I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG SỰ KIỆN NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC
1. Báo điện tử Đài tiếng nói Việt Nam phản ánh: Trong thời gian tham dự Hội nghị cấp cao APEC-19 tại Hawaii, Mỹ, Tổng thống Nga Medvedev đã tiến hành một loạt các cuộc họp song phương, trong đó có cuộc gặp với Chủ tịch nước Việt Nam Trương Tấn Sang. Ngày 13/11, cuộc gặp này được các hãng truyền thông hàng đầu của Nga như Hãng thông tấn Itar-tass, Rianovosti, Đài phát thanh Tiếng nói nước Nga, kênh truyền hình Tin tức, kênh-1 truyền hình Liên bang và một số cơ quan truyền thông... giới thiệu tới dư luận Nga.
Đài phát thanh Tiếng nói nước Nga đưa tin về cuộc gặp, trong đó nêu rõ: Đây là cuộc gặp đầu tiên giữa Tổng thống Nga Medvedev và Chủ tịch nước Việt Nam Trương Tấn Sang, sau khi ông được bầu vào cương vị này hồi tháng 8 năm nay. Hai bên bày tỏ vui mừng trước những bước tiến mạnh mẽ của quan hệ đối tác chiến lược Việt-Nga, đánh giá cao vai trò của mỗi nước trong các tiến trình, cơ chế hợp tác ở khu vực.
Hãng thông tấn Itar-tass còn trích dẫn nguồn tin của Văn phòng Tổng thống Nga, trong đó cho rằng, cuộc gặp giữa tổng thống Nga và Chủ tịch Việt Nam không chỉ giúp các bên “so giờ” và kiểm điểm những vấn đề trọng yếu trong hợp tác song phương, mà còn đề ra những định hướng triển vọng, khả thi.
2. Báo Tiền phong phản ánh: Việc Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) có những khoản nợ lớn đã khiến các tổ chức tín dụng dè dặt cho vay vốn đầu tư phát triển lưới điện. Đó là thông tin được lãnh đạo Tổng công ty Truyền tải điện quốc gia (NPT- đơn vị thành viên của EVN) xác nhận tại cuộc gặp với khoảng 20 tổ chức tài chính vừa diễn ra tại TP Hồ Chí Minh.
Trao đổi với phóng viên, ông Nguyễn Mạnh Hùng-Tổng giám đốc NPT nói: Vì EVN nợ nên chúng tôi gặp khó khăn về việc thu xếp vốn. Nhiều tổ chức tài chính đề nghị chúng tôi phải có bảo lãnh của Bộ Tài chính, của Chính phủ. Những cái này thì không có tiền lệ, nên rất khó cho chúng tôi. Sau nữa là lãi suất ngân hàng cao, nên đàm phán khó. Các ngân hàng thường muốn cho vay thời gian ngắn, trong khi đầu tư của NPT phải dài hạn nên không thể vay ngắn, kể cả vay trung hạn cũng hạn chế.
Báo cũng phản ánh: Định hướng là tách bạch rõ tiền lương của cán bộ, công chức do Ngân sách Nhà nước đảm bảo, và tính trong chi phí quản lý hành chính Nhà nước. Trong văn bản trả lời chất vấn của ĐB Bùi Sỹ Lợi (Thanh Hóa) về chính sách tiền lương, Bộ trưởng Nội vụ Nguyễn Thái Bình cho biết, bộ này đang phối hợp các bộ, cơ quan liên quan xây dựng đề án cải cách tiền lương, bảo hiểm xã hội và trợ cấp ưu đãi người có công giai đoạn 2012- 2020 để báo cáo Chính phủ trình Hội nghị T.Ư 5 của Đảng vào tháng 4- 2012.
Định hướng là tách bạch rõ tiền lương của cán bộ, công chức do Ngân sách Nhà nước đảm bảo, và tính trong chi phí quản lý hành chính Nhà nước. Tiền lương của lực lượng vũ trang do ngân sách nhà nước bảo đảm và tính trong chi quốc phòng, an ninh… Tiền lương đối với người lao động trong doanh nghiệp được thực hiện theo cơ chế riêng, và tính trong giá thành sản phẩm của doanh nghiệp. Bộ Nội vụ cũng nêu quan điểm: Cải cách chính sách tiền lương phải tiến tới bảo đảm cho cán bộ, công chức và lực lượng vũ trang sống được bằng tiền lương ở mức trung bình khá trong xã hội; gắn cải cách tiền lương với cải cách hành chính, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ công chức, góp phần phòng chống tham nhũng, để nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của bộ máy Nhà nước.
II- NHỮNG THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP:
1. Báo Giaoduc.net.vn có bài Vị tiến sĩ “tuýt còi" quy định "ngực lép không được lái xe". Bài báo phản ánh: Thấp thoáng phía sau những quy định bị công luận cho là có lúc thừa hoặc sai như quy định “ngực lép không được lái xe gắn máy” Bộ y tế ban hành trước đây, người ta thường thấy tên Cục kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật (Bộ tư pháp) giữ vai trò như “cảnh sát tuýt còi văn bản phạm luật”, yêu cầu hủy bỏ quy định trái pháp luật. Pháp luật và thời đại đã có cuộc trò chuyện với tiến sĩ Lê Hồng Sơn, Cục trưởng Cục kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật về công việc rất đặc thù này.
Ông có nhận xét gì về việc thẩm định dự thảo văn bản quy phạm pháp luật (QPPL) trước khi ban hành hiện nay?
Một số còn có hiện tượng hình thức, có khi thẩm định bị ỉm đi, hoặc trốn thẩm định, hoặc “đánh tráo” giữa tham gia góp ý trong quá trình soạn thảo với thẩm định cuối cùng theo quy định của luật. Cá biệt, có trường hợp khi gửi thẩm định, có một vài nội dung cơ quan trình dự thảo biết là sai trái đã rút đi, sau khi thẩm định xong mới lại đưa trở lại để trình thông qua. Mấu chốt của vấn đề là ở nhận thức của một số nơi, một số người còn e ngại thẩm định, không “khoái” thẩm định nên mới có hiện tượng này. Có khi còn do sự nhầm lẫn cho rằng thẩm định là cho cơ quan soạn thảo chứ không phải cho cơ quan quyết định thông qua văn bản…
Có khi nào cơ quan soạn thảo lại “đi đêm” với người thẩm đình để khỏi bị “soi mói”?
Vì thế người tham gia thẩm định phải có trình độ, bản lĩnh nhưng cũng phải có tâm và đạo đức nữa. Phải tỉnh táo vượt ra khỏi cám dỗ thông thường để thực hiện nhiệm vụ thẩm định một cách khách quan, đúng yêu cầu. Ngay trong nội bộ đơn vị thẩm định thì người điều hành cũng phải thực hiện đúng nguyên tắc huy động trí tuệ tập thể, huy động chuyên gia trong đơn vị cũng như ở các đơn vị khác để giúp phát hiện vấn đề khi thẩm định. Vẫn có tình trạng hình thức, cho một vài chuyên viên chuẩn bị để trình lãnh đạo. Vì vậy cần phải hoàn thiện cơ chế thẩm định, để ngăn chặn được khả năng xảy ra hạn chế, tiêu cực đã nêu để thực hiện công tác thẩm định bảo đảm chất lượng, hiệu quả.
Ông đã bao giờ rơi vào trường hợp vì bị can thiệp mà tất cả ý kiến phản biện ban đầu định đành bỏ lại chưa?
Tôi hay gặp ngược lại. Dự họp ở một số nơi, đối với một số dự thảo, mình phân tích, phản biện rất ghê. Lúc đầu họ hoang mang không biết mình ủng hộ… hay gây sự? Nhưng mình phải rõ ràng: “Tôi nêu hết để các đồng chí thấy. Nếu các đồng chí cần, tôi sẵn sàng ngồi trao đổi và cùng các đồng chí đưa ra phương án nhằm hoàn thiện dự thảo”. Và thực tế đã xảy ra như vậy. Mình nói được và cũng làm được giúp người ta.
Ở vị trí chuyên “tuýt còi” cơ quan khác, ông có thấy áp lực không?
Tâm lý người ta không ai muốn những cái sai của mình bị phanh phui, bị nêu ra và khi bị nêu thì thường có những phản ứng. Một số lần, người có văn bản sai được nêu ra đã gọi điện đến cấp nọ, cấp kia để giải trình, để bảo vệ… thậm chí, gọi điện nhờ một số người can thiệp, gây áp lực.
Vậy phải làm sao để giảm những áp lực này?
Phải có bản lĩnh, thứ nhất phải phát hiện cho được. Đây là việc cực kỳ khó, vì đòi hỏi anh phải có trình độ chuyên môn, phát hiện cho đúng, cho chuẩn, kịp thời. Thứ hai là bản lĩnh trong xử lý, phải đúng nội dung công việc mình được giao. Phát hiện rồi thì phải nên, chứ phát hiện rồi lại đến cơ quan kia “trao đổi” rồi ỉm đi, như thế là không đúng. Mặt khác, nếu chỉ chuyên môn đơn thuần, chỉ thấy người ta sai một chiều cũng không ổn. Ở đây phải nghiên cứu rất kỹ tính hợp lý của các quy định. Cũng có khi do hậu kiểm mà phát hiện ra văn bản của cấp trên còn nhiều bất cập, chưa phù hợp với thực tiễn thì cũng phải kiến nghị cấp trên sửa đổi cho kịp thời. Cũng xin nói thật là cơ chế bảo đảm an toàn cho người kiểm tra, nhất là thủ trưởng cơ quan kiểm tra, đang là một vấn đề. Bởi người ta không “chống” được mình chỗ đó thì sẽ gây sự chỗ khác. Tôi đã từng bị bêu xấu, bị “đe dọa”… Đôi khi không chính thức đâu, mà bằng những cú điện thoại, hay phát ngôn chỗ này, chỗ khác, cố làm giảm uy tín cá nhân mình nữa.
Có bao giờ ông nhân nhượng khi xử lý những sai phạm của người khác?
Nương nhẹ thì chưa. Chỉ có trường hợp mình phát hiện được, mời người ta đến họp. Họ nhận sai và đề nghị khoan phát công văn để họ xử lý, hoàn thiện nghiêm chỉnh. Trong trường hợp đó, mình làm theo đề xuất của họ, miễn là xử lý được, không cần rùm beng làm gì.
Làm công việc đặc thù, ông nhận thấy người ta quý hay ghét mình nhiều hơn?
Tôi cũng gặp một số trường hợp người ta ác cảm với mình. Bằng cách này hay cách khác, người ta tác động tới mình, khiến mình phải chịu áp lực ngược. Một số khác, khi mình phát hiện và nêu vấn đề, họ sửa. Sau đó thì họ cảm ơn, thậm chí rất nể phục, trân trọng ý kiến mình. Có nhiều cơ quan, khi thảo luận nội dung văn bản, vấn đề gì đang còn tranh cãi, chưa thật “sáng” thì lãnh đạo bảo “nên sang tham khảo ý kiến anh Sơn đã”. Đó cũng là những niềm vui của công việc đặc thù này.
2. Báo Công an nhân dân có bài Khó kiểm soát dịch vụ đấu giá tài sản. Bài báo phản ánh: Cùng với xu thế đẩy mạnh xã hội hóa các lĩnh vực công chứng, thi hành án… nhằm giải quyết vấn đề bức thiết cho người dân, lĩnh vực bán đấu giá tài sản cũng được mở cửa. Tuy nhiên, trong khi vấn đề xã hội hóa các hoạt động tư pháp đòi hỏi phải có lộ trình, thì hoạt động dịch vụ tổ chức bán đấu giá lại được làm một cách ồ ạt trong khi nhu cầu về bán đấu giá tài sản chưa đến mức quá tải. Thực trạng này đã khiến hoạt động dịch vụ tổ chức bán đấu giá tài sản tại thành phố TP Hồ Chí Minh dần rơi vào thế khó kiểm soát.
Quy định mỗi tỉnh, thành chỉ có 1 trung tâm dịch vụ bán đấu giá của Nhà nước; bản thân doanh nghiệp (DN), cơ quan, tổ chức có tài sản không được tự ý thực hiện bán đấu giá mà phải thông qua đơn vị làm dịch vụ bán đấu giá chuyên nghiệp… đã tạo ra lĩnh vực kinh doanh mới mẻ đối với DN. Mức phí đơn vị tổ chức đấu giá tài sản lại được thu khá cao, tới 18,5 triệu đồng cho tài sản có giá 1 tỷ đồng và 2 triệu đồng cho mỗi tỷ tiếp theo. Trong khi điều kiện được cấp thẻ đấu giá viên trước đây tương đối đơn giản: không cần phải qua đào tạo, bồi dưỡng; chỉ cần có bằng đại học trong bất kỳ lĩnh vực nào đều có thể trở thành đấu giá viên và nghiễm nhiên có thể đại diện pháp luật của DN đăng ký kinh doanh ngành nghề tổ chức dịch vụ bán đấu giá tài sản.
Vì vậy, trước khi Nghị định số 17 của Chính phủ quy định về hoạt động bán đấu giá có hiệu lực vào ngày 1/7/2010, tại TP Hồ Chí Minh, DN đua nhau đăng ký kinh doanh ngành nghề này. Hiện tại, đã có trên 1.000 DN đăng ký hoạt động và số DN thực sự có tổ chức bán đấu giá trên địa bàn khoảng 40-50 DN. Đăng ký kinh doanh ồ ạt theo kiểu tay ngang, đa ngành nghề như vậy, trong khi giấy phép đăng ký hoạt động ngành nghề dịch vụ bán đấu giá tài sản thì do Sở KH&ĐT cấp. Còn quản lý trong quá trình hành nghề của DN lại do Sở Tư pháp đảm trách nên trừ những DN thường xuyên hoạt động, những đơn vị lâu lâu mới tổ chức được một cuộc bán đấu giá và không báo cáo tình hình hoạt động thì Sở Tư pháp khó nắm hết.
Về chất lượng đấu giá viên, tại Trung tâm Dịch vụ bán đấu giá tài sản thuộc Sở Tư pháp, ông Phạm Văn Sỹ, Giám đốc trung tâm cho biết: Viên chức của trung tâm phải qua làm việc, cọ sát thực tế với hoạt động tổ chức bán đấu giá từ 3-4 năm mới được trung tâm đề xuất cấp chứng chỉ đấu giá viên. Trong quá trình làm việc, mỗi tháng đấu giá viên xử lý tới vài chục hồ sơ. Còn với DN hành nghề tổ chức dịch vụ bán đấu giá, theo tìm hiểu của chúng tôi, trước đây dù chẳng học luật, “đùng một cái” đã được cấp chứng chỉ đấu giá viên.
Từ sau ngày 1/7/2010 trở lại đây, dù điều kiện để được cấp chứng chỉ là phải có bằng cử nhân luật và phải đi học lớp đào tạo đấu giá viên, song trong quá trình hoạt động có khi cả tháng đấu giá viên của DN mới có một vài hồ sơ đấu giá tài sản, nên khó có thể nói chuyện chuyên nghiệp. Mặt khác, với trung tâm đấu giá của Nhà nước, đấu giá viên là viên chức hoặc được quản lý theo quy định của viên chức trong quá trình hoạt động. Với đấu giá viên của DN, việc quản lý chỉ bó hẹp trong phạm vi DN, chế tài ràng buộc hiện nay là đấu giá viên của DN phải tự tuân thủ nguyên tắc nghề nghiệp, chỉ đến khi phát hiện vi phạm mới bị thu hồi chứng chỉ hành nghề.
Dù chỉ mới có vài chục DN thực sự có hoạt động bán đấu giá thường xuyên. Các DN này cũng không được phép “nhúng tay” vào thực hiện đấu giá tài sản của các cơ quan, tổ chức Nhà nước… Nhưng khi hoạt động dịch vụ bán đấu giá ít việc, ngay Trung tâm dịch vụ tổ chức bán đấu giá, một năm cũng mới chỉ nhận được hơn 320 hợp đồng tổ chức bán đấu giá tài sản. Chuyện cạnh tranh không lành mạnh để giật mối cũng đã xuất hiện: Để lôi kéo khách hàng, DN sẵn sàng trả hoa hồng cho người đưa tài sản đến nhờ bán đấu giá hoặc thỏa thuận mức chi phí tổ chức thấp nên những loại tài sản phải bán thi hành án, tài sản cầm cố… đều được chuyển dần sang cho DN bán đấu giá...
Theo ông Phạm Văn Sỹ, với Trung tâm dịch vụ bán đấu giá tài sản, trước khi đưa ra đấu giá một tài sản có giá trị trên 30 triệu đồng, trung tâm phải qua một loạt thủ tục nhưng việc tổ chức bán đấu giá thành công tài sản cũng không hề đơn giản. Từ đầu năm tới nay, dù nhận được 326 hợp đồng nhưng trung tâm cũng chỉ mới thực hiện được 240 vụ đấu giá thành công. Tuy nhiên, theo tìm hiểu của chúng tôi, với một số DN, việc thông tin về tài sản cần bán đấu giá chỉ được đăng trên những tờ báo ít người đọc cho có lệ. Việc cố tình ém nhẹm thông tin, ít người biết để tới tham gia phiên đấu giá, DN tổ chức càng đỡ phức tạp và tài sản dễ dàng bán. Chưa kể việc thẩm định giá tài sản trước khi đưa ra đấu có sát thực hay không, thiệt hại cũng luôn thuộc về phía chủ tài sản, bởi ít người đấu, giá bán gần như đã được định trước, không nhích hơn giá khởi điểm là mấy.
3. Báo Pháp luật và xã hội có bài Một cán bộ tư pháp nhận hối lộ phải ra tòa. Bài báo phản ánh: Cơ quan CSĐT CA TP Cần Thơ đã có kết luận, ông Phạm Thanh Dũng là Phó phòng Hành chính tư pháp của Sở Tư pháp TP Cần Thơ nhận hối lộ 6,5 tỷ đồng trong giải quyết các trường hợp kết hôn với người nước ngoài.
Theo kết luận điều tra, với nhiệm vụ thẩm tra hồ sơ đăng ký kết hôn với người nước ngoài để chống tội phạm mua bán phụ nữ, ông Dũng móc nối với nhiều người để trục lợi và cho đăng ký kết hôn dễ dàng. Ông Dũng nhận hối lộ mỗi hồ sơ đăng ký kết hôn 350 - 500 USD, còn hồ sơ ghi chú để đăng ký kết hôn ở nước ngoài thì 250 - 350 USD. Với những người đã ly hôn hoặc chênh lệch trên 24 tuổi, phải hối lộ thêm 300 - 1.000 USD. Để nhận hối lộ, ông Dũng thiết lập nhiều đường dây móc nối, từ mấy người chạy xe ôm trước cổng Sở Tư pháp TP Cần Thơ đến một số cán bộ làm công tác hộ tịch ở xã phường, môi giới hôn nhân, giáo viên dạy và phiên dịch tiếng Hàn Quốc. Những người này ở TP Cần Thơ và TP HCM. Khi khám xét nhà riêng của ông Dũng, CQĐT còn thu được một khẩu súng K59 không có giấy phép sử dụng.
4. Trang web Chinhphu.vn phản ánh: Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải vừa cho ý kiến về việc xây dựng trụ sở làm việc của Cục Trợ giúp pháp lý thuộc Bộ Tư pháp.
Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Tư pháp làm rõ các nội dung về tổng mức đầu tư, việc đáp ứng tiêu chuẩn theo quy định và khả năng bố trí vốn năm 2012 của Dự án đầu tư xây dựng công trình trụ sở làm việc của Cục Trợ giúp pháp lý, báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định.