Thực hiện Kế hoạch công tác năm 2022 đã được Bộ trưởng Bộ Tư pháp phê duyệt, trong khuôn khổ Chương trình dự án hợp tác Tăng cường pháp luật và tư pháp tại Việt Nam (Dự án EU JULE, hợp phần UNICEF), Cục Con nuôi đã nghiên cứu, xây dựng dự thảo quy trình xác nhận trẻ em đủ điều kiện cho làm con nuôi và dự thảo quy trình nghiệp vụ công tác xã hội. Để hoàn thiện dự thảo, Cục Con nuôi tổ chức Hội nghị lấy ý kiến góp ý vào ngày 09/12/2022 tại tỉnh Bắc Ninh.
Hội nghị do Bà Phạm Thị Kim Anh, Phó Cục trưởng Cục Con nuôi chủ trì, với sự tham gia của 33 đại biểu trực tiếp và 42 đại biểu tham dự trực tuyến, đại diện cho các Sở Tư pháp, Sở Lao động, Thương binh và Xã hội, cơ sở trợ giúp xã hội của các tỉnh, thành phố trên cả nước. Về phía nhà tài trợ Bà Nguyễn Thị Y Duyên, đại diện Chương trình Bảo vệ trẻ em của UNICEF tại Việt Nam tham dự Hội nghị.
Hội nghị đã nghe Dự thảo báo cáo nghiên cứu xây dựng thủ tục xác nhận trẻ em đủ điều kiện làm con nuôi; báo cáo dự thảo quy trình công tác xã hội trong lĩnh vực nuôi con nuôi; các Kết quả khảo sát, lấy ý kiến phục vụ cho xây dựng 02 báo cáo và các tham luận từ đại diện Sở Tư pháp tỉnh Bình Dương, Sở Tư pháp thành phố Hà Nội và Làng thiếu niên Thủ Đức, thành phố Hồ Chí Minh về các nội dung có liên quan.
Trên cơ sở kết quả nghiên cứu, đề xuất của Cục Con nuôi, các đại biểu đã có ý kiến thống nhất cao đối với việc cần thiết phải hợp nhất quy trình xác nhận trẻ em đủ điều kiện làm con nuôi trong nước và nước ngoài, hướng tới cấp cơ sở là công chức tư pháp hộ tịch tại các Ủy ban nhân dân cấp xã; Sở Tư pháp kiểm tra, đánh giá việc giải quyết nuôi con nuôi nước ngoài vì lợi ích tốt nhất của trẻ em; tăng cường công tác phối hợp liên ngành, không chỉ dừng lại ở công tác phối hợp trong giới thiệu trẻ em làm con nuôi mà cần mở rộng liên quan đến các hoạt động nuôi con nuôi khác.
Về dự thảo quy trình nghiệp vụ công tác xã hội trong lĩnh vực con nuôi, trước khi xây dựng Quy trình, Cục Con nuôi đã tiến hành khảo sát trực tiếp và trực tuyến tại 40 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Kết quả khảo sát cho thấy, thực trạng hiện nay, trên 40 tỉnh thành khảo sát, chỉ có 2542 cán bộ công tác xã hội ở cấp tỉnh; tại cấp huyện cũng có 1 vị trí nhân viên công tác xã hội; ở cấp xã, chưa có cán bộ xã hội mà chỉ có người làm công tác bảo vệ trẻ em cấp xã hoặc cộng tác viên công tác xã hội ở xã, phường, thị trấn nhưng chưa được đào tạo. Các đại biểu đều nhận định, đội ngũ cán bộ xã hội hiện nay mới đang trong giai đoạn hình thành, còn thiếu về số lượng và chưa được tập huấn các nghiệp vụ liên quan đến nuôi con nuôi Do đó, đội ngũ công chức tư pháp – hộ tịch cấp xã có thể được tập huấn nghiệp vụ công tác xã hội để tham gia giải quyết nuôi con nuôi, tuy nhiên, lực lượng này cũng đang quá tải đối với các nhiệm vụ hiện đang được giao.
Hội nghị nhất trí cao tính cần thiết phải có sự tham gia của đội ngũ nhân viên công tác xã hội trong lĩnh vực nuôi con nuôi. Trong khuôn khổ Quyết định số 112/QĐ-TTg ngày 22 tháng 01 năm 2021 của Thủ tướng Chính phủ ban hành Chương trình phát triển công tác xã hội giai đoạn 2021-2030, Bộ Tư pháp (Cục Con nuôi) cần có văn bản hướng dẫn cụ thể đối với nghiệp vụ công tác xã hội trong giải quyết nuôi con nuôi.
Bà Nguyễn Thị Y Duyên đánh giá cao về kết quả của những khảo sát và việc xây dựng Dự thảo 02 quy trình nêu trên nhằm nâng cao chất lượng giải quyết nuôi con nuôi tại Việt Nam, một trong những biện pháp bảo vệ trẻ em mang tính bền vững, lâu dài. Bà cũng đã cung cấp thêm một số thực trạng về công tác xã hội hiện nay tại Việt Nam và khẳng định UNICEF Việt Nam sẽ tiếp tục đồng hành với Cục Con nuôi để hoàn thiện các quy trình và đẩy mạnh hơn nữa công tác giải quyết nuôi con nuôi tại Việt Nam.
Kết luận Hội nghị, Bà Phạm Thị Kim Anh, Phó Cục trưởng Cục Con nuôi đã cảm ơn sự tham gia đóng góp ý kiến tích cực của các đại biểu tham dự Hội nghị. Cục Con nuôi tiếp thu ý kiến, tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện nội dung dự thảo các quy trình, mong muốn tiếp tục nhận được sự hợp tác tích cực của UNICEF, sự tham gia tích cực của các địa phương trong công tác giải quyết nuôi con nuôi, đảm bảo tất cả các trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt có nhu cầu tìm một mái ấm gia đình thay thế phù hợp nhất vì lợi ích tốt nhất của trẻ em.
Nguyễn Minh Phượng