Phúc đáp Công số 02/STP-TTr ngày 19/02/2008 của Thanh tra Sở Tư pháp tỉnh Đắk Nông hỏi về thẩm quyền thanh tra của Thanh tra Sở Tư pháp đối với Đoàn luật sư của tỉnh, thẩm quyền ban hành quyết định thanh tra, kế hoạch thanh tra, trình tự, thủ tục một cuộc thanh tra. Căn cứ vào Luật Thanh tra, Thanh tra Bộ Tư pháp có chức năng, nhiệm vụ hướng dẫn nghiệp vụ thanh tra chuyên ngành cho Thanh tra Sở, Thanh tra Bộ Tư pháp xin hướng dẫn như sau:
1. Về thẩm quyền thanh tra, phạm vi thanh tra
- Tại khoản 2, Điều 28 của Luật thanh tra quy định nhiệm vụ, quyền hạn của Thanh tra Sở: “Thanh tra việc chấp hành pháp luật chuyên ngành của cơ quan, tổ chức, các nhân trong lĩnh vực quản lý do sở phụ trách”;
-Tại khoản 2, Điều 10 của Nghị định số 74/2006/NĐ-CP ngày 01/8/2006 quy định về tổ chức và hoạt động của Thanh tra Tư pháp trong đó quy định nhiệm vụ, quyền hạn của Thanh tra Sở như sau: “ Thanh tra chuyên ngành đối với cơ quan, tổ chức cá nhân trong việc chấp hành pháp luật chuyên ngành thuộc phạm vi quản lý nhà nước của Sở Tư pháp theo quy định của pháp luật gồm: kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật; phổ biến, giáo dục pháp luật; thi hành án dân sự cấp huyện (theo sự uỷ quyền của Bộ trưởng Bộ Tư pháp); công chứng, chứng thực; hộ tịch, quốc tịch; lý lịch tư pháp; nuôi con nuôi có yếu tố nước ngoài; luật sư; tư vấn pháp luật; giám định tư pháp; bán đấu giá tài sản; trọng tài thương mại; trợ giúp pháp lý và công tác tư pháp khác.”;
- Tại điểm h, khoản 2, Điều 25 của Nghị định số 28/2007/NĐ- CP ngày 26/02/2007 quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Luật sư đã quy định Sở Tư pháp giúp Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thực hiện quản lý nhà nước về luật sư và hành nghề luật sư tại địa phương, có nhiệm vụ, quyền hạn sau đây: “Thực hiện kiểm tra, thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo về tổ chức, hoạt động của Đoàn luật sư, tổ chức hành nghề luật sư theo thẩm quyền hoặc theo uỷ quyền của Bộ trưởng Bộ Tư pháp hoặc Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; xử phạt vi phạm hành chính đối với luật sư, tổ chức hành nghề luật sư theo thẩm quyền.”;
Từ những quy định của pháp luật nêu trên, Thanh tra Sở Tư pháp tỉnh Đắk Nông có thẩm quyền thanh tra trong phạm vi quản lý nhà nước của Sở Tư pháp hoặc do Bộ Tư pháp uỷ quyền tại tỉnh Đắk Nông nói chung và thanh tra về tổ chức và hoạt động của Đoàn luật sư, tổ chức hành nghề Luật sư tại tỉnh Đắk Nông nói riêng. Tuy nhiên, thanh tra đối với Đoàn Luật sư là hoạt động thanh tra chuyên ngành vì Đoàn Luật sư không phải là đơn vị thuộc quyền quản lý trực tiếp của Sở Tư pháp. Do đó, khi tiến hành thanh tra chuyên ngành đối với Đoàn Luật sư thì Thanh tra Sở phải căn cứ vào khoản 3, Điều 4 của Luật Thanh tra năm 2004: “Thanh tra chuyên ngành là hoạt động thanh tra của cơ quan quản lý nhà nước theo ngành, lĩnh vực đối với cơ quan, tổ chức, cá nhân trong việc chấp hành pháp luật, những quy định về chuyên môn - kỹ thuật, quy tắc quản lý của ngành, lĩnh vực thuộc thẩm quyền quản lý.”.
Theo đó, về phạm vi thanh tra đối với Đoàn Luật sư là có giới hạn, cụ thể Thanh tra Sở chỉ tiến hành thanh tra đối với việc chấp hành pháp luật, những quy định chuyên môn, quy tắc quản lý của ngành Tư pháp.
Khi tiến hành thanh tra trong lĩnh vực Luật sư, tư vấn pháp luật, Thanh tra Sở cần chú ý:
+ Đối tượng của thanh tra chuyên ngành gồm: cán bộ, công chức làm nhiệm vụ quản lý nhà nước trong lĩnh vực Luật sư, tư vấn pháp luật và các tổ chức, cá nhân có hoạt động trong lĩnh vực này.
+ Đối với sai phạm của cán bộ công chức làm nhiệm vụ quản lý nhà nước trong lĩnh vực Luật sư, tư vấn pháp luật thì xử lý theo Pháp lệnh cán bộ, công chức.
+ Đối với hành vi vi phạm hành chính của các tổ chức, cá nhân hoạt động trong lĩnh vực Luật sư, tư vấn pháp luật thì xử lý theo Điều 21 đến Điều 24 của Nghị định 76/2006/NĐ-CP của Chính phủ ngày 02/8/2006 quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực Tư pháp.
2. Thẩm quyền ban hành quyết định thanh tra, kế hoạch thanh tra
a) Thẩm quyền ban hành quyết định thanh tra
+ Đối với Giám đốc Sở Tư pháp:
Căn cứ vào Điều 37, Điều 38 của Nghị định số 41/2005/NĐ-CP ngày 25/3/2005 của Chính Phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Thanh tra thì Giám đốc Sở có thẩm quyền ban hành quyết định thanh tra chuyên ngành theo kế hoạch (khi xét thấy cần thiết) và ban hành quyết định thanh tra chuyên ngành đột xuất.
+ Đối với Chánh Thanh tra Sở Tư pháp:
Căn cứ khoản 1, Điều 47 của Luật Thanh tra; khoản 1, Điều 37 của Nghị định số 41/2005/ NĐ- CP quy định về việc ra quyết định thanh tra chuyên ngành theo chương trình, kế hoạch: “Căn cứ chương trình, kế hoạch thanh tra đã được Bộ trưởng, Giám đốc Sở phê duyệt, Chánh Thanh tra Bộ, Chánh Thanh tra Sở ra quyết định thanh tra và thành lập Đoàn Thanh tra để tiến hành thanh tra…”
Căn cứ khoản 4, Điều 38 Nghị định số 41/2005/NĐ- CP: “Trường hợp phát hiện vụ việc vi phạm pháp luật cần phải ngăn chặn kịp thời, Chánh Thanh tra Bộ, Chánh Thanh tra Sở ra quyết định thanh tra đồng thời báo cáo ngay với Bộ trưởng, Giám đốc Sở”.
Với những quy định của pháp luật trên cho thấy Chánh Thanh tra Sở có thẩm quyền ra quyết định thanh tra chuyên ngành theo chương trình, kế hoạch thanh tra đã được Giám đốc Sở phê duyệt .
Cụ thể Chánh Thanh tra Sở Tư pháp tỉnh Đắk Nông có thẩm quyền ra quyết định thanh tra về tổ chức và hoạt động của Đoàn Luật sư tỉnh Đắk Nông nếu nội dung thanh tra về tổ chức và hoạt động của Đoàn luật sư được Thanh tra Sở Tư pháp đưa vào chương trình, kế hoạch thanh tra trong năm và đã được Giám đốc Sở Tư pháp phê duyệt hoặc khi phát hiện thấy vấn đề của Đoàn luật sư có vi phạm pháp luật cần ngăn chặn kịp thời thì Chánh Thanh tra Sở cũng là người có thẩm quyền được ra quyết định thanh tra và báo cáo ngay với Giám đốc Sở Tư pháp.
b)Thẩm quyền ban hành kế hoạch thanh tra
- Tại điểm a, khoản 1, Điều 8, Chương II của Quyết định số 2151/2006/QĐ- TTCP về Ban hành Quy chế hoạt động Đoàn thanh tra ngày 10/11/2006 quy định: “Trưởng đoàn thanh tra có nhiệm vụ tổ chức việc xây dựng kế hoạch tiến hành thanh tra trình Người ra quyết định thanh tra phê duyệt” .
Theo đó, Trưởng đoàn thanh tra phải dự thảo kế hoạch thanh tra để trình Giám đốc Sở hoặc Chánh Thanh tra Sở phê duyệt kế hoạch thanh tra.
3. Về thủ tục, trình tự để tiến hành thanh tra của Thanh tra Sở Tư pháp đối với tổ chức và hoạt động của Đoàn Luật sư
a) Thủ tục: Để tiến hành thanh tra thì phải có quyết định thanh tra và kế hoạch thanh tra được ban hành kèm theo. Cụ thể là Đoàn Thanh tra Sở Tư pháp tỉnh Đắk Nông khi thanh tra các tổ chức, cá nhân có hoạt động trong lĩnh vực Luật sư, tư vấn pháp luật thì Giám đốc Sở Tư pháp hoặc Chánh Thanh tra Sở phải ra quyết định thanh tra và phê duyệt kế hoạch thanh tra.
b) Trình tự: Sau khi quyết định và kế hoạch của Đoàn thanh tra đã được phê duyệt, Đoàn Thanh tra phải thực hiện theo quy định từ Điều 14 đến Điều 27 của Quyết định số 2151/2006/QĐ-TTCP.
Để tìm hiều chi tiết về quy trình một cuộc thanh tra, đề nghị Thanh tra Sở tham khảo bài viết: “Nghiệp vụ Thanh tra Tư pháp và quy trình thực hiện một cuộc thanh tra” trên trang Web của Bộ Tư pháp theo địa chỉ: http://nghiepvu.moj.gov.vn/ (chọn mục Thanh tra Tư pháp ở cửa sổ bên trái)
Trên đây là nội hướng dẫn của Thanh tra Bộ Tư pháp để Thanh tra Sở Tư pháp tỉnh Đắk Nông thực hiện nhiệm vụ thanh tra theo thẩm quyền tại địa phương ./.