I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG VẤN ĐỀ NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC
1. Báo Dân Việt có bài Bốn tỉnh có tỷ lệ cử tri đi bầu cử đạt 99,99%. Bài báo đưa tin: Ngày 23.5, thông tin từ Hội đồng Bầu cử T.Ư cho biết, tính đến 24 giờ ngày 22.5, tất cả các tỉnh, thành phố trực thuộc T.Ư đã kết thúc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XIII và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2011- 2016. Có 58 tỉnh, thành phố đã tổng hợp số liệu cử tri đi bầu và báo cáo về Hội đồng Bầu cử. Nhìn chung, tỷ lệ cử tri tham gia cuộc bầu cử đạt rất cao ở hầu hết các tỉnh, thành phố trong cả nước. Trong đó, có 4 tỉnh đạt 99,99% số cử tri đi bầu cử là Lai Châu, Hà Giang, Hòa Bình, Lạng Sơn.
Hầu hết các tổ bầu cử đều tuyên bố kết thúc cuộc bỏ phiếu đúng theo giờ quy định. Có một số tổ bầu cử địa phương kết thúc cuộc bỏ phiếu sau 19 giờ như tỉnh Vĩnh Phúc có 6 khu vực bỏ phiếu; tỉnh Bà Rịa- Vũng Tàu có khu vực bỏ phiếu ở xã Bình Châu kết thúc bỏ phiếu lúc 19 giờ 30 phút.
Các tỉnh Tây Ninh, Quảng Bình, Hưng Yên, TP.Hải Phòng và TP.Hà Nội có một số khu vực kết thúc lúc 22 giờ. Cho đến thời điểm kết thúc cuộc bầu cử, tình hình an ninh, trật tự, an toàn xã hội ở các địa phương được bảo đảm.
2. Báo điện tử Chính phủ đưa tin: Thủ tướng Chính phủ vừa ký các Quyết định bổ nhiệm nhân sự Đài Truyền hình Việt Nam, Tổng công ty Hàng không Việt Nam và Tập đoàn Hóa chất Việt Nam.
Cụ thể, Thủ tướng quyết định bổ nhiệm ông Trần Dũng Trình, Giám đốc Trung tâm nghiên cứu ứng dụng khoa học kỹ thuật truyền hình, Đài Truyền hình Việt Nam, giữ chức Phó Tổng giám đốc Đài Truyền hình Việt Nam. Quyết định có hiệu lực từ ngày 23/5/2011.
Thủ tướng bổ nhiệm có thời hạn ông Phạm Viết Thanh, Phó Tổng giám đốc Tổng công ty Hàng không Việt Nam, giữ chức Chủ tịch Hội đồng thành viên Tổng công ty Hàng không Việt Nam. Quyết định có hiệu lực từ ngày 1/6/2011.
Thủ tướng cũng quyết định bổ nhiệm ông Nguyễn Quốc Tuấn, Chủ tịch Hội đồng quản trị (HĐQT) giữ chức Chủ tịch Hội đồng thành viên Công ty TNHH một thành viên Tập đoàn Hóa chất Việt Nam và bổ nhiệm các thành viên Hội đồng thành viên gồm ông Nguyễn Đình Khang, Ủy viên HĐQT, Tổng giám đốc Tập đoàn Hóa chất Việt Nam; ông Lại Cao Hiến, Ủy viên HĐQT kiêm Trưởng ban Ban Kiểm soát; ông Nguyễn Gia Tường, Ủy viên HĐQT. Quyết định có hiệu lực từ ngày 23/5/2011.
3. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh có bài Bộ GTVT kiểm tra an toàn tàu thủy tại TP.HCM, Bình Dương. Bài báo đưa tin: Ngày 23-5, ông Nguyễn Văn Thuấn, Vụ trưởng Vụ An toàn giao thông (Bộ GTVT), cho biết trước vụ chìm tàu Dìn Ký, đơn vị quyết định thành lập đoàn kiểm tra về tình hình chấp hành các quy định về an toàn tàu thủy chở khách. Theo đó, từ sáng nay (24-5) đoàn sẽ kiểm tra tại TP.HCM và Bình Dương.
Trong khi đó, ông Đỗ Trung Học, Trưởng phòng Đường sông - Cục Đăng kiểm Việt Nam, cho biết đã có kiến nghị gửi Bộ GTVT cho phép rà soát, đánh giá lại toàn bộ hoạt động của các phương tiện này trên cả nước. Cũng theo ông Học, tàu thủy chở khách và chở hàng có quy trình kiểm định tương đương nhau. Nhưng qua thực tế cho thấy cần phải có những quy định riêng đối với tàu thủy chờ khách.
4. Báo VnExpress có bài Vịnh Hạ Long dẫn đầu 28 địa danh bầu chọn kỳ quan thế giới. Bài báo đưa tin: Trên website www.new7wonders.com, vịnh Hạ Long luôn dẫn đầu trong mấy ngày qua. Theo Ban tổ chức, đây là thứ hạng tăng trưởng phiếu bầu sau 4 tuần qua.
Tháng 5, Việt Nam đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền, quảng bá, vận động bầu chọn cho vịnh Hạ Long với nhiều hoạt động xúc tiến diễn ra trong và ngoài nước. Đặc biệt, Việt Nam và Hàn Quốc đã cùng phối hợp bầu chọn cho hai thắng cảnh nổi tiếng là vịnh Hạ Long và đảo Jeju. Trên website http://www.jeju-halong.com bằng tiếng Việt hiện đã có hơn 2.500 phiếu bầu cho 2 địa danh này.
Hiện cuộc bình chọn kỳ quan thiên nhiên thế giới mới đi vào vòng chung kết với 28 địa danh để bầu chọn 7 kỳ quan thiên nhiên thế giới mới. Lễ công bố 7 kỳ quan thế giới mới sẽ diễn ra vào ngày 11/11/2011.
II- THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Pháp luật & Xã hội có bài Ép giá có thể phạm luật! Bài báo phản ánh: Bộ Tài chính đang lấy ý kiến góp ý cho Dự thảo Luật Giá trước khi trình Chính phủ vào tháng 7 tới. Theo đó, các tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh phải niêm yết giá hàng hóa, dịch vụ tại cửa hàng, nơi giao dịch mua bán hàng hóa và cung ứng dịch vụ. Việc niêm yết giá phải rõ ràng, công khai, không gây nhầm lẫn cho khách hàng. Những qui định này đang được kỳ vọng sẽ góp phần bình ổn giá cả, bảo vệ quyền lợi cho người tiêu dùng.
Một số ý kiến cho rằng, Dự luật còn thiếu các quy định về nguyên tắc và căn cứ để các tổ chức, cá nhân sản xuất kinh doanh định giá, điều chỉnh giá hàng hóa, dịch vụ theo quy định pháp luật. Trong khi đó, lại cấm các tổ chức, cá nhân áp dụng các căn cứ, nguyên tắc, phương pháp định giá, thỏa thuận ấn định giá hàng hóa, dịch vụ một cách trực tiếp hoặc gián tiếp không đúng quy định pháp luật sẽ gây khó khăn cho tổ chức, cá nhân. Bên cạnh đó, nhiều người cũng cho rằng qui định về bình ổn giá chưa rõ ràng như không biết các hàng hóa, dịch vụ quan trọng thiết yếu là loại nào và thế nào là tăng giá quá cao, thế nào là giảm giá quá thấp bất hợp lý, tăng giảm so với quy định, chuẩn mực nào...
Do đó, nhiều người cho rằng: Dự luật cần quy định rõ ràng và cụ thể để tạo ra hành lang pháp lý nhằm bảo đảm cho thị trường có giá hợp lý, bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng mà không vi phạm nguyên tắc cạnh tranh của cơ chế thị trường, tôn trọng quyền định giá của các tổ chức, cá nhân.
2. Báo Hà Nội mới có bài Ít hiệu quả, nhiều lãng phí. Bài báo phản ánh: Đằng sau một văn bản quy phạm pháp luật (VBQPPL) là những tác động của nó đến nền kinh tế, mà trực tiếp nhất là doanh nghiệp (DN) và người dân. Bởi vậy việc có một môi trường thể chế hiệu quả, là vô cùng quan trọng. Tuy nhiên, các cơ quan ban hành VBQPPL chưa thực sự chú trọng đến điều này.
Ông Scott Jacobs, cố vấn thể chế cao cấp của dự án Sáng kiến cạnh tranh Việt Nam (USAID/VNCI), cho biết, số lượng VBQPPL của Việt Nam ngày càng gia tăng. Năm 2009 có tới 8.520 văn bản, trong khi cùng thời điểm này, ở Mỹ chỉ có 1.500 văn bản. Việc quá nhiều VBQPPL được ban hành mà không có đánh giá tác động có thể dẫn đến nguy cơ "xóa sổ" một DN hay thậm chí một ngành kinh tế nào đó. Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế TƯ Nguyễn Đình Cung khẳng định: "Xây dựng VBQPPL không phải để tạo ra những văn bản mới mà là để giải quyết một vấn đề xã hội. Vì vậy, không phải có nhiều văn bản là tốt hơn mà điều này còn có thể làm cho nền kinh tế kém đi". Ông Scott Jacobs phân tích: "VBQPPL là công cụ điều tiết nền kinh tế và chi tiêu của ngân sách cho hoạt động này có thể cân, đong, đo, đếm được chứ những chi phí mà các hộ gia đình, DN phải gánh khi một văn bản mới ra đời là không thể thống kê hết được".
Theo thống kê, chi phí được huy động từ khu vực ngoài quốc doanh để xây dựng VBQPPL mới tại Mỹ là 2.000 tỷ USD, chiếm 15% GDP; nhưng ở Việt Nam, việc chi trả cho hoạt động này chiếm tới 20% GDP. Đương nhiên, các hộ gia đình là đối tượng phải "gánh" các chi phí này, bởi khi DN phải chịu nhiều chi phí tuân thủ thủ tục hành chính (TTHC) và các chi phí hoạt động khác và điều này sẽ ảnh hưởng đến nguồn vốn, giảm lợi nhuận. Để khắc phục điều đó, DN thường tìm cách "đẩy" bớt gánh nặng bằng cách tạo ra sản phẩm có chất lượng thấp hơn hoặc tăng giá thành sản phẩm. Như vậy, khi giá tăng, chất lượng cuộc sống của người dân chắc chắn sẽ bị ảnh hưởng. Bên cạnh đó, hệ lụy của việc các DN bị giảm lợi nhuận sẽ thu hẹp cơ hội tìm được việc làm của các đối tượng trẻ cũng như ảnh hưởng đến thu nhập của những người làm công ăn lương. Tóm lại, việc ban hành quá nhiều VBQPPL gây ảnh hưởng đến hàng loạt vấn đề: đầu tư, thu nhập, cơ hội việc làm…
Việt Nam đã nhận thức được sự lãng phí trong việc ban hành các VBQPPL không cần thiết. Điều này được thể hiện rõ trong việc Chính phủ và các bộ, ngành, địa phương đã nỗ lực thực hiện Đề án 30 về đơn giản hóa TTHC trong ba năm qua. Qua đó, đã rà soát 5.421 TTHC liên quan trực tiếp đến công dân và DN. Hiện các bộ, ngành đang thực hiện đơn giản hóa 4.818/5.421 TTHC (bãi bỏ 480 thủ tục, sửa đổi 4.146 thủ tục; thay thế 192 thủ tục) trên nguyên tắc cắt giảm tối đa chi phí tuân thủ, tạo thuận lợi cho người dân và DN nhưng vẫn bảo đảm mục tiêu quản lý của nhà nước. Nếu phương án đơn giản hóa này được thực thi trên cả nước, dự kiến sẽ cắt giảm 37,31% chi phí tuân thủ TTHC cho người dân và DN, ước tính tiết kiệm gần 30.000 tỷ đồng mỗi năm. Đồng thời, DN không còn rơi vào tình trạng "xếp hàng" cả ngày chờ làm thủ tục. Điều đó cũng góp phần tiết kiệm thời gian, giải phóng nguồn lực, tiết kiệm chi phí và mở rộng sản xuất kinh doanh…
Hiện nay, Chính phủ đã đưa ra quy định bắt buộc các cơ quan soạn thảo ra VBQPPL phải đánh giá tác động pháp luật của văn bản (RIA).Tuy nhiên, nhiều cơ quan, ban ngành chưa chú trọng đến quy định này. Theo ông Nguyễn Đình Hiếu, Phó Ban Kinh tế vĩ mô, Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế TƯ: "Tại Việt Nam các dự thảo đều có báo cáo RIA, nhưng đa số các báo cáo này chưa đạt chất lượng, họ làm báo cáo RIA để tuân theo yêu cầu luật bắt buộc phải làm". Bà Võ Lan Phương, cố vấn cao cấp về cải cách thể chế của dự án USAID/VNCI nhận định: "Thực trạng soạn thảo các VBQPPL ở Việt Nam hiện nay ít coi trọng việc đánh giá tác động pháp luật hoặc nếu có cũng thực hiện một cách sơ sài, chỉ đánh giá những tác động tích cực mà ít đánh giá đến các tác động tiêu cực của VBQPPL. Hầu hết phản ứng của các bộ, ngành khi thực hiện RIA là không hào hứng và tích cực. Trong khi đó, RIA mới chính là linh hồn của các văn bản, quan trọng hơn cả dự thảo". Theo nhiều chuyên gia, nhìn chung, công tác lập pháp ở Việt Nam còn thiếu sự tham gia thỏa đáng của công chúng vào quá trình xây dựng chính sách, chưa thực hiện đầy đủ công tác tham vấn công chúng và thiếu công cụ phân tích chính sách khoa học để bảo đảm luật đáp ứng được nhu cầu của người dân. Trong khi đó, một số cơ quan soạn thảo văn bản xây dựng dự thảo chưa hiểu biết đầy đủ về phương pháp xác định vấn đề, phương án chính sách, cân đối lợi ích - chi phí của từng phương án… Do vậy đã ra đời những quy định kém hiệu quả và không cần thiết, làm lãng phí các nguồn lực của nhà nước cũng như tăng gánh nặng và chi phí cho người dân và DN.
Vì vậy việc xây dựng một môi trường thể chế hiệu quả với các quy định có chất lượng là rất cần thiết. Điều quan trọng là việc xây dựng VBQPPL phải đi kèm với hoạt động đánh giá tác động RIA và phản biện xã hội từ phía các tổ chức và công dân.
3. Báo Lao động có bài Diễn biến mới vụ đấu giá đất ở huyện Tân Uyên. Bài báo phản ánh: Ngày 14 và 15.2, Báo Lao Động đã đăng loạt bài điều tra xung quanh việc giải quyết tranh chấp trong vụ đấu giá đất ở huyện Tân Uyên. Mới đây, ông Nguyễn Thành Phương – Chủ tịch UBND huyện Tân Uyên – đã ra quyết định khẳng định kết quả bán đấu giá là đúng luật.
Như Báo Lao Động phản ánh: Bà Nguyễn Thị Huyên (trú quận Phú Nhuận, TPHCM) trúng đấu giá 63.314m2 đất tại xã Đất Cuốc, huyện Tân Uyên, vào năm 2001, từ Hội đồng Bán đấu giá huyện Tân Uyên. Sau đó, bà Huyên đã được UBND huyện Tân Uyên cấp GCNQSDĐ cho diện tích đất nói trên. Tuy nhiên sau này, ông Lê Minh Thành - chủ cũ của mảnh đất trên - đã có đơn khiếu nại Hội đồng Đấu giá đã sai phạm khi tổ chức bán đấu giá đất của ông...
Trong lúc đó, việc giải quyết của chính quyền lại bất nhất, càng đẩy vụ việc vào bế tắc, bất chấp các kết luận của Bộ Tư pháp, Thanh tra Chính phủ là kết quả đấu giá không có sai phạm nghiêm trọng... Sau phản ánh của Báo Lao Động, ngày 29.4, ông Nguyễn Thành Phương – Chủ tịch UBND huyện Tân Uyên - đã ra Quyết định số 2111/QĐ-UBND, bác đơn khiếu nại của ông Lê Minh Thành. Theo đó, việc ông Thành cho rằng Hội đồng Đấu giá tài sản của ông Thành (nhằm lấy tiền trả nợ ngân hàng, do ông Thành không còn khả năng chi trả) định giá tài sản của ông thấp hơn giá trị thực tế là không có cơ sở.
Bởi lẽ, việc định giá đã được tuân thủ đúng các quy định và đều thông báo cho ông Thành biết mỗi lần, khi có thay đổi về giá. Về thành phần bán đấu giá, việc bà Huyên là mẹ vợ ông Lương Minh Hoàng (Tổ trưởng tổ chuyên viên giúp việc Hội đồng Bán đấu giá) tham gia đấu giá mua tài sản bán đấu giá, là không vi phạm quy định tại Nghị định 86/CP, ngày 19.12.1996 của Chính phủ. Vì vậy, ông Thành cho rằng bán đấu giá không đúng thành phần bán đấu giá và tham gia đấu giá là không có cơ sở.
Bên cạnh đó, việc tổ chức bán tài sản đấu giá cũng tuân thủ các quy định luật pháp, thông qua UBND huyện Tân Uyên bán tài sản cũng không sai phạm. Chủ tịch huyện Tân Uyên quyết định giữ nguyên kết quả bán đấu giá của Hội đồng Bán đấu giá huyện Tân Uyên. Đồng nghĩa bà Huyên được sử dụng khu đất 63.314m2 mà bà Huyên đã mua trúng đấu giá.
4. Báo Thanh niên Online có bài Bỏ công chứng hợp đồng nhà đất: Đề xuất không phù hợp. Bài báo đưa tin: Trả lời phỏng vấn của Thanh Niên xung quanh đề xuất bãi bỏ công chứng hợp đồng (HĐ) nhà đất của Bộ Xây dựng, bà Đỗ Hoàng Yến - Vụ trưởng Vụ Bổ trợ tư pháp (Bộ Tư pháp), cho biết:
Công chứng (CC) tạo ra những bảo đảm pháp lý để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức, ngăn ngừa vi phạm pháp luật, ngăn chặn những giao dịch (GD) bất hợp pháp và là cơ sở pháp lý đáng tin cậy để các cơ quan nhà nước có thẩm quyền giải quyết khi có tranh chấp xảy ra. Nhìn chung, có thể coi CC như một người “gác cổng” tin cậy đối với sự an toàn của các HĐ, GD, nhất là các GD về nhà, đất.
Ý kiến của bà như thế nào về kiến nghị không cần CC đối với 7 loại HĐ nhà đất của Bộ Xây dựng?
Đề xuất này xuất phát từ việc kiến nghị đơn giản hóa thủ tục hành chính theo Đề án 30 của Chính phủ, với mục đích người dân được giản tiện hơn trong việc cấp giấy chứng nhận (GCN) quyền sử dụng đất (QSDĐ), quyền sở hữu nhà ở và các tài sản gắn liền với đất. Tuy nhiên, cần phải nhìn vào thực chất của vấn đề.
Nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng người dân chậm được nhận “giấy hồng”, “sổ đỏ” trong thời gian qua không phải là vì thủ tục CC, mà xuất phát từ những vướng mắc trong khâu thụ lý, giải quyết hồ sơ của cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp GCN sang tên, trước bạ nhà đất, từ việc trong hồ sơ yêu cầu quá nhiều loại giấy tờ, tài liệu kèm theo, nhiều quy định chưa thực sự rõ ràng, thời gian xem xét để được cấp giấy từ khi nhận đủ hồ sơ hợp lệ rất dài, người dân phải chờ đợi rất lâu và đi lại rất nhiều lần. Vì vậy, cần phải có sự sửa đổi, cải tiến trong việc đăng ký nhà đất và cấp giấy GCN QSDĐ, chứ không phải bỏ thủ tục CC thì việc cấp GCN sẽ nhanh hơn và đơn giản hơn.
Đề xuất này của Bộ Xây dựng, theo ý kiến cá nhân tôi, là không phù hợp và các lập luận là không thuyết phục. Các HĐ, GD về QSDĐ là các HĐ, GD diễn ra thường xuyên hằng ngày, với giá trị lớn, có nguy cơ xảy ra tranh chấp. Bỏ CC bắt buộc đối với các HĐ, GD này dẫn đến rủi ro rất cao cho các bên tham gia, trật tự kinh tế và an toàn xã hội cũng không được bảo đảm vì không ai đứng ra “chứng” là HĐ, GD đó bảo đảm tính xác thực và hợp pháp, khi có tranh chấp xảy ra, người dân không có cơ sở để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình.
Cũng có ý kiến cho rằng bỏ CC HĐ, GD thì người dân sẽ tiết kiệm được một khoản tiền về phí CC nhưng không nghĩ rằng nếu tranh chấp xảy ra thì thiệt hại có thể sẽ rất lớn đối với các bên và chi phí nhà nước, xã hội phải bỏ ra để giải quyết hậu quả là khó đong đếm được.
Có ý kiến cho rằng, nên để cơ quan quản lý chuyên ngành vừa thực hiện đăng bộ vừa xác nhận và chịu trách nhiệm về tính hợp pháp của các HĐ nhà đất?
Mục đích hoạt động CC và hoạt động đăng ký BĐS là hoàn toàn khác nhau, hoạt động đăng ký không thể thay thế cho hoạt động CC được, các đăng ký viên cũng không thể làm thay việc của CC viên. CC viên được coi là “thẩm phán phòng ngừa”, là các chuyên gia về HĐ, được đào tạo chuyên ngành luật và chuyên môn nghiệp vụ về CC mới có thể có đủ năng lực và kiến thức để kiểm soát được tính an toàn pháp lý đối với các HĐ, GD về BĐS, tình trạng pháp lý của BĐS, kiểm soát về chủ thể giao kết HĐ…
Còn hoạt động đăng ký BĐS là thủ tục hành chính thiết lập hồ sơ địa chính nhằm xác lập mối quan hệ pháp lý giữa Nhà nước với người sử dụng, người sở hữu BĐS... Hiện nay, văn phòng đăng ký QSDĐ ở cấp huyện với một đăng ký viên không bắt buộc có trình độ cử nhân luật, không được đào tạo về nghiệp vụ CC sẽ không thể kiểm soát được tính an toàn pháp lý cho tất cả các HĐ, GD về BĐS. Như vậy, nếu để cơ quan quản lý chuyên ngành vừa thực hiện đăng bộ vừa xác nhận và chịu trách nhiệm về tính hợp pháp của các HĐ nhà đất là không phù hợp, vừa không bảo đảm an toàn cho các HĐ vừa dẫn đến tình trạng ách tắc, vừa “hành chính hóa” một dịch vụ công (là CC) mới được xã hội hóa. Các nước trên thế giới cũng không làm như vậy.
5. Báo Phụ nữ Online, mục Hộp thư công dân đưa tin: Tuần qua, Báo Phụ Nữ nhận được đơn thư của các bạn đọc và đã chuyển đến các cơ quan có thẩm quyền giải quyết, trong đó chuyển đến cơ quan thi hành án có các đơn:
- Ông Huỳnh Văn Trí, ngụ tại 121 đường 30/4, P.1, TP Cao Lãnh, Đồng Tháp khiếu nại về việc thi hành án. Đơn được chuyển đến Thi hành án dân sự tỉnh Đồng Tháp.
- Bà Nguyễn Thị Nghĩa, ngụ tại 188 Huỳnh Văn Bánh, P.12, Q.Phú Nhuận khiếu nại về việc thi hành án. Đơn được chuyển đến Thi hành án TP.HCM.
Đến nay, chưa nhận được Công văn trả lời của các cơ quan này.