I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG SỰ KIỆN NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC:
1. Báo Lao động phản ánh: Chiều 13-7, kỹ sư Lê Văn Tạch (người khiến Toyota Việt Nam-TMV phải thừa nhận nhiều xe ô tô bán ra thị trường dính lỗi và phải triệu hồi) cho biết, trong ngày hôm nay (14-7) sẽ có cuộc đối thoại trực tiếp giữa anh với lãnh đạo TMV.
Được biết, mục đích của cuộc đối thoại là làm rõ các vấn đề trong đơn khiếu nại của kỹ sư Tạch sau khi lãnh đạo TMV có quyết định tạm đình chỉ công việc của kỹ sư Tạch 3 tháng (kể từ ngày 13-6 vừa qua). Cuộc gặp sẽ có sự tham gia của luật sư bảo vệ quyền lợi cho kỹ sư Tạch.
2. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh phản ánh: Ngày 13-7, tin từ Đồn biên phòng Mỹ Á thuộc bộ đội biên phòng Quảng Ngãi cho biết các ngư dân trên tàu cá QNG-98868 TS do ông Nguyễn Thừa (ngụ xã Phổ Quang, huyện Đức Phổ, Quảng Ngãi) làm chủ vừa bị lính Trung Quốc đánh đập, tịch thu tài sản và xua đuổi khi đang đánh bắt cá trên vùng biển thuộc chủ quyền Việt Nam.
Trước đó, khoảng 10 giờ ngày 5-7, tại phía đông bắc quần đảo Hoàng Sa, các ngư dân trên đang đánh lưới cản thì có một tàu chiến của Trung Quốc mang số hiệu 44861 đuổi theo. Tàu chiến thả một canô chở 10 lính trang bị tiểu liên và dùi cui xông lên tàu, đánh đập thuyền trưởng Nguyễn Thừa và lục soát thu giữ khoảng một tấn cá. Sau đó, lính Trung Quốc đuổi các ngư dân, không cho đánh cá ở vùng biển này. Ông Thừa cho tàu tiếp tục đi đánh bắt để kiếm tổn phí, sau đó mới vào bờ và báo cáo sự việc.
Báo điện tử Vitinfo phản ánh: Cùng ngày 13/7/2011, theo kế hoạch, đại diện Bộ Ngọai giao có cuộc gặp với các nhân sĩ ký tên vào bản kiến nghị yêu cầu Bộ Ngọai giao cung cấp thông tin về quan hệ Việt Nam - Trung Quốc. Nhóm nhân sĩ trí thức muốn có cuộc tham vấn chính thức trước khi trả lời phỏng vấn cho các hãng truyền thông nước ngoài.
18 vị nhân sĩ trí thức đã ký tên vào bản kiến nghị hầu hết là các bậc lão thành quyền cao chức trọng và đã đảm nhận các trọng trách trong chính quyền, trong đó có: thiếu tướng Nguyễn Trọng Vĩnh, giáo sư Hòang Tụy, giáo sư Phạm Duy Hiển, giáo sư Nguyễn Huệ Chi, tiến sĩ Nguyễn Quang A, tiến sĩ Nguyễn Xuân Diện và luật sư Trần Vũ Hải...
3. Báo điện tử Vneconomy phản ánh: Phó thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân vừa có thông báo giao cho các bộ ngành liên quan tiến hành khảo sát, đánh giá an toàn an ninh mạng của các báo điện tử. Cụ thể, trong Thông báo số 167/TB, Phó thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân giao Bộ Thông tin và Truyền thông chủ trì, phối hợp với Bộ Công an, các đơn vị chuyên môn về an ninh mạng tiến hành khảo sát, đánh giá sự an toàn và mất an toàn của các báo điện tử, trang thông tin điện tử của các báo thuộc các cơ quan Đảng, Quốc hội, Chính phủ và các Bộ, ngành. Sau đó, Bộ Thông tin và Truyền thông có hướng dẫn các cơ quan liên quan triển khai ngay các giải pháp khả thi để nâng cao độ an toàn của các báo điện tử, có kế hoạch khắc phục sự cố hiệu quả. Kết quả khảo sát trên phải được báo cáo Thủ tướng Chính phủ trước 30/8/2011.
Ngoài ra, theo chỉ đạo của Phó thủ tướng, Bộ Thông tin và Truyền thông cũng chủ trì, phối hợp với các Bộ, cơ quan liên quan và các địa phương khẩn trương xây dựng và triển khai kế hoạch thực hiện nghiêm túc Chỉ thị số 897/CT-TTg ngày 10/6/2011 của Thủ tướng Chính phủ về việc tăng cường triển khai các hoạt động đảm bảo an toàn thông tin số và Quyết định số 63/QĐ-TTg ngày 13/1/2010 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt quy hoạch phát triển an toàn thông tin số quốc gia đến năm 2020. Đồng thời, Bộ cũng chủ trì, phối hợp với Ban Tuyên giáo Trung ương, các Bộ, cơ quan liên quan sớm hoàn thiện, phê duyệt và triển khai thực hiện quy hoạch phát triển nhân lực lĩnh vực báo chí đến năm 2020.
4. Báo Sài Gòn giải phóng phản ánh: Do ảnh hưởng của rãnh áp thấp có trục đi qua Bắc bộ kết hợp với một bộ phận không khí lạnh nhỏ nén yếu nên sáng 13-7, tại huyện Mường Khương (Lào Cai) có mưa to kéo dài hơn một tiếng đồng hồ gây lũ quét, ngập úng trên diện rộng. Theo Ban Chỉ huy PCLB huyện Mường Khương, 10 hộ gia đình ở thị trấn huyện Mường Khương đã bị ngập úng. Lũ khiến bùn tràn vào hai tuyến đường chính của thị trấn, kéo dài hơn 1km, dày 30cm. Rất may không có thiệt hại về người.
Báo cũng phản ánh: Theo đề xuất của UBND TP HCM gửi Ban Chỉ đạo Phòng chống lụt bão Trung ương thì 9 vị trí cảnh báo sóng thần này sẽ lắp tại địa bàn huyện Cần Giờ. Trong đó, 7 vị trí lắp đặt tại những nơi đã có trụ sẵn gồm: Xã Thạnh An; xã Long Hòa; xã Tam Thôn Hiệp; xã An Thới Đông; xã Bình Khánh; xã Lý Nhơn và các đài Truyền thanh thuộc thị trấn Cần Thạnh. 2 vị trí còn lại là xây mới tại đài Truyền thanh huyện Cần Giờ, khu vực ấp Lý Hòa Hiệp, xã Lý Nhơn.
II- NHỮNG THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP:
1. Báo Dân trí có bài Ý kiến luật sư xung quanh vụ cưỡng chế ngôi nhà 194 Phố Huế. Bài báo phản ánh: Ngày 21/12/2010, Tòa kinh tế (TANDTC) có Quyết định giám đốc thẩm số 18/2010/KDTM-GĐT, theo đó hủy quyết định công nhận sự thỏa thuận của các đương sự (Ngân hàng Công thương Việt Nam, chi nhánh Cầu Giấy - Hà Nội và Công ty TNHH Bắc Sơn) số 143/2007/QĐST-KDTM ngày 20/12/2007 của TAND TP. Hà Nội. Theo quy định của pháp luật về thi hành án dân sự thì Thủ trưởng cơ quan thi hành án (THA) quận Hai Bà Trưng phải ra quyết định đình chỉ thi hành án theo Quyết định số 143/2007/QĐST-KDTM. Tuy nhiên, việc tuân theo pháp luật đã không được cơ quan thi hành án quận Hai Bà Trưng thực hiện và vẫn quyết tâm thực hiện thi hành án.
Trước sự việc trên, PV Dân trí đã có cuộc trao đổi với luật sư Trương Anh Tú, Trưởng Văn phòng Luật sư Trương Anh Tú (Đoàn Luật sư TP. Hà Nội) dưới góc nhìn pháp lý về vụ việc trên.
Ông đánh giá ra sao về cơ sở pháp lý của việc thi hành án nói trên?
Với những thông tin báo chí đã đưa tin, căn cứ vào điểm d, khoản, 1, điều 50 Luật Thi hành án dân sự năm 2008 quy định: "Thủ trưởng cơ quan Thi hành án dân sự phải ra quyết định đình chỉ thi hành án trong các trường hợp sau: …d, Bản án quyết định bị hủy một phần hoặc toàn bộ;…”. Trong khi đó cơ quan thi hành án quận Hai Bà Trưng không hề thực hiện việc đình chỉ thi hành án mà viện dẫn quy định tại khoản 5, điều 2, Thông tư 14/2010/TTLT-BTP- TANDTC-VKSNDTC (thông tư 14) hướng dẫn một số vấn đề về thủ tục thi hành án dân sự và phối hợp liên ngành trong thi hành án "…Trường hợp bản án, quyết định bị kháng nghị đã được tổ chức thi hành một phần thông qua bán đấu giá nay bị huỷ, sửa thì cơ quan thi hành án tiếp tục hoàn thiện thủ tục theo quy định của pháp luật cho bên mua đấu giá, trừ trường hợp thủ tục bán đấu giá vi phạm quy định của pháp luật". Về vấn đề này luật sư Trương Quốc Hòe đã đưa ra nhận định thông tư 14 có hiệu lực từ ngày 15/09/2010 thì không thể áp dụng cho vụ án kinh doanh thương mại đã xảy ra trước đó từ năm 2007 và có quyết định thi hành án từ năm 2009. Hơn nữa việc kê biên lại không có sự nhất trí của các đồng thừa kế. Ngoài những nhận định trên, tôi cho rằng việc Cơ quan thi hành án áp dụng thông tư 14 là không có cơ sở bởi lý do: về cơ bản Luật được coi là văn bản pháp lý cao nhất trong khi đó thông tư chỉ là văn bản dưới luật mang tính chất hướng dẫn thi hành. Do đó trong trường hợp này cơ quan Thi hành án phải áp dụng Luật thi hành án chứ không phải là Thông tư 14 khi có mâu thuẫn về mặt nội dung.
Thứ hai, xét về mặt nội dung tại điểm d, khoản 1, điều 50 Luật thi hành án dân sự và khoản 5 điều 2 thông tư 14 có sự mâu thuẫn, rõ ràng nội dung trên của thông tư là chưa phù hợp với luật vì không tuân thủ nguyên tắc “Bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp và tính thống nhất của văn bản quy phạm pháp luật trong hệ thống pháp luật.", được quy định tại khoản 1, điều 3, Luật ban hành các văn bản quy phạm pháp luật năm 2008. Như vậy, trong trường hợp này Cơ quan thi hành án quận Hai Bà Trưng áp dụng thông tư 14 để tiếp tục thực hiện việc thi hành án là không phù hợp với quy định của Pháp luật thi hành án dân sự.
Xin ông cho biết trong trường hợp trên, không đồng ý với việc làm trên của cơ quan thi hành án thì người dân phải làm gì để bảo quyền lợi của mình?
Trong trường hợp này nếu người dân không đồng ý, xét thấy việc làm của Cơ quan thi hành án trái với quy định của pháp luật thì người dân có thể tiến hành khiếu nại về hành vi của cơ quan thì hành án. Sau khi khiếu nại không đồng ý với quyết định giải quyết khiếu nại thì có thể khởi kiện hành chính lên Tòa án nhân dân quận để bảo vệ quyền, lợi của mình.
2. Báo điện tử Kiến trúc và đời sống có bài Mua nhà của người phải thi hành án, dễ trắng tay. Bài báo phản ánh: Nhiều trường hợp mua nhà đất đã sang tên đổi chủ xong xuôi nhưng người mua lại gặp rắc rối vì người bán phải thi hành án theo phán quyết nào đó của toà án. Có chuyện éo le này bởi các cơ quan thi hành án áp dụng quy định: sau khi có bản án, quyết định của toà, người phải thi hành án đã chuyển nhượng các tài sản thuộc quyền sở hữu của mình thì chấp hành viên có quyền kê biên tài sản đó. Quy định đó nằm trong thông tư liên tịch số 14/2010 hướng dẫn một số vấn đề về thủ tục thi hành án dân sự và phối hợp liên ngành trong thi hành án dân sự. Một số chuyên gia cho rằng cần xem xét lại tính pháp lý của của thông tư này vì trái với bộ luật Dân sự.
Tháng 7.2008, bà Phạm Thị Hải Hường, ngụ quận 10 (TP.HCM) mua căn nhà của bà Biện Thị Châu, tại thành phố Vũng Tàu. Hai bên làm đầy đủ thủ tục mua bán, sau đó bà Hường được cấp chủ quyền nhà. Gần một năm sau, gia đình bà Hường bất ngờ nhận được thông báo của chi cục thi hành án dân sự thành phố Vũng Tàu về việc sẽ kê biên căn nhà của bà để đảm bảo thi hành án. Ngỡ ngàng, bà Hường khiếu nại thì mới được biết bà Châu – chủ cũ căn nhà và là người phải thi hành án trong một bản án của TAND thành phố Vũng Tàu. Tháng 5.2008, chi cục thi hành án dân sự thành phố Vũng Tàu đã gửi thông báo về thời gian tự nguyện thi hành án là 25 ngày cho bà Châu. Hết thời hạn, bà Châu vẫn không tự nguyện, chi cục thi hành án gửi công văn phối hợp với cơ quan liên quan đề nghị không cho chuyển dịch căn nhà thì phát hiện bà Châu đã hoàn tất thủ tục bán căn nhà cho bà Hường. Điều dễ thấy, sau khi có bản án, cơ quan thi hành án đã không phong toả căn nhà bằng quyết định kê biên nên bà Châu vẫn bán nhà theo luật. Vì thế, dù căn nhà hiện đã thuộc sở hữu của bà Hường một cách hợp pháp nhưng chi cục thi hành án dân sự thành phố Vũng Tàu vẫn tiến hành kê biên căn nhà nhằm đảm bảo thi hành án. Đồng thời, hướng dẫn bà Hường kiện bà Châu yêu cầu huỷ bỏ giao dịch mua bán giữa hai bên.
Trường hợp của trên chỉ là số ít trong nhiều trường hợp bị thiệt thòi vì lỡ mua nhầm nhà của người phải thi hành án. Có thực tế này cũng bởi vì các cơ quan thi hành án áp dụng hướng dẫn trong thông tư 14. Gặp những trường hợp như nói trên, đương nhiên người mua “lỡ” căn nhà của người đang phải thi hành án sẽ khiếu nại hoặc kiện đòi quyền lợi. Tuy nhiên, khiếu nại đó sẽ được trả lời rằng, theo quy định của thông tư 14, đối với các trường hợp sau khi có bản án, quyết định của toà, người phải thi hành án đã chuyển nhượng các tài sản thuộc quyền sở hữu của mình thì chấp hành viên có quyền kê biên tài sản đó và có văn bản đề nghị cơ quan có thẩm quyền huỷ bỏ giao dịch. Người được thi hành án, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan có quyền khởi kiện yêu cầu toà huỷ bỏ giao dịch. Vì vậy, cơ quan thi hành án làm như trên là đúng nếu chiếu theo luật.
TS Nguyễn Văn Tiến, giảng viên trường đại học Luật TP.HCM cho rằng, cần phải xem xét lại tính pháp lý của thông tư so với bộ luật Dân sự. Rõ ràng thông tư đã phủ nhận quyền lợi chính đáng mà bộ luật Dân sự dành cho những người mua nhà hợp pháp, đã được cấp chủ quyền. Theo bộ luật Dân sự thì bà Hường là chủ sở hữu hợp pháp của căn nhà. Mặt khác, hai bà không phải chịu trách nhiệm với nghĩa vụ của người chủ cũ căn nhà vì không liên can gì. Nhiều chuyên gia khác cũng đồng tình rằng để hạn chế việc tẩu tán tài sản, ngành thi hành án phải thực hiện sớm các biện pháp ngăn chặn, sớm thông báo đến các cơ quan liên quan. Chứ để cho đương sự thoải mái bán tài sản rồi mới vào cuộc kê biên phong toả, gây thiệt hại cho người mua ngay tình là không hợp lý, không phù hợp với pháp luật dân sự vốn bảo hộ quyền tài sản hợp pháp của người dân.