Được sự hỗ trợ của Cơ quan Con nuôi Trung ương về nuôi con nuôi quốc tế của Pháp (thông qua Đại sứ quán Pháp tại Việt Nam) và được sự đồng ý của Lãnh đạo Bộ Tư pháp, trong các ngày 18, 19, 20 tháng 5 năm 2022, Cục Con nuôi tổ chức Hội nghị tập huấn trực tuyến với các địa phương Bình Dương, Cần Thơ, Long An, Hà Nội về nguyên tắc bổ trợ trong giải quyết nuôi con nuôi nước ngoài và công tác giới thiệu trẻ em làm con nuôi nước ngoài theo Luật Nuôi con nuôi, Công ước La Hay năm 1993.
Nguyên tắc bổ trợ (ưu tiên chăm sóc thay thế trong nước) là một trong những nguyên tắc cơ bản của Công ước quốc tế về quyền trẻ em và Công ước La Hay năm 1993 về Bảo vệ trẻ em và Hợp tác trong lĩnh vực nuôi con nuôi quốc tế. Đối với pháp luật trong nước, việc ưu tiên giải quyết con nuôi trong nước được quan tâm thực hiện và trở thành nguyên tắc xuyên suốt được quy định tại Luật Nuôi con nuôi và các văn bản hướng dẫn thi thành. Tuy nhiên, đây là cơ chế mới, chỉ xuất hiện sau khi Luật Nuôi con nuôi ra đời và Việt Nam tham gia Công ước La Hay.
Nhằm cung cấp kiến thức pháp luật về nguyên tắc bổ trợ trong giải quyết nuôi con nuôi nước ngoài và công tác giới thiệu trẻ em làm con nuôi nước ngoài, được sự hỗ trợ của Cơ quan Con nuôi Trung ương về nuôi con nuôi quốc tế của Pháp (thông qua Đại sứ quán Pháp tại Việt Nam) và được sự đồng ý của Lãnh đạo Bộ Tư pháp, trong các ngày 18, 19, 20 tháng 5 năm 2022, Cục Con nuôi tổ chức Hội nghị tập huấn trực tuyến với các địa phương Bình Dương, Cần Thơ, Long An, Hà Nội về nguyên tắc bổ trợ trong giải quyết nuôi con nuôi nước ngoài và công tác giới thiệu trẻ em làm con nuôi nước ngoài theo Luật Nuôi con nuôi, Công ước La Hay năm 1993. Ông Đặng Trần Anh Tuấn - Cục trưởng Cục Con nuôi và Bà Phạm Thị Kim Anh – Phó Cục trưởng Cục Con nuôi chủ trì các Hội nghị nói trên. Tham dự Hội nghị tại các điểm cầu có lãnh đạo Sở Tư pháp, Sở Lao động, Thương binh và Xã hội cùng các cán bộ, công chức, viên chức trực tiếp tham gia giải quyết công tác nuôi con nuôi của các cơ quan này và các cơ sở trợ giúp xã hội, UBND cấp huyện (cán bộ Phòng Tư pháp), UBND cấp xã (công chức tư pháp - hộ tịch) trên địa bàn tỉnh/thành phố.
Hội nghị đã tập trung tập huấn các nội dung cơ bản của nguyên tắc bổ trợ khi giải quyết việc nuôi con nuôi, theo đó, chú trọng việc tôn trọng quyền của trẻ em được sống trong môi trường gia đình gốc; ưu tiên giải quyết nuôi con nuôi trong nước trước khi giới thiệu trẻ em làm con nuôi ở nước ngoài. Những lưu ý cần tránh hoặc không thực hiện để đảm bảo tuân thủ nguyên tắc bổ trợ khi giải quyết cho trẻ em làm con nuôi nước ngoài cũng là một trong những nội dung quan trọng được nêu ra tại Hội nghị. Bên cạnh đó, với mục tiêu tìm gia đình nhận con nuôi phù hợp với trẻ em và bảo đảm lợi ích tốt nhất của trẻ, các đại biểu tham dự Hội nghị đã được nghe hướng dẫn thủ tục giới thiệu trẻ em ở cơ sở trợ giúp xã hội làm con nuôi nước ngoài và những lưu ý cần tránh hoặc không thực hiện để đảm bảo việc giới thiệu trẻ em ở cơ sở nuôi dưỡng làm con nuôi nước ngoài tuân thủ đúng quy định của pháp luật hiện hành.
Tại Hội nghị, cùng với việc trình bày chuyên đề tập huấn của các báo cáo viên, Cục Con nuôi đã trình chiếu phim hoạt hình có nội dung hướng dẫn mô hình của Hội đồng ghép trẻ. Thông qua nội dung trình chiếu, các đại biểu tham dự Hội nghị có được cái nhìn toàn diện về cách thức thực hiện thủ tục giới thiệu trẻ em ở cơ sở trợ giúp xã hội làm con nuôi nước ngoài cũng như vai trò, ý nghĩa của việc thành lập Hội đồng ghép trẻ tại địa phương. Đây được coi là một trong những đổi mới về phương thức truyền thông của Cục Con nuôi nhằm nâng cao hiệu quả của công tác giải quyết việc nuôi con nuôi, đồng thời, nâng cao nhận thức quyền trẻ em được sống trong môi trường gia đình thông qua các hình thức chăm sóc thay thế, trong đó có nuôi con nuôi.
Đại biểu tham dự Hội nghị đã báo cáo, trình bày tham luận về những nội dung có liên quan đến việc thực hiện nguyên tắc bổ trợ trong lĩnh vực nuôi con nuôi và công tác giới thiệu trẻ em cho gia đình xin nhận con nuôi theo Công ước La Hay năm 1993 tại địa phương. Nhiều khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện nguyên tắc bổ trợ và giới thiệu trẻ em do các đại biểu nêu ra đã được đại diện Lãnh đạo Cục Con nuôi giải đáp thỏa đáng như: vấn đề xác định nơi có thẩm quyền xác nhận hoàn cảnh gia đình khi cha mẹ nuôi có nơi thường trú khác nhau; tiêu chí xác định điều kiện kinh tế của người nhận con nuôi; tiêu chí để xác định cha mẹ đẻ của trẻ em không có điều kiện chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ em; khoảng cách độ tuổi giữa cha mẹ nuôi và con nuôi thế nào là phù hợp; chế tài đối với trường hợp cha mẹ nuôi không gửi báo cáo tình hình phát triển của trẻ em sau khi được nhận làm con nuôi...
Các đại biểu tham dự Hội nghị đánh giá cao những nỗ lực và sự quan tâm, tích cực của Cục Con nuôi trong việc tập huấn về nguyên tắc bổ trợ trong giải quyết nuôi con nuôi nước ngoài và công tác giới thiệu trẻ em làm con nuôi nước ngoài theo Luật Nuôi con nuôi và Công ước La Hay năm 1993 và hi vọng, với những nội dung được tập huấn tại Hội nghị, công tác giải quyết con nuôi sẽ có những chuyển biến tích cực trong thời gian tới./.
Nguyễn Minh Phượng