I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG SỰ KIỆN NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC:
1. Báo An ninh Thủ đô có bài Sức mạnh tâm lý. Bài báo phản ánh: Hiện tại đang lan truyền thông tin gây xôn xao dư luận rằng, Ngân hàng Nhà nước sắp khống chế trần lãi suất bởi bất lực trước việc nhiều tổ chức tín dụng “xé rào” lãi suất huy động 14%. Thống đốc Ngân hàng Nhà nước đã khẳng định có chủ trương, chính sách khống chế trần lãi suất cho vay. Một số chi nhánh ngân hàng thương mại vi phạm “xé rào” lãi suất sẽ bị xử lý và kỷ luật nghiêm giám đốc, thậm chí có thể bị dừng hoạt động. Trong “cuộc chiến” kiềm chế lạm phát, đặc biệt trong một môi trường xã hội mà yếu tố tâm lý luôn có sức tác động khá mạnh đồng thời “lây lan” rất nhanh thì cơ quan quản lý cần hết sức nhanh nhạy “bắt sóng” phản ứng nhanh tạo niềm tin cho người dân.
Trong khi Ngân hàng Nhà nước hết sức vất vả “thanh minh” trước những phản ứng của dư luận khi xây dựng Nghị định về quản lý kinh doanh vàng miếng. Bản thân Thống đốc Ngân hàng cũng không ít lần phải lên tiếng giải thích về việc Nhà nước không có chuyện cấm quyền giữ vàng trong dân và rằng, chủ trương siết kinh doanh vàng miếng của Chính phủ cũng được tiến hành rất thận trọng thì chỉ một cái tin vàng trộn vonfram ngay lập tức khiến thị trường vàng… bàng hoàng và “kinh hoàng”.
Hiệu ứng dây chuyền làm cho doanh số mua bán vàng miếng tại nhiều doanh nghiệp kinh doanh vàng giảm một nửa, thậm chí có nơi chỉ còn 30-40%, nguy cơ đóng cửa hoặc chuyển nghề khó tránh khỏi. Rõ ràng sức mạnh tâm lý ở Việt Nam là đáng sợ. Bân thân Vụ trưởng Vụ Thống kê (Tổng cục Thống kê) cũng thừa nhận, hiện nay có luồng ý kiến cho rằng, dù rút tiền về thì lạm phát vẫn còn chịu tác động của vàng và USD. Bởi một lượng lớn ngoại tệ và vàng vẫn đang giao dịch trên thị trường và đó cũng là phương tiện thanh toán. Rút tiền về thì vẫn còn hai phương tiện thanh toán kia.
Nói như vậy cũng phần nào có lý, bởi ngoài những nguyên nhân lạm phát tiềm ẩn nội tại của nền kinh tế, thì nước ta chưa thể xóa bỏ được yếu tố “lạm phát tâm lý”. Vì thế, Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam nhấn mạnh, hệ thống truyền thông có vai trò đáng kể trong việc giảm áp lực tâm lý. Đặc biệt, Chính phủ nên quan tâm tới một số biện pháp giảm áp lực “lạm phát tâm lý” như gói hỗ trợ đột xuất cho các đối tượng thu nhập thấp, đời sống khó khăn. Số tiền 3.100 tỷ đồng tuy không nhiều song có tác dụng gián tiếp giảm áp lực lạm phát. Đương nhiên, ngân sách có hạn, Chính phủ không thể một mình “hạ nhiệt” lạm phát tâm lý. Có thời điểm khi hàng loạt tờ báo đồng loạt đưa tin giá cả đồng loạt tăng, chính là tạo ra áp lực tâm lý. Ngược lại thì hiệu quả giảm sức mạnh tâm lý cũng rất đáng kể.
2. Báo Sài Gòn giải phóng phản ánh: Trong hai ngày 8 và 9-6, Hội nghị giữa kỳ Nhóm tư vấn các nhà tài trợ cho Việt Nam (CG) sẽ được tổ chức tại TP Hà Tĩnh (tỉnh Hà Tĩnh). Theo thông lệ, tiến độ giải ngân và hiệu quả sử dụng nguồn vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA) luôn là một trong những vấn đề quan tâm hàng đầu tại hội nghị.
Năm 2011, trong bối cảnh Việt Nam phải cắt giảm đầu tư công để kiềm chế lạm phát, nguồn vốn ODA với lãi suất ưu đãi và thời hạn vay kéo dài càng được coi là nguồn lực quan trọng để đầu tư cơ sở hạ tầng, phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Việt Nam hiện có 51 nhà tài trợ, trong đó có 28 nhà tài trợ song phương và 23 nhà tài trợ đa phương, đóng góp khoảng 3-4% GDP của Việt Nam trong thời kỳ 2006-2010. Những năm gần đây, lượng vốn ODA cam kết năm sau đều cao hơn năm trước, lên tới khoảng 8 tỷ USD mỗi năm, thể hiện sự tin tưởng của các nhà tài trợ vào khả năng phát triển (và trả nợ) của Việt Nam. Vốn ODA ký kết trong 5 tháng đầu năm nay cũng tăng rất cao. Tổng số vốn ODA ký kết thông qua các hiệp định đã đạt trên 1,66 tỷ USD, tăng khoảng 20% so với cùng kỳ năm ngoái.
Tuy nhiên, nếu “bóc tách” các khoản giải ngân nhanh thì thực tế, tốc độ giải ngân vốn ODA chưa được cải thiện như mong muốn. Theo ông Ayumi Konishi, Giám đốc Quốc gia Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB), trong tổng số 6 tỷ USD vốn ODA mà ADB cam kết dành cho Việt Nam mới chỉ có 1 tỷ USD được giải ngân. Không chỉ có vậy, nhiều dự án ODA triển khai khá chậm. Có dự án theo dự kiến ban đầu sẽ được triển khai trong khoảng 5 năm nhưng trên thực tế phải mất đến 10 năm mới hoàn thành. Suốt 2 năm gần đây, Ngân hàng Thế giới (WB), nhà tài trợ đa phương lớn nhất của Việt Nam thường xuyên phải phối hợp với các cơ quan chức năng của Việt Nam tổ chức các phiên thảo luận, các chương trình giám sát… để đẩy nhanh tiến độ 10 dự án “rùa”.
3. Báo điện tử Dân trí phản ánh: Do các hợp đồng giữa chủ đầu tư với khách hàng chưa có ràng buộc chặt chẽ về thời gian phải hoàn thiện sau khi nhận bàn giao nhà xây thô chính là nguyên nhân dẫn đến việc hàng loạt các biệt thự xây thô chưa hoàn thiện như thời gian qua.
Theo báo cáo của Cục quản lý nhà và thị trường BĐS (Bộ Xây dựng) dựa trên thống kê kiểm tra 18 dự án khu đô thị trong thành phố Hà Nội cho thấy, tỷ lệ cơ cấu nhà ở thấp tầng và chung cư cao tầng theo thiết kế của các dự án không đồng đều và thiếu cân đối.
Tại các dự án ở xa khu vực trung tâm thành phố Hà Nội, hoặc đã được triển khai thực hiện từ những năm trước, tỷ lệ nhà ở thấp tầng chiếm tỷ lệ lớn trong cơ cấu các loại nhà ở của dự án. Không những vậy, việc xây dựng các công trình hạ tầng xã hội như trường học, bệnh viện, công viên, khu vui chơi, khu thương mại dịch vụ, các dịch vụ và tiện ích công cộng phục vụ nhu cầu của dân cư sinh sống và làm việc trong khu đô thị hầu hết chưa được đầu tư đồng bộ theo dự án đầu tư được phê duyệt. Một số dự án đã hoàn thành phần lớn các hạng mục nhà ở, dân cư đã vào ở nhiều năm mà vẫn chưa có trường học và bệnh viện và các tiện ích công cộng.
II- NHỮNG THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP:
1. Báo điện tử Giadinh.net.vn có bài Thái Nguyên:
Phó Chủ tịch tỉnh có hai ngày, tháng sinh. Bài báo phản ánh: Báo GĐ&XH nhận được đề nghị của bạn đọc làm rõ việc trong hồ sơ của ông Đặng Viết Thuần- Phó Chủ tịch UBND tỉnh Thái Nguyên có hai ngày, tháng sinh khác nhau. Chúng tôi đã vào cuộc xác minh sự việc.
Theo đơn phản ánh, khi ông Thuần là Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Thái Nguyên, những giấy tờ liên quan đều thể hiện ông sinh ngày 8/5/1955. Cụ thể tại Sơ yếu lý lịch viết ngày 14/11/2005 ông Thuần khai ngày sinh là 8/5/1955. Tại danh sách cán bộ, công chức là Trưởng, Phó phòng và tương đương trở lên của Sở này lập ngày 19/4/2005 cũng ghi ngày, tháng sinh của ông Thuần cũng là 8/5/1955. Tuy nhiên, trong danh sách ứng cử đại biểu Hội đồng Nhân dân tỉnh Thái Nguyên vừa qua, ngày tháng sinh của ông Thuần lại được đổi thành 3/8/1955. Việc ông Thuần có hai ngày, tháng sinh khác nhau khiến nhiều người dân thắc mắc, bởi lẽ, theo quy định của pháp luật về hộ tịch thì mỗi người chỉ duy nhất có một ngày, tháng, năm sinh làm căn cứ để thiết lập các hồ sơ, giấy tờ cá nhân, văn bằng chứng chỉ.
Trước việc bất nhất về ngày, tháng sinh của ông Thuần, PV Báo GĐ&XH đã có buổi làm việc với ông Nguyễn Văn Kim- Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Thái Nguyên. Ông Kim cho rằng, đây là vấn đề nhạy cảm nên chưa thể trả lời ngay mà cần phải có thời gian kiểm tra xác minh cụ thể. "Tôi sẽ mời ông Thuần lên giải trình để các đồng chí nghe và cho ý kiến. Nếu giải trình của ông Thuần phù hợp thì thôi, nếu không chúng tôi sẽ tiến hành thành lập tổ công tác xác minh và trả lời bằng văn bản", ông Kim nói với chúng tôi. Sau đó, khi làm việc với chúng tôi, ông Thuần thẳng thắn thừa nhận bản thân có hai ngày, tháng sinh khác nhau trong hồ sơ lý lịch. Tuy nhiên ông biện giải đó là do điều kiện khách quan, chứ không hề có ý định gian dối, khai man lý lịch. Ông Thuần đã gửi hồ sơ đề nghị Sở Tư pháp Thái Nguyên xác định ngày sinh để thống nhất trong hồ sơ. Theo đó, ngày 9/9/2010, Sở Tư pháp có Công văn số 1208/STP trả lời trong đó xác định ngày tháng sinh của ông Thuần là 3/8/1955. Điều đáng nói, trong công văn này, Sở Tư pháp thừa nhận có rất nhiều tài liệu thể hiện ông Thuần sinh ngày 8/5/1955 như: Sổ Bảo hiểm xã hội do Bảo hiểm xã hội tỉnh Thái Nguyên cấp ngày 6/5/2000; Chứng minh thư nhân dân do Công an tỉnh Thái Nguyên cấp ngày 10/5/2007; Sơ yếu lý lịch do Ban tổ chức Tỉnh ủy Thái Nguyên xác nhận ngày 26/8/2010... Trong khi đó, căn cứ để kết luận ông Thuần sinh ngày 3/8/1955 chỉ dựa vào hai tấm bằng tốt nghiệp Đại học Kinh tế Quốc dân và Đại học Luật Hà Nội.
Không chỉ có sự khập khiễng trong ngày, tháng sinh, trong hồ sơ của ông Thuần còn có thêm một năm sinh mới - đó là năm 1958. Điều này, ông Thuần cũng đã xác nhận và giải thích là do "khách quan" mang lại. Như vậy, những phản ánh của độc giả là có cơ sở và việc Sở Tư pháp trả lời về ngày, tháng sinh của ông Thuần khi chỉ căn cứ vào hai tấm bằng cũng khiến nhiều người băn khoăn. Đề nghị cơ quan chức năng của Thái Nguyên nhanh chóng có kết luận cuối cùng về sự việc này.
2. Báo điện tử Chính phủ có bài Sẽ thành lập Tổ công tác liên ngành về kết hôn với người nước ngoài. Bài báo phản ánh: Nhằm hạn chế một số tiêu cực trong việc kết hôn giữa người Việt Nam với người nước ngoài, Bộ Tư pháp sẽ chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan xây dựng dự thảo Quyết định thành lập Tổ công tác liên ngành về kết hôn với người nước ngoài, trình Thủ tướng Chính phủ trong tháng 7/2011. Đây là nhiệm vụ mà Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân đã giao cho Bộ Tư pháp tại Hội nghị toàn quốc về quan hệ hôn nhân và gia đình có yếu tố nước ngoài diễn ra ngày 22/4/2011 tại thành phố Cần Thơ.
3. Báo Pháp luật Việt Nam có bài Giải quyết án tồn liên quan đến tang, tài vật bằng cách nào?. Bài báo phản ánh: Trước đây, theo quy định, khi xét xử một vụ án hình sự, thì hồ sơ vụ án đến đâu, tang vật được chuyển giao đến đó. Tức là, tang, tài vật sẽ “theo” các cơ quan tố tụng ở cả 4 khâu: Công an, Viện kiểm sát , Tòa án và cuối cùng mới đến THA. Tuy nhiên ở thời điểm cách đây 5 năm, pháp luật về THADS chưa bắt buộc Tòa án khi chuyển giao bản án cho cơ quan THA thì phải chuyển giao cả tang vật. Thêm nữa, thời điểm này, nhiều cơ quan THA chưa có kho tang vật, nhiều nơi phải đi thuê, mượn, dẫn đến tình trạng bản án nhận trước tang vật “theo” sau.
Thêm vào đó, theo ông Vũ Quốc Doanh, Phó Cục trưởng Cục THADS Tp. Hồ Chí Minh thì trước đây cán bộ kho tang, tài vật của các cơ quan THA hầu hết kiêm nhiệm, chưa thật sự quan tâm nhiều đến công tác quản lý tang vật. Do đó, đến nay một số lượng lớn tang vật đã bị thất lạc. Cơ quan THA đang phải chịu lượng án tồn đọng bởi một số lượng lớn hồ sơ chưa tìm được tang vật. “Tại Tp. Hồ Chí Minh, năm 1993 trở về trước còn 95 việc chưa tìm được tang vật”, ông Doanh cho biết thêm. “Đối với tang tài vật của các vụ án được Tòa án chuyển giao nhưng không có bản án, Cơ quan THA phối hợp với Tòa án rà soát để tìm bản án. Trường hợp không xác định tang vật đó của bản án nào thì cơ quan THA lập danh sách từng loại tài sản, tên đầu vụ cụ thể, thống nhất với VKS giao Sở Tài chính bán đấu giá sung công quỹ và cho lưu chứng từ vào những hồ sơ THA còn tồn đọng loại tang vật cùng loại, nhưng không tìm thấy tang vật để giảm án tồn đọng”, ông Vũ Quốc Doanh đề xuất.
Sau khi đã thực hiện bán đấu giá sung công mà xác định được bản án thì sử dụng chứng từ lưu hồ sơ THA. Nếu tang vật là loại phải hoàn trả cho đương sự mà không có người nhận thì THA báo cho Sở Tài chính làm thủ tục thoái thu trả lại tài sản cho đương sự bằng tiền. Đối với số tiền tang vật trước 2006 mà không có bản án kèm theo, Cục THA Tp. Hồ Chí Minh đề nghị cho cơ chế THA thống nhất với VKS thực hiện nộp vào công quỹ nhà nước và cho lưu chứng từ vào hồ sơ THA từ 2006 trở về trước mà bản án tuyên có tiền phải sung công do Tòa án tạm giữ nhưng không chuyển giao được. Đối với tang vật mà Tòa, Viện đang tạm giữ nếu không xác định được của vụ án nào thì cũng thống nhất lập thủ tục sung công quỹ.
4. Báo Đại đoàn kết có bài Nhiều quy định “vướng” Luật đang ban hành. Bài báo phản ánh: Để tạo sự công khai, minh bạch, nhằm chống tham nhũng, dự thảo Nghị định Đấu giá quyền khai thác khoáng sản quy định, Hội đồng đấu giá được thành lập theo từng phiên đấu giá. Chủ tịch Hội đồng là Tổng cục trưởng Tổng cục Địa chất và Khoáng sản cũng không được tham gia đấu giá quyền khai thác khoáng sản để phòng tránh việc lợi dụng chức quyền làm điều sai trái. Tuy nhiên, việc cấm người thân của họ không được tham gia đấu giá quyền khai thác khoáng sản đang “vướng” phải nhiều ý kiến, khi quy định này trái với nhiều Luật đang ban hành.
Bà Trương Thúy Hà, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hội Mỹ nghệ Kim hoàn Đá quý Việt Nam kiến nghị: “Điều 5 về Tiền đặt trước quy định: “Tổ chức, cá nhân tham gia đấu giá có thể nộp tiền đặt trước “bằng tiền mặt” hoặc thông qua hình thức bảo lãnh của tổ chức tín dụng” thì nên sửa thành: “Tổ chức, cá nhân tham gia đấu giá có thể nộp tiền đặt trước bằng các hình thức: hình thức bảo lãnh của tổ chức tín dụng hoặc qua tài khoản của cơ quan tổ chức đấu giá”. Bà Hà lý giải rằng, theo quy định của Luật thuế, số tiền quá 20 triệu được chấp nhận chi phí hợp lý phải được thanh toán qua tài khoản, tránh được rủi ro và tiền mặt khi thanh toán. Ngoài ra, liên quan đến mức tiền đặt trước được tính bằng 1% đến 5% giá khởi điểm tính bằng tiền tại thời điểm đấu giá thì nên sửa thành “Mức tiền đặt trước nên quy định rõ tính 1%, 2% hoặc bao nhiêu, không nên để từ 1% đến 5%. Như vậy, không đảm bảo được tính chính xác, và khó thực hiện”.
GS. TSKH Đặng Trung Thuận, Đại học Quốc gia Hà Nội, Chủ tịch Hội Địa hóa Việt Nam cho rằng, Điều 9 của Nghị định quy định: “Chủ tịch, thành viên Hội đồng đấu giá quyền khai thác khoáng sản; lãnh đạo, chuyên viên thuộc Tổng Cục Địa chất và Khoáng sản, Sở Tài nguyên và Môi trường không được tham gia đấu giá quyền khai thác khoáng sản là đúng vì họ là người trong cuộc. Nhưng quy định cha, mẹ, con của những người nêu trên cũng không được tham gia đấu giá quyền khai thác khoáng sản chưa hẳn đã hợp lý. “Nếu họ không bị cấm theo quy định của Luật công chức, Luật viên chức, hay mất quyền công dân theo Luật định thì tại sao họ không được tham gia đấu giá quyền khai thác khoáng sản. Bởi “mọi công dân Việt Nam đều bình đẳng trước pháp luật”-ông Thuận nhìn nhận. Ông Thuận cũng bày tỏ băn khoăn khi, Điều 11 của Nghị định quy định rằng: “Hội đồng đấu giá được thành lập theo từng phiên đấu giá. Chủ tịch Hội đồng là Tổng cục trưởng Tổng cục Địa chất và Khoáng sản. Quy định như vậy là chặt chẽ, nhưng rất ít tính khả thi vì Tổng cục trưởng Tổng cục Địa chất và Khoáng sản rất bận công tác quản lý Nhà nước. Liệu có dành được nhiều thời gian cho họp Hội đồng đấu giá hay không?”. “Tại Điều 11 nên bổ sung quy định người có thẩm quyền thay thế chức vụ Chủ tịch Hội đồng đấu giá để thuận lợi hơn cho công việc của Hội đồng đấu giá”-ông Thuận kiến nghị. Liên quan đến vấn đề trên, bà Nguyễn Thị Mai, Công ty Cổ phần Bán đấu giá tài sản Á Châu cũng cho rằng: “Khoản 4 Điều 11 quy định Tổng cục Địa chất và Sở Tài nguyên cùng đều lập và thông báo hồ sơ...là không ổn”.
Theo TS. Nguyễn Thành Sơn, Công ty than Sông Hồng thì, sau khi ban hành, Nghị định cần tiếp tục hoàn thiện công tác quản lý kỹ thuật: rà soát lại các văn bản quy phạm kỹ thuật thăm dò, quy phạm kỹ thuật khai thác mỏ hầm lò, quy phạm kỹ thuật khai thác mỏ lộ thiên, quy phạm an toàn, quy phạm khoan nổ mìn. Trong đó, cần tính đến việc cập nhật và điều chỉnh các quy phạm cho phù hợp với các tiến bộ kỹ thuật và công nghệ mới hiện nay (đặc biệt là trong công tác thăm dò và khoan nổ mìn). Bên cạnh đó, để giúp các cơ quan quản lý Nhà nước trong lĩnh vực khoáng sản, ngoài Hội đồng tư vấn quốc gia về đánh giá trữ lượng, đề nghị Thủ tướng xem xét thành lập một Hội đồng tư vấn quốc gia về khai thác khoáng sản (do Bộ Công thương chủ trì). TS. Nguyễn Thành Sơn cũng cho rằng, để phù hợp với những yêu cầu của Luật doanh nghiệp, Luật Đấu thầu và Luật Đầu tư, Bộ Công thương nên xem xét tổ chức lại các cơ quan tư vấn, thiết kế về khai thác-chế biến khoáng sản. Các cơ quan tư vấn nghiên cứu thiết kế này phải độc lập với các doanh nghiệp khai thác chế biến khoáng sản, tránh tình trạng “vừa đá bóng vừa thổi còi”, thủ tiêu tính khách quan và tính cạnh tranh của công tác tư vấn dễ dẫn đến vi phạm luật (như việc giao nhiệm vụ tư vấn thông qua “kế hoạch phối hợp kinh doanh” của Vinacomin hiện nay). “Vinacomin đang “giao thầu” khai thác cho các mỏ nhưng chưa hiệu quả, chỉ mang tính chất “xin-cho”. Cần áp dụng việc đấu thầu khai thác cho tất cả các mỏ hiện có để nâng cao hiệu quả, và tạo sự cạnh tranh bình đẳng”-ông Sơn nhấn mạnh!