I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG VẤN ĐỀ NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC
1. Báo Dân Việt có bài Phó Thủ tướng yêu cầu kiểm tra thông tin Báo NTNN phản ánh. Bài báo đưa tin: Ngày 27.2, Văn phòng Chính phủ ra thông báo số 1109/VPCP truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải yêu câu UBND tỉnh Thừa Thiên - Huế làm rõ thông tin dự án sân golf nuốt 250ha rừng phòng hộ ven biển xã Lộc Vĩnh (huyện Phú Lộc) mà Báo NTNN đã phản ánh.
Theo thông báo của Văn phòng Chính phủ, Báo NTNN số 41, ra ngày 17.2 đăng bài Sân golf "nuốt" rừng phòng hộ, phản ánh từ khi Công ty cổ phần Đầu tư phát triển Phong Phú Lăng Cô được UBND tỉnh Thừa Thiên - Huế cấp phép đầu tư Khu du lịch nghỉ dưỡng, sân golf Lăng Cô trên địa bàn thôn Phú Hải 2, xã Lộc Vĩnh, huyện Phú Lộc (Thừa Thiên - Huế) đã không chỉ làm người dân mất đất sản xuất, cuộc sống bị đảo lộn, mà còn xoá sổ 250ha rừng phòng hộ ven biển bao đời nay che chắn, bảo vệ làng mạc.
Về vấn đề này, Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải yêu cầu UBND tỉnh Thừa Thiên Huế kiểm tra sự việc báo nêu, nếu đúng phải có biện pháp xử lý, báo cáo Thủ tướng Chính phủ trước ngày 20.3.2012.
Báo cũng có bài Từ vụ Tiên Lãng: Sẽ kiểm tra việc giao đất, sử dụng đất bãi bồi. Bài báo phản ánh: Ngày 27.2, Bộ TNMT cho biết vừa có văn bản đề nghị UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương khẩn trương chỉ đạo kiểm tra, rà soát các văn bản quy phạm pháp luật quy định về giao đất, cho thuê đất, thu hồi đất, cưỡng chế thu hồi đất để sửa đổi bổ sung cho phù hợp với pháp luật đất đai hiện hành.
Riêng đối với đất bãi bồi ven sông, ven biển, Bộ TNMT đề nghị UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương khẩn trương chỉ đạo kiểm tra việc giao đất, cho thuê đất, sử dụng đất trên địa bàn và có biện pháp chấn chỉnh, xử lý những vi phạm (nếu có) theo đúng quy định của pháp luật. Bộ đề nghị các tỉnh, thành phố báo cáo kết quả kiểm tra, xử lý đến Bộ TNMT để tổng hợp báo cáo Thủ tướng Chính phủ trong tháng 3.2012.
Bộ TNMT cũng cho biết, trên cơ sở báo cáo kết quả kiểm tra, rà soát, xử lý của các tỉnh, thành phố, trong tháng 3.2012, Bộ sẽ thành lập một số đoàn công tác để kiểm tra việc giao đất, cho thuê đất, sử dụng đất bãi bồi ven sông, ven biển trên địa bàn một số tỉnh, thành phố.
Việc kiểm tra trên của Bộ TNMT nhằm thực hiện yêu cầu của Thủ tướng Chính phủ tại Văn bản số 43/TB-VPCP thông báo kết luận của Thủ tướng Chính phủ về vụ việc cưỡng chế thu hồi đất ở xã Vinh Quang (Tiên Lãng - Hải Phòng). Trong đó, Thủ tướng yêu cầu: UBND các tỉnh, thành phố trong cả nước chủ động rà soát, chấn chỉnh công tác quản lý nhà nước về đất đai, nhất là việc thu hồi và cưỡng chế thu hồi đất bảo đảm theo đúng quy định của pháp luật. Đề cao trách nhiệm, tập trung giải quyết tốt các khiếu nại, tố cáo của công dân về đất đai.
2. Trang NDHMoney.vn có bài Chính phủ chỉ đạo xem xét giải pháp hỗ trợ TTCK. Bài báo đưa tin: Ngày 27/2, Văn phòng Chính phủ có công văn thông báo ý kiến của Phó Thủ tướng Vũ Văn Ninh giao Bộ Tài chính chỉ đạo Uỷ ban Chứng khoán có ý kiến về các đề xuất của Hiệp hội các nhà đầu tư tài chính (VAFI), báo cáo Thủ tướng Chính phủ.
Trong 16 giải pháp VAFI đưa ra có một số kiến nghị được các thành viên thị trường chú ý như loại ngay một số doanh nghiệp không đủ tiêu chuẩn niêm yết ra khỏi các sàn giao dịch để tăng cường bảo vệ quyền lợi cho các nhà đầu tư nhỏ lẻ; Tiến hành việc tách bạch tiền gửi của nhà đầu tư ra khỏi tài khoản của công ty chứng khoán nhằm tăng khả năng bảo đảm an toàn tài sản cho nhà đầu tư; Giảm số công ty chứng khoán từ 100 xuống còn 25 công ty để tạo môi trường kinh doanh lành mạnh cho các công ty chứng khoán.
Đồng thời, ngành đầu tư chứng khoán nên được hưởng ưu đãi về thuế thu nhập doanh nghiệp như ngành công nghệ cao nhằm thúc đẩy sự phát triển lực lượng nhà đầu tư có tổ chức để đóng vai trò làm nòng cốt cho thị trường chứng khoán Việt Nam; Mở room cho nhà đầu tư nước ngoài ở các ngành nghề không phải là ngành kinh doanh có điều kiện nhằm tăng sức hấp dẫn cho thị trường chứng khoán Việt Nam, tạo cơ hội cho cộng đồng doanh nghiệp có điều kiện dễ dàng trong thu hút nguồn vốn giá rẻ;...
3. Trang thông tin điện tử Saigonnews có bài Sớm luật hóa việc phân tầng đại học. Bài báo phản ánh: Việc phân tầng cơ sở đào tạo đại học rất quan trọng. Thế nhưng trong dự thảo Luật giáo dục đại học lần này lại chưa thật sự nhận thấy tầm quan trọng của việc phân tầng cao thấp và luật hóa chúng thật chặt chẽ.
Thực chất của việc phân tầng đại học liên quan đến phương pháp và cơ chế quản lý, nhằm thúc đẩy quyền tự chủ của đại học cùng trách nhiệm giải trình xã hội của chúng. Đây chính là xu hướng phát triển của đại học thế giới. Sẽ là phản khoa học và góp phần gây nên tình trạng tiếp tục tụt hậu của nền đại học nước nhà nếu áp dụng cùng một cơ chế và cách thức quản lý cho tất cả các đại học, trong khi chúng có vai trò và sứ mạng lịch sử rất khác nhau, tiềm lực và sức mạnh khoa học công nghệ cũng rất khác nhau.
Ở nhiều quốc gia phát triển như Anh, Mỹ, sự phân tầng đại học diễn ra một cách tự nhiên, từ đó dẫn đến việc hình thành các đại học tinh hoa, trở thành niềm tự hào cho trí tuệ và nền khoa học của dân tộc họ.
Ngày 27-7-2007, Thủ tướng Chính phủ đã ký quyết định phê duyệt quy hoạch mạng lưới các trường đại học và cao đẳng giai đoạn 2006-2020, có đề cập đến việc phân tầng mạng lưới đại học, trong đó có đại học định hướng nghiên cứu. Nhưng câu chuyện về phân tầng đại học và đại học định hướng nghiên cứu đến nay vẫn chưa có gì tiến triển.
Vì thế, trong Luật giáo dục đại học ban hành sắp tới đây, rất cần thể hiện sự phân tầng đại học triệt để nhằm tạo điều kiện cho các đại học hàng đầu của chúng ta một hành lang pháp lý minh bạch, chặt chẽ, nhất quán. Thậm chí cần phải dành cho ĐHQG một sắc luật riêng, hoặc ít ra cũng phải một chương riêng trong Luật giáo dục đại học, trong đó quy định cụ thể, rõ ràng về chức năng quyền hạn, mô hình tổ chức, cơ chế quản lý, tài chính...
Tóm lại là gỡ bỏ mọi cản trở của lối tư duy quản lý cũ để thật sự thay đổi nội thể của đại học Việt Nam, ngõ hầu để đại học Việt Nam thật sự hội nhập vào xu hướng phát triển của đại học thế giới.
II- THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Pháp luật Việt Nam có bài Nhói lòng vụ bé gái bị làm nhục nhưng “yêu râu xanh“ thoát tội vì luật tục. Bài báo phản ánh: Dù vẫn biết ở những vùng sâu vùng xa, luật tục đôi khi vẫn cần thiết áp dụng để phù hợp với phong tục tập quán của người địa phương, một phần thay thế cho luật pháp; thế nhưng câu chuyện bé gái Đinh Thị B (SN 1995, ngụ xã Sơn Hải, huyện Sơn Hà, tỉnh Quảng Ngãi) nhiều năm bị hai “yêu râu xanh” trong làng làm nhục khiến nhiều người không khỏi nhói lòng. Luật tục của làng “bắt vạ” hành vi này một con heo và 300 ngàn đồng, chỉ cần nộp phạt đủ là “yêu râu xanh” lại thành người “trong trắng”, không cần biết đến nỗi đau lòng âm ỉ của nạn nhân có thể kéo dài nhiều năm chưa chấm dứt.
Quả là đáng buồn khi mà nhận thức pháp luật của người dân nơi đây còn hạn chế như thế, thì tội ác vẫn còn có nơi để ẩn náu dung thân. Vụ việc cũng đặt ra câu hỏi cho những người làm luật, cho những người thi hành pháp luật làm sao để dung hòa giữa luật pháp và luật tục, giữa lý và tình?
2. Báo Tuổi trẻ Online có bài Tội “không chấp hành án”: lúc xử, lúc không. Bài báo phản ánh: Theo thông tin từ các cơ quan thi hành án, số lượng vụ án không được chấp hành rất nhiều, nhưng số người bị xét xử về tội “không chấp hành án” thì chẳng được bao nhiêu. Tại sao?
Hành vi “không chấp hành án” không chỉ gặp ở những vụ án dân sự, như các vụ tranh chấp nhà, đòi nợ, đòi tiền cấp dưỡng cho con, mà còn ở phần dân sự trong vụ án hình sự, như bị cáo phải bồi thường cho nạn nhân, nộp lại số tiền thu lợi bất chính, tiền tham nhũng, hối lộ... Theo thông tin từ nhiều cơ quan thi hành án dân sự, số lượng án không được đương sự chấp hành tồn đọng rất lớn, nhưng có rất ít người bị xử lý hình sự. Vụ anh Nguyễn Văn Định bị Tòa án nhân dân huyện Chợ Gạo, tỉnh Tiền Giang phạt 9 tháng tù về tội không chấp hành án (không nộp tiền cấp dưỡng cho con theo bản án của tòa, sau khi ly hôn - Tuổi Trẻ 21-2) chỉ là một vụ hiếm hoi.
Lý do được đưa ra giải thích là từ năm 1999, tội không chấp hành án đã được quy định thành một tội danh độc lập nhưng đến giờ vẫn chưa có hướng dẫn cụ thể để các nơi thực hiện thống nhất. Với quy định tại điều 304 Bộ luật hình sự, các cơ quan pháp luật sẽ truy cứu trách nhiệm hình sự “người nào cố ý không chấp hành bản án, quyết định của tòa án đã có hiệu lực pháp luật mặc dù đã bị áp dụng biện pháp cưỡng chế cần thiết”. Thế nhưng thế nào là “đã bị áp dụng biện pháp cưỡng chế cần thiết” thì chưa rõ.
Trao đổi với chúng tôi, một chấp hành viên cho biết đã bị áp dụng biện pháp cưỡng chế tức là đã bị cơ quan thi hành án kê biên, đấu giá tài sản nhưng đương sự lại tẩu tán để khỏi phải thi hành án (như trong vụ anh Định). Một chấp hành viên khác cung cấp thêm ví dụ: người đã bị cơ quan thi hành án ra quyết định cưỡng chế giao nhà nhưng không chịu giao...
Từ những cách hiểu này, các chấp hành viên đã lập hồ sơ đề nghị khởi tố nhiều người cố ý không giao tài sản đã bị cưỡng chế. Tuy nhiên có rất ít vụ được công an, viện kiểm sát chấp thuận khởi tố và lý do từ chối ít khi được công khai nên chấp hành viên không rõ vướng mắc nằm ở chỗ nào. Người thì nghe nói lý do là “không đủ chứng cứ”, người nghe kể “các cơ quan tố tụng ngại xử sai phải bồi thường”... Từ chỗ có đề xuất cũng không được, nhiều chi cục thi hành án trở nên không mặn mà với biện pháp xử lý hình sự và thường cố gắng chọn giải pháp khác “êm dịu” hơn để đạt được mục đích thi hành án.
Ở TP.HCM cũng như nhiều địa phương khác, số vụ án xét xử tội “không chấp hành án” đếm trên đầu ngón tay. Trong mười mấy năm nay, ở hai quận 10, Tân Bình mỗi quận chỉ có một vụ; quận 5, 9 không có vụ nào. Nhiều chấp hành viên nói vui chỗ họ cũng có nhiều án cấp dưỡng nuôi con bị tắc nhiều năm tương tự như vụ anh Định, nếu xử hình sự được như vụ anh Định thì chắc chỗ họ phải có cả trăm vụ!
Theo khoản 1 điều 165 Luật thi hành án dân sự, “người phải thi hành án cố ý không chấp hành bản án, quyết định... thì tùy theo tính chất và mức độ vi phạm mà bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự”. Tuy nhiên, khoản 5 điều 162 luật này lại quy định việc “tẩu tán... tài sản để không thực hiện nghĩa vụ thi hành án” là một trong những hành vi vi phạm hành chính. Trong khi đó, cũng hành vi tẩu tán tài sản đã bị kê biên, đấu giá lại có thể bị xử lý hình sự theo điều 304 Bộ luật hình sự. Như vậy, hành vi của anh Định phải xử phạt hành chính thì mới đúng hay ngược lại? Cùng cố ý không chấp hành bản án nhưng tiêu chí nào để quyết định người này phải chịu tội, người kia không?
Xem ra, nếu tiếp tục không có hướng dẫn chi tiết thì yếu tố “tùy theo tính chất, mức độ vi phạm” rất dễ dẫn đến việc ai hên thì xử lý hành chính, ai xui thì hình sự, do hoàn toàn lệ thuộc vào cách đánh giá chủ quan của các cơ quan tố tụng.
3. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh có bài đưa tin: UBND TP vừa có quyết định ban hành chương trình xây dựng văn bản quy phạm pháp luật (VBQPPL) năm 2012 gồm 159 văn bản. Cụ thể, gồm 89 VBQPPL của UBND TP cần sửa đổi, bổ sung, ban hành mới trong năm 2012. 70 VBQPPL theo chương trình lập quy năm 2011 được tiếp tục thực hiện trong năm 2012. Dự toán kinh phí chương trình xây dựng văn bản trên là hơn 700 triệu đồng.