I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG VẤN ĐỀ NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC
1. Trang thông tin chính thức của Đài Truyền hình Việt Nam có bài Tiếp tục kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô. Bài báo đưa tin: Qua hơn 1 tháng thực hiện NQ 11 về kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô và đảm bảo an sinh xã hội, Nghị quyết đã đi vào cuộc sống và bước đầu phát huy hiệu quả...
Đây là thông báo của ông Nguyên Xuân Phúc, Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng, Chủ nhiệm VPCP tại phiên họp báo thường kỳ Chính phủ.
Về chính sách tài khóa, Chính phủ chủ tương về tiết kiệm chi, nhất là chi thường xuyên. Cắt giảm đầu tư công 1.387 dự án chưa hiệu quả với tổng số vốn gần 3.400 tỷ đồng để chuyển vốn sang những dự án có khả năng hoàn thành trong năm. Nhiều dự án chưa cần thiết sẽ tiếp tục được cắt giảm trong thời gian tới.
Chính phủ cũng bàn những biện pháp để hỗ trợ người nghèo như thực hiện lộ trình tăng lương từ 1/5 tới; điều chỉnh cho vay học sinh sinh viên; trợ cấp cho đối tượng là cán bộ, công chức, người lao động… có mức lương tương đương từ 3,0 trở xuống và hỗ trợ tiền điện, tiền trợ cấp khó khăn cho các hộ nghèo với mức 550.000đ/ năm. Tổng số hỗ trợ cho người thu nhập thấp lên tới 3.100 tỷ đồng.
Với lĩnh vực tiền tệ, Thống đốc Ngân hàng nhà nước Nguyễn Văn Giàu khẳng định: Các biện pháp kiểm soát thị trường vàng, chống đôla hóa nền kinh tế cũng đã phát huy hiệu quả. “Tuần này, tình hình cung cầu ngoại tệ tương đối cân bằng. Chúng ta đã tăng cường triển khai, đặc biệt khi Bộ Công an ra lệnh tổng kiểm tra liên tục, đến nay thị trường tự do tuy hoạt động không công khai, tỷ giá trên thị trường tự do sát với giá của Ngân hàng nhà nước công bố. Chúng tôi đang xây dựng kịch bản tiếp tục thực hiện bắt tay thực hiện quá trình đôla hóa”. Đối với thị trường vàng, ông Nguyễn Văn Giàu cho biết: Trong quý II, xây dựng và ban hành Nghị định về quản lý vàng theo hướng khi nhập vàng tập trung về một mối và tiến tới xóa bỏ kinh doanh vàng miếng trên thị trường. Cũng theo ông Nguyễn Văn Giàu, việc kéo dài lãi suất cao sẽ ảnh hưởng tới tăng trưởng kinh tế, vì vậy sẽ có biện pháp điều chỉnh xuống.
Trả lời câu hỏi của báo chí, ông Nguyễn Tiến Thỏa, Cục trưởng Cục Quản lý giá (Bộ Tài chính) cho rằng, trong bối cảnh giá cả thế giới diễn biến phức tạp, việc điều chỉnh giá xăng dầu từ chiều qua là bất khả kháng, cho dù thuế nhập khẩu xăng dầu đã lùi về về 0%. Đây là sự chia sẻ với Nhà nước, doanh nghiệp vào thời điểm khó khăn này. Giá xăng dầu khi điều chỉnh hiện vẫn thấp hơn các nước xung quanh. “Trường hợp điều chỉnh là bất khả kháng, bởi vì từ khi chúng ta điều chỉnh tỷ giá từ ngày 24 đến nay thì giá trên thị trường thế giới đã tăng 13-17% và gây ra chênh lệch khó khăn cho các doanh nghiệp kinh doanh 2010 và nhà nước buộc phải điều chỉnh với nguyên tắc vẫn lùi thuế nhập khẩu về 0%. Cho nên đây là chia sẻ của nhà nước - doanh nghiệp với người tiêu dùng trong thời buổi khó khăn này”. Cũng theo ông Nguyễn Tiến Thỏa, CPI sẽ tăng thêm 0,4% do tăng giá xăng dầu.
2. Báo Lao động đưa tin: Ngày 30-3, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định số 471/QĐ-TTg về trợ cấp khó khăn đối với cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang, người hưởng lương hưu có mức lương thấp, người hưởng trợ cấp ưu đãi người có công và hộ nghèo đời sống khó khăn.
Một trong các đối tượng được hưởng trợ cấp là các đối tượng có mức lương thấp, đời sống khó khăn được hưởng trợ cấp khó khăn tại khoản 1 điều này là những người có hệ số lương (lương chức vụ hoặc lương theo ngạch, bậc hiện hưởng) từ 3,00 trở xuống. Việc hỗ trợ này được thực hiện làm hai lần trong quý II/2011.
Các điều 4, 5, 6, 7 của Quyết định quy định việc các bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp tổ chức thực hiện quyết định này. Quyết định có hiệu lực từ ngày ký.
3. Báo VnEconomy có bài Quản lý giá đất: “Đúng là bất lực thật!” Bài báo phản ánh: Nhận xét thường trực của nhiều đại diện cơ quan quản lý khi nói về giá bất động sản hiện nay, vẫn là quá cao so với mặt bằng thu nhập của đại đa số người dân. Liên quan đến nguyên nhân và những hệ lụy của việc giá bất động sản quá cao, VnEconomy đã có cuộc trao đổi với ông Đào Trung Chính, Phó tổng cục trưởng Tổng cục Quản lý đất đai (Bộ Tài nguyên và Môi trường).
Trong nhiều năm qua, Nhà nước liên tiếp ban hành nhiều chính sách nhằm bình ổn thị trường bất động sản. Tuy nhiên, thực tế thì thị trường vẫn luôn biến động và giá đất thì ngày một tăng cao?
Nguyên nhân của việc giá đất quá cao như hiện nay có yếu tố khách quan và chủ quan. Ngoài nguyên nhân khách quan như biến động giá cả thế giới, kinh tế thiếu ổn định... thì nguyên nhân chủ quan giữ vai trò quan trọng là vấn đề quy hoạch. Quy hoạch không ổn định, không khoa học, không dự báo hết nhu cầu thì nó sẽ kéo theo nhiều vấn đề bất cập.
Chúng ta định hướng phát triển thị trường bất động sản theo hướng tăng tỷ trọng nhà cho người có thu nhập thấp và trung bình. Do đó, câu hỏi đặt ra là cần phải xác định được bao nhiêu nhà cho người thu nhập thấp trong một khu vực nhất định... để từ đó có kế hoạch thu hút bao nhiêu lao động, mở rộng phát triển kinh tế đến đâu.
Còn nếu không chủ động được thì tất yếu sẽ tạo ra khan hiếm về nhà ở, đất đai. Cộng với việc không minh bạch về thông tin, quy hoạch thì vấn đề không bao giờ giải quyết được.
Thứ hai nữa là chính sách thuế của chúng ta cũng chưa thể điều tiết được việc đầu cơ, găm giữ đất đai, từ đó càng làm cho giá nhà đất tăng, sốt bất thường. Đặc biệt vấn đề minh bạch thông tin về thu nhập cá nhân, tài sản cá nhân với hệ thống quản lý đất đai vẫn chưa được triển khai. Chúng ta chưa thể công khai tài sản, đất đai của các cá nhân có chức quyền, lấy tiền ở đâu để mua đất...
Nhưng ngoài những nguyên nhân trên, có ý kiến cho rằng việc giá đất liên tục sốt và tăng quá cao còn có sự “giúp sức” của lực lượng cò mồi, môi giới thao túng trên thị trường?
Chắc chắn là có yếu tố đó, vì thực tế hiện nay chúng ta vẫn chưa công khai được nhu cầu, khả năng cung về đất đai, bất động sản. Ngay cả khả năng cầu thật sự là bao nhiêu cũng không thể biết được, nên dễ nảy sinh nhiều tiêu cực, thao túng trên thị trường đất đai.
Vậy nếu để lực lượng này thao túng thị trường và làm cho giá cao một cách phi lý thì trách nhiệm thuộc về ai, thưa ông?
Việc sốt chủ yếu là sốt đất ở và nhà ở, mà lĩnh vực này thì đã được Chính phủ giao cho Bộ Xây dựng. Còn quỹ đất thì thuộc Bộ Tài nguyên và Môi trường. Nhưng, thực tế hiện nay thì thẩm quyền quản lý, quyết định lại được phân cho chính quyền các địa phương.
Do vậy, muốn xác định trách nhiệm thì cũng phải có sự thống nhất từ cơ chế, luật pháp.
Vừa qua, một lãnh đạo Bộ Tài nguyên có nói rằng, giao dịch chuyển nhượng đất đai hiện nay vẫn chủ yếu là giao dịch ngầm. Là đơn vị được giao nhiệm vụ quản lý lĩnh vực này, ông thấy nhận xét đó có đúng không?
Thực tế vì là giao dịch ngầm nên không ai có thể thống kê chính xác được. Nhưng theo dự đoán của tôi, hiện nay do một số thủ tục hành chính, giấy tờ còn vướng mắc nên chắc chắn giao dịch ngầm vẫn còn. Theo dự đoán của tôi, tỷ lệ giữa giao dịch ngầm và công khai hiện nay cũng phải là 50 - 50.
Nhưng, đáng nói là giao dịch ngầm, ngoài việc thất thu thuế cho ngân sách nhà nước thì chính các giao dịch ngầm đã khiến cho nhiều người bỏ tiền ra mua đất rất nguy hiểm vì nếu tranh chấp xảy ra thì coi như mất không. Ngoài ra nó cũng có thể gây ra những tệ nạn, mất ổn định xã hội.
Những tồn tại trên cộng với giá đất quá cao, nhiều người cho rằng cơ quan quản lý dường như đang bất lực?
Đúng là bất lực thật! Bởi lẽ muốn quản lý thị trường tốt cần một định hướng lớn, sự phối hợp của nhiều cấp, ngành về nhu cầu, quy hoạch, hệ thống thông tin, chính sách thuế, phòng chống tham nhũng..., nhưng tiếc là chúng ta chưa có sự phối hợp đó.
Còn nếu nói rằng, dùng biện pháp hành chính để điều tiết thị trường là điều không thể. Đã gọi là thị trường, thì phải có các công cụ về kinh tế. Công cụ hành chính chỉ nên xem như bà đỡ mà thôi.
4. Báo Đại đoàn kết có bài Về dự án Nhà máy điện hạt nhân tại Ninh Thuận: Chính phủ đã chỉ đạo xây dựng các mô hình ứng phó khẩn cấp. Bài báo đưa tin: Sáng ngày 29-3, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân đã báo cáo với Quốc hội về tình hình thực hiện dự án Nhà máy điện hạt nhân ở Ninh Thuận.
Theo Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân, sau thảm họa kép ngày 11-3 vừa qua, Chính phủ đã kịp thời chỉ đạo tất cả các bộ, ngành, cơ quan có liên quan thực hiện mọi biện pháp cần thiết để đảm bảo an toàn cho công dân Việt Nam tại Nhật Bản; giám sát chặt chẽ những tác động của sự cố này đến Việt Nam. “Tất cả các kết quả quan trắc về môi trường, đến ngày 27-3 cho thấy chưa có bất thường nào ảnh hưởng đến Việt Nam”, Phó Thủ tướng, khẳng định.
Về tình hình thực hiện dự án Nhà máy điện hạt nhân ở Ninh Thuận, Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân, cho biết: Chính phủ đã và đang tập trung chỉ đạo, ban hành nhiều văn bản quy phạm pháp luật và các công việc có liên quan đến dự án để có thể khởi công xây dựng nhà máy số 1 theo đúng tiến độ. Chính phủ cũng đã giao cho Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) lập kế hoạch ứng phó sự cố và xây dựng cơ sở kỹ thuật cho việc ứng phó sự cố, giao Bộ Khoa học và Công nghệ chủ trì xây dựng kế hoạch ứng phó sự cố.
Liên quan đến xử lý trách nhiệm tại Vinashin, Phó Thủ tướng cho biết, Thanh tra Chính phủ đã hoàn thành công tác thanh tra toàn diện và đang hoàn thiện báo cáo. Khi có kết luận chính thức, Chính phủ sẽ báo cáo với Quốc hội. Công tác điều tra đang trong giai đoạn củng cố chứng cứ. “Ngoài các nội dung đã trình bày, đại biểu Quốc hội nào còn quan tâm thêm xin gửi câu hỏi, Chính phủ sẽ có văn bản trả lời trực tiếp đến đại biểu”.
5. Báo Tuổi trẻ Online có bài Lại phát hiện đồng vị phóng xạ Cs-137 tại Hà Nội. Bài báo đưa tin: Ngày 30-3 Tiến sĩ Trịnh Văn Giáp, Viện trưởng Viện khoa học kĩ thuật hạt nhân (thuộc Viện Năng lượng nguyên tử) cho phóng viên Vietnam+ biết các trạm quan trắc thuộc viện này đã ghi nhận đồng vị phóng xạ Cs-137 tại Hà Nội. Như vậy, tại Hà Nội đã ghi nhận hai đồng vị phóng xạ là I-131 và Cs-137. Các phóng xạ này đều ở mức thấp hơn hàng nghìn lần so giới hạn cho phép.
Tiến sĩ Trịnh Văn Giáp không khẳng định nguồn gốc hai đồng vị phóng xạ trên là từ Nhật Bản. Tuy nhiên, ông nói rằng, nguyên nhân do sự cố điện hạt nhân Fukushima 1 tại đất nước mặt trời mọc cũng là khả năng lớn nhất. “Người dân có thể hoàn toàn yên tâm về sức khỏe của mình. Về kỹ thuật, mức phóng xạ này khó mà tăng lên đến mức cần phải cảnh báo. Hơn nữa, tại các trạm quan trắc ở Nhật Bản cũng ghi nhận nồng độ phóng xạ đang có xu hướng giảm,” ông Giáp nói.
II- THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Giáo dục và Thời đại đưa tin: Sáng ngày 30/3, trường ĐH Luật TP.HCM long trọng tổ chức lễ kỉ niệm 15 năm thành lập trường. Đến dự có Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Bùi Văn Ga, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Hoàng Thế Niên, lãnh đạo UBND TP cùng nhiều đại biểu đến từ các trường ĐH.
2. Báo điện tử VnExpress có bài Giảng viên luật tư vấn pháp lý miễn phí qua điện thoại, email. Bài báo đưa tin: Người dân có thể gọi điện, gửi email để nhận hỗ trợ tư vấn pháp lý về các lĩnh vực qua website http://hotrophaply.org.vn của Khoa Luật ĐH Quốc gia Hà Nội
Các giảng viên nhiều kinh nghiệm cùng luật sư có uy tín và nhiều sinh viên giỏi sẽ tư vấn pháp lý miễn phí cho mọi trường hợp, nhất là người nghèo, phụ nữ... 10 đầu mối luôn online để tiếp nhận các câu hỏi.
Không chỉ giải đáp pháp luật, trang web của Văn phòng tư vấn, hỗ trợ pháp lý trực tuyến (thuộc Khoa Luật) còn cung cấp thông tin và văn bản pháp luật miễn phí cho mọi người thông qua ngân hàng dữ liệu phong phú.
Hoạt động trên nằm trong khuôn khổ dự án “Thúc đẩy các hoạt động hỗ trợ pháp lý trực tuyến của các giảng viên và sinh viên luật ở Việt Nam” với sự hỗ trợ kinh phí ban đầu của Viện Rosa Luxamburg.
3. Báo VnEconomy có bài Bốn năm nghị trường và những phút bấm nút “không nể nang”. Bái báo phản ánh: Rất hiếm khi bảng điện tử tại hội trường Quốc hội hiển thị số đại biểu không tán thành nhiều hơn số tán thành
Cả 4 năm Quốc hội khóa 12 cũng chỉ có hai lần như thế. Thứ nhất là khi Quốc hội nhấn nút biểu quyết về chủ trương đầu tư dự án đường sắt cao tốc Bắc - Nam tại kỳ họp thứ 7, với 37,53% đại biểu có mặt tán thành và 42,19% đại biểu không tán thành.
Lần thứ hai là khi Quốc hội thể hiện chính kiến với dự thảo Luật Thủ đô, tại kỳ họp thứ 9 vừa bế mạc chiều 29/3, với 44,83% đại biểu có mặt không tán thành và chỉ có 35,9% vị chọn phương án ngược lại.
Nếu nhìn về tỷ lệ tán thành/không tán thành của hai lần biểu quyết cũng không có khoảng cách quá xa. Song điều không khó nhận thấy là độ “nín thở” với dự án đường sắt cao tốc cũng rất “cao tốc” khi con số “gật” và “lắc” cứ đuổi nhau sát nút. Còn với dự án Luật Thủ đô thì ngay từ đầu số đại biểu không tán thành đã nhiều hơn hẳn.
Số đại biểu không biểu quyết dự thảo Luật Thủ đô cũng nhiều hơn con số tương tự khi biểu quyết dự án đường sắt cao tốc (54 so với 34 đại biểu). Đó là khi đại biểu bấm nút “không nể nang”, như cách nói của một vị có chức sắc trong Quốc hội. Dù nằm trong số ít các vị đại biểu phát biểu khá thẳng thắn và gai góc, song vị đại biểu này vẫn thừa nhận là khi phát biểu thì ông có nể nang, nhưng bấm nút thì dứt khoát là không. Điều này cũng thể hiện khá rõ tại phiên thảo luận gần đây nhất, cũng là phiên thảo luận sau cùng (nếu dự thảo Luật Thủ đô được thông qua như dự kiến) về dự luật này. Dù còn rất nhiều tranh cãi trước đó, khi lần lượt thảo luận tại tổ và hội trường tại kỳ họp thứ 8, song tại đây chỉ có chưa đến 10 vị đại biểu đăng ký phát biểu ngay từ đầu, và sau đó dần dần tăng thêm 8 vị. Và, nhìn tổng thể thì ý kiến ủng hộ hoàn toàn, đề nghị mạnh mẽ phải thông qua ngay dự thảo luật dường như còn “áp đảo” các ý kiến đề nghị chưa thông qua. Vậy nên, việc Thủ đô có luật cho riêng mình có thành hiện thực ngay tại kỳ họp cuối cùng của Quốc hội khóa 12 hay không vẫn là câu hỏi mà chưa ai có thể đưa ra câu trả lời chắc chắn. Càng khó dự đoán hơn, khi theo thông lệ những vấn đề đại biểu còn có ý kiến khác nhau thường được gửi phiếu xin ý kiến đại biểu trước khi đưa ra biểu quyết. Lần này thì không. Bởi vậy, sự hồi hộp càng tăng lên gấp bội.
Khi Quốc hội không thông qua dự án luật Thủ đô, chắc hẳn dư luận không chỉ đồng tình, mà cử tri còn tăng thêm niềm tin yêu vào các vị đại biểu của mình. Bởi cho dù là kỳ họp cuối cùng của cả một nhiệm kỳ gắn bó, cho dù có đến 2/3 trong số gần 500 đại biểu sẽ không tiếp tục gặp nhau ở kỳ họp kế tiếp, nhiều vị đại biểu của dân vẫn không ngại bày tỏ thẳng thắn chính kiến của mình đến phút cuối, vì lợi ích chung.
Những tiếng nói thẳng thắn, chân thành, trí tuệ đã thực sự thuyết phục, cho dù đôi khi không thuộc về số đông tại một phiên thảo luận.
Ở kỳ họp cuối, Quốc hội khóa 12 thêm một lần “ghi điểm” với cử tri và báo chí. Cho dù có phiên thảo luận tổ kết thúc chỉ sau một tiếng và thảo luận tại hội trường về các báo cáo tổng kết nhiệm kỳ dường như hơi “thiếu lửa”. Cho dù không ít hạn chế, yếu kém đã được chính “người trong nhà” chỉ rõ khi Quốc hội “tự kiểm điểm” nhiệm kỳ.
4. Báo Tuổi trẻ Online có bài Không thể dùng biện pháp hành chính. Bài báo phản ánh: Nhằm giải quyết vấn đề quá tải dân cư, dự thảo Luật thủ đô đã đưa ra các quy định theo hướng bổ sung điều kiện chặt chẽ hơn (so với quy định của Luật cư trú) đối với việc nhập hộ khẩu vào các quận nội thành Hà Nội. Ngay từ đầu, nhiều vị đại biểu Quốc hội đã cho rằng đây là một quy định không hợp lý và không thể giải quyết thực chất vấn đề quá tải dân cư đô thị hiện nay. Bởi lẽ vấn đề này không phải hoàn toàn do nhân khẩu thường trú, mà chủ yếu do nhu cầu nội tại của chính Hà Nội về nguồn nhân lực.
Chính thị trường lao động sẽ quyết định số lượng người ngoại tỉnh đổ về Hà Nội, do vậy việc áp dụng các biện pháp hành chính sẽ rất khó khả thi. Hơn nữa, để có thể giải quyết thực trạng quá tải dân số cần phải tiến hành nhiều biện pháp đồng bộ như đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, phát triển các cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ tại khu vực ngoại thành để giãn dân, xây dựng tuyến đường giao thông thuận lợi kết nối nội thành và ngoại thành... Ủy ban Pháp luật của Quốc hội khi thẩm tra dự án Luật thủ đô cũng đã thể hiện quan điểm không ủng hộ quy định quản lý dân cư trong dự luật này.
Việc Quốc hội không thông qua dự án Luật thủ đô đã thể hiện chính kiến của các vị đại biểu đối với nội dung dự thảo luật, trong đó có nội dung về quản lý dân cư. Nhìn rộng ra, đã đến lúc trong quản lý nhà nước không nên giữ tư duy dùng biện pháp hành chính để hạn chế quyền tự do cư trú chính đáng và hợp pháp của người dân.
Nói như phó chủ nhiệm Ủy ban Khoa học - công nghệ và môi trường Nguyễn Đăng Vang là “không ai lại quản lý theo cách cấm dân cư đến Hà Nội. Nơi nào dân cư đông đúc nghĩa là môi trường sinh sống và kinh doanh thuận lợi, lao động đến càng đông thì càng có thêm nguồn lực để phát triển. Và điều đó cũng phù hợp với quy luật đất lành chim đậu”.