I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG VẤN ĐỀ NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC
1. Trang vtv.vn có bài Yêu cầu TQ chấm dứt xâm phạm chủ quyền VN. Bài báo phản ánh: Thời gian gần đây, Trung Quốc tiếp tục có các hoạt động tại khu vực quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam, cụ thể là:
- Công ty Dầu khí Ngoài khơi quốc gia Trung Quốc (CNOOC) tiến hành mời thầu dầu khí 19 lô ở khu vực phía Bắc Biển Đông trong đó có lô 65/24, cách đảo Cây (Tree Island) thuộc quần đảo Hoàng Sa khoảng 01 hải lý.
- Ngày 2/3, biên đội tàu hộ vệ 11 của Trung Quốc tiến hành huấn luyện bắn đạn thật ở vùng biển thuộc quần đảo Hoàng Sa.
- Ngày 7/3, tại kỳ họp thứ 5 Chính hiệp khóa XI, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Du lịch Trung Quốc đã phát biểu về việc Tổng cục Du lịch Trung Quốc và chính quyền tỉnh Hải Nam đang hợp tác để mở rộng hoạt động du lịch tại quần đảo Hoàng Sa.
- Ngày 12/3, trên “Diễn đàn cường quốc” của mạng Nhân dân, Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Cục trưởng Cục văn vật quốc gia Trung Quốc cho biết, trong giai đoạn Quy hoạch 5 năm lần thứ 12, Trung Quốc sẽ xây dựng trung tâm khảo cố dưới đáy “Nam Hải” (Biển Đông) và trạm công tác “Tây Sa” (Hoàng Sa).
- Chính quyền tỉnh Hải Nam tổ chức cuộc đua thuyền buồm Cúp Ty Nam từ Tam Á đến quần đảo Hoàng Sa vào ngày 28/3…
Trước những hoạt động trên của phía Trung Quốc, ngày 15/3, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam, ông Lương Thanh Nghị nêu rõ: “Hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa là bộ phận không thể tách rời của lãnh thổ Việt Nam. Những hoạt động nêu trên của Trung Quốc vi phạm nghiêm trọng chủ quyền của Việt Nam đối với quần đảo Hoàng Sa, vi phạm luật pháp quốc tế, trái với tinh thần Tuyên bố về cách ứng xử của các bên ở Biển Đông ký năm 2002 giữa ASEAN và Trung Quốc, đi ngược lại nhận thức chung của Lãnh đạo cấp cao hai nước và không có lợi cho việc phát triển quan hệ hữu nghị và hợp tác giữa Việt Nam và Trung Quốc.
Việt Nam yêu cầu phía Trung Quốc tôn trọng chủ quyền của Việt Nam, chấm dứt các hoạt động xâm phạm chủ quyền của Việt Nam tại khu vực quần đảo Hoàng Sa, đóng góp thiết thực vào việc duy trì hòa bình và ổn định trên Biển Đông".
2. Báo Dân trí có bài Thu phí bảo trì đường bộ: “Sự công bằng chỉ là tương đối!” Bài báo phản ánh: Ông Nguyễn Văn Quyền - Phó Tổng Cục trưởng Tổng Cục đường bộ Việt Nam trao đổi với báo chí về Đề án Qũy bảo trì đường bộ và chủ trương thu phí trong thời gian tới.
Trên cơ sở đề xuất của Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) và sự thống nhất của các Bộ ngành liên quan, Nghị định Qũy bảo trì đường bộ quy định về việc lập, quản lý và sử dụng Qũy bảo trì đường bộ vừa được Thủ tướng Chính phủ ký ban hành. Trong đó, quy định phí bảo trì đường bộ được thu hàng năm trên đầu phương tiện giao thông cơ giới là ô tô và xe máy sẽ bắt đầu được thực thi từ ngày 1/6 tới đây.
Đề án Qũy bảo trì đường bộ đang thu hút sự quan tâm đặc biệt của người sử dụng phương tiện. Một thông tin có thể nói là khá chắc chắn rằng Đề án đã có sự sửa đổi về phương án thu và mức thu đã thống nhất trước đây cho phù hợp hơn, nhưng khi chỉ còn hơn 2 tháng nước chủ ô tô và xe máy sẽ phải nộp phí cho việc bảo trì đường bộ thì thông tin mức thu, cách thức thu như thế nào lại chưa được công bố.
Trao đổi với báo giới, ông Nguyễn Văn Quyền, Phó Tổng Cục trưởng Tổng Cục đường bộ Việt Nam cho biết, hiện nay Chính phủ mới ký ban hành Nghị định, Bộ GTVT cũng chưa tổ chức họp để có ý kiến chỉ đạo những nội dung cụ thể. Những công việc cần thực hiện là xây dựng Thông tư liên tịch giữa Bộ GTVT với Bộ Tài chính, hình thành cơ quan quản lý Quỹ, và việc triển khai trong toàn quốc. Thời gian cụ thể lúc nào thu, hình thức thu, mức thu… sẽ có những bước tiếp theo.
Với phương án được lựa chọn là thu phí qua đầu phương tiện theo Nghị định đã ban hành, nhiều ý kiến cho rằng, sẽ là không công bằng khi xe đi ít vẫn phải đóng nhiều, mà xe đi nhiều như taxi, xe khách lại cũng đóng cùng một mức như xe gia đình… Tuy nhiên ông Quyền lập luận: “Phương thức nào cũng có những tồn tại nhất định của nó và đúng là thu theo đầu phương tiện thì không phản ánh đúng việc người sử dụng phương tiện nhiều. Theo quản lý ngành chúng tôi biết các phương tiện kinh doanh sẽ hoạt động hết công suất và sử dụng đường nhiều, còn phương tiện phục vụ gia đình thì sử dụng ít hơn, nhưng cũng phải chấp nhận điều đó vì sự nghiệp bảo trì đường bộ, sự công bằng chỉ là đối, có sân siu giữa người này, người kia và đóng góp chung cho sự nghiệp bảo trì đường bộ”.
Trên thực tế, Quỹ bảo trì đường bộ được Chính phủ cho phép thành lập đúng lúc một số loại phí khác đang, đã, và sắp được thu, hoặc đang được đề xuất như: phí môi trường, phí lưu hành phương tiện cá nhân, phí ô tô vào trung tâm thành phố giờ cao điểm… Nhiều ý kiến đã lo ngại về tình trạng “phí chồng phí” khi một ô tô có thể sẽ phải đóng tới 60 - 70 triệu tiền đồng phí các loại/năm.
“Các lĩnh vực khác, mỗi một dịch vụ đưa ra đều có loại phí. Hiện nay, tôi được biết phí bảo trì đường bộ là phí chuyên cho sử dụng dịch vụ đường bộ Chính phủ mới ban hành. Còn các các phí khác thì thuộc lĩnh vực khác tôi chưa có nghiên cứu sâu về những loại phí đó” - ông Quyền cho hay.
Thu phí qua đầu phương tiện đối với xe máy được cho là sẽ rất rắc rối khi không kiểm soát được lượng xe di chuyển từ tỉnh này đi tỉnh khác, đăng ký một nơi nhưng lại sử dụng một nơi, nhưng Vị Tổng Cục phó này nêu quan điểm: “Về cơ bản với mô tô, xe máy người dân chủ yếu đi trong địa bàn địa phương. Tuy nhiên, cũng có thể có đi sang các tỉnh lân cận, nhưng chúng ta cũng phải xác định xe tỉnh này đi sang tỉnh kia thì xe tỉnh khác cũng có một phần sang tỉnh này. Thứ nữa, cái gì cũng chỉ mang tính tương đối, nếu chi li quá cũng không quản lý được. Bộ GTVT đã nghiên cứu nhiều, nhưng chưa tìm được phương án nào tối ưu hơn. Việc thu phí để xây dựng cơ sở hạ tầng tại địa phương cũng là trách nhiệm của chính quyền các cấp”.
Cũng theo ông Quyền, hiện Đề án về đổi mới công tác bảo trì đường bộ trong phạm vi cả nước đang được xây dựng theo hướng sẽ tổ chức việc đặt hàng, đấu thầu công khai về công tác này đối với các doanh nghiệp, kể cả tư nhân và cổ phần. Qũy bảo trì sẽ được thực hiện công khai, minh bạch việc kiểm tra, nghiệm thu, thanh toán, sẽ thực hiện cơ chế thị trường có sự giám sát và quản lý của xã hội, người dân một cách minh bạch.
Về các trạm thu phí trên các quốc lộ đang thực hiện thì Nghị định Chính phủ ban hành đã đưa ra lộ trình để xem xét. Theo đó, các trạm thu phí nộp ngân sách nhà nước sẽ có lộ trình để giải tán, riêng các trạm thu phí công trình BOT vẫn sẽ tiếp tục hoạt động. Bộ GTVT được giao trách nhiệm chỉ đạo để thực hiện những nội dung này.
3. Báo Thanh niên Online có bài Chính phủ ủng hộ đề xuất của TP.HCM tịch thu xe gây rối. Bài báo phản ánh: Chiều 15.3, đoàn công tác của Chính phủ do Phó thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc dẫn đầu đã làm việc với UBND TP.HCM về công tác đảm bảo an toàn giao thông năm 2012.
Phát biểu tại buổi làm việc, Phó thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đồng ý về mặt nguyên tắc các kiến nghị của UBND TP.HCM, như tiếp tục tập trung ưu tiên tối đa các nguồn vốn, đặc biệt là nguồn vốn ODA để xây dựng hệ thống đường sắt đô thị và các công trình giao thông trọng điểm khác trên địa bàn TP, nhằm từng bước hoàn chỉnh hệ thống đường vành đai, hạn chế các loại xe tải nặng và ô tô quá cảnh lưu thông vào khu vực trung tâm TP; thực hiện thí điểm tịch thu tất cả các phương tiện tham gia đua xe trái phép, chạy xe gây rối trật tự công cộng (bất kể chủ sở hữu)...
Về vấn đề xử lý đua xe trái phép, Bộ trưởng Bộ GTVT Đinh La Thăng cho biết, trong khi chờ thông qua Nghị định 34 sửa đổi, Bộ sẽ có văn bản đề nghị Quốc hội, Chính phủ ủng hộ kiến nghị tịch thu phương tiện và cho thi hành ngay để đảm bảo tính răn đe của pháp luật. “Xe đua trái phép có hai loại: xe độ lại rồi thì tịch thu tiêu hủy vì những xe này sẽ không được cấp phép để lưu hành, còn xe bình thường tham gia đua thì sẽ bán sung công quỹ”, ông Thăng nói.
Báo cũng có bài Kiến nghị thành lập cơ quan tài phán hành chính về đất đai. Bài báo phản ánh: Trong báo cáo gửi Đoàn giám sát của UBTVQH về thực hiện chính sách đất đai, Bộ NN-PTNT cho biết việc giải quyết khiếu nại tố cáo về đất đai của các cơ quan hữu trách còn nhiều thiếu sót, nhiều quyết định giải quyết chưa thấu tình đạt lý.
Việc tổ chức thực hiện các quyết định giải quyết đã có hiệu lực pháp luật còn thiếu kiên quyết, dẫn đến vụ việc không được giải quyết dứt điểm, khiếu nại kéo dài. Hình thức văn bản giải quyết một số vụ việc chưa đảm bảo theo quy định của pháp luật như việc ban hành công văn, thông báo... để thay thế quyết định giải quyết khiếu nại tố cáo về đất đai. Bộ NN-PTNT kiến nghị thành lập hệ thống cơ quan tài phán hành chính về đất đai. Cơ quan tài phán ở T.Ư trực thuộc Chính phủ, bộ máy tổ chức theo ngành dọc, lực lượng cán bộ có đủ năng lực, trình độ..., có trách nhiệm đưa ra quyết định cuối cùng sau khi các cơ quan có thẩm quyền ở địa phương đã ban hành quyết định giải quyết lần đầu nhưng người có đơn không đồng ý với quyết định đó.
II- THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Pháp luật & Xã hội có bài Đề xuất mô hình cơ quan đăng ký hộ tịch ở 2 cấp. Bài báo phản ánh: Chiều qua 14-3, UBND quận Ba Đình đã tổ chức Hội nghị tổng kết công tác đăng ký, quản lý hộ tịch và việc thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến hộ tịch trên địa bàn quận Ba Đình từ năm 1987 đến nay.
Kết quả thực hiện ở quận Ba Đình cho thấy, Nghị định 158/2005/NĐ-CP về đăng ký và quản lý hộ tịch của Chính phủ với việc đơn giản hóa khá nhiều về thủ tục, giấy tờ trong đăng ký hộ tịch đã tạo điều kiện thuận lợi cho người dân khi có yêu cầu đăng ký các sự kiện hộ tịch.
Tuy nhiên, bên cạnh đó thì Nghị định 158 cũng đã bộc lộ nhiều bất cập. Đáng chú ý, về mô hình quản lý hộ tịch ở 4 cấp và giao cho 3 cấp đăng ký như hiện nay theo đánh giá của quận Ba Đình là chưa hợp lý. Bởi việc quy định cấp tỉnh đăng ký một số việc về hộ tịch sẽ dẫn đến tình trạng quá tập trung vào giải quyết các việc đăng ký theo thẩm quyền của cấp mình mà hạn chế nhiệm vụ quản lý nhà nước đối với cấp dưới là chỉ đạo, hướng dẫn, kiểm tra và tuyên truyền vận động trong công tác hộ tịch. Chưa kể việc quy định mô hình cơ quan đăng ký 3 cấp nhiều trường hợp gây khó khăn, phức tạp cho người dân trong việc xác định thẩm quyền và thủ tục. Tuy nhiên, nếu để mô hình 1 cấp xã đăng ký thì sẽ quá tải. Bởi ở cấp xã, phường chỉ có một cán bộ Tư pháp hộ tịch. Trình độ chuyên môn của cán bộ Tư pháp hộ tịch cấp xã hiện còn nhiều hạn chế, nên mới chỉ giải quyết tốt các trường hợp đăng ký thủ tục hộ tịch đơn giản. Trường hợp thủ tục phức tạp hơn nên để cơ quan chuyên môn giúp việc của UBND cấp huyện giải quyết để có điều kiện nghiên cứu chuyên sâu. Từ phân tích kể trên, quận Ba Đình đề xuất nên thực hiện mô hình đăng ký hộ tịch ở 2 cấp (cấp huyện, cấp xã) để vừa giảm tải áp lực công việc cho cơ sở vừa đảm bảo đối với các trường hợp thủ tục đăng ký hộ tịch phức tạp sẽ có cơ quan chuyên môn giúp việc UBND huyện xem xét giải quyết.
Cùng với mô hình đăng ký hộ tịch 2 cấp, quận Ba Đình cũng đề xuất Dự án Luật Hộ tịch nên có quy định về chức danh Hộ tịch viên trên cơ sở tách riêng công tác hộ tịch khỏi công tác tư pháp khác theo hướng chuyên nghiệp hóa chức danh Hộ tịch viên. Theo quận Ba Đình, chế định Hộ tịch viên là sự chuyên nghiệp hóa, đào tạo bài bản với tư cách là công chức giúp việc cho UBND cấp xã, hoạt động chuyên trách không phải kiêm nhiệm việc khác. Luật Hộ tịch cũng cần quy định rõ điều kiện và tiêu chuẩn để được bổ nhiệm Hộ tịch viên. Việc xác định rõ chức danh cũng như tiêu chuẩn Hộ tịch viên sẽ tạo điều kiện cho cơ quan quản lý trong quá trình đào tạo, bổ nhiệm cũng như xây dựng chế độ chính sách đối với Hộ tịch viên; đặc biệt là xác định rõ trách nhiệm của Hộ tịch viên để nâng cao chất lượng của công tác đăng ký và quản lý hộ tịch.
2. Báo Nhà báo & Công luận có bài Viết tiếp "kỳ án" cố ý làm hư hỏng tài sản tại Bà Rịa - Vũng Tàu. Bài báo phản ánh Báo Nhà báo và Công luận số ra ngày 8/3/2012 đăng bài “Kỳ án” cố ý làm hư hỏng tài sản ở Bà Rịa-Vũng Tàu” phản ánh hàng loạt sai sót trong quá trình điều tra, truy tố và xét xử. Ðặc biệt là việc điều tra viên Ðỗ Thanh Bình (Công an thị xã Bà Rịa) ký nhận 125 triệu đồng của đương sự nhưng lại bỏ ngoài hồ sơ vụ án. Dư luận đang đặt câu hỏi; liệu có biểu hiện tiêu cực, cố tình “hình sự hóa” vụ việc để thu giữ số tiền này hay không? Vì vậy, rất cần các cơ quan chức năng đặc biệt là Ban chỉ đạo cải cách tư pháp tỉnh nhanh chóng vào cuộc làm rõ.
Lật lại hồ sơ vụ án cho thấy có nhiều uẩn khúc xung quanh số tiền 125 triệu đồng. Ông Nguyễn Hoàng Mão tuy bị khởi tố, bắt tạm giam về tội “Cố ý làm hư hỏng tài sản” nhưng vợ ông là bà Bùi Thị Ánh Nguyệt phải mang 125 triệu đồng đến nộp cho điều tra viên Ðỗ Thanh Bình. Càng khó hiểu hơn khi việc nộp tiền diễn ra sau khi sự việc ông Mão cầm cuộn tranh vải đập vào nắp ca-pô xe ô-tô của ông Nguyễn Cơ Ðiện gần 6 tháng? Mặc dù điều tra viên Ðỗ Thanh Bình đã tiến hành lập biên bản thu giữ tang vật khi vợ ông Mão đến nộp 125 triệu đồng nhưng theo nhiều chuyên gia pháp luật, do số tiền này là tranh chấp dân sự nên cơ quan công an không được nhận, phải do tòa án phán quyết. Ông Ðỗ Thanh Bình đã “làm thay” nhiệm vụ giữ tiền của kho bạc Nhà nước bởi vì sau đó, số tiền này đã bị bỏ ngoài hồ sơ vụ án. Thậm chí, đến tận khi ông Mão bị xét xử và chấp hành xong hình phạt 10 tháng cải tạo không giam giữ, số tiền này vẫn không biết đi đâu, về đâu? Chỉ đến khi vợ chồng ông Mão làm đơn khiếu nại tố cáo gửi Công an tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu thì Công an thị xã Bà Rịa mới “liên tiếp” có giấy mời vợ chồng ông Mão lên làm việc về số tiền này. Tuy nhiên, vợ chồng ông Mão khẳng định rằng đã bị cơ quan điều tra Công an thị xã Bà Rịa ép buộc nộp số tiền này, việc ông Mão bị khởi tố, bắt tạm giam cũng vì số tiền này nên đã kiên quyết chưa nhận lại. Vợ chồng ông Mão tiếp tục đề nghị làm rõ hành vi thu giữ số tiền 125 triệu đồng này. Bà Bùi Thị Ánh Nguyệt, vợ ông Nguyễn Hoàng Mão bức xúc: “Nếu như vợ chồng tôi không làm đơn khiếu nại, vụ án không được Giám đốc thẩm, án sơ thẩm không bị hủy thì chắc số tiền 125 triệu đồng kia vĩnh viễn chìm vào quên lãng!
Tuy nhiên, điều dư luận quan tâm là hơn một năm kể từ ngày vợ chồng ông Mão có đơn khiếu nại, tố cáo về vấn đề này, các cơ quan có trách nhiệm ở tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu như Công an tỉnh, Viện KSND tỉnh vẫn chưa có câu trả lời thỏa đáng, chưa điều tra làm rõ. Chính vì vậy, càng gây bức xúc dư luận cũng như tạo ra nghi ngờ về sự bao che, dung túng cho sai phạm?
Trở lại vấn đề chứng cứ xác định tội danh “Cố ý làm hư hỏng tài sản” trong vụ án này cũng cho thấy cơ quan điều tra đã quá đơn giản trong việc xác định căn cứ ông Nguyễn Hoàng Mão phạm tội. Sự việc đã xảy ra gần 6 tháng, không có biên bản lập tại hiện trường, không có ảnh chụp hiện trường thì lấy cơ sở đâu để xác định mức độ thiệt hại của xe ô-tô? Một vấn đề hết sức đơn giản trong tố tụng hình sự như vậy nhưng không hiểu sao Viện KSND thị xã Bà Rịa vẫn phê chuẩn quyết định khởi tố và bắt tạm giam ông Nguyễn Hoàng Mão? Tại sao TAND thị xã Bà Rịa (đích thân Chánh tòa) vẫn chấp nhận cáo trạng và tổ chức xét xử, kết tội đối với ông Mão để rồi sau đó bị TAND tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu hủy án? Và càng khó hiểu hơn khi vẫn những chứng cứ cũ với hàng loạt mâu thuẫn chưa được làm rõ, ngày 16/3/2012 này, TAND thị xã Bà Rịa vẫn tiến hành xét xử lại vụ án này?
Trong hoạt động tư pháp, đôi khi không tránh khỏi sai sót nhưng đã sai thì phải thẳng thắn thừa nhận và sửa chữa bởi vì điều này can hệ đến uy tín, sự nghiệp, tính mạng của người dân. Dư luận mong chờ các cơ quan chức năng ở tình Bà Rịa-Vũng Tàu, đặc biệt là Ban chỉ đạo cải cách tư pháp tỉnh vào cuộc để vụ án này được làm rõ và xử lý đúng pháp luật.