I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG SỰ KIỆN NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC:
1. Báo Người lao động phản ánh: Bộ GTVT và Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam đùn đẩy trách nhiệm sửa chữa những tuyến đường mà đoàn xe vận chuyển bauxite đi qua.
Trong khảo sát của mình, Bộ GTVT cho rằng tuyến đường vận chuyển than và alumin đi qua nhiều khu vực tập trung dân cư và một số tuyến đường có lưu lượng phương tiện vận tải tham gia khá cao. Do vậy, Bộ GTVT đề nghị Tập đoàn Công nghiệp Than – Khoáng sản Việt Nam (TKV) phối hợp với các địa phương đề xuất nâng cấp, cải tạo một số tuyến đường.
Trao đổi với phóng viên Báo Người Lao Động chiều 12-7, ông Dương Văn Hòa, Phó tổng giám đốc TKV, cho biết đến nay, TKV chưa nhận được văn bản nào của Thủ tướng Chính phủ yêu cầu phải bỏ tiền làm tất cả các con đường đó. Ông Hòa cho biết TKV đã có ý kiến và Thủ tướng Chính phủ đã giao cho Bộ GTVT chịu trách nhiệm lập dự án, nguồn vốn về việc sửa chữa, nâng cấp các tuyến đường, cây cầu yếu trên tuyến đường vận chuyển bauxite. “Chúng tôi có thể tạm ứng vốn để sửa chữa, nâng cấp đường nhưng chưa có tính toán cụ thể gì thì chưa thể tạm ứng được. Đường xây dựng bao nhiêu năm nay rồi, cũng hư hỏng rồi, giờ không thể yêu cầu TKV phải sửa chữa” - ông Hòa nói.
2. Báo Sài Gòn giải phóng phản ánh: Mạng lưới cảng hàng không và sân bay nước ta đang quy hoạch theo mô hình trục nan, lấy Hà Nội và TPHCM làm trục chính, tức là từ các cảng hàng không chính này sẽ có các đường bay tỏa đi các nơi. Nước ta hiện đang khai thác 22 cảng hàng không, thế nhưng việc đầu tư xây dựng và phát triển sân bay cần phải có tầm nhìn chiến lược, phải tính toán kỹ lưỡng mới có thể đạt được hiệu quả cao.
Trước thực trạng nhiều địa phương công bố và đề xuất đầu tư xây dựng sân bay, một số chuyên gia kinh tế đã gọi đó là “hội chứng sân bay”. Theo các chuyên gia, nhiều địa phương dường như không chú ý phát huy thế mạnh của mình mà lại tìm cách xây dựng sân bay chủ yếu chỉ để tạo điều kiện cho cán bộ trong tỉnh đi công tác bằng máy bay và để làm sang.
Thực tế cho thấy, trong quá trình thực hiện quy hoạch phát triển giao thông ở địa phương, không ít lãnh đạo các tỉnh cho rằng, có sân bay, kinh tế địa phương sẽ cất cánh. Có tỉnh đã có sân bay nội địa lại muốn nâng cấp thành sân bay quốc tế dù hiện tại, chẳng có đường bay nước ngoài nào tới địa phương. Có một thực tế mà các địa phương cần thận trọng để lượng sức mình, đó là đầu tư hạ tầng sân bay rất lâu hoàn vốn. Hiện nay, nhiều sân bay hoạt động một thời gian rồi lại phải thu hẹp dần vì các hãng hàng không tạm ngưng hoặc cắt đường bay đến do lượng hành khách quá ít, hoạt động không hiệu quả.
Đơn cử sân bay Cần Thơ hiện nay cũng chưa đem lại nhiều hiệu quả kinh tế vì mỗi ngày cũng mới chỉ có chưa đầy chục chuyến bay. Vì vậy các địa phương cần phải tính toán kỹ càng, việc đầu tư tràn lan cảng biển với hiệu quả không cao ở các tỉnh trong thời gian qua cũng là một bài học thực tiễn về lãng phí nguồn lực xã hội mà công tác quy hoạch phát triển sân bay, cảng hàng không cần phải tính đến.
Báo cũng phản ánh: Ngày 12-7, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã có quyết định phê chuẩn việc bầu thành viên UBND TPHCM nhiệm kỳ 2011 - 2016. Theo đó, đồng chí Lê Hoàng Quân, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Phó Bí thư Thành ủy, nguyên Chủ tịch UBND TPHCM nhiệm kỳ 2004 - 2011 được phê chuẩn giữ chức Chủ tịch UBND TPHCM nhiệm kỳ mới.
5 Phó Chủ tịch UBND TPHCM là các đồng chí: Hứa Ngọc Thuận, nguyên Phó Chủ tịch UBND TPHCM nhiệm kỳ 2004 - 2011; Nguyễn Thị Hồng, nguyên Phó Chủ tịch UBND TPHCM nhiệm kỳ 2004 - 2011; Nguyễn Hữu Tín, Bí thư Quận ủy quận 5; Lê Minh Trí, nguyên Phó Chủ tịch UBND TPHCM nhiệm kỳ 2004 - 2011; Lê Mạnh Hà, Giám đốc Sở Thông tin - Truyền thông TPHCM.
Báo cũng phản ánh: Ngân hàng Nhà nước vừa có văn bản thông báo ý kiến trả lời kiến nghị cử tri của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Văn Giàu. Liên quan đến tình trạng tiền kim loại có chất lượng kém và khó sử dụng trong lưu thông như hiện nay, Thống đốc Nguyễn Văn Giàu cho biết những hạn chế của tiền kim loại trong lưu thông đã được Ngân hàng Nhà nước báo cáo và nhận trách nhiệm trước Thủ tướng Chính phủ. Ngân hàng Nhà nước đã phối hợp với Viện Hóa học, Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam và các cơ quan liên quan tiến hành đánh giá, nghiên cứu giải pháp nâng cao chất lượng của đồng tiền kim loại.
Đồng thời, Ngân hàng Nhà nước đã đề xuất và được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận chưa phát hành thêm tiền kim loại; tổ chức tốt việc cất giữ, bảo quản tiền kim loại trong kho, đồng thời duy trì tiền kim loại trong lưu thông ở những địa phương có điều kiện (TPHCM). Đối với địa bàn gặp khó khăn trong việc lưu thông tiền kim loại, không ép buộc người dân sử dụng.
II- NHỮNG THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP:
1. Báo Thanh niên có bài Khiên cưỡng tiền sử dụng đất. Bài báo phản ánh: Sau tới hơn 10 lần dự thảo, làm "kẹt" hàng vạn hồ sơ nhà đất nhưng Thông tư hướng dẫn Nghị định 120 về thu tiền sử dụng đất (SDĐ) vẫn gây thất vọng cho nhiều người về quan điểm, cơ chế, tính khả thi khi đưa vào sử dụng.
Theo Thông tư, phần đất ngoài hạn mức của các hộ gia đình, cá nhân khi có đất làm nhà ở chưa được hợp pháp hóa sẽ thu 100% giá đất (tính theo giá thị trường), giá do UBND quyết định. Trên thực tế, rất nhiều hộ gia đình, cá nhân đất ngoài hạn mức là sân vườn, công trình phụ; đất do gia đình, tổ tiên để lại. Nếu tính tiền SDĐ quá cao sẽ khiến họ không thể, thậm chí không muốn hợp pháp hóa tài sản. Tất nhiên, những cái chưa hợp pháp hóa dễ dẫn đến tranh chấp và những hệ quả xã hội đáng tiếc khác. Đó là chưa kể, việc áp chung một hệ số điều chỉnh giá đất mà các địa phương sẽ thực hiện (cách định giá cho từng hồ sơ cụ thể không khả thi vì không có bộ máy nào đủ năng lực, nhân sự để ôm đồm nổi việc này) là thiếu công bằng cho số đông.
Vấn đề tranh cãi nhiều nhất của NĐ 120 mà Thông tư cũng không giải quyết được đó là căn cứ để xác định giá thị trường. Theo Thông tư, giá thị trường là "giá chuyển nhượng thực tế trong điều kiện bình thường" nhưng thế nào là "điều kiện bình thường" thì không thể có mẫu số chung. Khi chúng ta chưa có những công cụ, hệ thống cập nhật thông tin liên tục, rộng khắp thì "điều kiện bình thường" của người này, vị trí này có thể là bất thường đối với người khác, vị trí khác... Đặc biệt, việc lấy thời gian giao dịch làm căn cứ để tính giá thị trường lại càng thiếu chính xác.
Chúng ta đều biết, đặc điểm lớn nhất của thị trường bất động sản (BĐS) là tăng - giảm; nóng - lạnh bất thường. Tại thời điểm "sốt" đất, ai dám khẳng định giá giao dịch phổ biến là giá thị trường mà không phải giá đầu cơ? Trên tất cả, việc tạo ra các chi phí đầu vào, tính tiền SDĐ cao... đương nhiên sẽ được dồn lên giá thành, đẩy giá BĐS lên một mặt bằng mới cao hơn, đi ngược lại với chủ trương kéo giá BĐS xuống để khuyến khích nhà giá thấp, nhà xã hội của chính sách đất đai hiện nay.
Giá BĐS liên quan đến rất nhiều vấn đề lớn như xác định tài sản doanh nghiệp; tài sản thế chấp; mua bán trên sàn... chứ không chỉ riêng việc tính thuế. Vì vậy, trước khi ban hành bất cứ một quy định nào liên quan đến lĩnh vực này cần có sự phân tích kỹ lưỡng, dựa trên những tính toán khoa học và phù hợp hợp với đặc thù chung của thị trường. Nhưng có thể thấy rất rõ, sự lúng túng, thiếu cụ thể trong các khái niệm, phương pháp tính tiền SDĐ của Thông tư hướng dẫn. Sau nhiều tháng ngày chờ đợi, kết quả có thể dự báo được khi đưa Thông tư đi vào thực hiện là sự khiên cưỡng và bế tắc.
2. Báo Giáo dục Việt Nam có bài Quan chức Bộ Tư pháp mổ xẻ vụ đẻ rơi trong nhà tạm giữ CA Đông Anh. Bài báo phản ánh: “Thực chất, đây không phải là một vụ án nghiêm trọng nên không nhất thiết phải áp dụng biện pháp tạm giữ hình sự đối với hai người phụ nữ đang mang thai…”.
Bà Tạ Thị Minh Lý, Cục trưởng Cục trợ giúp pháp lý - Bộ Tư pháp nhận định. Nhận định về vụ việc cơ quan điều tra Công an huyện Đông Anh khởi tố vụ án cướp tài sản, khởi tố 9 bị can, bắt giữ 5 bị can, bà Lý cho rằng: có nhiều yếu tố để có thể kết luận đây không hẳn là vụ án cướp tài sản và tính chất của nó không nghiêm trọng như nhận định của cơ quan điều tra. Bà Lý bức xúc: “Dưới góc độ là một phụ nữ, một người mẹ đã từng mang nặng đẻ đau, là một người hiểu biết pháp luật, tôi rất bất bình trước việc Công an huyện Đông Anh tạm giữ hai bà bầu dẫn đến hậu quả một người bị đẻ rơi ngay trong nhà tạm giữ còn một người bị suy giảm sức khỏe, ảnh hưởng đến việc sinh đứa con trong bụng”.
“Khi bắt người, cơ quan điều tra phải căn cứ vào tình tiết phạm tội để đánh giá xem có cần thiết phải áp dụng biện pháp bắt giữ hay không? Người đó có khả năng gây ra nguy hiểm hoặc tiếp tục phạm tội hay không? Có thể tạo ra một hiện trường giả hay không…? Ở đây 2 người phụ nữ đều mang thai và cận kề ngày sinh tháng đẻ, về mặt pháp luật đã không nên bắt rồi, còn chưa nói đến mặt con người với nhau. Nếu như bình thường nhất khi người ta nhìn thấy một người mang bầu đi đường còn phải nhường đường và giúp đỡ nữa là...”, bà Lý nói.
3. Báo điện tử Vietnamnet phản ánh: Tại phiên làm việc sáng 14/7, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ bàn việc lập Ủy ban dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992. Phiên họp thứ 42, Ủy ban Thường vụ Quốc hội khai mạc sáng 13/7. Theo dự kiến chương trình, các thành viên Ủy ban Thường vụ sẽ xem xét tờ trình và việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 1992 và thành lập Ủy ban dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992.
Cuối tuần trước, phát biểu bế mạc hội nghị lần thứ hai Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XI), Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nói: Sửa đổi Hiến pháp là công việc hệ trọng cần được tiến hành một cách chặt chẽ, khoa học dưới sự lãnh đạo của Đảng; có cơ chế bảo đảm sự tham gia của các chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý và lấy ý kiến rộng rãi của nhân dân.
Việc sửa đổi phải trên cơ sở tiếp tục khẳng định bản chất và mô hình tổng thể của thể chế chính trị và bộ máy nhà nước đã được xác định trong Cương lĩnh năm 1991 (bổ sung, phát triển năm 2011) và Hiến pháp năm 1992. Đó là, Nhà nước ta là nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân, do Đảng Cộng sản lãnh đạo. Tất cả quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân. Quyền lực nhà nước là thống nhất, có sự phân công, phối hợp và kiểm soát quyền lực giữa các cơ quan trong việc thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp và tư pháp.
4. Báo Pháp luật Việt Nam có bài Theo dõi thi hành pháp luật: “Quên” giao nhiệm vụ cho cấp huyện. Bài báo phản ánh: Cách đây hơn một năm, Bộ trưởng Bộ Tư pháp đã ký ban hành Thông tư số 03/2010/TT-BTP hướng dẫn thực hiện công tác theo dõi tình hình thi hành pháp luật. Thông tư 03 là cơ sở pháp lý ban đầu và chủ yếu, hướng dẫn cụ thể về nội dung, cơ chế, cách thức cũng như trách nhiệm của các bộ, ngành, địa phương trong việc theo dõi, đánh giá, báo cáo tình hình thi hành pháp luật với tư cách là một nhiệm vụ thường xuyên một cách kịp thời và thống nhất.
Triển khai Thông tư 03, nhiệm vụ theo dõi thi hành pháp luật ở mỗi tỉnh được giao cho phòng chuyên môn khác nhau. Có tỉnh giao cho Phòng Kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật, có tỉnh giao cho Phòng Xây dựng văn bản quy phạm pháp luật, có tỉnh thì giao cho Phòng Phổ biến giáo dục pháp luật hay có tỉnh giao cho Phòng Xây dựng và Thi hành pháp luật…, tạo ra một sự không thống nhất về cơ cấu, tổ chức thực hiện nhiệm vụ này. Tuy nhiên, qua thực tế còn phát hiện ra rằng Thông tư 03 lại chưa có quy định điều chỉnh nhiệm vụ theo dõi thi hành pháp luật ở… cấp huyện. Trong khi đối với địa phương, để thực hiện tốt nhiệm vụ theo dõi thi hành pháp luật, nhất là khi theo dõi thi hành pháp luật tại địa bàn, thì không thể không triển khai đến cấp huyện. Tương tự, việc xây dựng báo cáo chung của tỉnh bắt buộc phải trên cơ sở báo cáo của địa phương.
Một ví dụ nhỏ thế này: ở tỉnh Bắc Giang, trong quá trình thực hiện Kế hoạch theo dõi thi hành pháp luật năm 2011, Đoàn kiểm tra theo dõi thi hành pháp luật đã gặp một số khó khăn khi tổ chức theo dõi thi hành pháp luật ở cấp huyện, như chưa nhận được sự phối hợp chặt chẽ của chính quyền địa phương chỉ vì lý do rất đơn giản là Thông tư 03 không giao trách nhiệm theo dõi thi hành cho cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp huyện (ở cấp xã, không còn tổ chức của cơ quan chuyên môn nữa).
Thậm chí ở mỗi huyện, việc giao nhiệm vụ chủ trì theo dõi thi hành pháp luật có sự khác nhau. Trong 2 huyện được kiểm tra tình hình thi hành pháp luật về môi trường thì một huyện giao cho Phòng Tư pháp chủ trì phối hợp với Phòng Tài nguyên môi trường, Phòng Y tế tham mưu giúp UBND thực hiện, một huyện lại giao cho Phòng Y tế chủ trì tham mưu. Đại diện Sở Tư pháp Bắc Giang cho biết, thực trạng này đã gây nhiều khó khăn cho Sở trong quá trình tổ chức chỉ đạo thực hiện!
Đây chỉ một trong số những vướng mắc trong việc triển khai nhiệm vụ mới của ngành Tư pháp. Với tính chất và tầm quan trọng của công tác theo dõi thi hành pháp luật, rất nhiều ý kiến đã đề nghị cần sớm xây dựng, trình Chính phủ ban hành Nghị định về công tác trên. Trong đó, không thể bỏ sót việc phân công nhiệm vụ cho cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp huyện – địa bàn cơ sở trực tiếp sâu sát với tổ chức, cá nhân trong việc thực hiện các quy định của pháp luật.