I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG VẤN ĐỀ NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC
1. Báo Người lao động có bài Kiến nghị EVN tăng nộp thuế thêm khoảng 126 tỉ đồng. Bài báo phản ánh: Theo kiến nghị của Kiểm toán Nhà nước tại báo cáo kiểm toán tài chính năm 2010 của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) thì EVN phải tăng nộp thuế thêm khoảng 126 tỉ đồng. Trong đó, thuế giá trị gia tăng khoảng 3 tỉ đồng; thuế thu nhập doanh nghiệp gần 60 tỉ đồng; thuế tài nguyên khoảng 25 tỉ đồng, thuế nộp thay nhà thầu nước ngoài khoảng 34 tỉ đồng.... Đồng thời, ENV cũng cần đẩy nhanh tiến độ hoàn thành dự án, xác định các nguyên nhân cụ thể gây chậm tiến độ dự án và có biện pháp khắc phục kịp thời để sớm đưa công trình vào vận hành, tăng hiệu quả kinh tế - xã hội của dự án.
Theo báo cáo của Kiểm toán Nhà nước, kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của EVN năm 2010 lỗ khoảng 8.400 tỉ đồng; tỉ suất lợi nhuận/vốn chủ sở hữu là âm (-) 14,8%; tỉ suất lợi nhuận/tổng tài sản là âm (-) 2,78 %.
Năm 2010, sản xuất kinh doanh điện của EVN lỗ hơn 10.500 tỉ đồng. Nguyên nhân chính dẫn đễn sản xuất kinh doanh điện lỗ là do năm 2010 các nhà máy thủy điện thiếu nước nên EVN phải huy động các nhà máy chạy dầu và mua điện ngoài với giá cao gấp 3-4 lần giá bán bình quân, làm chi phí tăng rất lớn so với kế hoạch chi phí xây dựng trong phương án giá điện được duyệt.
2. Báo Giáo dục Việt Nam có bài Đồng lương còm cõi của công chức lại 'cõng' thêm mức phí mới. Bài báo phản ánh: Giá điện tăng vào thời điểm cuối năm cùng với giá nhiều mặt hàng khác đang tăng đã đẩy không ít người dân vào cảnh phải "bớt ăn, nhịn mặc" để đối phó.
Trên cơ sở đề xuất của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), Bộ công thương đã có văn bản chấp thuận việc tăng giá bán điện. Văn bản số 380 của Cục Điều tiết Điện lực, Bộ Công Thương, giá bán điện bình quân là sẽ 1.304 đồng mỗi kWh (chưa bao gồm VAT), tăng 62 đồng mỗi kWh so với giá bán hiện hành được duyệt (1.242 đồng mỗi kWh). Thời gian áp dụng từ ngày 20/12/2011. Đối với giá bán điện sinh hoạt bậc thang 0 - 50 kWh cho hộ nghèo và bậc thang 0 - 100 kWh, tạm thời không tăng trong lần điều chỉnh giá điện này.
Một câu hỏi được đặt ra ở đây là, mặc dù đã biết điện là nguyên nhân dẫn đến sự "leo thang" về giá của nhiều mặt hàng khác và trong lúc lạm phát của đất nước vẫn còn cao thì liệu rằng việc tăng giá điện trong thời điểm cuối năm này có thực sự hợp lý?. Trong khi tiền lương, thu nhập của người lao động, công chức bình thường trong xã hội không có nhiều biến chuyển tăng lên, hoặc tăng chưa 'kịp' với mức tăng giá thì việc tăng giá điện vào cuối năm, thời điểm giá cả nhiều mặt hàng đang có chiều hướng tăng mạnh thì đây thực sự là một điều quá sức.
3. Báo VietNamPlus có bài Việt Nam chia buồn việc lãnh đạo Kim Jong Il từ trần. Bài báo đưa tin: Việt Nam bày tỏ lời chia buồn sâu sắc nhất tới Đảng, Nhà nước và nhân dân Triều Tiên trước việc ông Kim Jong Il, Tổng Bí thư Đảng Lao động Triều Tiên, Chủ tịch Ủy ban Quốc phòng Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Triều Tiên, Tổng Tư lệnh tối cao quân đội nhân dân Triều Tiên, đã từ trần.
Ngày 19/12, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Lương Thanh Nghị nói như trên khi trả lời câu hỏi của phóng viên đề nghị cho biết phản ứng của Việt Nam trước việc Chủ tịch Triều Tiên Kim Jong Il từ trần. "Chúng tôi tin tưởng nhân dân Triều Tiên sẽ vượt qua mất mát to lớn này, tiếp tục nỗ lực xây dựng và phát triển đất nước,” người phát ngôn khẳng định.
4. Trang TuanVietNam.Vietnamnet có bài Cấm xe máy, đổi giờ làm có giải được nạn tắc đường? Bài báo phản ánh: Giao thông ở Việt Nam luôn là vấn đề nóng, và gần đây nhất, những giải pháp của Bộ trưởng Đinh La Thăng lại làm cho vấn đề này nóng hơn. Nhưng tất cả các giải pháp như cấm xe máy, cấm xe vào nội thành, đổi giờ làm,... chỉ là những giải pháp tạm bợ, hoàn toàn không đem lại lợi ích lâu dài.
Trên thực tế, giao thông Việt Nam đã có nhiều vấn đề nóng tưởng chừng không thể chịu nổi từ nhiều năm nay chứ không phải bây giờ mới xuất hiện. Bài viết này sẽ phân tích một số điểm thiếu hợp lý trong những giải pháp về giao thông hiện nay và mạn đưa ra một số góp ý cho bài toán giao thông Việt Nam.
Những vấn đề nan giải của giao thông Việt Nam hiện nay chủ yếu tập trung ở hai thành phố lớn nhất là Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh, nơi tập trung đông dân nhất, cũng là nơi mà hầu hết các lao động ngoại tỉnh dồn đến kiếm việc làm. Đây là sự phân bố rất tự nhiên theo hoàn cảnh xã hội, bởi con người bất kỳ ai cũng có nhu cầu được kiếm sống, tìm kiếm một cuộc sống tốt đẹp hơn. Các thành phố lớn là nơi tập trung mọi điều tốt nhất (cơ hội việc làm, trường học, bệnh viện, nhà cửa, xe cộ...) thì một cách tự nhiên con người sẽ đổ về để tìm những cơ hội cho tương lai của họ. Những giải pháp tìm cách ngăn cấm người dân đổ về thành phố là hoàn toàn phi lý và trái với hiến pháp quy định về quyền tự do cư trú, tự do đi lại.
Giải pháp cấm xe máy, cấm phương tiện cá nhân, chưa hẳn đã là giải pháp toàn diện. Sự cấm đoán không phải lúc nào cũng đem lại hiệu quả tốt.
Gần đây, Bộ trưởng Đinh La Thăng đề xuất thay đổi giờ làm của công chức, giờ học của học sinh... nhằm tránh ùn tắc, tránh mọi người đi ra đường một lúc. Trong phiên họp HĐND Hà Nội vừa rồi, Thủ đô dự định sang năm 2012 bắt đầu áp dụng phương án này. Đây thực ra vẫn chỉ là cách giật gấu vá vai, vì ở Việt Nam thậm chí ùn tắc ngay cả trong các giờ không phải là giờ đi làm... Giờ làm việc của công chức và giờ đi học của học sinh, sinh viên cần tuân theo nhịp sinh học của con người để đạt hiệu quả tốt nhất về sức khỏe, công việc (đối với công chức) và sự phát triển trí não, thể chất (của học sinh).
Khó có một giải pháp nào có thể giải quyết ngay lập tức các vấn đề giao thông thay vào đó cần một quyết tâm lâu dài của Chính phủ, thực hiện những quy hoạch và xây dựng có tầm nhìn xa, không theo tư duy nhiệm kỳ hay kiểu tạo dấu ấn. Tôi có thể tạm quy thành ba nhóm: cơ sở hạ tầng, pháp luật và giáo dục.
Cơ sở hạ tầng
Không thể cấm đoán các phương tiện cá nhân, thay vào đó, nên tạo ra những sự lựa chọn phương tiện tốt hơn để người dân chuyển sang sử dụng một cách tự nhiên. Giải pháp đó là khuyến khích sử dụng phương tiện công cộng.
Ngoài việc xây dựng các phương tiện công cộng, thì việc giãn dân cũng quan trọng không kém. Hà Nội của ta đang bị gánh nặng dân số khi một vùng nội thành nhỏ tập trung một lượng dân khổng lồ. Đây là hậu quả của "tư duy nội thành", tập trung mọi thứ tốt đẹp nhất (bệnh viện, trường học, cơ quan, xí nghiệp...) vào nội thành, bỏ rơi các huyện ngoại thành. Nhiều người sẵn sàng sống trong nội thành với nhà diện tích nhỏ còn hơn ra ngoài vì trong nội thành tiện dụng hơn. Giãn dân, phân bố hợp lý các hệ thống phúc lợi xã hội và các cơ quan nhà nước sẽ là một biện pháp giảm gánh nặng giao thông một cách tự nhiên song song với phát triển các phương tiện công cộng.
Pháp luật
Pháp luật không đồng nghĩa với sự hà khắc (cấm đoán, trừng phạt...) mà có nghĩa là đề cao các giá trị pháp luật, hành xử theo pháp luật và thực hiện pháp luật một cách nghiêm minh, công bằng, dân sự hóa. Điều này hoàn toàn thiếu ở Việt Nam, mọi người hành xử theo "lệ" nhiều hơn luật. Trước hết cần xây dựng một Bộ luật Giao thông hoàn chỉnh trong đó hệ thống tư pháp dân sự được đề cao và mọi quy tắc ứng xử, xử phạt đều tham chiếu theo luật cần loại bỏ các quy định riêng của từng khu vực. Điều đó cho phép mọi người hành xử theo những hành vi thống nhất, dễ dàng chấp hành mà không sợ bị thiệt thòi, đồng thời giảm sự chồng chéo. Một tình trạng hiện nay là thành phố nào có bức xúc giao thông, thì công an nơi đó đòi những cách xử lý rất riêng, như tăng tiền phạt, thu giữ phương tiện... mà trên thực tế, ta có một Bộ luật Giao thông, cảnh sát giao thông khi xử phạt không hề tham chiếu đến các điều khoản của luật mà lại theo các quy định riêng, và đôi khi các quy định riêng này vượt cả luật và giá trị luật pháp bị xem nhẹ. Tạo sự thống nhất về luật pháp ngoài ra còn ở chỗ tăng cường vai trò của các cơ quan tư pháp, ví dụ như tòa án, nơi đưa ra phán quyết về mức phạt với hầu hết các lỗi phạm luật. Việc dân sự hóa mọi quan hệ tư pháp giúp giảm tải cho ngành công an và giúp tạo xã hội pháp quyền. Để làm được điều này, cải cách tư pháp, hoàn thiện hệ thống luật pháp là điều vô cùng quan trọng. Có thể tham khảo tới đất nước Singapore, phát triển từ một cảng cá nhỏ với đa phần nhân dân ít được giáo dục, nhưng họ áp dụng một hệ thống luật pháp nghiêm minh đã tạo ra một đất nước Singapore không chỉ giàu mà còn văn minh, sạch đẹp với giao thông kỷ cương, thông thoáng. Với tình trạng hiện nay ở nước ta, áp dụng luật pháp theo đúng nguyên tắc pháp quyền là giải pháp đầu tiên để tạo ý thức giao thông đồng thời giảm tiêu cực trong lực lượng cảnh sát giao thông. Nếu không tạo sự nghiêm minh bằng luật pháp, mọi cách tuyên truyền giáo dục đều không có tác dụng.
Có một nguy cơ ở nước ta hiện nay là thậm chí nhiều cảnh sát giao thông không nắm rõ luật, xử phạt một cách tùy tiện, nhưng lại bỏ qua rất nhiều lỗi tham gia giao thông của các phương tiện (đặc biệt là các hành vi gây tiếng ồn lớn, phóng nhanh, vượt ẩu, tùy tiện vượt làn xe, luồn lách, qua mặt...). Ngoài ra, người tham gia giao thông đôi khi "thót tim" vì những lực lượng không có trách nhiệm nhảy ra can thiệp vào giao thông: trật tự phường, giao thông công chính, tự vệ, thậm chí sinh viên tình nguyện... Điều này khiến mọi người cảm thấy rối loạn, không biết mình cần tuân thủ theo lực lượng hay điều luật nào, và cũng dễ dàng nảy sinh nhiều tiêu cực mà lại gây nguy hiểm cho chính những người tự ý can thiệp vào giao thông trong các tình huống nguy hiểm.
Giáo dục
Thực tế, pháp luật chỉ là những biện pháp mang tính chất cưỡng ép. Song song với nó phải là công tác giáo dục pháp luật nhưng không đồng nghĩa với "tuyên truyền": giáo dục để người dân nắm rõ luật pháp, hiểu rõ các quy tắc ứng xử theo pháp luật. Việc này tạo ra nhận thức đúng đắn của người dân về pháp luật nói chung và giao thông nói riêng. Việc giáo dục những quy tắc văn minh khi tham gia giao thông được thực hiện ngay từ các lớp tiểu học, đồng thời ngay từ bậc học phổ thông, học sinh cũng cần được học ngay các quy tắc ứng xử tư pháp: hiểu rõ vai trò của tòa án, các quy tắc và thủ tục cơ bản của pháp lý, tòa án dân sự... Ở nước ta, hầu như rất ít người hiểu về các quy tắc pháp lý, ngay cả những công chức nhà nước, mọi người thường e ngại khi động đến "tòa án", kể cả các vụ việc dân sự, mà thường cố gắng dàn xếp, hoặc dùng các kiểu "khiếu kiện".
Thay lời kết, bài toán giao thông không thể có lời giải hoàn hảo nhất trong thời gian ngắn, nhưng các biện pháp của chúng ta hiện nay cũng không khác gì giật gấu vá vai, không thể giải quyết được mà thậm chí còn đem lại nhiều hệ lụy xấu. Chính phủ cần tập trung vào các chiến lược dài hạn, những quy hoạch có tầm nhìn xa chứ không nên loay hoay với những cách vá víu theo tư duy nhiệm kỳ.
II- THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Tầm nhìn.net có bài Viết tiếp vụ “Hà Tĩnh: Giả mạo hồ sơ vẫn thắng kiện”. Bài báo phản ánh: TAND huyện Can Lộc (Hà Tĩnh) tuyên cho đối tượng dùng hồ sơ giả mạo thắng kiện, sau đó Chi cục thi hành án dân sự Can Lộc cưỡng chế phá dỡ hàng rào ngăn cách giữa hai gia đình một cách máy móc.
Sau khi Toà tuyên án, anh Phan Việt Cường bức xúc đã làm đơn kháng án. Nhưng do có người tư vấn rằng bên nguyên không đòi lại đất thì cũng chẳng ảnh hưởng gì. Mặt khác, đã có dấu hiệu bao che, hợp lý hoá hồ sơ của Toà án huyện Can Lộc nên dù có xử phúc thẩm, anh Cường cũng sẽ thua. Do đó, anh Cường đã rút kháng án.
Mặc dù đã tẩy xoá, giả mạo GCNQSD đất từ xóm 1 sang xóm 4, từ số tờ bản đồ từ 873 thành 231 không những không bị xử lý mà còn được TAND huyện Can Lộc “ưu ái” tuyên xử thắng kiện, bà Trần Thị Toàn vẫn không tự biết cái sai của mình mà tiếp tục “lấn tới”. Cụ thể, trong bản án 03/2010/DSST ngày 29/12/2010 của TAND huyện Can Lộc xét xử vụ tranh chấp đất đai giữa hai bên ghi rõ bà Toàn đã rút yêu cầu đòi lại đất bị anh Cường “lấn chiếm” mà chỉ yêu cầu tháo dỡ đoạn hàng rào và dây thép gai ngăn cách giữa hai gia đình. Đây là điều bất thường bởi vì mục đích bà Toàn kiện là “đòi đất”, đã được Toà chấp nhận và đồng tình, nhưng tại phiên xét xử lại “bỗng dưng” rút yêu cầu này, vậy thì bà Toàn đi kiện để làm gì?
Khi bên nguyên không đòi lại đất, yêu cầu tháo dỡ hàng rào trở nên vô lý. Bởi vì sau phiên xét xử, diện tích đất mà bà Toàn cho rằng anh Cường “lấn chiếm” đương nhiên thuộc về anh Cường, hàng rào trở thành ranh giới giữa hai hộ, tạo thành một đường thẳng, vậy bà Toàn yêu cầu đập đi để làm gì? Về bản chất, đây là một hành vi có tính chất phá hoại tài sản, hoặc để thực hiện một ý đồ khác. Thế nhưng Toà án vẫn tuyên và Chi cục thi hành án dân sự Can Lộc vẫn cứ máy móc thi hành.
Sau khi bà Trần Thị Toàn có đơn yêu cầu thi hành án, Chi cục thi hành án dân sự Can Lộc yêu cầu anh Cường tự tháo dỡ nhưng anh Cường không thực hiện, ngày 15/12/2011, cơ quan này đã tổ chức cưỡng chế.
2. Báo Đại Đoàn kết có bài Công văn “khai tử’’ hàng loạt Quyết định !? Bài báo phản ánh: Ngày 10-12-2011, người dân và DN ở khu Cái Sơn-Hàng Bàng nằm trong vùng bị ảnh hưởng dự án của Tổng Cty đầu tư phát triển nhà và đô thị - Bộ Xây dựng - (HUD) tham dự cuộc họp với cơ quan chức năng và chính quyền địa phương trong trạng thái lo lắng, bất mãn vì tình trạng quy hoạch "treo” đã vượt quá sức chịu đựng.
Họ cho rằng công văn số 6661/UBND-KT ngày 26-12-2008 của UBND thành phố Cần Thơ khai tử hàng loạt quyết định; gây xáo trộn đời sống hàng trăm hộ dân, hàng chục DN đang ổn định. Hàng loạt quyết định quy hoạch chi tiết xây dựng tỷ lệ 1/500 và 1/2000 do UBND tỉnh và thành phố Cần Thơ ban hành từ năm 2002 đến 2007 gồm: Quyết định 04/1999/QĐ.UBT, ngày 09/02/1999; Quyết định số 46/2002/QĐ-UB ngày 01/04/2002; Quyết định số 1473/QĐ-CT.UB năm 2003; Quyết định số 1822/QĐ-CT.UB năm 2004 và Quyết định số 1411/QĐ-UBND ngày 13/6/2007) về việc đầu tư xây dựng Trung tâm CN-TTCN Cái Sơn-Hàng Bàng, từng được 3 nhiệm kỳ chính quyền quan tâm đã bị công văn 6661 "khai tử”.
Công văn 6661 được gửi Giám đốc Sở Xây dựng; Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường; Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư; Chủ tịch UBND quận Ninh Kiều và Tổng giám đốc HUD nói về chủ trương đầu tư dự án Khu đô thị hai bên đường Nguyễn Văn Cừ thuộc phường An Khánh và phường An Bình, quận Ninh Kiều tổng diện tích khoảng 87 ha; trong đó tại phường An Khánh có diện tích khoảng 66 ha và Khu phía bên phải đường Nguyễn Văn Cừ đoạn từ 91B đến đường Cái Sơn-Hàng Bàng có diện tích khoảng 21 ha. Theo như "điều chỉnh” của công văn 6661 thì bao nhiêu ý nghĩa tốt đẹp của việc "phát triển đô thị hiện đại xanh, sạch, đẹp xứng tầm thành phố Cần Thơ đô thị loại 1 trực thuộc Trung ương” như thế nào thì chưa thấy rõ, nhưng có hàng ngàn lao động và hơn 200 hộ dân, hơn 870 nhân khẩu đang phải lao đao và coi đây là một tai họa.
Tại "vùng lõi” của quy hoạch Trung tâm CN-TTCN Cái Sơn-Hàng Bàng hiện có tới 36 DN, sở hữu khoảng 6 ha đất đã xây dựng nhà xưởng, văn phòng, kho bãi với hàng ngàn lao động, gần chục năm qua vận hành cụm kho trung chuyển, phân phối hàng hóa nằm trong diện phải di dời đi nơi khác. Bà Lê Thị Trúc Phương (Cty Trúc Bảo) cho rằng: Quy hoạch cứ thay đổi xoành xoạch thì làm sao DN ổn định được. Trong khi đó, Dự án của HUD hoàn toàn mang tính thương mại (áp dụng Nghị định 69) nhằm mục đích xây dựng nhà ở dân cư.
3. Báo Quân đội nhân dân đưa tin: Ngày 19-12, Liên đoàn Luật sư Việt Nam đã phối hợp với Chương trình đối tác tư pháp (JPP) do EU, Đan Mạch, Thuỵ Điển đồng tài trợ, tổ chức toạ đàm “Xây dựng Dự thảo Quy định về xử lý kỷ luật luật sư áp dụng thống nhất cho các đoàn luật sư”.
Quy định này là cơ sở cho các đoàn luật sư áp dụng xử lý kỷ luật luật sư, do vậy, các đại biểu tham dự, đại diện cho các đoàn luật sư rất trách nhiệm và sôi nổi đóng góp ý kiến. Các đại biểu đều thống nhất, quy đinh này không chỉ là công cụ cho các đoàn luật sư thực hiện xử lý luật sư mà còn tạo ra sự bình đẳng và tôn trọng danh dự của người bị xử lý. Sự bình đẳng thể hiện trong quan hệ giữa người xử lý và người bị xử lý; các luật sư ở các đoàn luật sư khác nhau khi có vi phạm phải bị xử lý như nhau, tránh trường hợp có nơi xử lý quá nặng và ngược lại. Tuy nhiên, một số đại biểu cho rằng, cần quy định cụ thể hơn ở một số nội dung để bảo đảm việc xử lý hiệu quả, ngăn ngừa được việc vi phạm của các luật sư, như: “gây thiệt hại lớn” là bao nhiêu tiền; “nhiều lần” là bao nhiêu lần; “vi phạm nghiêm trọng” là mức như thế nào? Một số đại biểu đề nghị, trong quy định có điều, khoản về giảm nhẹ trách nhiệm kỹ luật, miễn trách nhiệm kỷ luật thì cũng cần có điều, khoản về tình tiết tăng nặng.