I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG SỰ KIỆN NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC:
1. Báo An ninh Thủ đô có bài Khi bộ, ngành né trách nhiệm. Bài báo phản ánh: Luật ATTP ra đời, dù đã phân rõ trách nhiệm cho từng bộ, ngành như NN&PTNT, Y tế, Công Thương, nhưng khi áp dụng vào thực tiễn, các bộ lại kêu ca vì vẫn nhùng nhằng trách nhiệm. Còn nhớ, với quy định về ATTP trước kia, đối với nhóm sản phẩm có nguồn gốc thực vật nhập khẩu (NK), Bộ NN&PTNT sẽ chịu trách nhiệm đối với nhóm sản phẩm nhập về làm nguyên liệu, còn lại, sẽ là trách nhiệm của Bộ Y tế. Vậy mà một thời gian dài, ATTP đối với hoa quả tươi đã bị bỏ quên, bởi Bộ NN&PTNT thì lý giải, hoa quả NK về là sử dụng luôn, chứ mấy đơn vị NK về để sơ chế, chế biến đâu. Vì vậy, trách nhiệm này thuộc về Bộ Y tế. Cũng chẳng kém cạnh, Bộ Y tế ngắn gọn hơn, trách nhiệm đã phân, sản phẩm thực vật NK về để chế biến, sử dụng trong nước là thuộc Bộ NN&PTNT. Một thời gian dài nhùng nhằng, đến khi Luật ATTP thực phẩm ra đời thì các bộ lại tố rằng chồng chéo, rằng một doanh nghiệp (DN) thường kinh doanh tổng hợp rất nhiều mặt hàng, nhóm hàng cùng thuộc chức năng chung của 3 bộ. Sự việc vẫn chưa ngã ngũ, các bộ, ngành ai cũng cho mình đúng, DN chịu trận.
Và gần đây, con tôm thẻ chân trắng và con hàu Thái Bình Dương, nguồn sống của cả nghìn người dân vùng sông nước bỗng dưng cũng bị các bộ, ngành đưa lên “bàn mổ”. Bộ NN&PTNT thì bảo, tôm thẻ chân trắng có giá trị kinh tế cao, không những sử dụng trong nước mà còn xuất khẩu. Nhưng, Bộ TN-MT thì khẳng định, tôm thẻ chân trắng là động vật ngoại lai, vì vậy, cần phải loại bỏ. Bộ NN&PTNT đề nghị rút tôm thẻ chân trắng ra khỏi danh sách đen. Bộ TN-MT không xuống nước. Trong khi đó, tôm thẻ chân trắng được đưa vào nuôi ở nước ta từ những năm 1999-2000. Khoảng năm 2008, Bộ NN&PTNT đã bật đèn xanh cho nông dân các tỉnh nuôi đại trà. Theo đó, diện tích nuôi tôm thẻ chân trắng tăng vùn vụt qua từng năm bởi lợi nhuận kinh tế mang lại. Đến nay, khi tôm sú ở khắp các tỉnh Nam Trung bộ và Nam bộ đổ bệnh hàng loạt, người ta mới nghi ngờ thủ phạm là con tôm thẻ chân trắng. Cuộc chiến xung quanh con tôm này bắt đầu. Bộ nào cũng có cái lý của mình, kết cục, lại phải trình lên Thủ tướng Chính phủ phân xử.
Luật khi đi vào cuộc sống sẽ có độ vênh nhất định, không thể kín kẽ, rạch ròi được trách nhiệm của từng bộ, ngành liên quan. Trong quá trình thực hiện, vướng mắc sẽ được điều chỉnh cho gần hơn, sát hơn với cuộc sống, song dù vậy độ vênh lại quá lớn. Các bộ, ngành vẫn hay ta thán rằng nhiều DN, cá nhân lách luật để vi phạm, song, bản thân các bộ, ngành trong chức năng, nhiệm vụ của mình cũng né trách nhiệm. Cái tôi của bộ, ngành nào cũng lớn, không ai nhận mình sai, nhận mình khiếm khuyết, rút cuộc hậu quả lại đổ lên đầu người dân.
2. Báo Sài Gòn giải phóng phản ánh: Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia vừa hoàn thành và trình Chính phủ dự thảo báo cáo kinh tế vĩ mô 8 tháng và dự báo năm 2011-2012. Theo phân tích của ủy ban này, chỉ số giá tiêu dùng CPI cả năm 2011 nhiều khả năng dao động quanh ngưỡng 18%. Bước sang năm 2012, CPI sẽ giảm xuống, dự kiến khoảng 9%-10%.
Về tăng trưởng, Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia cho rằng mức tăng GDP 2011 khó đạt mục tiêu 6% đề ra, mà chỉ có thể dao động trong khoảng 5,5%-6%. Theo ủy ban này, dự kiến năm 2012 mức tăng trưởng GDP của Việt Nam có thể cao hơn, đạt khoảng 6,5%-6,7%. Tuy nhiên, điều này còn phụ thuộc khá nhiều vào diễn biến kinh tế thế giới, Việt Nam cần chuẩn bị sẵn kịch bản đối phó khả năng kinh tế toàn cầu rơi vào suy thoái lần 2.
II- NHỮNG THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP:
1. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh có bài 17% doanh nghiệp không thể tiếp cận văn bản pháp luật. Bài báo phản ánh: “Nhiều doanh nghiệp (DN) chưa quan tâm sâu sắc đến văn bản pháp luật, chưa có đội ngũ chuyên trách. Những DN quan tâm thì gặp khó khăn trong việc tiếp cận văn bản pháp luật do nguồn cung cấp chưa hiệu quả. Họ đến hỏi Sở Tư pháp thì Sở không có chương trình cung cấp văn bản miễn phí nên chỉ qua báo Pháp Luật TP.HCM hoặc giới thiệu các phần mềm để tải nhưng dùng phần mềm thì phải mất phí”. Phó Giám đốc Sở Tư pháp Ung Thị Xuân Hương cho biết như trên trong buổi báo cáo đề tài khoa học “Xây dựng chương trình hỗ trợ pháp lý cho DN tại TP” tại Viện Nghiên cứu Phát triển vào ngày 31-8.
Theo bà Hương, các khảo sát của các tổ chức và cá nhân tìm hiểu về vấn đề này cho hay có tới 17% DN không thể tiếp cận nguồn văn bản pháp luật, chỉ có 1% tiếp cận dễ dàng. Số còn lại thuộc trường hợp khó hoặc có thể tiếp cận. Theo khảo sát, nội dung ảnh hưởng đến DN nhiều nhất là thuế, tài chính rồi đến hải quan, xuất nhập khẩu. Bà Hương cho biết mục tiêu chính của chương trình hỗ trợ pháp lý là bồi dưỡng kiến thức pháp luật cho DN. Tiếp thu ý kiến góp ý của hội đồng nghiệm thu cơ sở, đề tài này sẽ tiếp tục hoàn chỉnh. Sau đó, Sở Tư pháp sẽ tổ chức hội thảo với sự có mặt của DN để góp ý thêm. Nội dung đề tài này cũng chính là dự thảo Chương trình hỗ trợ pháp lý từ năm 2011-2015 sẽ được Sở Tư pháp trình TP thông qua để triển khai thực hiện.
Báo cũng có bài “Thi hành án bế tắc: Mỏi mòn chờ giám đốc thẩm”. Bài báo phản ánh: Đây là chuyện không hề mới nhưng luôn nóng đối với ngành thi hành án trước áp lực giải quyết án tồn đọng. Gần đây nhất, Cục Thi hành án dân sự tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu đã phải “nổi đóa” vì nhiều lần kiến nghị cấp có thẩm quyền xem xét lại theo thủ tục giám đốc thẩm một vụ tranh chấp đất đai nhưng “gào thét” mãi mà chẳng được ai nghe.
Theo hồ sơ, năm 2002, bà H. mua hơn 8.000 m² đất ở gần nhà ông D. và đã được UBND huyện Xuyên Mộc (Bà Rịa-Vũng Tàu) cấp giấy đỏ. Đến năm 2006, ông D. thuê xe vào múc đất mặt đem đi bán nên tranh chấp xảy ra. Bà H. kiện ông D. yêu cầu phải trả đất cho bà. Ông D. thì khăng khăng bảo đất này là của gia đình ông mua từ năm 1989… TAND huyện Xuyên Mộc và TAND tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu đều tuyên chấp nhận yêu cầu khởi kiện của bà H., buộc ông D. phải trả lại mảnh đất tranh chấp. Án phúc thẩm có hiệu lực, bà H. làm đơn yêu cầu thi hành án, còn ông D. thì khiếu nại gay gắt cho rằng tòa xử sai. Tìm hiểu đơn khiếu nại, Cục Thi hành án dân sự tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu thấy bản án phúc thẩm có nhiều sai sót nghiêm trọng nên đã gửi nhiều công văn kiến nghị lãnh đạo VKSND, TAND Tối cao kháng nghị giám đốc thẩm.
Theo Cục Thi hành án tỉnh, tòa án chỉ được thụ lý, giải quyết khi tranh chấp đất đai đã được hòa giải tại xã, phường hoặc được người có thẩm quyền ban hành quyết định giải quyết khiếu nại lần đầu. Ở vụ này, các bên chưa được hòa giải ở cấp chính quyền cơ sở, cũng chưa có quyết định giải quyết khiếu nại nhưng các cấp tòa vẫn thụ lý, giải quyết là vi phạm tố tụng nghiêm trọng. Mặt khác, việc mua bán đất phải theo một trình tự luật định nhưng người bán đất không có giấy tờ gì chứng minh đất này thuộc quyền sử dụng của mình khi bán cho bà H. Việc mua bán cũng chỉ bằng miệng, bà H. lại nhờ người khác đứng tên giùm nhưng lại được tòa chấp nhận. Chưa hết, mảnh đất đang có tranh chấp chưa giải quyết xong nhưng UBND huyện Xuyên Mộc lại cấp giấy đỏ cho bà H. Việc cấp giấy đỏ lại xảy ra trước thời điểm… bà H. mua đất. Các phân tích của Cục Thi hành án tỉnh rõ ràng như thế nhưng từ đầu năm 2009 đến nay, dù gửi nhiều kiến nghị, Cục vẫn phải mòn mỏi chờ đợi vì chưa nhận được ý kiến phản hồi nào từ người có thẩm quyền kháng nghị.
Tháng 7-2008, TAND TP Phan Thiết (Bình Thuận) đã chấp thuận cho ông C. và bà H. được ly hôn. Theo bản án, bà H. phải giao lại cho ông C. hơn 100 m2 đất tại phường Bình Hưng (TP Phan Thiết) trị giá khoảng gần 67 triệu đồng. Sau khi bị Chi cục Thi hành án dân sự TP Phan Thiết triệu tập đến làm việc, bà H. mới té ngửa và “tố” rằng tòa đã xử án vắng mặt bà. Bà H. làm đơn kháng cáo nhưng bị TAND tỉnh Bình Thuận bác vì quá hạn. Bà tiếp tục làm đơn khiếu nại gửi chánh án TAND tỉnh đề nghị vị này kiến nghị người có thẩm quyền xem xét lại vụ án theo thủ tục giám đốc thẩm.
Nghiên cứu hồ sơ xong, chánh án TAND tỉnh chấp nhận đề nghị của bà H. và có công văn gửi TAND Tối cao đề nghị kháng nghị giám đốc thẩm theo hướng hủy bản án của TAND TP Phan Thiết. Chánh án TAND tỉnh phân tích: Việc tòa sơ thẩm xử vắng mặt bị đơn nhưng không tống đạt mà chỉ niêm yết bản án là trái với quy định của BLTTDS. Ngày 2-12-2008, cơ quan thường trực phía Nam của TAND Tối cao đã yêu cầu được mượn hồ sơ vụ việc về để nghiên cứu, giải quyết và từ đó đến nay không hề có văn bản trả lời. Hai bên đương sự sốt ruột từng ngày nhưng cơ quan thi hành án và TAND tỉnh cũng chỉ biết ra sức thuyết phục hai bên cố gắng chờ kết quả giải quyết của TAND Tối cao.
2. Báo Giáo dục Việt Nam có bài Phó Ban chỉ đạo cải cách tư pháp TW: “Từ vụ án Lê Văn Luyện, đặt vấn đề thay đổi luật”. Bài báo phản ánh: Hoàn toàn chia sẻ với làn sóng dư luận xã hội trong những ngày qua song bà Lê Thu Ba, Phó Văn phòng Trung ương đảng. Phó Ban thường trực Ban chỉ đạo Cải cách tư pháp Trung ương cho rằng không thể để cảm tính yêu ghét chi phối. "Pháp luật quy định đối với phụ nữ có thai và đối với thanh niên, trẻ em gái dưới 18 tuổi chưa đến tuổi thành niên khi phạm tội thì không áp dụng hai mức án cao nhất là chung thân và tử hình. Hình phạt này thể hiện tính chất nhân đạo vì trẻ em chưa nhận thức đầy đủ và trẻ em còn nhiều thời gian để ăn năn hối cải và phục thiện. Bị cáo Luyện cùng lúc phạm hai tội cướp và giết. Hai tội này theo quy định của Bộ Luật tố tụng cho phép được tổng hợp hình phạt mức tối đa có thể lên tới 30 năm tù. Đó là nguyên tắc nhưng kết luận sau cùng phải phụ thuộc vào quá trình điều tra, xét xử. Khi làm luật pháp thì người ta chỉ tính tới cái chung, chưa tính tới những trường hợp nhẫn tâm và vô nhân tính như hành động của Luyện", bà Ba nói.
Trước mắt tôi chưa nghĩ tới chuyện sửa đổi Luật vì trước hết, luật vẫn là luật. Trong quá trình áp dụng thì vẫn phải tuân thủ. Sau này có lẽ cần phải nghiên cứu một cách đầy đủ và kỹ lưỡng hơn”. Tuy nhiên, bà Lê Thị Thu Ba cũng cho rằng: “trong lần sửa đổi toàn diện Bộ Luật hình sự sắp tới, theo tôi vấn đề này cần phải đặt lên bàn để trao đổi, nghiên cứu thật kỹ. Nếu cần thiết thì nên có một quy định mở, đối với trường hợp quá tàn ác cũng không nên áp dụng theo cái chung”.
3. Báo Nhân dân điện tử trên mục Qua thư bạn đọc có bài Ðể pháp luật thật sự đi vào cuộc sống. Bài báo phản ánh: Hệ thống văn bản pháp luật ở nước ta ngày càng được hoàn thiện. Tuy nhiên, để quy định của pháp luật thật sự đi vào cuộc sống, các địa phương cần coi trọng hơn nữa công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật tới người dân.
Bạn đọc Ðào Mỹ Dung (Ðồng Tháp): Mỗi năm, Quốc hội soạn thảo, ban hành hàng chục luật, bộ luật thuộc các lĩnh vực khác nhau. Việc ban hành văn bản pháp luật ở nước ta dần đi vào nền nếp. Trình tự, thủ tục ban hành luật bảo đảm chặt chẽ, khoa học hơn. Nhiều văn bản luật trước khi ban hành còn được đưa ra lấy ý kiến rộng rãi của các tầng lớp nhân dân. Song, nếu chỉ nhìn vào số lượng và chất lượng văn bản luật để đánh giá tình hình chấp hành pháp luật thì chưa đủ. Bởi lẽ, không ít quy định của pháp luật, mặc dù rất ưu việt, nhưng lại không phát huy hiệu quả trong cuộc sống. Một mặt, những quy định này chậm có văn bản hướng dẫn thực hiện. Mặt khác, cũng có thể nội dung văn bản lỗi thời, không phù hợp thực tiễn, do vậy, khó thực hiện. Ngoài ra, có quy định không được tuyên truyền, phổ biến đầy đủ đến người dân.
Bạn đọc Cao Xuân Lan (Kiên Giang): Ở vùng nông thôn, miền núi, người dân ít có điều kiện tiếp xúc với các phương tiện thông tin đại chúng, do vậy, việc nâng cao nhận thức pháp luật của người dân chủ yếu thông qua hình thức tuyên truyền, phổ biến trực tiếp từ đội ngũ cán bộ cơ quan công quyền và cơ quan pháp luật tại địa phương. Tuy nhiên, ở nhiều nơi, đội ngũ cán bộ cơ sở còn hạn chế, do đó, chất lượng phổ biến pháp luật từ đội ngũ này không cao. Có trường hợp, cán bộ chính quyền thôn, xã nhận thức pháp luật phiến diện, thậm chí hiểu sai điều luật, cho nên khi tiến hành giải thích, hướng dẫn người dân thực hiện không đúng. Theo tôi, việc tuyên truyền, phổ biến pháp luật cần được tiến hành sâu rộng đến mọi tầng lớp nhân dân, ở các lứa tuổi khác nhau. Nhất là, đối với thanh niên, học sinh, ngành giáo dục cần đổi mới, cải tiến cách giảng dạy, tuyên truyền pháp luật sao cho hấp dẫn, dễ hiểu để từ đó các em dễ thực hiện và làm theo. Tuyên truyền pháp luật cho lớp trẻ hạn chế dùng từ ngữ khô cứng, mà nên tăng cường sử dụng hình ảnh sinh động.
Bạn đọc Phạm Văn Chung (Kon Tum): Nhiệm vụ tuyên truyền, phổ biến pháp luật đến người dân cần được tiến hành thường xuyên, liên tục, đòi hỏi sự tham gia của nhiều cấp, nhiều ngành. Trong đó, vai trò nòng cốt là của những cán bộ làm công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật ở địa phương. Những năm vừa qua, Sở Tư pháp tỉnh Kon Tum thường xuyên mở các lớp tập huấn về nghiệp vụ tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho đội ngũ cán bộ chủ chốt và cán bộ tư pháp, hộ tịch ở cấp xã; bồi dưỡng kỹ năng tuyên truyền pháp luật cho cán bộ mặt trận, đoàn thể, già làng, trưởng thôn. Tỉnh cũng coi trọng công tác xây dựng tủ sách pháp luật ở cơ sở. Ðến nay, 100% số xã, thị trấn trên địa bàn có tủ sách pháp luật, đáp ứng nhu cầu tìm hiểu pháp luật của cán bộ và người dân địa phương. Trung tâm Trợ giúp pháp lý tỉnh Kon Tum đẩy mạnh hoạt động trợ giúp pháp lý lưu động tại cơ sở. Các cơ quan báo, đài trên địa bàn tỉnh cũng góp phần tuyên truyền, phổ biến pháp luật tới người dân.