I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG VẤN ĐỀ NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC
1. Báo Dân trí có bài Việt Nam - Trung Quốc hoàn thành tuần tra chung Vịnh Bắc Bộ. Bài báo đưa tin: Chuyến tuần tra liên hợp thứ 11 giữa Hải quân Nhân dân Việt Nam và Hải quân Quân giải phóng nhân dân Trung Quốc tiến hành trong hai ngày 19 và 20/6 trên Vịnh Bắc Bộ đã hoàn thành.
Với hơn 300 hải lý hành trình dọc theo đường ranh giới phân định trên vùng biển vịnh Bắc Bộ, hai biên đội tàu của hải quân hai nước đã hoàn thành đầy đủ nhiệm vụ được giao, qua đó củng cố trình độ phối hợp chuyên môn và tăng cường tình hữu nghị giữa hải quân, quân đội và nhân dân hai nước.
Hành trình tuần tra liên hợp giữa hải quân hai nước Việt Nam và Trung Quốc bắt đầu từ 8 giờ sáng ngày 19/6/2011 (giờ Hà Nội). Hai bên tổ chức quan sát, nắm tình hình trên biển, bảo đảm an ninh trật tự trên biển, giám sát các hoạt động của tàu cá, bảo đảm thực thi theo các Hiệp định Hợp tác nghề cá Vịnh Bắc Bộ và Hiệp định phân định Vịnh Bắc Bộ đã được Chính phủ hai nước ký kết.
Các nội dung, hành trình, điểm tuần tra đã được thống nhất, các bên chấp hành nghiêm. Việc tôn trọng các Hiệp định đã được ký kết là một trong những yếu tố để thúc đẩy mối quan hệ lánh giềng hữu nghị giữa hai nước, bảo đảm cho sự ổn định và an ninh bền vững trên biển.
2. Báo VnExpress đưa tin: Với xấp xỉ 94% phiếu bầu, ông Nguyễn Thế Thảo (59 tuổi) tái đắc cử Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội. Trong sáng nay, bà Ngô Thị Doãn Thanh (54 tuổi) đã tái đắc cử Chủ tịch HĐND Hà Nội. Cũng trong sáng 20-6, các đại biểu HĐND đã bỏ phiếu bầu Chủ tịch UBND Hà Nội. Ứng cử vào vị trí này chỉ có một ứng viên là ông Nguyễn Thế Thảo, Chủ tịch đương nhiệm. Kết quả được công bố vào chiểu 20/6.
Tại Đại hội Đảng lần thứ XI (tháng 1/2011), ông Nguyễn Thế Thảo (59 tuổi) và bà Ngô Thị Doãn Thanh (54 tuổi) đều được bầu vào Ban chấp hành trung ương.
Trang thông tin chính thức của Đài Truyền hình Việt Nam đưa tin: Hai thành phố lớn là Hà Nội và TP.HCM vừa công bố chỉ số giá tiêu dùng (CPI) trong tháng 6 với mức tăng đều đã chậm lại so với các tháng trước đó.
Cụ thể, chỉ số giá tiêu dùng của Hà Nội đã tăng 1,21% so với tháng trước, còn TP.HCM mức tăng chỉ là 0,69%. Với mức tăng này, chỉ số giá tiêu dùng của Hà Nội đã tăng 12,94% so với đầu năm, còn với TP.HCM, mức tăng này là 11,54%.
Tuy mức tăng chỉ số giá tiêu dùng ở 2 thành phố lớn đều đã chậm lại, nhưng với Hà Nội thì tháng 6 vừa qua vẫn là tháng có mức tăng giá cao nhất trong các tháng 6 của 10 năm trở lại đây. Còn với TP.HCM, chỉ số giá tiêu dùng của tháng 6 được xem là tháng có mức tăng thấp nhất trong vòng 8 tháng qua.
3. Trang này cũng đưa tin: Sáng nay, tại Hà Nội, Trung ương Hội Chữ thập đỏ Việt Nam đã tổ chức tổng kết công tác vận động ủng hộ người dân Nhật Bản bị thiệt hại nặng nề do động đất và sóng thần gây ra.
Tính đến ngày 15/6/2011, Trung ương Hội Chữ thập đỏ Việt Nam đã tiếp nhận sự ủng hộ từ 1.442 tổ chức, cá nhân, các doanh nghiệp ở VN, với số tiền: 161.300.000.000 đồng (tương đương trên 7.700.000 USD). Ngay trong tháng 3/2011, Trung ương Hội Chữ thập đỏ Việt Nam đã kịp thời chuyển ủng hộ nhân dân Nhật Bản 21.400 000 đồng.
Cùng với đó, Hội Chữ thập đỏ VN cũng đã phối hợp với các bộ, ngành liên quan mua và chuyển 2 đợt hàng cứu trợ (đợt I vào cuối tháng 4/2011 và đợt 2 vào đầu tháng 6/2011) trị giá 2.744.554.666 đồng. Ngày 17/6/2011, Trung ương Hội Chữ thập đỏ Việt Nam đã chuyển toàn bộ số tiền còn lại: 137.000.000 đồng tới nhân dân Nhật Bản.
II- THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Pháp luật & Xã hội có bài Triển khai kế hoạch tổ chức Hội thi “Hộ tịch viên giỏi” thành phố. Bài báo đưa tin: Sở Tư pháp Hà Nội vừa có buổi làm việc với cán bộ tư pháp 29 quận, huyện trên địa bàn TP để trao đổi và thống nhất về kế hoạch triển khai Hội thi "Hộ tịch viên giỏi" TP Hà Nội năm 2011. Theo đó, trong tháng 8-2011, các quận, huyện, thị xã trên địa bàn TP sẽ tổ chức Hội thi "Hộ tịch viên giỏi" với sự tham gia của tất cả các xã, phường, thị trấn để chọn ra 1 cán bộ Tư pháp hộ tịch đạt giải nhất cùng đội tuyển của mình dự thi chung khảo cấp thành phố (diễn ra vào tháng 10-2011).
Báo cũng có bài Vụ tranh chấp đất ở xã An Đồng, huyện An Dương: Phòng công chứng có dấu hiệu bị “qua mặt”. Bài báo phản ánh: Đầu năm 2011, bà Nụ qua cơn nguy kịch, phát hiện căn nhà, mảnh đất mình đang sử dụng đã được chuyển nhượng cho người khác liền phát đơn khởi kiện con gái có hành vi bán "ẩu" nhà, đất đến TAND huyện An Dương.
Sáng 3-6, chị Nguyễn Thị Dung, trú tại thôn Trang Quan, xã An Đồng, huyện An Dương, Hải Phòng vừa tiến hành xây lại ngôi nhà mới nhận chuyển nhượng tại thôn Trang Quan thì bị ba người con gái của chủ sử dụng đất cũ ngăn cản với lý do nhà đất được chuyển nhượng chưa đúng thủ tục pháp luật. Theo tài liệu thể hiện tại Văn phòng đăng ký Quyền sử dụng đất (QSDĐ) huyện An Dương: Đầu năm 2009, Văn phòng đăng ký QSDĐ huyện An Dương tiếp nhận bộ hồ sơ tặng cho QSDĐ. Theo đó, bà Bùi Thị Nụ tặng ngôi nhà cấp 4 trên diện tích 164m2 thuộc địa bàn thôn Trang Quan cho con gái Nguyễn Thúy Lan. Sau khi được tặng ngôi nhà cùng 164m2 đất, chị Lan đã xin làm thủ tục cấp Giấy chứng nhận QSDĐ rồi chuyển nhượng cho vợ chồng chị Nguyễn Thị Dung.
Việc tặng cho nhà đất giữa bà Nụ và chị Lan được Phòng công chứng số 1 TP Hải Phòng chứng thực ngày 5-1-2009. Cơ sở cho việc chứng thực này còn có một biên bản họp gia đình bà Nụ và 4 người con gái thuộc hàng thừa kế thứ nhất của bà Nụ. Nội dung biên bản thể hiện việc bà Nụ đồng ý cho chị Lan phần đất của bà đã được chia trước đó là 164m2. Biên bản có chữ ký của 4 người con bà Nụ với sự chứng kiến của Bí thư chi bộ thôn và trưởng khu dân cư thôn Trang Quan.
Với những căn cứ trên, tháng 10-2009, Văn phòng đăng ký QSDĐ huyện An Dương đã tham mưu cho UBND huyện An Dương cấp Giấy chứng nhận QSDĐ cho chị Nguyễn Thị Lan. Theo phản ánh của ba trong số bốn người con bà Nụ, tại thời điểm Phòng công chứng số 1 TP Hải Phòng chứng thực hợp đồng tặng cho quyền sở hữu nhà, đất, bà Nụ bị tai biến mạch máu não, có dấu hiệu của người bị hạn chế năng lực dân sự. Ba trong số bốn người con của bà Nụ đã phủ nhận chữ ký trong biên bản họp gia đình về phân chia tài sản.
Đầu năm 2011, bà Nụ qua cơn nguy kịch, phát hiện căn nhà, mảnh đất mình đang sử dụng đã được chuyển nhượng cho người khác liền phát đơn khởi kiện con gái có hành vi bán "ẩu" nhà, đất đến TAND huyện An Dương. Trong đơn khởi kiện, bà Nụ đã tố cáo cô con gái Nguyễn Thuý Lan đã lợi dụng khi bà Nụ bị tai biến đứng ra làm hợp đồng công chứng cho tặng 164m2 đất của bà Nụ cho mình. Tiếp đó, chị Lan còn tự ý soạn thảo biên bản họp gia đình, giả mạo chữ ký của các thành viên trong gia đình để tiến hành làm các thủ tục đứng tên trên Giấy chứng nhận QSDĐ.
Sau khi tiếp nhận đơn khởi kiện của bà Nụ, TAND huyện An Dương đã tiến hành xác minh vụ việc. Bước đầu, 3 người con gái còn lại của bà Nụ đều khẳng định trước TAND huyện An Dương không có bất cứ cuộc họp gia đình nào về việc bà Nụ đồng ý cho chị Lan 164m2, chữ ký trong biên bản họp gia đình cũng không phải của họ. Còn về chữ ký của ông bí thư chi bộ và trưởng khu dân cư, hai vị này khẳng định chữ ký là của mình nhưng nội dung cuộc họp gia đình như thế nào thì họ không nắm được vì đều không tham dự?
Để đảm bảo chính xác và khách quan trong quá trình giải quyết vụ án, TAND huyện An Dương đề nghị Văn phòng đăng ký QSDĐ huyện An Dương mượn lại hồ sơ gốc để giám định lại những chữ ký trong biên bản họp gia đình mà chị Lan đã nộp để làm thủ tục đứng tên nhưng Văn phòng đăng ký QSDĐ huyện An Dương cho biết hiện tại bộ hồ sơ trên đang bị lẫn đâu đó, chưa tìm thấy(!?).
Ông Nguyễn Hữu Tạo, Trưởng CA xã An Đồng cho biết: Khi CA xã có mặt tại hiện trường, thì ngôi nhà của bà Nụ đã bị phá để chuẩn bị xây lại ngôi nhà mới. Lãnh đạo TAND huyện An Dương cho biết, khi tiến hành giải quyết vụ việc, TAND huyện An Dương cũng thông báo đến phía gia đình chị Nguyễn Thị Dung để giải thích về quyền lợi và nghĩa vụ liên quan. Về nguyên tắc, khi có tranh chấp, các bên phải giữ nguyên hiện trạng. Nếu bên nào cố tình xâm phạm, làm thay đổi hiện trạng là hành vi vi phạm pháp luật.
2. Báo Pháp luật Việt Nam có bài Phòng Công chứng tư tiếp tay cho lừa đảo? Bài báo phản ánh: Gần đây, dư luận Cần Thơ xôn xao trước thông tin Phòng Công chứng tư Trần Mạnh Hùng, Quận Ninh Kiều, TP Cần Thơ tiếp tay cho một vụ lừa đảo nhà đất tại địa phương.
Bà Thái Thùy Duy Linh - chủ hợp pháp của phần đất tại địa chỉ 40 Nguyễn Văn Cừ (nối dài), phường An Bình, quận Ninh Kiều. Ngày 14/01/2011, bà Linh ký hợp đồng bán phần đất này cho bà Nguyễn Thị Vàng với giá hơn 1,7 tỷ đồng. Tuy nhiên, hai bà đến Phòng Công chứng Trần Mạnh Hùng chỉ công chứng hợp đồng trị giá 350 triệu; bà Linh chịu trách nhiệm làm thủ tục sang tên cho bà Vàng. Trong thời gian bà Linh làm thủ tục, bà Vàng trả cho bà Linh được 740 triệu, có biên nhận.
Ngày 21/3/2011, bà Linh báo cho bà Vàng biết thủ tục sang tên đã hoàn tất và yêu cầu bà Vàng trả hết số tiền còn lại. Không hiểu vì lý do gì bà Vàng không trả hết số tiền còn lại cho bà Linh. Thời hiệu thanh lý hợp đồng không được thể hiện trong hợp đồng do công chứng viên công chứng, việc này hai bà tự thỏa thuận miệng với nhau. Từ đó, việc thanh toán tiền đúng thời hạn hay chậm trễ họ tự giải quyết với nhau,và lý do này là nguyên nhân tranh chấp. Do nhà đất đã sang tên, bà Vàng hiện nay là chủ sở hữu, nhưng bà Linh vẫn chưa nhận đủ tiền. Cũng trong ngày 21/3, bà Vàng không có tiền giao hết cho bà Linh như đã thỏa thuận nên bà Vàng đồng ý trả lại nhà, không mua nữa.
Bà Vàng đồng ý sang nhượng lại cho bà Linh thông qua ký kết hợp đồng được Phòng Công chứng Trần Mạnh Hùng công chứng. Khi bà Linh làm thủ tục sang tên lại cho mình thì bà Vàng làm đơn ngăn chặn. Đồng thời, bà Vàng tố cáo đến Cơ quan cảnh sát Điều tra (CQCSĐT) Công an Tp Cần Thơ rằng bà Linh cấu kết với Phòng Công chứng để lừa đảo mình. Ngày 18/5/2011, CQCSĐT ra Thông báo số 29 gửi bà Vàng với nội dung: Vụ việc chưa đủ yếu tố cấu thành tội phạm. Bà Vàng lập tức khởi kiện dân sự bà Linh tại TAND quận Ninh Kiều. Ngày 10/6/2011, Tòa án thụ lý vụ án tranh chấp hợp đồng dân sự này.
Theo kết quả điều tra và kết luận của CQCSĐT thì không có dấu hiệu lừa đảo, nên việc dư luận cáo buộc Phòng Công chứng Trần Mạnh Hùng tiếp tay cho lừa đảo là không đúng sự thật.
Một Thanh tra Sở Tư pháp cho biết: Khi có đơn khiếu nại, chúng tôi lập tức tranh tra Phòng Công chứng Trần Mạnh Hùng. Việc Công chứng viên Trần Mạnh Hùng công chứng hợp đồng mua bán giữa bà Vàng sang bà Linh là có thật, bên mua và bên bán đều công chứng trước mặt công chứng viên. Tuy nhiên, việc công chứng này xảy ra bên ngoài trụ sở công chứng, nên chúng tôi đã xử phạt hành chính.
Công chứng viên khẳng định: “Chữ ký của các đương sự đã được CQCSĐT xác nhận. Những lời khai của tôi với điều tra viên cũng đã được kiểm chứng. Tất cả là sự thật. Hiện tranh chấp dân sự đang được tòa án thụ lý giải quyết, không có dấu hiệu lừa đảo thì làm sao tôi có hành vi tiếp tay cho lừa đảo?”.
Còn bà Linh thì bức xúc: “Tài sản của tôi, tôi bán. Nhưng trong quá trình giao dịch, thỏa thuận không đạt kết quả. Bà Vàng đồng ý trả lại tài sản nên hai bên đã ký hợp đồng chuyển nhượng ngày 21/3/2011.
Cũng trong ngày, bà Vàng giới thiệu người đến mướn nhà, tôi đã làm hợp đồng cho thuê nhà với người bà Vàng giới thiệu. Hiện tôi đang tiến hành những thủ tục theo luật định để bảo vệ tài sản của mình. Vụ việc tranh chấp đang được tòa án giải quyết nhưng một số cơ quan cho rằng tôi lừa đảo đã gây ảnh hưởng đến danh dự của tôi. Tôi sẽ khởi kiện để buộc họ bồi thường”.
Báo cũng có bài “Muốn chuyên nghiệp thì lên... Chính phủ“? Bài báo phản ánh: Đây là phát ngôn của một vị Phó Chủ tịch của một phường nằm ngay giữa Thủ đô Hà Nội. Vào một ngày, người viết bài này có việc phải ra phường chứng thực hộ khẩu và chứng minh thư. 8h, rồi 8h10, 8h15, phòng giải quyết các thủ tục hành chính chỉ có 1 nhân viên. Người viết được nhân viên phòng công chứng hẹn đến 9h30 quay lại giải quyết nếu cần đi công việc. Nhẩm tính khoảng thời gian còn lại kịp làm thủ tục, người viết căn giờ quay lại, thế nhưng nhân viên hẹn 10h30 mới có kết quả. Hai người đôi co. Khi cuộc đôi co trở nên căng thẳng, một vị lãnh đạo xuất hiện (sau này, phóng viên biết đó là Phó Chủ tịch phường). Thay vì thái độ ôn hoà, nhận thiếu sót từ nhân viên của mình, vị lãnh đạo này dẫn ra quy định “trả kết quả chứng thực trong ngày” và hết lời khen ngợi nhân viên của mình tốt, nỗ lực làm việc trong bối cảnh đồng lương ít ỏi, trong phường chưa có ai phàn nàn… “Nếu chị thấy nơi nào làm tốt hơn thì đến đó mà chứng thực, không nhất thiết phải chứng thực tại phường…”, vị lãnh đạo này nói.
Ngạc nhiên với thái độ của một người đang đứng ở cương vị lãnh đạo, người viết dẫn ra trường hợp bản thân khi làm thủ tục chứng tử, sau khi hoàn tất thủ tục vừa về đến nhà, trong lúc tang gia bối rối, nhân viên gọi giật lại… “Phi” ra phường, hoá ra nhân viên viết sót nội dung và phải bổ sung lại. Cầm bản sao chứng tử có dòng chữ viết thêm vào bản photo, vị lãnh đạo này hỏi nhân viên: “Ai làm trường hợp này?”, cả ba nhân viên đồng thanh đáp: “Em không biết”. Vị lãnh đạo quay ra trấn an: “Chị muốn chuyên nghiệp thì lên Chính phủ. Nhân viên của chúng tôi không chuyên nghiệp nhưng tôi khẳng định là tốt!”. Thay vì hẹn 10h30 quay lại, nhân viên ghi giấy hẹn 11h30. “Tôi sẽ phản ánh việc này lên Chủ tịch phường”. “Xin mời chị!”, một nhân viên thách thức.
Có lẽ không phải chỉ mình người viết mệt mỏi khi có việc phải đụng đến cơ quan công quyền. Buồn vì các thủ tục, năng lực chuyên môn chỉ là một phần, đáng buồn hơn là cách ứng xử của những “đầy tớ của dân”. Xem ra, công cuộc cải cách hành chính của ta còn gian nan lắm lắm.
3. Báo Lao động có bài Thi tốt nghiệp THPT sau khi… có bằng đại học. Bài báo phản ánh: Sau khi có điểm kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2011, dư luận địa phương lại tiếp tục xôn xao về việc bà Nguyễn Thị Thanh (sinh ngày 06.11.1973, hiện công tác tại Chi cục Thi hành án dân sự huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình) đã tốt nghiệp đại học, đã được bổ nhiệm chức danh Chấp hành viên nhưng… lại chưa có bằng tốt nghiệp cấp 3.
Chuyện ngược đời trên đã được quần chúng nhân dân gửi đơn tố cáo đã lâu và giờ đây sự việc lại tiếp tục gây bức xúc cho dư luận khi năm vừa rồi bà Thanh được cử đi học … lớp 12 và đã tham dự kì thi tốt nghiệp vào ngày 2.6.2011 vừa rồi để lấy bằng tốt nghiệp THPT sau 21 năm chưa có bằng cấp 3.
Trước đó, bà Thanh học xong chương trình 12/12 năm 1990 nhưng không có bằng tốt nghiệp cấp 3 (nay là THPT). Sau đó bà Thanh thi vào trường Nghiệp vụ phát thanh truyền hình (nay là Trường Cao đẳng truyền hình). Không hiểu sao mà bà Thanh không có bằng tốt nghiệp cấp 3 nhưng vẫn đủ tiêu chuẩn dự thi và học tập tại trường, trong khi trong Công văn trả lời khiếu nại ký ngày 20-8-2009, trường này đã nói rõ: “ … điều kiện học sinh dự thi vào trường phải tốt nghiệp cấp 3 (nay là trung học phổ thông)...”
Năm 1992, trường được nâng cấp thành trường Trung học truyền hình. Sau khi tốt nghiệp và nhận bằng trung cấp (5.1993) bà được nhận vào làm việc tại Đội thi hành án huyện Lệ Thủy.
Sau 5 năm làm việc, bà thi đậu và học lớp Đại học Luật (hệ tại chức K3) do Trường ĐH Luật Hà Nội mở tại Quảng Bình. Theo quy định của trường Đại học Luật, thí sinh phải có bằng tốt nghiệp cấp 3 hoặc bằng trung cấp chuyên nghiệp, khi đó bà Thanh có bằng trung cấp nên đủ điều kiện dự thi. Vậy là bà Thanh tốt nghiệp ĐH Luật (năm 2002) trong khi vẫn chưa có bằng tốt nghiệp cấp 3.
Việc bà Thanh chưa có bằng tốt nghiệp cấp 3 nhưng tốt nghiệp đại học, lại được bổ nhiệm làm chấp hành viên đã gây thắc mắc cho nhiều người dân và cán bộ trong ngành thi hành án.
Trả lời phúc đáp “về việc giải quyết khiếu nại – tố cáo của công dân”, trong công văn trả lời cơ quan thi hành án dân sự tỉnh Quảng Bình ngày 20.8.2009, ông Hà Quang Hội – Phó Hiệu trưởng Trường CĐ truyền hình đã nói rõ: “Bà Nguyễn Thị Thanh tham gia học tập tại trường từ năm 1990 đến tháng 5 năm 1993, điều kiện học sinh dự thi vào trường phải tốt nghiệp cấp 3 (nay là Trung học phổ thông). Năm 1990 trường đang là trường nghiệp vụ phát thanh truyền hình, nguồn tuyển sinh đầu vào chủ yếu do các đài Phát thanh – Truyền hình các tỉnh gửi về dự tuyển nhưng vẫn phải đủ các điều kiện theo quy định của Bộ GD-ĐT. Do thời gian quá lâu, theo quy định hồ sơ lưu giữ tuyển sinh đã hủy bỏ, việc xác minh có hay không bằng tốt nghiệp THPT của bà Thanh hiện nay nhà trường không thực hiện được. Vì vậy, nếu bà Thanh không xuất trình được bằng tốt nghiệp THPT trước cơ quan pháp luật thì nhà trường báo cáo Bộ GD-ĐT và ra quyết định hủy bỏ số hiệu bằng tốt nghiệp trung học chuyên nghiệp đã cấp cho bà Thanh”.
Tuy nhiên, điều đáng nói là sau đó vào ngày 22.11.2009, trường này lại có công văn phúc đáp ghi rõ: “Để đảm bảo quyền lợi của công dân, nếu bà Thanh hoàn thiện được bằng tốt nghiệp THPT, nhà trường sẽ xin ý kiến chỉ đạo của Bộ GD-ĐT và không thu hồi bằng trung học chuyên nghiệp đã cấp cho bà Thanh”.
Thế là sau khi nhận được 2 công văn trên của Trường Cao đẳng truyền hình với nội dung trái ngược nhau, bà Thanh đã được cơ quan cử đi học lại lớp 12 và tham dự kỳ thi tốt nghiệp năm 2011 để lấy bằng THPT nhằm hợp thức hóa bằng cấp.
Như vậy, sau 21 năm kể từ thời điểm bà Thanh không có bằng tốt nghiệp cấp 3, giờ bà đã chuẩn bị có bằng tốt nghiệp THPT nhằm bổ sung cho những “thiếu sót” trước đây. Và như vậy, thật trớ trêu khi một tấm bằng được ký sau 21 năm có thể sẽ hợp thức hóa cho 21 năm trước?!
4. Diễn đàn Doanh nghiệp có bài Để “bàn tay” thị trường điều tiết giá cả. Bài báo phản ánh: Sự can thiệp bằng các biện pháp hành chính vào giá thị trường thời gian qua rất phổ biến. Chính vì vậy, một trong những mục tiêu hàng đầu của dự thảo Luật Giá tôn trọng quyền tự định giá và cạnh tranh về giá của tổ chức, cá nhân sản xuất kinh doanh. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cho rằng dự thảo chưa thoả mãn điều này.
Điều đó đòi hỏi những quy định của Luật Giá phải minh bạch, phù hợp với kinh tế thị trường, với thông lệ quốc tế và điều kiện của VN.
Trong cơ chế thị trường tồn tại hai hình thức định giá và thẩm định giá. Theo TS Nguyễn Ngọc Tuấn – Chủ tịch Hội Thẩm định giá VN, nguyên Thứ trưởng Bộ Tài chính, dự thảo luật vẫn hướng nhiều về các cơ chế hành chính. Theo ông Tuấn, những quy định về thẩm định giá phải được nhìn xa, trông rộng một cách khoa học, khách qua, phù hợp, không thể vì việc định giá ngày càng thu hẹp mà mở rộng thẩm định giá đối với quản lý nhà nước một cách khiên cưỡng, nhằm níu kéo, coi thẩm định giá là biến tướng của định giá.
Cùng quan điểm này, TS Vũ Đình Ánh – Viện Nghiên cứu thị trường giá cả cho rằng, việc thực hiện quản lý nhà nước đối với hoạt động thẩm định giá phải bằng xây dựng cơ chế chính sách, luật pháp cho thẩm định giá, đặc biệt là phải đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý đối với những vi phạm của hoạt động thẩm định giá. Ông Ánh đề nghị xoá bỏ quy định về tổ chức thẩm định giá. Vì có tổ chức thẩm định giá tức là Nhà nước lại làm công việc của DN. Theo ông Ánh, Nhà nước cần tạo điều kiện và chuyển giao dần những công việc mang tính nghiệp vụ mà Nhà nước trước mắt còn đang nắm cho các tổ chức xã hội nghề nghiệp đảm nhận. Dự luật giá cần có những quy định rõ về những việc này, ví dụ giao cho Hội Thẩm định giá VN đảm nhiệm việc đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ, cập nhật kiến thức mới hàng năm cho đội ngũ thẩm định viên về giá, tổ chức thi và cấp Thẻ thẩm định viên về giá...
Luật gia Vũ Xuân Tiền - Ủy viên BCH Hội Luật gia Hà Nội, Chủ tịch Hội đồng thành viên Cty tư vấn VFAM VN nhận xét, việc quy định có tổ chức thẩm định giá của Nhà nước là một bước lùi. Bởi lẽ, trước đây, các Trung tâm thẩm định giá - những đơn vị sự nghiệp có thu - đều thuộc Bộ Tài chính, sau đó, theo NĐ101/2005/ NĐ-CP, các trung tâm này đã chuyển thành DN. Đến nay lại “phục hồi” có phải là “lối cũ ta về” và đi ngược lại với chủ trương tăng cường xã hội hóa đối với những dịch vụ công được phép xã hội hóa ?
Phải kiên quyết chống những quy định mang tính bao cấp, xin cho, “vừa đá bóng vừa thổi còi”. Tức là chúng ta phải kiên định, dứt khoát phát triển mạnh thẩm định giá độc lập, phải tiếp tục thực hiện xã hội hóa hoạt động thẩm định giá. Nhất thiết không được lập lại “thẩm định giá nhà nước”, vì như vậy trái với kinh tế thị trường, trái với xu thế hội nhập và mâu thuẫn với nhiều điều mà luật pháp đã và sẽ quy định - ông Tuấn nhấn mạnh.
Để bình ổn giá Nhà nước đang sử dụng ba nhóm công cụ chính. Nhóm thứ nhất là điều hoà cung cầu hàng hoá, dịch vụ sản xuất trong nước, hàng hoá xuất nhập khẩu, hàng hoá giữa các vùng miền. Trong đó bao gồm cả các biện pháp mua vào hoặc bán ra hàng dự trữ quốc gia, kiểm soát hàng tồn kho của DN khi thị trường có biến động bất thường. Thứ nữa là sử dụng các công cụ tài chính, tiền tệ để tác động vào giá. Trong các biện pháp về tài chính có bổ sung biện pháp sử dụng các quỹ bình ổn giá.
Nhóm biện pháp thứ ba là định giá trực tiếp khi giá thị trường có biến động bất thường đối với hàng hoá, dịch vụ thuộc danh mục bình ổn giá... Tuy nhiên, chỉ áp dụng khi cần thiết đối với hàng hoá, dịch vụ cần thiết và trong điều kiện thật sự cấp thiết. Khi tình hình thị trường đã bình thường, Nhà nước phải dỡ bỏ ngay.
Theo ông Cao Đăng Vinh - Vụ Pháp luật Dân sự - Kinh tế, Bộ Tư pháp, Điều 13 dự thảo luật quy định các biện pháp bình ổn giá như đăng ký giá, kê khai giá, công khai thông tin về giá, kiểm soát các yếu tố hình thành giá... Các biện pháp này được áp dụng khi giá hàng hóa, dịch vụ cụ thể hoặc khi toàn bộ mặt bằng giá có biến động bất thường. Trong khi đó, theo thiết kế của dự thảo luật thì các biện pháp này cũng được áp dụng trong điều kiện bình thường, không có biến động bất thường về giá. Vì vậy, đề nghị cơ quan soạn thảo cần nghiên cứu để làm rõ có gì khác nhau khi áp dụng các biện pháp này. Việc thành lập quỹ bình ổn giá chỉ nên thành lập hạn chế đối với một số hàng hoá, dịch vụ thiết yếu đối với sản xuất và tiêu dùng. Thực tế hiện nay tại các quốc gia phát triển, quỹ bình ổn giá thường do các DN, hiệp hội DN đóng góp, với mục tiêu hạn chế rủi ro cho DN, cho thị trường khi có biến động bất thường. Tuy nhiên theo ông Ánh, ở VN lại đang đứng trước thực trạng bùng phát các quỹ bình ổn. Và thực tế thì các quỹ bình ổn giá đều do các cơ quan nhà nước đứng ra quản lý, điều tiết.
Thiết nghĩ, mục tiêu hàng đầu của dự thảo luật giá là tạo hành lang pháp lý để thị trường tự điều tiết. Đó mới là điều Ban soạn thảo cần lưu tâm.