Hỗ trợ trực tuyến yêu cầu thi hành án và cơ chế một cửa tại các cơ quan thi hành án dân sự (THADS) được thực hiện thí điểm từ tháng 07/2016. Sau gần một năm đưa vào thí điểm tại 12 địa phương trên cả nước bước đầu đã cho thấy những tín hiệu tích cực từ phía người dân và các cơ quan thi hành án địa phương. Dựa trên những kết quả đạt được, Tổng cục THADS đã quyết định triển khai hỗ trợ trực tuyến THADS và cơ chế một cửa trên phạm vi toàn quốc kể từ ngày 01/6/2017.
Kế hoạch cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2016-2020 của Thủ tướng Chính phủ đã xác định cơ chế một cửa, cơ chế một cửa liên thông và ứng dụng công nghệ thông tin trong việc xử lý các thủ tục hành chính là một trong số những mục tiêu quan trọng, cần triển khai thực hiện đồng bộ tại các cơ quan Chính phủ. Trong thời gian vừa qua, do đặc trưng công việc mang nặng tính chất chuyên môn, nghiệp vụ nên các thủ tục hành chính về thi hành án còn ít, chưa được thống nhất thực hiện tại các cơ quan địa phương đã gây không ít khó khăn cho người dân đến thực hiện quyền và nghĩa vụ thi hành án. Trước thực tế trên, để đẩy mạnh việc ứng dụng công nghệ thông tin, đổi mới phương thức làm việc trong các cơ quan thi hành án dân sự (THADS) từ tháng 07/2016 đến tháng 02/2017, Tổng cục THADS đã triển khai thực hiện thí điểm hỗ trợ trực tuyến yêu cầu thi hành án và cơ chế một cửa tại Cục và Chi cục THADS trực thuộc của 12 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (gồm các thành phố: TP.Hồ Chí Minh, Hà Nội, Hải Phòng, Đà Nẵng, Cần Thơ và các tỉnh: Sơn La, Bắc Giang, Nam Định, Thanh Hóa, Đồng Nai, An Giang, Kiên Giang).
Theo đó, sau hơn 07 tháng triển khai thực hiện các cơ quan THADS thực hiện thí điểm đã tiếp nhận và hỗ trợ 111 yêu cầu thi hành án của tổ chức, cá nhân. Trong đó tập trung tại thành phố Hồ Chí Minh (84 yêu cầu), Đà Nẵng (19 yêu cầu), Hải Phòng (04 yêu cầu), Bắc Giang (02 yêu cầu), Hà Nội, Thanh Hóa (01 yêu cầu), các trường hợp này khi đến nộp hồ sơ trực tiếp tại cơ quan THADS đều được cơ quan THADS giao Quyết định thi hành án sau khi kiểm tra đầy đủ hồ sơ. Tại bộ phận một cửa đã tiếp nhận tổng số 9.558 hồ sơ. Trong đó, tại cấp Cục là 1.024 hồ sơ, tại cấp Chi cục là 8.534 hồ sơ; số hồ sơ được giải quyết đúng hạn là 9.520 hồ sơ, quá hạn 01 hồ sơ; chưa đến hạn là 37 hồ sơ. Tuy con số trên còn khá khiêm tốn so với lượng hồ sơ trên thực tế, nhưng hỗ trợ trực tuyến THADS và cơ chế một cửa bước đầu đã nhận được những phản hồi tốt từ phía người dân cũng như tác động tích cực đến quá trình quản lý nội bộ tại các cơ quan thi hành án dân sự.
Với mô hình mới này, cá nhân, tổ chức khi giao dịch với cơ quan THADS có thể lựa chọn hình thức nộp hồ sơ trực tiếp tại bộ phận một cửa, gửi qua đường bưu điện, dịch vụ bưu chính công ích hoặc đơn giản hơn chỉ cần gửi đơn và hồ sơ yêu cầu thi hành án vào địa chỉ hòm thư điện tử tại các trang thông tin THADS đối với những thủ tục được hỗ trợ trực tuyến. Cán bộ phụ trách tiếp nhận sau khi kiểm tra hồ sơ sẽ lập phiếu hẹn nêu rõ thời điểm giải quyết cụ thể dựa trên thời hạn đã quy định của từng thủ tục hành chính. Quy trình không những xác định cụ thể thời gian xử lý hồ sơ mà còn phân công theo dõi chặt chẽ tình trạng hồ sơ đang được giải quyết để đảm bảo sự kịp thời, thông suốt. Đặc biệt, quy trình một cửa còn phân định rõ trách nhiệm của từng cá nhân, tổ chức khi thực thi nhiệm vụ: “trường hợp giải quyết hồ sơ quá hạn, Phòng, đơn vị chuyên môn phải có văn bản xin lỗi người yêu cầu, trong đó ghi rõ lý do quá hạn, thời hạn trả kết quả lần sau. Các văn bản này chuyển cho Bộ phận một cửa để liên hệ, gửi cho tổ chức, cá nhân”.
Trên cơ sở những kết quả đạt được, ngày 11/5/2017 Tổng cục THADS đã ban hành các Quyết định số 536, 537/QĐ-TCTHADS ngày 11/5/2017 và Công văn số 1639/TCTHADS-NV3 về việc triển khai hỗ trợ trực tuyến THADS trên 03 loại thủ tục sau: yêu cầu thi hành án dân sự, yêu cầu xác nhận kết quả thi hành án dân sự và thủ tục khiếu nại, tố cáo về thi hành án dân sự. Đối với cơ chế một cửa được áp dụng thực hiện với 05 thủ tục thi hành án: đề nghị xác nhận kết quả thi hành án; yêu cầu thay đổi Chấp hành viên; ra quyết định thi hành án theo đơn yêu cầu; đề nghị miễn, giảm chi phí cưỡng chế thi hành án; đề nghị miễn giảm phí thi hành án.
Có thể nói việc áp dụng hỗ trợ trực tuyến trong thi hành án dân sự và giải quyết các thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa đã được hầu hết người dân, cơ quan tổ chức đồng tình ủng hộ, góp phần tạo sự thông thoáng, hạn chế bức xúc, khiếu nại của đương sự, tạo được lợi ích kép cả về phía quản lý nội bộ cơ quan THADS và cả về phía người dân. So với thời điểm trước khi áp dụng hai mô hình trên việc giải quyết TTHC của tổ chức, cá nhân được thực hiện nhanh chóng, chính xác, trách nhiệm, bước đầu tạo nên sự chuyển biến về hình ảnh, chất lượng phục vụ nhân dân của cơ quan THADS. Qua đó, hạn chế đến mức thấp nhất việc đi lại và thời gian chờ đợi của công dân khi đến giao dịch, bảo đảm tính công khai, minh bạch trong quá trình giải quyết công việc của cơ quan THADS và công chức làm công tác THADS.
Vụ Nghiệp vụ 3-TCTHADS