I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG SỰ KIỆN NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC:
1. Báo điện tử Dân trí phản ánh: Sau những lời khai bước đầu về hành vi phạm tội, đến hơn 21 giờ ngày 31/8, “sát thủ” Lê Văn Luyện đã tự tay ký vào bản nhận tội. CQĐT đã khám xét và thu được thêm 1 lượng vàng tang vật tại nhà bà Lê Thị Định, cô ruột của Luyện.
Sau khi tiếp nhận bàn giao, sát thủ Lê Văn Luyện đã được CQĐT di lý về trại tạm giam Công an tỉnh Bắc Giang để CQĐT tiến hành tiếp các thủ tục liên quan. Đại tá Nguyễn Văn Dư - Phó giám đốc Công an tỉnh Bắc Giang cho biết, việc bắt giữ được bị can của vụ án là thành công bước đầu của Ban chuyên án, chúng tôi sẽ tiếp tục điều tra làm rõ xem còn thêm đối tượng nào khác có liên quan trực tiếp đến việc sát hại các nạn nhân tại tiệm vàng nữa hay không? CQĐT sẽ tiếp tục đấu tranh với kẻ phạm tội để làm rõ hành vi và mục đích gây án của kẻ thủ ác.
2. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh phản ánh: theo tin từ Bộ Ngoại giao, tại Tòa án tỉnh Palawan (Philippines), sáng 31-8, công tố viên đã rút cáo buộc hai thuyền trưởng và 37 ngư dân Việt Nam phạm tội đánh bắt động vật quý hiếm. Tuy nhiên, do có một số ý kiến phản đối, Tòa án tỉnh Palawan đã quyết định sẽ xem xét thêm trước khi có phán quyết cuối cùng.
Cũng theo nguồn tin này, 85 ngư dân Việt Nam được thả ngày 26-8 hiện đang ở tạm trong doanh trại quân đội của Bộ Chỉ huy Quân sự miền Tây của Philippines. Đại sứ quán Việt Nam đang nỗ lực làm việc với các cơ quan chức năng để bảy tàu cá sớm được trao trả cho ngư dân Việt Nam, đồng thời sớm hoàn tất các thủ tục để đưa các ngư dân về nước.
3. Báo Thanh niên có bài Những con số đau lòng. Bài báo phản ánh: Với khoảng 11.000 người chết mỗi năm, trung bình mỗi ngày VN có hơn 30 người chết vì tai nạn giao thông (TNGT) và cũng thêm chừng ấy người bị thương. Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) từng đánh giá, TNGT mỗi năm làm thiệt hại cho nền kinh tế VN khoảng 900 triệu USD, tức 1,64% GDP. Như thế đáng phải gọi là thảm họa. Tính sơ qua, số người chết do TNGT một năm ở ta bằng số người chết trong 120 cơn bão lớn, gấp gần 3 lần hậu quả cuộc chiến kéo dài 7 năm ở Iraq. Theo thống kê của Ủy ban An toàn giao thông quốc gia, 92% số vụ TNGT là do con người, 2% do kết cấu hạ tầng. Trên thực tế theo dõi cũng có thể thấy, tất cả những vụ TNGT có tính chất thảm khốc nhất đều không phải do lỗi khách quan (như cơ sở hạ tầng yếu kém, đường sá không đạt tiêu chuẩn) mà là do ý thức kém của người tham gia giao thông. Thực trạng lái xe không có giấy phép điều khiển phương tiện, điều khiển phương tiện trong tình trạng say xỉn, cố tình vi phạm luật lệ giao thông, chống người thi hành công vụ... đang gia tăng đến mức đáng báo động.
Thực tế, Chính phủ luôn coi TNGT là vấn đề cần giải quyết, cũng không tiếc tiền chi cho giảm thiểu tai nạn nhưng hiệu quả các biện pháp chưa thật cao, thể hiện ở số vụ TNGT không giảm, hoặc giảm chút ít rồi lại tăng nhanh trở lại. Nếu đặt TNGT ở mức thảm họa có lẽ chúng ta sẽ có ứng xử đúng mức hơn với một vấn đề thực sự đang là nghiêm trọng. Người ta nói rằng, muốn biết chất lượng giáo dục hãy ra ngoài đường. Việc thiếu ý thức tôn trọng luật lệ giao thông, phóng nhanh, vượt ẩu, lạng lách… suy cho cùng cũng do giáo dục mà ra. Do vậy, bên cạnh việc xây dựng chiến lược cơ sở hạ tầng giao thông dài hạn là quan trọng thì việc nâng cao nhận thức của mọi công dân trong việc chấp hành luật lệ giao thông cũng cần thiết không kém.
Nhận thức là một quá trình, nhưng cũng không vì vậy mà mong đợi sự thay đổi tích cực bằng những khẩu hiệu, hô hào chung chung. Cần thiết phải có các biện pháp mạnh hơn nữa và việc tăng cường kiểm tra, giám sát, xử phạt vi phạm giao thông không nên làm theo kiểu “chiến dịch”. Khi cơ quan chức năng làm theo “chiến dịch”, rất dễ làm nảy sinh tâm lý đối phó ở người chấp hành. Mức xử phạt ở một số hành vi có thể cần phải tăng cao hơn nữa để đảm bảo tính răn đe. Không thể giảm bớt tai nạn khi lỗi vượt đèn đỏ chỉ bị phạt có 100.000 đồng. Càng không thể kiểm soát việc vi phạm an toàn giao thông khi người cố tình vi phạm dựa dẫm vào hành vi tiêu cực của một số CSGT…
II- NHỮNG THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP:
1. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh có bài Huy động chuyên gia trong nhiều lĩnh vực vào sửa hiến pháp. Bài báo phản ánh: Ủy ban Dự thảo Sửa đổi Hiến pháp 1992 vừa ra nghị quyết về việc thành lập Ban biên tập Dự thảo Sửa đổi hiến pháp với danh sách 43 người, nhiều nhất trong các lần sửa đổi hiến pháp từ trước đến nay.
Thành viên Ban biên tập Sửa đổi hiến pháp đều là các chuyên gia pháp lý, kinh tế, khoa học tự nhiên, khoa học xã hội có học hàm, học vị cao, từng tham gia công tác giảng dạy, nghiên cứu. Các chuyên gia đến từ TAND Tối cao, VKSND Tối cao, Bộ Tư pháp, Văn phòng Quốc hội, Bộ Công an, có thể kể đến PGS-TS Trần Văn Độ - Phó Chánh án TAND Tối cao, Chánh án TAQS Trung ương; TS Lê Hữu Thể - Phó Viện trưởng VKSND Tối cao; GS-TS Nguyễn Ngọc Anh - Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ Công an; PGS-TS Hoàng Thế Liên - Thứ trưởng Bộ Tư pháp; TS Nguyễn Sĩ Dũng - Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội...
Ngoài ra, nhiều chuyên gia đầu ngành thuộc các viện nghiên cứu, trường ĐH cũng có mặt trong danh sách như TS Lê Xuân Bá - Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương; PGS-TS Trần Đình Thiên - Viện trưởng Viện Kinh tế VN; GS-TS Võ Khánh Vinh - Phó Chủ tịch Viện Khoa học xã hội Việt Nam; PGS-TS Mai Hồng Quỳ - Hiệu trưởng ĐH Luật TP.HCM; GS-TS Lê Hồng Hạnh - Viện trưởng Viện Khoa học pháp lý... Một số chuyên gia độc lập cũng được mời tham gia biên tập, sửa đổi Hiến pháp 1992 như TS Dương Thị Thanh Mai, GS-TS Trần Ngọc Đường, GS-TS Đào Trí Úc thuộc giới luật học, ông Dương Trung Quốc thuộc giới sử học, TS Trần Du Lịch ở nhóm chuyên gia kinh tế...
PGS-TS Phan Trung Lý, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội - Ủy viên Ủy ban Dự thảo Sửa đổi Hiến pháp 1992, là trưởng Ban biên tập. Ông cho biết Ban biên tập sẽ được tổ chức thành các tổ chuyên trách các nhóm vấn đề liên quan đến sửa hiến pháp, như nhóm chế độ chính trị - quyền lực nhà nước - tổ chức bộ máy; nhóm chế độ kinh tế; nhóm quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân; nhóm tư pháp... Nhiệm vụ của Ban biên tập là trực tiếp chuẩn bị, soạn thảo các vấn đề để trình ra Ủy ban Dự thảo Sửa đổi Hiến pháp 1992 quyết định.
2. Báo An ninh Thủ đô có bài Thua thiệt vì chiêu lừa bán nhà. Bài báo phản ánh: Chị Nguyễn Thị Thúy, quê Long An lên TP.HCM làm công nhân trong khu công nghiệp Vĩnh Lộc. Với số tiền bán đất ở quê khoảng 500 triệu, chị muốn mua một căn nhà ở xã Vĩnh Lộc A, huyện Bình Chánh để đi làm cho thuận tiện. Thông qua môi giới, chị được dẫn xem một căn nhà khoảng 45m2 ở ấp 4 giá 380 triệu đồng. Thấy rẻ chị chấp nhận mua với giấy viết tay vì chủ nhà yêu cầu “chờ”, khi nào đủ… 20 người mới tách sổ 1.000m2 theo quy định. Tuy nhiên ở chưa được 3 tháng, thanh tra trên huyện về kiểm tra phát hiện khu nhà chị Thúy ở cùng 7 hộ công nhân, là đất nông nghiệp chưa chuyển đổi, không được phép xây dựng, buộc phải phá dỡ. Nhiều lần đòi lại tiền nhưng chủ đất không trả, chị Thúy đã viết đơn gửi UBND huyện Bình Chánh kêu cứu.
Bà Ngô Thị Hồng, ở quận Phú Nhuận được 2 người giới thiệu là Niệm và Nguyệt có nhà đất ở xã Thới Tam Thôn, huyện Hóc Môn muốn bán. Sau khi xem giấy tờ, bà Hồng đặt cọc số tiền 50 triệu đồng. Đến ngày làm hợp đồng công chứng, không thấy đôi vợ chồng Niệm - Nguyệt đến, bà Hồng đã tới cơ quan chức năng đề nghị xác minh. Cơ quan công an triệu tập ông Niệm, bà Nguyệt đến nhưng đây không phải là người đã bán nhà cho bà Hồng. Thực chất bà Nguyệt thế chấp nhà đất, giao Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho Trần Thị Minh (người đã giao dịch mua bán, nhận tiền đặt cọc của bà Hồng) và người này đã nhiều lần dùng “sổ đỏ” này để bán khu đất…
Luật sư Nguyễn Thế Chương, Đoàn Luật sư TP.HCM cho biết: Các quy định hiện nay về trình tự thủ tục mua bán nhà còn khá rắc rối, nhiều quy định chồng chéo nhau, ví dụ quận thì cho phép mua bán nhà trong khu phức hợp - một dạng quy hoạch treo, quận thì cấm xây dựng nên rất nhiều người dân vì nhu cầu nhà ở chấp nhận mua bán nhà chỉ bằng giấy viết tay, tạo cơ hội cho nhiều kẻ phạm tội. Với những hành vi gian dối, lừa đảo lấy tiền đặc cọc, hoặc nhà đất đang thế chấp, chờ thi hành án mà vẫn cố tình bán… luật sư Nguyễn Thái Hùng, Đoàn Luật sư TP.HCM cho rằng, ở đây vẫn có những khiếm khuyết từ các cơ quan quản lý, như không tiến hành thu hồi nợ theo đúng thời hạn, thẩm quyền quy định; không thi hành án hoặc tối thiểu không thu giữ các giấy tờ cần thiết liên quan đến nhà đất đang chờ xử lý, tạo cơ sở để đối tượng tẩu tán tài sản, làm giả hồ sơ, dùng giấy tờ bản chính đem cầm cố, thế chấp. Hành vi của các đối tượng giả danh là người chủ sở hữu để ký giấy bán nhà - nhận tiền có dấu hiệu phạm tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản; tội sửa chữa, sử dụng giấy chứng nhận và các tài liệu của các cơ quan tổ chức, đủ yếu tố để cơ quan chức năng điều tra khởi tố theo quy định của pháp luật.
Rút kinh nghiệm từ những vụ việc mua bán nhà, khi hai bên giao dịch không chỉ đủ bản chính giấy tờ liên quan tài sản và nhân thân người chủ nhà, bên bán phải đảm bảo là chủ sở hữu nhà ở, người đại diện theo quy định của pháp luật, có năng lực hành vi đồng thời tuân thủ trình tự thủ tục mua bán nhà tại công chứng nhà nước hoặc chứng thực của cơ quan thẩm quyền và tuyệt đối không tham gia giao dịch khi tài sản chưa có giấy tờ rõ ràng. Có vậy người dân mới hạn chế được chiêu lừa của những kẻ cơ hội, tội phạm, tránh thiệt hại không đáng có trong quá trình mua bán nhà ở.
3. Báo Pháp luật Việt Nam có bài Tranh cãi quanh thông tư 27/2009/TT-BCA. Bài báo phản ánh: Ngày 6/5/2009, Bộ Công an ban hành Thông tư 27/2009/TT-BCA quy định về tuần tra, kiểm soát của lực lượng CSGT đường bộ. Với việc triển khai thực hiện Thông tư mới, người dân kỳ vọng trật tự an toàn giao thông sẽ được lặp lại. Vậy nhưng, qua hơn 2 năm thi hành không ít phức tạp nảy sinh mà một trong những nguyên nhân theo nhiều luật gia xuất phát từ những quy định chưa rõ của Thông tư trên..
…Trước đó, ngay từ khi ban hành Thông tư 27/2009, phát biểu trên một tờ báo, Thiếu tướng Đỗ Đình Nghị (khi đó là Cục trưởng Cục CSGT đường bộ - đường sắt, nay là Phó Tổng cục trưởng Tổng Cục Cảnh sát Quản lý Hành chính về trật tự an toàn xã hội- Bộ Công an), khẳng định: “Lực lượng hóa trang chỉ có nhiệm vụ phát hiện vi phạm và thông báo cho lực lượng công khai mặc trang phục CSGT ra hiệu lệnh dừng phương tiện kiểm tra, xử lý.”
Trước băn khoăn việc Thông tư này có thể bị kẻ xấu lợi dụng, trên một tờ báo mạng ngày 5/6/2009, Thượng tá Nguyễn Ngọc Tuấn (Cục CSGT ĐB-ĐS) giải thích: “Cảnh sát chỉ được hóa trang trong trường hợp khi cần bí mật sử dụng các phương tiện kỹ thuật nghiệp vụ: camera, súng bắn tốc độ... để xử lý vi phạm giao thông. Hơn nữa, lực lượng hóa trang không được phép dừng phương tiện, kiểm tra giấy tờ, lập biên bản vi phạm; chỉ có nhiệm vụ phát hiện thông báo cho lực lượng công khai ngăn chặn, xử lý nên không thể lợi dụng. Cán bộ, chiến sĩ hóa trang mà bị phát hiện tức là vi phạm kỷ luật và không hoàn thành nhiệm vụ.”
Thông tư 27/2009 là loại văn bản nằm trong hệ thống văn bản quy phạm pháp luật. Do vậy, nó phải được soạn thảo, ban hành theo đúng trình tự, thủ tục được quy định trong Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật (Luật BHVBQPPL) ngày 3/6/2008. Một trong những nguyên tắc xây dựng, ban hành văn bản QPPL quy định tại Điều 3 Luật BHVBQPPL là: “Bảo đảm tính công khai trong quá trình xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật trừ trường hợp văn bản quy phạm pháp luật có nội dung thuộc bí mật nhà nước; bảo đảm tính minh bạch trong các quy định của văn bản quy phạm pháp luật”. Điều 78 Luật BHVBQPPL quy định: “Văn bản quy phạm pháp luật phải được đăng Công báo; văn bản quy phạm pháp luật không đăng Công báo thì không có hiệu lực thi hành, trừ trường hợp văn bản có nội dung thuộc bí mật nhà nước và các trường hợp quy định tại đoạn 2 khoản 1 Điều này” (Đoạn 2 Khoản 1 Điều này nói về văn bản ban hành trong tình trạng khẩn cấp, đáp ứng yêu cầu phòng chống thiên tai, dịch bệnh). Thế nhưng, trong Công báo Nước CHXHCN Việt Nam tại trang Chinhphu.vn không có Thông tư 27/2009. Điều 84 Luật BHVBQPPL còn quy định: “Văn bản quy phạm pháp luật phải được đăng tải toàn văn trên Trang thông tin điện tử của cơ quan ban hành văn bản chậm nhất là hai ngày, kể từ ngày công bố hoặc ký ban hành và phải đưa tin trên phương tiện thông tin đại chúng, trừ văn bản có nội dung thuộc bí mật nhà nước.”
Nhưng khi vào trang Văn bản QPPL, Cổng Thông tin điện tử Bộ Công an tại địa chỉ mps.gov.vn cũng không có Thông tư 27/2009. Cố gắng tìm văn bản này trên những website chính thống của cơ quan nhà nước và sau thời gian dài chúng tôi mới thấy văn bản này trên website của Công an tỉnh Bình Thuận tại địa chỉ conganbinhthuan.gov.vn. Thế nhưng, tại địa chỉ này văn bản trên đây thiếu hẳn một đoàn dài từ cuối Điểm 1 đến đầu Điểm 4 của Mục V về “Nội dung tuần tra, kiểm soát”. Thật lạ là nhiều website của các công ty luật, như trang Luật gia Phạm ở địa chỉ luatgiapham.com khi in Thông tư 27/2009 cũng bị thiếu đoạn như ở trang conganbinhthuan.gov.vn? Không chỉ người dân, mà giới luật gia cũng không ít lần lên tiếng về sự không minh bạch của Thông tư 27/2009.
Trả lời báo chí Luật sư Phan Trung Hoài- Đoàn LS TP Hồ Chí Minh, kiến nghị: “Cần xem lại quy định trong Thông tư 27 nói trên, vì nó không chỉ giảm thiểu tính minh bạch, công khai trong hoạt động của lực lượng công an, mà còn thật khó cho người dân trong việc giám sát hay chí ít là nhận biết được khi CSGT đã được “hoá trang”...”
Còn Luật sư Trần Thị Thuý Hằng (Cty Luật Đại Việt- Hà Nội) trao đổi với chị sau khi viện dẫn nhưng quy định của Thông tư 27/2009, đã kết luận: “Như vậy, chỉ lực lượng CSGT công khai mới được dừng xe, xử lý vi phạm theo các quy định chúng tôi đã nêu”. Trên cơ sở đó, LS Hằng tư vấn cho bạn đọc: “Khi bạn thấy người mặc thường phục yêu cầu dừng xe thì về nguyên tắc bạn không buộc phải thực hiện nghĩa các nghĩa vụ dừng xe như trường hợp người điều khiển phương tiện giao thông phải tuân thủ hiệu lệnh của cảnh sát giao thông bình thường theo quy định của pháp luật”. Và cũng trong bài viết nói trên, LS Hằng đưa ra nhận xét về Thông tư 27/2009/TT-BCA: “Thông tư không được quy định cụ thể, rõ ràng nên khi thực hiện nhiều trường hợp đã hiểu sai và áp dụng không đúng tinh thần quy định dẫn đến trường hợp cảnh sát giao thông hóa trang vượt quá quyền hạn của mình, gây những bất bình không đáng có trong thực tiễn áp dụng pháp luật.” Sau hơn 2 năm thi hành, thiết nghĩ Bộ Công an cần tiếp thu ý kiến nhân dân, sớm có nghiên cứu toàn diện về quá trình thực tiễn áp dụng Thông tư 27/2009 để đưa ra những quy định phù hợp.