chế; Phòng pháp luật thủ tục - Vụ quốc phòng, an ninh và tư pháp; Phòng hỗ trợ phần mềm ứng dụng - Cục CNTT, Phòng Tổ chức thi hành án - Cục Tổ chức Thi hành án, và Phòng hợp tác quốc tế - Cục Pháp luật của Cơ quan Liên bang về THADS. Về đại diện Đại sứ quán Nga tại Việt Nam, có ông Lunev Konstantin - Tham tán tham dự trực tiếp tại Bộ Tư pháp Việt Nam. Về phía Việt Nam, có đại diện các đơn vị thuộc Tổng cục THADS, Vụ Hợp tác quốc tế, Cục Công nghệ thông tin, Viện Chiến lược và Khoa học pháp lý, Vụ Pháp luật quốc tế của Bộ Tư pháp. Đại diện Trung tâm tin học, Vụ Tổng hợp Toà án nhân dân tối cao, Đại sứ quán Việt Nam tại Liên bang Nga và thành viên của Tổ tư vấn Ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số của Tổng cục THADS tham dự trực tuyến.
Các đại biểu của Bộ Tư pháp Liên bang Nga
Phát biểu mở đầu buổi làm việc, đồng chí Nguyễn Thắng Lợi – Phó Tổng Cục trưởng Tổng cục THADS cảm ơn sự quan tâm phối hợp của Bộ Tư pháp Liên bang Nga trong thời gian qua cũng như việc tổ chức buổi làm việc hôm nay. Đồng chí nhấn mạnh, Bộ Tư pháp Việt Nam và Bộ Tư pháp Liên bang Nga trong thời gian qua đã có nhiều hoạt động trao đổi, hợp tác về công tác pháp luật. Trong đó, Cơ quan Thi hành án Liên bang Nga và Tổng cục THADS Việt Nam luôn giữ mối quan hệ gắn bó. Hai bên đã trao đổi, kết nối và Bộ Tư pháp Việt Nam đã cử các đoàn công tác tham dự nhiều Hội nghị quốc tế về công tác thi hành án tổ chức tại Nga, gần đây nhất là tham dự trực tuyến Diễn đàn pháp lý quốc tế Xanh Pê-téc-bua vào tháng 5/2023. Tại các hội nghị, diễn đàn, Bộ Tư pháp, Cơ quan Thi hành án Liên bang Nga rất quan tâm đến công tác ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác tư pháp nói chung và công tác THADS nói riêng. Đây là xu thế tất yếu của các nước trên thế giới trong bối cảnh cách mạng 4.0 đang tác động mạnh mẽ vào mọi lĩnh vực. Tại Việt Nam, Hệ thống THADS cũng đang tích cực triển khai các nhiệm vụ, giải pháp chuyển đổi số nhằm nâng cao hiệu quả công tác THADS. Mặc dù đã đạt được một số kết quả nhất định, nhưng vẫn còn không ít vấn đề cần nghiên cứu hoàn thiện thể chế và nâng cấp về hạ tầng kỹ thuật. Do đó, buổi làm việc này vừa là sự tiếp nối những kết quả hợp tác giữa hai Bộ Tư pháp trong thời gian qua, vừa là cơ hội để Tổng cục THADS trao đổi, học hỏi kinh nghiệm của Liên bang Nga trong lĩnh vực này. Từ đó, hai bên có thể xem xét, thảo luận về kế hoạch hợp tác giữa cơ quan THADS hai nước trong thời gian tới.
Tại buổi làm việc, hai bên đã trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm về ứng dụng công nghệ thông tin trong THADS và trao đổi về đề xuất, định hướng hợp tác trong thời gian tới.
Đ/c Hoàng Thế Anh – Vụ trưởng Vụ Nghiệp vụ 3 trao đổi, chia sẻ thông tin về ứng dụng công nghệ thông tin trong THADS tại Việt Nam
Tại Liên bang Nga, công nghệ thông tin được ứng dụng trong cả giai đoạn ra bản án, quyết định của Toà án và trong giai đoạn thi hành án.
Bộ Tư pháp Nga đã tham mưu ban hành Luật Liên bang số 220-FZ có hiệu lực từ ngày 01/01/2017 quy định việc sử dụng tài liệu điện tử trong hoạt động của các cơ quan tư pháp. Luật quy định bản án, quyết định của Toà án sau khi được Thẩm phán ký điện tử sẽ được đăng tải lên cổng thông tin điện tử của Toà và đương sự trong vụ việc có thể truy cập để nhận bản án, quyết định điện tử. Theo giải thích của Hội đồng Tòa án tối cao Liên bang Nga, văn bản của tòa án hoặc bản sao của nó được coi là đã được nhận nếu được đăng trên trang thông tin điện tử chính thức của tòa án ở chế độ hạn chế truy cập ngay sau ngày đăng tải trên trang thông tin điện tử (khoản 32 Nghị quyết số 57 ngày 26/12/2017 “Về một số vấn đề áp dụng pháp luật trong việc sử dụng tài liệu dưới dạng điện tử trong hoạt động của các tòa án có thẩm quyền chung và tòa án trọng tài”).
Ở giai đoạn thi hành án, Chấp hành viên sử dụng hệ thống thông tin để gửi các văn bản đến các cơ quan liên quan để yêu cầu cung cấp các thông tin về đương sự. Việc yêu cầu này hoàn toàn sử dụng hình thức điện tử, không còn sử dụng văn bản giấy. Thời hạn để các cơ quan trả lời yêu cầu của Chấp hành viên là 03 ngày, kể từ ngày nhận được yêu cầu. Các yêu cầu pháp lý của Chấp hành viên là bắt buộc đối với tất cả các cơ quan nhà nước, chính quyền địa phương, công dân và tổ chức và phải được tuân thủ nghiêm ngặt trên toàn Liên bang Nga. Càng ngày, số lượng các cơ quan liên quan và các thông tin về đương sự có thể được cung cấp theo hình thức này càng tăng, ví dụ như thông tin về bất động sản, phương tiện tàu biển, tàu bay, nơi làm việc, các khoản phúc lợi xã hội, lương hưu và những khoản khác.
Đối với đương sự, pháp luật Liên bang Nga quy định những hình thức thông báo khác nhau trong quá trình thi hành án. Các phương thức thông báo truyền thống bao gồm gửi qua đường bưu điện, tống đạt trực tiếp, hoặc Chấp hành viên ủy thác việc tống đạt thông qua người thứ ba. Ngoài ra, pháp luật quy định có thể thông báo cho người phải thi hành án qua điện thoại, điện tín, thư điện tử và tin nhắn SMS. Đặc biệt, sau khi bắt đầu thực hiện thủ tục cưỡng chế thi hành án, thông báo được gửi vào tài khoản cá nhân của người phải thi hành án trên Cổng dịch vụ công quốc gia nếu họ có tài khoản. Cơ quan THADS có thể kiểm tra việc đương sự đã xem thông báo trên Cổng dịch vụ công quốc gia hay chưa; nếu đương sự không mở ra xem trong vòng 14 ngày thì cơ quan THADS sẽ thực hiện tống đạt theo hình thức truyền thống.
Hai bên cũng đã trao đổi, chia sẻ, tìm hiểu thêm thông tin, kinh nghiệm của Việt Nam và Nga về ứng dụng công nghệ thông tin trong THADS, như công tác đào tạo nhân lực số, xây dựng phần mềm, đầu tư phát triển hạ tầng, uỷ thác tư pháp v.v. Nội dung trao đổi, chia sẻ giúp hai bên có thêm hiểu biết về pháp luật cũng như thực tiễn của mỗi nước, từ đó tiếp tục có thêm các đề xuất nghiên cứu, trao đổi để nâng cao hiệu quả ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác THADS.
Về định hướng hợp tác giữa Cơ quan Thi hành án Liên bang Nga và Tổng cục THADS của Việt Nam trong thời gian tới, hai bên đã trao đổi và cơ bản thống nhất về mặt chủ trương để tiếp tục báo cáo Lãnh đạo Bộ Tư pháp hai nước. Đề xuất hợp tác cho thấy còn rất nhiều nội dung, hoạt động mà hai cơ quan THADS có thể xem xét triển khai trong thời gian tới. Điều này càng khẳng định sự quan tâm, ưu tiên của Bộ Tư pháp Liên bang Nga trong việc hợp tác với Bộ Tư pháp Việt Nam trong lĩnh vực THADS./.
Nguyễn Thị Ngân – Tổng cục THADS