I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG VẤN ĐỀ NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC
1. Báo Nhân dân đưa tin: Ðoàn đại biểu Tòa án nhân dân tối cao Việt Nam, do đồng chí Trương Hòa Bình, Bí thư T.Ư Ðảng, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao dẫn đầu thăm Nhật Bản, từ ngày 27-2 đến 4-3.
Trong cuộc làm việc giữa Chánh án Tòa án tối cao hai nước, hai bên trao đổi kinh nghiệm về tổ chức và hoạt động của ngành tòa án và nhất trí phương hướng phát triển hợp tác giữa hai bên thời gian tới. Ðoàn cũng thăm và làm việc với một số Tòa án, Bộ Tư pháp, Viện nghiên cứu và đào tạo pháp lý... của Nhật Bản.
Báo cũng đưa tin: Nhằm cụ thể hóa Nghị quyết Ðại hội Ðảng bộ thành phố lần thứ 20, nhiệm kỳ 2010 - 2015, Chủ tịch UBND thành phố Ðà Nẵng vừa ký văn bản yêu cầu Giám đốc các sở, ngành, Chủ tịch UBND các quận, huyện, thủ trưởng các đơn vị sự nghiệp trực thuộc có kế hoạch tổ chức thi tuyển cán bộ lãnh đạo, quản lý năm 2011.
2. Báo pháp luật thành phố Hồ Chí Minh có bài Ngày 8-3 rùa Hồ Gươm mới lên bờ. Bài báo đưa tin: Sáng 6-3, hội đồng chữa trị rùa Hồ Gươm đã diễn tập đưa rùa Hồ Gươm lên bờ. Theo kế hoạch, sau khi kết thúc diễn tập, việc đưa rùa lên bờ sẽ được triển khai.
Dự kiến ngày 7-3, hội đồng chữa trị rùa Hồ Gươm sẽ có một cuộc họp để rà soát các phương án, lên kế hoạch cụ thể để đến ngày 8-3 có thể đưa rùa lên bờ.
II- THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Dân Việt có bài Chưa quyết định các trường ĐH phải di dời. Bài báo đưa tin: Đó là khẳng định của Bộ GDĐT sau thông tin thành phố Hà Nội đề xuất danh sách 12 trường đại học, cao đẳng phải di dời ra ngoại thành.
Đó là các trường ĐH Công đoàn, Luật Hà Nội, Ngoại thương, Kinh tế kỹ thuật công nghiệp, Y Hà Nội, Răng Hàm Mặt, Văn hóa Hà Nội, Xây dựng, Y tế công cộng, Viện ĐH Mở, CĐ Công nghệ cao Hà Nội, CĐ Y tế Hà Nội.
Thứ trưởng Bộ GDĐT Bùi Văn Ga cho biết, danh sách 12 trường đại học bị đề xuất di dời ra ngoại thành được thành phố Hà Nội công bố mới dựa trên tiêu chí của thành phố, Bộ GDĐT chưa đưa ra quyết định.
2. Báo Người lao động đưa tin: Ngày 4-3, đoàn đại biểu Quốc hội TP Đà Nẵng tổ chức buổi tiếp xúc cử tri là cán bộ, công chức đang làm việc tại các cơ quan tư pháp trên địa bàn để chuẩn bị cho kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XII
Đại diện cử tri từ các cơ quan tư pháp đã đóng góp nhiều ý kiến về công tác bảo vệ pháp luật; những bất cập trong việc ban hành và thực thi luật; công tác đào tạo, bồi dưỡng và chính sách đãi ngộ đối với cán bộ thuộc ngành thực thi pháp luật. Cụ thể, nhiều ý kiến cho rằng quy định để xử lý tội phạm trên lĩnh vực công nghệ thông tin chưa rõ ràng; công tác giám định tư pháp vẫn chưa được luật hóa, dẫn đến khó khăn cho việc định danh và xét xử tội phạm…
3. Báo pháp luật thành phố Hồ Chí Minh đưa tin: Ngày 5-3, Liên đoàn Luật sư Việt Nam và Trường ĐH Luật TP.HCM đã phối hợp tổ chức tọa đàm góp ý dự thảo Bộ luật Tố tụng dân sự sửa đổi. Hai chủ đề sự có mặt của VKS tại phiên tòa sơ thẩm và tòa hủy các quyết định trái luật của cơ quan, tổ chức khác đã được góp ý rất sôi nổi.
TS Nguyễn Văn Tiến và PGS-TS Nguyễn Thị Hoài Phương (Trường ĐH Luật TP.HCM) đều cho rằng VKS không nên tham gia ở tất cả phiên tòa dân sự sơ thẩm mà nên giữ nguyên như quy định hiện nay.
Theo hai giảng viên này, chỉ những vụ án liên quan đến việc bảo vệ lợi ích công thì nên có VKS tham gia, còn tất cả lợi ích tư thì không nên. Luật sửa đổi cũng nên bỏ luôn quyền kháng nghị của VKS cùng cấp và trên một cấp như hiện nay.
Đồng tình, luật sư Nguyễn Đình Thơ (Ủy viên Ban Chấp hành Liên đoàn Luật sư Việt Nam) phân tích, trong quan hệ tranh chấp giữa hai bên đương sự thì tòa là đại diện cho Nhà nước đứng ra phân xử, VKS là cơ quan nhà nước mà cũng tham gia là thừa. Một luật sư Đoàn Luật sư TP Hà Nội nhận xét thêm quy định như dự thảo chỉ mang nặng tính hình thức vì thực tế không làm cho chất lượng xét xử tốt hơn.
Một thắc mắc về dự thảo là tòa được hủy bỏ các quyết định rõ ràng trái luật của cơ quan nhà nước, tổ chức khác liên quan đến nhiều người hay chỉ một cá nhân nào đó?
TS Nguyễn Văn Cường (Phó Viện trưởng Viện Khoa học xét xử, TAND Tối cao, thành viên ban soạn thảo dự luật) nói không nên lo ngại chuyện này. Bởi các quyết định liên quan đến nhiều người như quyết định thu hồi đất, giải phóng mặt bằng… thì thường người dân khởi kiện theo thủ tục án hành chính chứ không phải án dân sự.
Luật sư Nguyễn Minh Tâm (Ủy viên Ban Chấp hành Liên đoàn Luật sư Việt Nam) thắc mắc với các quyết định trái luật do các tổ chức khác ban hành như quyết định buộc thôi việc của công ty… thì tòa có được hủy? Một đại biểu cho rằng thực tế tòa cũng rất ít giải quyết các quyết định của tổ chức như trên mà nếu có thì đương sự cũng khởi kiện theo thủ tục án lao động chứ không phải kiện dân sự.
Một giảng viên Trường ĐH Luật Hà Nội thắc mắc: Tòa tự hủy các quyết định rõ ràng trái luật hay phải có yêu cầu của đương sự? Nhiều ý kiến nói cứ thấy trái luật là tòa hủy bởi đây không phải là vụ án hành chính phải giải quyết theo yêu cầu của đương sự mà là quyết định hành chính phát sinh trong vụ án dân sự. Cho nên nếu tòa thấy quyết định đó sai, làm ảnh hưởng đến việc giải quyết dân sự thì tòa cứ hủy, không cần phải có ai yêu cầu hay không...
Báo cũng có bài Không sử dụng nội dung, hình ảnh tiền thật trên vàng mã. Bài báo đưa tin: Sản phẩm vàng mã không được sử dụng nội dung, hình ảnh, họa tiết, màu sắc của tiền Việt Nam và tiền nước ngoài.
Kích thước tiền mã phải nhỏ hơn hoặc lớn hơn tiền thật từ 3 cm trở lên mỗi chiều và chỉ in một màu, một mặt… Sở TT&TT TP Hà Nội vừa đưa ra dự thảo Quy định quản lý hoạt động in vàng mã trên địa bàn để lấy ý kiến các chuyên gia, nhà quản lý có nội dung như trên.
Theo dự thảo, mọi cơ sở in trên địa bàn TP tham gia in sản phẩm vàng mã phải có giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh ngành nghề in và phải đăng ký mẫu, loại vàng mã dự định in. Đối với việc in gia công vàng mã cho nước ngoài, ngoài việc cơ sở in phải có giấy phép do Sở TT&TT cấp thì các sản phẩm vàng mã đó phải được xuất khẩu 100% ra nước ngoài, không được tiêu thụ trong nước… Các ý kiến đóng góp đề nghị dự thảo cần quy định bắt buộc các cơ sở in phải ghi rõ địa chỉ vào sản phẩm vàng mã, đẩy mạnh công tác kiểm tra, xử lý vi phạm…
Tháng 4-2010, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã có văn bản đề nghị Bộ TT&TT yêu cầu sở TT&TT các tỉnh, TP không sử dụng bố cục, một phần hoặc toàn bộ hình ảnh, hoa văn của đồng tiền Việt Nam trong quá trình xét duyệt mẫu in tiền vàng mã của các cá nhân, tổ chức.
4. Báo Pháp luật Việt Nam có bài Hạn chế rủi ro cho người kết hôn với người nước ngoài. Bài báo phản ánh: Việc kết hôn với người nước ngoài không còn là “hiện tượng lạ”. Tuy nhiên, ẩn sau các cuộc hôn nhân “hội nhập” này là những vấn đề xã hội đặt ra, cần được pháp luật điều chỉnh để “hạn chế rủi ro” tối đa…
Ông Nguyễn Quốc Cường, Phó Vụ trưởng Vụ Hành chính Tư pháp (Bộ Tư pháp), cho biết, Nghị định 68/2002/NĐ-CP (ngày 10/7/2002) của Chính phủ qui định chi tiết thi hành một số điều của Luật Hôn nhân và Gia đình về quan hệ hôn nhân và gia đình có yếu tố nước ngoài và Nghị định 69/2006/NĐ-CP (ngày 21/7/2006) của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 68, đến nay cần được sửa đổi, bổ sung, tập trung vào các vấn đề cấp bách, nhằm chấn chỉnh quản lý Nhà nước đối với việc kết hôn quốc tế của công dân Việt Nam.
Hiện nay, thẩm quyền ký giấy chứng nhận đăng ký kết hôn có yếu tố nước ngoài được qui định là của UBND cấp tỉnh. Thực tế, mọi quá trình trong việc cấp giấy chứng nhận đăng ký kết hôn cho công dân với người nước ngoài chủ yếu là do Sở Tư pháp tiến hành, lãnh đạo UBND cấp tỉnh chỉ ký về hình thức theo hồ sơ do Sở Tư pháp trình lên.
Do vậy, cần tiếp tục phân cấp, cho phép UBND cấp tỉnh ủy quyền cho Sở Tư pháp ký giấy chứng nhận đăng ký cho công dân kết hôn với người nước ngoài, để đảm bảo tính thực chất, nhanh chóng hơn do không cần chờ lãnh đạo UBND cấp tỉnh ký, đáp ứng yêu cầu của cải cách hành chính.
Từ thực tế giải quyết yêu cầu đăng ký kết hôn với người nước ngoài ở Hà Nội, đại diện Sở Tư pháp Hà Nội cho biết, “sức ép” về thời gian giải quyết hồ sơ đăng ký kết hôn với người nước ngoài là rất lớn. Có ngày, Sở nhận 20 hồ sơ nhưng mỗi cán bộ chỉ có thể phỏng vấn 2 trường hợp/ngày. Từ đó “chuyện tiêu cực” là đương nhiên khi người có yêu cầu đăng ký kết hôn đều muốn được giải quyết nhanh.
Vì thế, có ý kiến đề xuất bỏ thủ tục phỏng vấn đối với những người đăng ký kết hôn có yếu tố nước ngoài vì thủ tục này trong thực tế rất hình thức, kém hiệu quả, lại mất thời gian và tiền bạc (trả tiền thuê phiên dịch) của đương sự. Bên cạnh đó, không thể cho phép kết hôn vắng mặt vì sẽ gây ra nhiều vấn đề phức tạp.
Một qui định đang gây khó dễ cho công dân Việt Nam khi muốn kết hôn với người ngoài đó là việc xác nhận tình trạng hôn nhân. Nhiều người đã xuất cảnh từ lâu, chính quyền địa phương không thể biết trong thời gian đó họ có kết hôn hay không.
Nhưng khi cần kết hôn, họ phải quay về UBND cấp xã nơi họ có hộ khẩu thường trú để xác nhận tình trạng hôn nhân. Điều đó gây khó cho cả cán bộ vì không biết đâu mà xác nhận, và cả người dân vì không có xác nhận thì không thể kết hôn.
Trong khi đó, một số người Việt Nam đã kết hôn trước khi xuất cảnh định cư ở nước ngoài, sau đó quay về tuyên thệ là chưa kết hôn để tiếp tục kết hôn. Điều đó là tình trạng không hiếm, nên cần có cơ chế bảo vệ vợ, chồng, con của người đó bằng cách bổ sung thêm qui định về xác nhận tình trạng hôn nhân.
Dự kiến, sẽ qui định, trường hợp người Việt Nam cư trú ở nước ngoài mà trước khi xuất cảnh đã đủ tuổi kết hôn theo qui định của Luật HN&GĐ thì phải có thêm xác nhận của UBND cấp xã, nơi người đó thường trú trước khi xuất cảnh về tình trạng hôn nhân.
Nếu đã kết hôn hoặc xác lập quan hệ vợ chồng trước ngày 3/1/1987 ở Việt Nam, thì Sở Tư pháp yêu cầu họ phải chứng minh đã chấm dứt quan hệ hôn nhân đó bằng án hay quyết định ly hôn đã có có hiệu lực pháp luật (nếu đã ly hôn) hoặc Giấy chứng tử (nếu vợ hoặc chồng của họ đã chết).
Trường hợp công dân Việt Nam định cư ở nước ngoài cư trú tại nhiều nước từ khi đủ tuổi kết hôn theo Luật HN&GĐ Việt Nam, thì hồ sơ cần phải có giấy xác nhận tình trạng hôn nhân tại nước hiện tại đang cư trú và bản cam đoan về tình trạng hôn nhân tại các nước còn lại.
Đồng thời, nhằm đảm bảo tính chặt chẽ khi giải quyết hồ sơ đăng ký kết kết hôn có yếu tố nước ngoài, cần yêu cầu người nước ngoài có quốc tịch ở một nữa nhưng thường trú ở một nước khác thì chỉ cần có xác nhận tình trạng hôn nhân của cơ quan có thẩm quyền của nước, nơi người đó thường trú.
Nhưng theo đại diện Vụ Pháp luật Dân sự Kinh tế (Bộ Tư pháp) thì việc yêu cầu “công dân Việt Nam định cư ở nước ngoài cư trú tại nhiều nước từ khi đủ tuổi kết hôn theo Luật HN&GĐ Việt Nam, thì hồ sơ cần phải có giấy xác nhận tình trạng hôn nhân tại nước hiện tại đang cư trú” có thể gây khó khăn cho người dân vì nhiều nước không có qui định về xác nhận tình trạng hôn nhân, mà chỉ đăng ký kết hôn theo cam kết của người yêu cầu.
5. Báo Tiền phong Online có bài Hà Nội: Trường phổ thông có chương trình giáo dục pháp luật. Bài báo đưa tin: Ngày 5 - 3, trường THPT Đinh Tiên Hoàng, Hà Nội triển khai dự án giáo dục và trợ giúp tư pháp cho trẻ vị thành niên, học sinh khó khăn, do Quỹ Hỗ trợ các sáng kiến tư pháp JIFF, một phần trong chương trình hợp tác của các chính phủ Việt Nam, Đan Mạch, Thụy Điển và Ủy ban châu Âu tài trợ. Đây là trường học duy nhất ở VN được JIFF hỗ trợ để thực hiện chương trình giáo dục pháp luật cho học sinh.