I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG VẤN ĐỀ NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC
1. Báo VietNamPlus có bài Bác bỏ lập trường của Trung Quốc về Biển Đông. Bài báo phản ánh: Hội thảo quốc tế về an ninh Biển Đông do Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế của Mỹ tổ chức đã diễn ra từ sáng 20/6 (giờ địa phương) tại thủ đô Washington, Mỹ với sự tham dự của khoảng 150 học giả, nhà nghiên cứu, quan chức ngoại giao và phóng viên báo chí đến từ nhiều nước trên thế giới.
Sau phát biểu của ông Su Hao, Phó Giám đốc Trung tâm nghiên cứu quốc tế của Đại học Ngoại giao Bắc Kinh, trong phiên thảo luận đầu tiên về tuyên bố chủ quyền cũng như chính sách của Trung Quốc tại Biển Đông, nhiều học giả quốc tế đã ngay lập tức lên tiếng phản bác các lập luận của học giả Trung Quốc, đặc biệt là "cơ sở lịch sử" của tuyên bố chủ quyền đường chữ U.
Trong phiên thảo luận buổi chiều, các học giả Bonnie Glaser của Mỹ, Trần Trường Thủy của Việt Nam, Carl Thayer của Australia và Ian Storey của Singapore đã trình bày về các diễn biến gần đây trên Biển Đông, đưa ra cách giải thích cho các sự kiện này. Trước câu hỏi của học giả Trung Quốc về việc tại sao các sự kiện giữa tàu Trung Quốc và tàu thăm dò của Việt Nam lại xảy ra vào thời điểm này, tiến sĩ Trần Trường Thủy nói: "Đây cũng là câu hỏi của chúng tôi. Tại sao tàu Trung Quốc lại cắt cáp tàu thăm dò của Việt Nam vào thời điểm ngay trước khi diễn ra nhiều sự kiện quan trọng như Hội nghị Shangri-la".
Về tình hình tại Biển Đông, Thượng nghị sỹ McCain nói: "Một trong nhưng nguyên nhân chính làm xấu thêm những căng thẳng tại Biển Đông và khiến cho việc giải quyết hòa bình các tranh chấp tại đây trở nên khó khăn hơn là thái độ hiếu chiến của Trung Quốc và tuyên bố chủ quyền mà Trung Quốc muốn thúc đẩy."
Hội thảo sẽ tiếp tục trong buổi sáng ngày 21/6 với các phiên thảo luận về tính hiệu quả của các khuôn khổ và cơ chế an ninh trên biển hiện nay cho Biển Đông và các đề xuất chính sách nhằm thúc đẩy an ninh trong khu vực.
2. Báo Dân trí đưa các tin:
* Thủ tướng Chính phủ vừa quyết định thành lập Ban Chỉ đạo Quốc gia về đào tạo nguồn nhân lực trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử (BCĐ), BCĐ gồm 10 thành viên. Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Thiện Nhân làm Trưởng ban. Phó Trưởng ban thường trực BCĐ là Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Phạm Vũ Luận. 8 Ủy viên BCĐ bao gồm Thứ trưởng các Bộ: Khoa học Công nghệ; Công Thương; Nông nghiệp và Phát triển nông thôn; Y tế; Tài chính; Kế hoạch và Đầu tư; Nội vụ và Tổng giám đốc Tập đoàn Điện lực Việt Nam.
Các ủy viên có nhiệm vụ giúp việc BCĐ Quốc gia có Ban Điều hành Đề án "Đào tạo và phát triển nguồn nhân lực trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử" do Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo quyết định thành lập.
* Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) vừa có báo cáo gửi Thủ tướng xin bổ sung 6.800 tỷ đồng từ nguồn vốn trái phiếu chính phủ để bảo đảm tiến độ hoàn thành các công trình cấp bách, quan trọng trong năm 2011 theo kế hoạch.
* Chính phủ vừa ban hành Nghị định số 45/2011 quy định từ ngày 1/9 tới, mức trần phí trước bạ với ô tô dưới 10 chỗ ngồi sẽ tăng từ 15% hiện nay lên 20%.
3. Báo VnExpress có bài Đề xuất áp giá điện khác nhau cho từng vùng. Bài báo đưa tin: Theo báo cáo của Bộ Công Thương, Luật Điện lực đang bộc lộ những hạn chế nhất định. Cụ thể như cơ chế chính sách về giá điện chưa phù hợp với hiện tại; đầu tư phát triển điện lực chưa thực sự khuyến khích được mọi thành phần kinh tế tham gia. Chính sách giá điện chưa thể hiện được cơ chế thị trường, vẫn có sự bù chéo giữa các nhóm đối tượng khách hàng sử dụng điện và giữa các vùng. Ngành điện chưa khuyến khích các thành phần kinh tế đầu tư phát triển nguồn điện.
Do đó, Bộ Công Thương đề xuất sửa đối Luật Điện lực theo hướng áp dụng giá điện khác nhau đối với các địa bàn, khu vực có điều kiện kinh tế xã hội khác nhau, đảm bảo cân bằng lợi ích tương đối của đơn vị điện lực và khách hàng sử dụng điện. Chính phủ sẽ quyết định chủ trương, cơ chế, điều kiện và nguyên tắc định gia điện, khung giá bán điện lẻ trong từng thời kỳ. Bộ trưởng Công Thương quyết định biểu giá bán điện lẻ chi tiết, giá truyền tải, phân phối và được quyền điều chỉnh giá điện theo cơ chế thị trường đã được Thủ tướng phê duyệt. Giá bán lẻ điện ở vùng nông thôn, miền núi, hải đảo đã được nối vào lưới điện quốc gia sẽ được xác định và thực hiện theo Biểu giá bán lẻ điện do Bộ trưởng Công Thương quy định.
II- THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Dân trí có bài "Chưng hửng" vì phiên đấu giá... hụt. Bài báo phản ánh: Một cuộc đấu giá tài sản ở Đà Nẵng bị thông báo sai lệch về thời gian khiến nhiều người đặt nghi vấn về dấu hiệu mập mờ, gây thất thoát tài sản Nhà nước lên tới hàng trăm triệu đồng.
Trao đổi với PV Dân trí chiều 21/6, ông Trần Đình Thành - Phó TGĐ Tổng Công ty (TCT) Dệt may Hòa Thọ (Đà Nẵng) cho biết: TCT vừa hủy một hợp đồng ủy quyền đấu giá tài sản với Trung tâm dịch vụ bán đấu giá Đà Nẵng (Trung tâm) về lô hàng đã bán ngày 10/5 vừa qua vì có sai lệch thông tin trong thông báo đấu giá, dẫn đến dư luận không tốt trong thời gian qua.
Theo tìm hiểu của PV, vào tháng 4/2011, TCT Hòa Thọ đã quyết định thay đổi một phần dây chuyền sản xuất, gồm các thiết bị máy kéo sợi, hệ thống máy lạnh. Số tài sản đấu giá được TCT phân thành 2 lô và ký hợp đồng ủy quyền cho Trung tâm lập các thủ tục đưa ra bán đấu giá công khai. Khi định giá xong, Trung tâm đã đăng thông tin trên báo Tin tức (trong mục Văn hóa - Thể thao!) và tổ chức bán đấu giá công khai lô hàng máy kéo sợi các loại vào ngày 10/5, có mời đại diện của TCT chứng kiến.
Với 4 đơn vị tham gia phiên đấu giá, sau 3 vòng, Cty TNHH Mỹ Nhung (Đà Nẵng) đã trúng đấu giá lô hàng nói trên với số tiền 511.910.000 đồng, chỉ chênh lệch hơn 8 triệu so với giá khởi điểm.
Sau khi khép lại phiên đấu giá ngày 10/5, thì ngày hôm sau có nhiều khách hàng đọc được thông tin cũng do Trung tâm đăng trên báo Lao động&Xã hội (ngày 8/5) với nội dung "thời hạn xem tài sản và đăng ký đấu giá từ ngày đăng thông báo đến trước 16 giờ ngày 11/5 và đấu giá vào lúc 8 giờ ngày 12/5", nên đã tìm đến đăng ký. Tuy nhiên, khi khách hàng tìm đến Trung tâm mới hay lô hàng đã bán. Trung tâm giải thích nhầm lẫn là do báo chứ không phải lỗi trung tâm!? Thấy sự việc quá vô lý, khách hàng đã cầm theo mẩu tin đăng trên báo Lao động&Xã hội đến gặp lãnh đạo TCT để hỏi cho ra lẽ. Trong lần gặp gỡ này, một khách hàng đã thẳng thắn nói sẽ mua lô hàng trên với giá cao hơn nhiều so với phiên đấu giá đã thành công trước đó.
Biết chuyện, chính lãnh đạo TCT cũng ngạc nhiên bởi thông tin từ tờ báo này nên hỏi Trung tâm và nhận được câu trả lời tương tự.
Ông Trần Đình Thành cho biết: "Phiên đấu giá xong rồi tôi không nói gì, nhưng khi có phản ánh của khách hàng về việc thông tin đăng ngày đấu giá của hai tờ báo khác nhau khiến chúng tôi phải đặt câu hỏi. Bởi như thế, một mặt chắc chắn dư luận sẽ nghĩ sai về TCT chúng tôi! Mặt khác, phiên đấu giá còn gây thất thoát của Nhà nước hàng trăm triệu đồng, vì tài sản của Nhà nước tại TCT chúng tôi lên đến 67%". Liên quan đến vấn đề này, đại diện lãnh đạo Trung tâm giải thích: Trung tâm đã làm đúng theo quy định chứ không có gì mập mờ. Lỗi trong việc này là do báo Lao động&Xã hội đã đăng trễ ngày so với hợp đồng đăng ký của trung tâm?!. Nói đến đây, vị đại diện Trung tâm đưa ra tờ báo phát hành ngày 15/5 có thông tin đính chính rằng: Thông báo bán đấu giá tài sản in chậm 4 ngày so với yêu cầu bán đấu giá tài sản của trung tâm bán đấu giá tài sản do báo nghỉ lễ 30/4 và 1/5. Tuy nhiên, thực tế là dù báo có đăng trễ hơn vài ngày, nhưng vẫn còn thời gian khá xa so với ngày đăng ký hồ sơ và đấu giá (ngày đăng là 8/5, và thời gian kết thúc đăng ký là 11/5, đấu giá ngày 12/5), thời gian này đủ để khách hàng có điều kiện đăng ký tham gia phiên đấu giá. Một điểm nữa, không hiểu lý do gì cùng một nội dung thông báo và tài sản bán công khai, Trung tâm lại đăng khác ngày kết thúc đăng ký hồ sơ và ngày đấu giá.
Cụ thể, trên báo Tin tức đăng ngày hết hạn đăng ký hồ sơ là ngày 9/5, ngày đấu giá 10/5 còn báo Lao động&Xã hội đăng ngày kết thúc đăng ký 11/5 và đấu giá vào ngày 12/5.
2. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh có bài Người dân còn lạ với thừa phát lại. Bài báo phản ánh: Mới đây, UBND TP.HCM có văn bản kiến nghị được thành lập thêm ba văn phòng TPL và kéo dài thời gian thí điểm thêm hai năm để có căn cứ tổng kết, hoàn thiện về luật pháp, đưa chế định này thành nhân tố bổ trợ tư pháp quan trọng trong hoạt động của các cơ quan nhà nước, mang lại lợi ích thiết thực cho người dân trong đời sống.
Qua một năm thực hiện thí điểm, năm văn phòng TPL tại TP.HCM đã thi hành được nhiều bản án mà cơ quan thi hành án “chê”, lập cả ngàn vi bằng cho người dân, tống đạt hàng ngàn văn bản…
Một năm qua, các văn phòng TPL tại TP.HCM đã lập được gần 2.000 vi bằng, thu hơn 3,6 tỉ đồng. Tuy nhiên, trong nhận thức của nhiều người dân, TPL vẫn còn khá lạ lẫm, một số người tìm đến TPL còn ngại… “giá cao”!
Mấy tháng trước, bà Nguyễn Thị Tuyết ở quận 7 nhận ủy quyền của người khác đi kiện đòi nhà. Ngày xử, bà lên tòa thì được tòa thông báo hoãn xử với lý do bị đơn đang ở xa, có đơn xin tạm hoãn phiên xử. Bà Tuyết cho rằng bị đơn cố tình trì hoãn việc xét xử vì thực tế buổi sáng trước khi lên tòa, bà thấy bị đơn có mặt ở nhà. Được một người bạn mách nước, bà nhờ Văn phòng TPL quận Bình Thạnh lập vi bằng là bị đơn đang có mặt ở nhà nhưng cố tình vắng mặt… Tuy nhiên, khi liên lạc với văn phòng TPL, biết số tiền phải trả cho việc lập vi bằng này là 2 triệu đồng, bà cho rằng phí quá cao cho việc “không tốn nhiều sức” nên bà không nhờ nữa.
Lý giải về mức phí, ông Lê Mạnh Hùng, Trưởng văn phòng TPL quận Bình Thạnh, nói: “Đúng là chưa có khung phí cho công việc của TPL nhưng không vì thế mà chúng tôi lấy phí cao. Hiện các tổ chức TPL đang tích cực quảng bá hình ảnh đến với người dân nên không bao giờ có chuyện “chặt chém”. Khi được người dân yêu cầu, chúng tôi sẽ căn cứ vào tính chất công việc, địa điểm, thời gian, quãng đường để đưa ra mức phí hợp lý nhất. Lập một vi bằng không đơn giản là đến và ghi nhận sự việc, nó đòi hỏi rất nhiều thời gian, công phu, thiên hình vạn trạng, không cái nào giống cái nào”.
Với việc tống đạt văn bản, ông Phạm Quang Giang, Trưởng văn phòng TPL quận 5, nói: “Không phải cứ có văn bản cần tống đạt là tòa án và cơ quan thi hành án nhờ TPL. Chỉ khi nào tống đạt qua đường bưu điện không có hiệu quả họ mới nhờ TPL làm giúp. Vì thế, với hầu hết các vụ tống đạt nhận được, TPL phải tới lui bốn, năm lần mới xong, chi phí thì chỉ theo vụ nên không tránh khỏi chuyện bù lỗ xăng xe, công sức”. Ngoài ra, “Một số cơ quan còn chưa hợp tác, hỗ trợ cho TPL. Có vụ chúng tôi đi xác minh chủ của một căn nhà tại Bình Tân, mất ba tháng các cơ quan liên quan mới báo kết quả…” - ông Giang nói.
TPL ra đời và đi vào hoạt động với kỳ vọng sẽ giảm tải cho cơ quan thi hành án nhưng trong năm qua, số lượng các vụ năm văn phòng TPL thi hành được chưa nhiều, chỉ hơn 30 vụ. Tuy vậy, điều đáng ghi nhận ở đây là TPL thi hành được nhiều vụ khó gặm. Đó là các vụ cơ quan thi hành án dân sự “chê”, khi TPL vào cuộc, xác minh, giải thích thì người bị thi hành án lại tự nguyện thi hành.
Theo ông Phạm Quang Giang, các văn phòng luôn dốc tâm sức, uyển chuyển khi tổ chức thi hành án. Tuy nhiên, người dân nhờ thi hành các bản án còn ít vì họ chưa biết là TPL có chức năng thi hành án…
3. Báo Hà Nội mới có bài Cho thuê tài chính - Thả gà ra đuổi. Bài báo phản ánh: Những đóng góp của hoạt động CTTC là không thể phủ nhận khi lĩnh vực này đã góp phần không nhỏ vào sự phát triển kinh tế, đặc biệt là hỗ trợ các cá nhân, doanh nghiệp vừa và nhỏ tháo gỡ khó khăn về vốn, giảm tải cho hệ thống ngân hàng thương mại… Tuy nhiên, nếu lĩnh vực này vẫn phải đối mặt với nhiều rủi ro thì…
Nỗi khổ của doanh nghiệp CTTC đến từ nhiều phía. Nhiều nơi, chính quyền địa phương không… tích cực hoặc không ủng hộ quyết định thu hồi tài sản cho thuê do ngại dẫn đến việc doanh nghiệp ngừng hoạt động, một bộ phận lao động mất việc làm, ảnh hưởng đến an sinh xã hội và… chỉ tiêu GDP địa phương (điển hình là các doanh nghiệp may mặc). Còn cơ quan công an nơi có tài sản cho thuê chỉ chịu trách nhiệm bảo đảm an ninh, trật tự trong quá trình thu hồi còn việc thu hồi như thế nào là chuyện của công ty CTTC. Trong khi đó, cơ quan có thẩm quyền lại "ngại" áp dụng các biện pháp cưỡng chế vì không muốn va chạm với doanh nghiệp đóng trên địa bàn.
Nói đi cũng phải nói lại. Theo quy định tại khoản 6 điều 1 Nghị định 65/2005/NĐ-CP về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 16/2001/NĐ-CP về tổ chức, hoạt động của công ty CTTC, "mọi giao dịch CTTC phải được đăng ký tại trung tâm đăng ký giao dịch bảo đảm. Bộ Tư pháp hướng dẫn chi tiết việc đăng ký và giá trị pháp lý của việc đăng ký giao dịch CTTC". Dẫn giải điều khoản này, ông Hồ Quang Huy, Cục Đăng ký quốc gia giao dịch bảo đảm (Bộ Tư pháp) khẳng định: Dù Nghị định 16 (nêu trên) và các văn bản hướng dẫn hiện chưa phân định cụ thể trường hợp hợp đồng CTTC có đăng ký với trường hợp không đăng ký thì hậu quả pháp lý có sự khác biệt như thế nào song để được Nhà nước bảo vệ, hợp đồng CTTC phải được đăng ký theo quy định của pháp luật, bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp giữa các chủ thể, giúp các giao dịch CTTC được ký kết, thực hiện minh bạch, công khai, tác động tích cực đến thị trường vốn.
Vấn đề nằm ở chỗ, vẫn theo ông Huy, số hợp đồng CTTC được đăng ký tại các trung tâm đăng ký ngày càng giảm mạnh, nhất là tại trung tâm đăng ký giao dịch, tài sản tại TP Hồ Chí Minh. Cụ thể, nếu như năm 2009, các trung tâm đăng ký tại Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, Đà Nẵng tiếp nhận 2.275 hợp đồng thì năm 2010 giảm xuống còn 2.038 hợp đồng; năm tháng đầu năm 2011 (tính đến ngày 1-6-2011), con số này chỉ là 299 hợp đồng. Ông Huy giải thích, có tình trạng trên là do chủ sở hữu tài sản cho thuê chưa nhận thức được giá trị pháp lý của việc đăng ký hợp đồng CTTC. Việc đăng ký hợp đồng CTTC không phải là điều kiện làm phát sinh hiệu lực của hợp đồng mà có ý nghĩa làm phát sinh giá trị pháp lý đối với bên thứ ba, từ đó xác lập quyền ưu tiên của bên CTTC đối với các chủ thể có liên quan. Đây cũng sẽ là biện pháp giảm thiểu rủi ro cho các công ty CTTC khi có tranh chấp phát sinh - ông Huy cho hay.
Dù khẳng định "việc thu hồi tài sản CTTC đã được pháp luật quy định khá đầy đủ, chặt chẽ" song ông Đàm Đức Long vẫn phàn nàn về hàng loạt kẽ hở. Chẳng hạn, quy định thời hạn tối đa không quá 30 ngày kể từ ngày nhận được yêu cầu thu hồi tài sản, bên thuê có nghĩa vụ giao tài sản cho thuê và giấy tờ liên quan cho công ty CTTC là quá lâu, "tạo điều kiện" cho bên thuê có thừa thời gian tẩu tán tài sản, gây khó khăn cho việc thu hồi. Nhiều trường hợp thậm chí chưa có quy định xử lý như tài sản thuê không còn ở nơi đăng ký sử dụng, bên thuê đem tài sản hoạt động tại nước ngoài, bị cơ quan chức năng của nước ngoài thu giữ (tàu biển), bên thuê trốn khỏi nơi cư trú… Tán đồng quan điểm này, ông Nguyễn Minh Sáu, Giám đốc công ty CTTC Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam, còn cho rằng: - Với việc thiếu ý thức chấp hành hợp đồng nói riêng, pháp luật nói chung, tiếp cận tài sản thuê tài chính là không khả thi và tự gây nguy hiểm cho nhân viên CTTC. Vì vậy, cần một chế tài đủ mạnh và cần nâng cao vai trò của cơ quan hỗ trợ, trong đó công an nắm vai trò chủ động trong trường hợp khách hàng cố tình chây ì, tẩu tán tài sản, không bàn giao cho công ty CTTC.
Ngay cả việc đăng ký hợp đồng CTTC - "kim bài" bảo vệ quyền lợi của các công ty CTTC - cũng không mấy khi được doanh nghiệp CTTC mặn mà. Ông Hồ Quang Huy nêu lên nhiều vướng mắc trong các quy định liên quan đến đăng ký hợp đồng CTTC. Thứ nhất, các quy định pháp luật vẫn chưa có sự thống nhất; không bảo đảm sự bình đẳng giữa các chủ thể (bao gồm cả Nhà nước) khi giải quyết lợi ích liên quan đến tài sản cho thuê; chưa có cơ chế thuận lợi để bên cho thuê thực thi tốt nhất quyền năng trên thực tế… Đặc biệt, hậu quả pháp lý giữa trường hợp có đăng ký và trường hợp không đăng ký trong quá trình thu hồi tài sản thuê không rõ ràng…
Tại sao hàng loạt công ty CTTC lâm tình cảnh thả gà ra đuổi? Tại họ trót nắm dao đằng lưỡi hay còn bởi những kẽ hở pháp lý...? Câu trả lời dường như đã tương đối rõ ràng. Hành lang pháp lý mới chỉ "khá đầy đủ" chứ chưa hẳn là đầy đủ, chặt chẽ. Ông Hoàng Ngọc Tiến, một trong những "khổ chủ" thậm chí còn cho rằng các văn bản pháp lý phục vụ hoạt động lĩnh vực CTTC nói chung, xử lý nợ thuê tài chính nói riêng, còn thiếu rất nhiều. Theo ông Tiến, gần đây có Thông tư liên tịch 08 giữa Ngân hàng Nhà nước - Bộ Công an - Bộ Tư pháp hướng dẫn việc xử lý, thu hồi tài sản cho thuê của các công ty CTTC nhưng chế tài không rõ ràng. Mỗi nơi hiểu, vận dụng một khác. Đấy là chưa kể đến tình trạng nhiều nơi, cơ quan có thẩm quyền còn chưa hiểu gì về… nghiệp vụ CTTC.
Những đóng góp của hoạt động CTTC là không thể phủ nhận khi lĩnh vực này đã góp phần không nhỏ vào sự phát triển kinh tế, đặc biệt là hỗ trợ các cá nhân, doanh nghiệp vừa và nhỏ tháo gỡ khó khăn về vốn, giảm tải cho hệ thống ngân hàng thương mại… Tuy nhiên, nếu như các công ty CTTC vẫn thường xuyên phải đối mặt với tình cảnh "thả gà ra đuổi" thì… rủi ro cao, chuyện kinh doanh phấp phỏng cảnh được mất, may rủi, nền kinh tế sẽ ra sao, khó ai mà lường đoán hết được.