Điểm tin báo chí sáng ngày 30 tháng 01 năm 2011Trong buổi sáng ngày 30/01/2011, một số báo chí đã có bài phản ánh những sự kiện nổi bật của đất nước và những vấn đề liên quan đến công tác tư pháp như sau:
I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG SỰ KIỆN NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC:
1. Báo Sài Gòn giải phóng phản ánh: Tối 29-1, tại Hà Nội đã diễn ra Đêm hội hoa sen nhằm tôn vinh vẻ đẹp và ý nghĩa của hoa sen, loài hoa đang dẫn đầu danh sách bầu chọn do Bộ VH-TT-DL tổ chức lấy ý kiến và bầu chọn tại “Lễ hội hoa xuân và đồ uống Tết 2011”. Tại đêm hội, ban tổ chức cho biết với 35.000 phiếu bình chọn lấy ý kiến người dân về việc lựa chọn cho Quốc hoa, 81,3% số phiếu đã nhất trí bầu chọn hoa sen.
Thứ trưởng Bộ VH-TT-DL Lê Tiến Thọ khẳng định, việc bầu chọn Quốc hoa được thực hiện theo 6 tiêu chí cụ thể như nguồn gốc, hoặc trồng lâu đời ở Việt Nam, được phát triển ở nhiều vùng đất nước; thể hiện được bản sắc, văn hóa, cốt cách tinh thần dân tộc; hoa bền đẹp, có hương thơm; được sử dụng nhiều trong văn học nghệ thuật, kiến trúc điêu khắc và có giá trị sử dụng cao. Dưới góc độ mỹ thuật, họa sĩ Trần Khánh Chương, Chủ tịch Hội Mỹ thuật Việt Nam, cho biết sen hồng là loài hoa đã từng đi vào thơ ca, nhạc họa, truyền thuyết, lễ hội, các công trình kiến trúc, hội họa và điêu khắc tiêu biểu của Việt Nam. Hoa sen có vẻ đẹp về mặt tạo hình, có hương thơm và hoa sen có nhiều cánh, biểu tượng sự đoàn kết dân tộc.
Báo cũng phản ánh: Thông tin từ Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) cho biết, sáng 29-1, Quỹ Bảo tồn thiên nhiên thế giới (WWF) tại Bỉ đã chính thức rút tên cá tra Việt Nam khỏi danh sách đỏ trong Cẩm nang hướng dẫn tiêu dùng thủy sản châu Âu năm 2010 – 2011.
Báo cũng phản ánh: Vào lúc 14 giờ hôm nay 29.1, nhà báo Hoàng Hùng bị đốt cháy khi đang ngủ đã trút hơi thở cuối cùng tại khoa Phỏng BV Chợ Rẫy TP.HCM. Ngày 20.1, cơ quan CSĐT Công an Long An đã khởi tố vụ án giết người. Theo nguồn tin riêng của Lao Động, một trong những nghi can của vụ án là người quen của nạn nhân. Nhà báo Hoàng Hùng, SN 1960, từng công tác tại các báo Long An, Bà Rịa-Vũng Tàu, Pháp luật TPHCM. Từ năm 2009 đến nay, nhà báo Hoàng Hùng công tác tại Báo Người Lao Động. Anh đã có rất nhiều tác phẩm thuộc thể loại điều tra xã hội, được đồng nghiệp, bạn đọc đánh giá cao.
2. Báo Người lao động phản ánh: Đại sứ VN tại Mỹ, ông Lê Công Phụng, ngày 28-1 cho biết VN và Mỹ đã cam kết thúc đẩy quá trình hợp tác trao đổi để biến quan hệ hai nước trở thành quan hệ đối tác chiến lược trong tương lai gần. Theo TTXVN, phát biểu trong lễ mừng Xuân Tân Mão ở thủ đô Washington, đại sứ Lê Công Phụng thông báo Chính phủ Mỹ đánh giá cao vai trò của VN ở Thái Bình Dương và Đông Nam Á. Chính phủ Mỹ cũng đang khuyến khích, hỗ trợ các doanh nghiệp Mỹ đầu tư, buôn bán với VN và hỗ trợ tăng cường hợp tác với VN trong lĩnh vực GD-ĐT và khoa học công nghệ.
Đại sứ Lê Công Phụng nhấn mạnh quan hệ Việt - Mỹ trong những năm qua đang phát triển trên tất cả các mặt then chốt như chính trị, an ninh quốc phòng và đang đi vào nhiều lĩnh vực khác. Hai bên tiếp tục đối thoại để xử lý những vấn đề còn khác biệt.
II- NHỮNG THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP:
1. Báo Quân đội nhân dân có bài Lận tuổi để… kết hôn. Bài báo phản ánh: Những ngày giáp Tết Tân Mão này chúng tôi về công tác ở xã thuần nông Y.L, huyện Ý Yên, tỉnh Nam Định. Tuy năm đã hết, Tết đã đến, nhưng thấy anh Ngô Văn Tám ở xóm 7 vẫn tổ chức đám cưới cho cháu Ngô Thanh Thảo, tôi lân la hỏi chị Thi cùng xóm: "Sao giáp Tết rồi mà nhà anh Tám còn tổ chức đám cưới hả chị?" - Chị Thi chậm rãi: - Cái Thảo vừa học hết lớp 10 được ba tháng. Nghỉ học, ở nhà làm ruộng, không lấy chồng còn để làm gì hả em?
Tôi ngạc nhiên: - Ô! Thế thì sao đủ tuổi để đăng ký kết hôn hả chị?
- Giời ạ! Cứ mang nhau ra xã, xin khai lận tuổi là được mà!
Hỏi ra mới biết, ở xã Y.L này, các cháu theo học hết THPT rồi đi học các trường đại học, cao đẳng chỉ đếm được trên đầu ngón tay. Số học sinh tốt nghiệp THCS, THPT thường “tan trường” là lấy vợ, gả chồng. Nếu chưa đến tuổi thì cứ ra xã "xin bác cán bộ tư pháp" là ổn hết! Ai cũng biết là phạm luật nhưng rồi tất cả đều xuê xoa: “Toàn người làng cả mà! Con anh A “chạy” được, chẳng nhẽ con chị B lại không được. Bác cán bộ tư pháp không khai lận giúp cũng khó ăn, khó nói với bà con chòm xóm”.
Cứ tưởng đã qua rồi cái thời lấy vợ, lấy chồng sớm. Bây giờ nam, nữ thanh niên ở làng nọ, xóm kia nếu nghỉ học sớm thì cũng đi làm công nhân dăm năm mới tính chuyện vợ chồng. Nào ngờ, nay ở Y.L, giới trẻ “ham” kết hôn sớm, lại được cán bộ tư pháp “tiếp tay” để hợp thức hóa chuyện trăm năm!?
Là một xã miền xuôi, điều kiện vật chất, tinh thần cũng không quá khó khăn, nhất là thường xuyên được tiếp cận những chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về xây dựng đời sống văn hóa mới ở khu dân cư, thực hiện Luật Hôn nhân và gia đình… Thế nhưng xem ra hiện tượng tảo hôn ở xã Y.L rất giống với thực trạng ở nhiều địa phương vùng cao, nơi có đông đồng bào dân tộc thiểu số, trình độ dân trí thấp. Nếu chính quyền xã Y.L không đẩy mạnh tuyên truyền và “mạnh tay” hơn nữa trong xử lý vi phạm Luật Hôn nhân gia đình thì nơi đây chắc sẽ còn nhiều “lời ru buồn” sau lũy tre làng...
2. Báo Pháp luật Việt Nam có bài Gia Lai thiếu trầm trọng đội ngũ trợ giúp viên pháp lý. Bài báo phản ánh: Với 17 đơn vị hành chính (14 huyện, 1 thành phố, 2 thị xã) nhưng cả tỉnh Gia Lai chỉ có 3 trợ giúp viên pháp lý. Con số này quá ít so với nhu cầu.
Năm 2010, thống kê của Sở Tư pháp Gia Lai cho biết: Trung tâm, các Câu lạc bộ và Chi nhánh đã thực hiện trợ giúp 1739 vụ việc (tăng hơn 500 vụ so với 2009), trong đó chủ yếu về đất đai, dân sự, hành chính, hôn nhân gia đình, ưu đãi người có công…đã tham gia tố tụng 40 vụ việc. Hiện nay, Trung tâm Trợ giúp pháp lý tỉnh Gia Lai có hai chi nhánh. Toàn tỉnh có 129 cộng tác viên, 158/222 xã, phường, thị trấn thành lập Câu lạc bộ TGPL. Tuy nhiên, đến nay Trung tâm TGPL mới chỉ có 9/20 biên chế chính thức được giao, trong số này có 3 trợ giúp viên pháp lý. “Công tác TGPL ngày càng đi vào chiều sâu, chất lượng hoạt động được chú trọng, góp phần xóa đói giảm nghèo, giải tỏa các “điểm nóng” khiếu kiện về đất đai, góp phần thực hiện nhiệm vụ chính trị tại địa phương” - Giám đốc Sở Tư pháp Gia Lai Trần Xuân Hiệp đánh giá. Tuy nhiên, lo lắng nhất của người đứng đầu ngành Tư pháp Gia Lai là đội ngũ cán bộ làm công tác TGPL còn quá mỏng (với 9 biên chế chỉ bằng 45% so với tổng biên chế được giao), trong khi địa bàn rộng lớn. Nếu trông chờ vào cán bộ tư pháp cấp huyện, xã cũng không ổn vì hiện cơ sở cũng đang phải thực hiện một khối lượng công việc khá lớn. Ông Hiệp cũng thừa nhận: Một số vụ việc TGPL chất lượng chưa cao, mang tính hình thức, sự phối hợp giữa các cơ quan, tổ chức, chính quyền địa phương nhiều khi chưa kịp thời, thường xuyên. Cộng tác viên, Ban chủ nhiệm Câu lạc bộ chủ yếu là kiêm nhiệm, ít có thời gian dành cho công tác TGPL.
Trong thời gian tới, trong khi vấn đề nhân sự chưa thể khắc phục được ngay thì theo Giám đốc Trần Xuân Hiệp ngành sẽ chú trọng kiện toàn; mở rộng mạng lưới TGPL theo đề án đã được UBND tỉnh phế duyệt; phát triển đội ngũ cộng tác viên đồng thời với nâng cao năng lực hoạt động cho cán bộ, trợ giúp viên Trung tâm TGPL. Ngoài ra, ông Hiệp cũng nhấn mạnh:năm 2010, ngành Tư pháp cũng xác định tăng cường công tác TGPL lưu động, kết hợp TGPL với khảo sát nhu cầu TGPL, tổ chức sinh hoạt chuyên đề pháp luật tại các xã nghèo, xã đặc biệt khó khăn và những địa bàn trọng điểm về an ninh chính trị, phấn đấu thực hiện TGPLlưu động tại 130 xã, thị trấn trong tỉnh, đạt 100%.
Báo cũng có bài Lúng túng lần đầu theo dõi thi hành pháp luật. Bài báo phản ánh: Đề án “Triển khai thực hiện công tác theo dõi tình hình thi hành pháp luật (THPL)” do Thủ tướng Chính phủ phê duyệt đến nay đã tiến hành hơn một năm, được giao cho Bộ Tư pháp chủ trì. Theo đánh giá ban đầu, các hoạt động của Đề án đều đang đảm bảo đúng tiến độ nhưng hiệu quả còn hạn chế, chưa đáp ứng được yêu cầu đặt ra.
Tất cả các Bộ, ngành, địa phương trong diện thí điểm đã hoàn thành việc thành lập các Phòng hoặc đơn vị chuyên trách thực hiện công tác theo dõi THPL. đối với các Bộ, ngành, địa phương không nằm trong diện thí điểm, tùy vào đặc điểm tình hình, việc thực hiện nhiệm theo dõi THPL được giao cho các đơn vị cụ thể hoặc thành lập Phòng độc lập thực hiện công tác này. Tuy nhiên, vì Đề án đưa ra phương án thành lập thí điểm đơn vị hoặc bộ phận chuyên trách thực hiện nhiệm vụ theo dõi THPL ở tổ chức pháp chế 6 Bộ và Sở Tư pháp 6 tỉnh, thành phố trực thuộc TƯ nên tên gọi rất khác nhau. Cụ thể, ở TƯ, thành lập Phòng tại Vụ Pháp chế các Bộ: Tài chính, Khoa học và Công nghệ, Công thương; thành lập tổ chuyên trách thực hiện nhiệm vụ theo dõi tình hình THPL tại Vụ Pháp chế các Bộ: Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Tài nguyên và Môi trường, Y tế. Còn tại địa phương, Sở Tư pháp TP. Hà Nội, Hải Phòng, TP.HCM và Nghệ An thành lập Phòng Theo dõi và kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật; Sở Tư pháp Đà Nẵng thành lập Phòng Theo dõi và tuyên truyền, phổ biến pháp luật; Sở Tư pháp Cần Thơ thành lập Phòng Công tác THPL.
Sự không thống nhất trên bắt nguồn từ hệ thống pháp luật hiện hành. Đối với các Bộ, theo quy định về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức bộ máy của các Bộ thì chỉ có ba Bộ đầu được phép thành lập Phòng trong Vụ Pháp chế, ba Bộ sau chỉ được phép thành lập tổ chuyên trách tại Vụ Pháp chế. Ở địa phương, theo Thông tư số 01/2009/TTLT-BTP-BNV của Bộ Tư pháp và Bộ Nội vụ hướng dẫn về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Sở Tư pháp thuộc UBND cấp tỉnh, Phòng Tư pháp thuộc UBND cấp huyện và công tác tư pháp của UBND cấp xã, thì các Sở Tư pháp được thành lập không quá 5 phòng nghiệp vụ đối với các tỉnh và không quá 7 phòng nghiệp vụ đối với TP. Hà Nội và TP.HCM. Bởi thế, hầu hết địa phương được lựa chọn thí điểm thành lập ghép với các phòng chuyên môn theo các mô hình khác nhau. Vụ trưởng Vụ Các vấn đề chung về xây dựng pháp luật (Bộ Tư pháp) Lê Thành Long nhận xét: “Ở các nơi không thành lập Phòng chuyên trách trong Vụ Pháp chế và Sở Tư pháp hoặc phải thành lập ghép với một đơn vị khác, việc triển khai thực hiện công tác theo dõi THPL cũng như các hoạt động của Đề án gặp nhiều khó khăn và chịu sự chi phối bởi các nhiệm vụ khác, do đó hiệu quả còn nhiều hạn chế, chưa đáp ứng yêu cầu đặt ra”.
Đề án lựa chọn thí điểm việc theo dõi tình hình THPL đối với lĩnh vực bảo vệ môi trường, an toàn thực phẩm và các tổ chức tài chính. Trong đó, Bộ Tư pháp chủ trì thực hiện đối với lĩnh vực bảo vệ môi trường và an toàn thực phẩm. Riêng lĩnh vực các tổ chức tài chính do Bộ Tài chính thực hiện. Có thể nói đây là các lĩnh vực có ảnh hưởng lớn đến đời sống xã hội và được dư luận xã hội quan tâm. Mặc dù khi nghiên cứu, xây dựng Đề án, Bộ Tư pháp đã có sự nghiên cứu tương đối kỹ càng và thận trọng trong việc lựa chọn lĩnh vực thí điểm. Song qua thực tế mới thấy, đây là các lĩnh vực chuyên môn sâu, có phạm vi rất rộng trong khi thời hạn thực hiện không nhiều (phải kết thúc vào ngày 30/6/2011). Các nội dung theo dõi, đánh giá trong các lĩnh vực này được xác định theo quy định của Thông tư số 03/2010/TT-BTP bao gồm: Tình hình ban hành các văn bản quy phạm pháp luật (VBQPPL) quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành; văn bản chỉ đạo, đôn đốc, tổ chức thực hiện VBQPPL của cơ quan nhà nước cấp trên và của cơ quan nhà nước cùng cấp có thẩm quyền; Mức độ tuân thủ pháp luật của các cơ quan, tổ chức và cá nhân; Hiệu quả của công tác tuyên truyền phổ biến pháp luật; Tính hợp lý của các quy định pháp luật; Các biện pháp tổ chức THPL và các điều kiện bảo đảm cho việc THPL. Ông Long thừa nhận, vì là lần đầu tiên tiến hành theo dõi, đánh giá tình hình THPL theo các nội dung của Thông tư số 03 nên Bộ Tư pháp, các Bộ, ngành, địa phương gặp nhiều khó khăn, lúng túng. Điều đó khiến cho việc theo dõi, đánh giá tình hình THPL chỉ có thể tập trung vào một số vấn đề vướng mắc, bất cập lớn, không thể tiến hành theo dõi, đánh giá một cách toàn diện, đầy đủ và cụ thể về các lĩnh vực nêu trên.
Theo Thông tư 03, căn cứ tình hình cụ thể của mỗi địa phương, UBND cấp tỉnh có cách thức hướng dẫn, tổ chức thực hiện một cách linh hoạt và phù hợp. Có điều, hầu hết các địa phương chỉ thực hiện việc phổ biến, quán triệt nội dung Thông tư 03 mà không ban hành văn bản hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ này. Một số địa phương như Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng, Hải Phòng, Nghệ An, Hưng Yên… chỉ có Công văn của UBND cấp tỉnh dưới dạng đôn đốc thực hiện. Bởi thế, việc triển khai công tác theo dõi THPL của các cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp tỉnh và UBND cấp huyện chưa được tiến hành kịp thời và chưa có định hướng cụ thể. Kế thừa Nghị đinh 24/2009/NĐ-CP về trách nhiệm theo dõi, đánh giá việc thi hành VBQPPL, Thông tư 03 yêu cầu phải có nội dung đánh giá về mức độ tuân thủ pháp luật của cơ quan, tổ chức, cá nhân. Tuy nhiên, mức độ tuân thủ pháp luật là một nội dung rất chung chung, khó xác định và không có định lượng rõ ràng. Để đánh giá chính xác mức độ tuân thủ hay không tuân thủ VBQPPL cần phải dựa vào các tiêu chí đánh giá – vốn được coi là “sản phẩm đầu ra” quan trọng của Đề án. Vậy mà, đến thời điểm hiện tại, các Bộ ngành vẫn đang “bí” trong việc đưa ra được các tiêu chí. “Vì vậy, việc đánh giá của các Bộ ngành, địa phương về nội dụng này chủ yếu là những nhận định chủ quan, tính thuyết phục không cao”, ông Long cho biết.
Tương tự, đối với nội dung đánh giá về hiệu của công tác tuyên truyền phổ biến pháp luật, báo cáo của các Bộ, ngành, địa phương phần lớn nói về hình thức, số lượng các cơ quan, đối tượng được phổ biến pháp luật, chưa có thông tin đánh giá về hiệu quả của công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật theo yêu cầu của Thông tư 03.
3. Báo Hà Nội mới có bài Không thể… thích thì mua bảo hiểm. Bài báo phản ánh: Theo quy định của Luật Luật sư, một trong những nghĩa vụ của tổ chức hành nghề luật sư là phải mua bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp. Thực hiện điều này không chỉ bảo đảm an toàn cho hoạt động của luật sư mà còn là vì quyền lợi cho khách hàng nếu chẳng may có rủi ro xảy ra.
Qua đợt cao điểm tập trung kiểm tra các tổ chức hành nghề luật sư trên địa bàn TP Hà Nội, Sở Tư pháp phát hiện khá nhiều đơn vị không mua bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp cho các thành viên trong cơ quan mình. Riêng những tổ chức có yếu tố nước ngoài đặt trụ sở tại Thủ đô, việc mua bảo hiểm nghề nghiệp khá phổ biến. Đây được coi là cách cạnh tranh giữa các văn phòng luật sư. Tuy nhiên, không ít luật sư "made in Việt Nam" lại cho rằng, trong tranh tụng, việc khách hàng thắng kiện hay không không chỉ phụ thuộc vào trình độ luật sư, mà còn vào các cơ quan pháp luật. Nếu có thiệt hại thì luật sư và khách hàng đưa nhau ra tòa, chẳng cần phải tham gia bảo hiểm.
Từ câu chuyện bảo hiểm của luật sư lại liên tưởng đến chuyện mua bảo hiểm cho công chứng viên. Trước đây khi Luật Công chứng mới ra đời và có hiệu lực, tình trạng không mua bảo hiểm cũng diễn ra tương tự. Thế rồi qua thời gian, ý thức được công việc này tiềm ẩn nhiều rủi ro, một vài tổ chức hành nghề đã tiên phong mua bảo hiểm cho công chứng viên với giá trị bảo hiểm lên tới nhiều tỷ đồng. Có bảo hiểm, công chứng viên yên tâm hơn khi hành nghề mà khách hàng thì cũng không lo "nắm kẻ trọc đầu". Đến nay, tổ chức nào không mua mới bị coi là lỗi thời, là lạc nhịp.
Vấn đề là ở chỗ, dù cả Luật Luật sư, Luật Công chứng đều quy định nghĩa vụ mua bảo hiểm nghề nghiệp nhưng lại không có chế tài nào xử lý đối với các trường hợp không mua. Do vậy, việc mua bảo hiểm phụ thuộc vào ý thức của các tổ chức hành nghề. Trong khi "chờ" pháp luật có chế tài thì nên chăng chính khách hàng cần sáng suốt lựa chọn các đơn vị hành nghề uy tín, chấp hành đúng quy định. Bởi thực tế cho thấy, luật sư, tư vấn nếu xảy ra thiệt hại thì hậu quả rất khó lường. Ví như, có thể khiến nhà đầu tư bỏ cả triệu USD vào một lĩnh vực bị Nhà nước hạn chế hoặc làm quá thời hiệu khởi kiện vụ tranh chấp có giá trị hàng chục tỷ đồng, có thể làm phá sản cả một doanh nghiệp...
Điểm tin báo chí sáng ngày 30 tháng 01 năm 2011
30/01/2011
Trong buổi sáng ngày 30/01/2011, một số báo chí đã có bài phản ánh những sự kiện nổi bật của đất nước và những vấn đề liên quan đến công tác tư pháp như sau:
I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG SỰ KIỆN NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC:
1. Báo Sài Gòn giải phóng phản ánh: Tối 29-1, tại Hà Nội đã diễn ra Đêm hội hoa sen nhằm tôn vinh vẻ đẹp và ý nghĩa của hoa sen, loài hoa đang dẫn đầu danh sách bầu chọn do Bộ VH-TT-DL tổ chức lấy ý kiến và bầu chọn tại “Lễ hội hoa xuân và đồ uống Tết 2011”. Tại đêm hội, ban tổ chức cho biết với 35.000 phiếu bình chọn lấy ý kiến người dân về việc lựa chọn cho Quốc hoa, 81,3% số phiếu đã nhất trí bầu chọn hoa sen.
Thứ trưởng Bộ VH-TT-DL Lê Tiến Thọ khẳng định, việc bầu chọn Quốc hoa được thực hiện theo 6 tiêu chí cụ thể như nguồn gốc, hoặc trồng lâu đời ở Việt Nam, được phát triển ở nhiều vùng đất nước; thể hiện được bản sắc, văn hóa, cốt cách tinh thần dân tộc; hoa bền đẹp, có hương thơm; được sử dụng nhiều trong văn học nghệ thuật, kiến trúc điêu khắc và có giá trị sử dụng cao. Dưới góc độ mỹ thuật, họa sĩ Trần Khánh Chương, Chủ tịch Hội Mỹ thuật Việt Nam, cho biết sen hồng là loài hoa đã từng đi vào thơ ca, nhạc họa, truyền thuyết, lễ hội, các công trình kiến trúc, hội họa và điêu khắc tiêu biểu của Việt Nam. Hoa sen có vẻ đẹp về mặt tạo hình, có hương thơm và hoa sen có nhiều cánh, biểu tượng sự đoàn kết dân tộc.
Báo cũng phản ánh: Thông tin từ Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) cho biết, sáng 29-1, Quỹ Bảo tồn thiên nhiên thế giới (WWF) tại Bỉ đã chính thức rút tên cá tra Việt Nam khỏi danh sách đỏ trong Cẩm nang hướng dẫn tiêu dùng thủy sản châu Âu năm 2010 – 2011.
Báo cũng phản ánh: Vào lúc 14 giờ hôm nay 29.1, nhà báo Hoàng Hùng bị đốt cháy khi đang ngủ đã trút hơi thở cuối cùng tại khoa Phỏng BV Chợ Rẫy TP.HCM. Ngày 20.1, cơ quan CSĐT Công an Long An đã khởi tố vụ án giết người. Theo nguồn tin riêng của Lao Động, một trong những nghi can của vụ án là người quen của nạn nhân. Nhà báo Hoàng Hùng, SN 1960, từng công tác tại các báo Long An, Bà Rịa-Vũng Tàu, Pháp luật TPHCM. Từ năm 2009 đến nay, nhà báo Hoàng Hùng công tác tại Báo Người Lao Động. Anh đã có rất nhiều tác phẩm thuộc thể loại điều tra xã hội, được đồng nghiệp, bạn đọc đánh giá cao.
2. Báo Người lao động phản ánh: Đại sứ VN tại Mỹ, ông Lê Công Phụng, ngày 28-1 cho biết VN và Mỹ đã cam kết thúc đẩy quá trình hợp tác trao đổi để biến quan hệ hai nước trở thành quan hệ đối tác chiến lược trong tương lai gần. Theo TTXVN, phát biểu trong lễ mừng Xuân Tân Mão ở thủ đô Washington, đại sứ Lê Công Phụng thông báo Chính phủ Mỹ đánh giá cao vai trò của VN ở Thái Bình Dương và Đông Nam Á. Chính phủ Mỹ cũng đang khuyến khích, hỗ trợ các doanh nghiệp Mỹ đầu tư, buôn bán với VN và hỗ trợ tăng cường hợp tác với VN trong lĩnh vực GD-ĐT và khoa học công nghệ.
Đại sứ Lê Công Phụng nhấn mạnh quan hệ Việt - Mỹ trong những năm qua đang phát triển trên tất cả các mặt then chốt như chính trị, an ninh quốc phòng và đang đi vào nhiều lĩnh vực khác. Hai bên tiếp tục đối thoại để xử lý những vấn đề còn khác biệt.
II- NHỮNG THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP:
1. Báo Quân đội nhân dân có bài Lận tuổi để… kết hôn. Bài báo phản ánh: Những ngày giáp Tết Tân Mão này chúng tôi về công tác ở xã thuần nông Y.L, huyện Ý Yên, tỉnh Nam Định. Tuy năm đã hết, Tết đã đến, nhưng thấy anh Ngô Văn Tám ở xóm 7 vẫn tổ chức đám cưới cho cháu Ngô Thanh Thảo, tôi lân la hỏi chị Thi cùng xóm: "Sao giáp Tết rồi mà nhà anh Tám còn tổ chức đám cưới hả chị?" - Chị Thi chậm rãi: - Cái Thảo vừa học hết lớp 10 được ba tháng. Nghỉ học, ở nhà làm ruộng, không lấy chồng còn để làm gì hả em?
Tôi ngạc nhiên: - Ô! Thế thì sao đủ tuổi để đăng ký kết hôn hả chị?
- Giời ạ! Cứ mang nhau ra xã, xin khai lận tuổi là được mà!
Hỏi ra mới biết, ở xã Y.L này, các cháu theo học hết THPT rồi đi học các trường đại học, cao đẳng chỉ đếm được trên đầu ngón tay. Số học sinh tốt nghiệp THCS, THPT thường “tan trường” là lấy vợ, gả chồng. Nếu chưa đến tuổi thì cứ ra xã "xin bác cán bộ tư pháp" là ổn hết! Ai cũng biết là phạm luật nhưng rồi tất cả đều xuê xoa: “Toàn người làng cả mà! Con anh A “chạy” được, chẳng nhẽ con chị B lại không được. Bác cán bộ tư pháp không khai lận giúp cũng khó ăn, khó nói với bà con chòm xóm”.
Cứ tưởng đã qua rồi cái thời lấy vợ, lấy chồng sớm. Bây giờ nam, nữ thanh niên ở làng nọ, xóm kia nếu nghỉ học sớm thì cũng đi làm công nhân dăm năm mới tính chuyện vợ chồng. Nào ngờ, nay ở Y.L, giới trẻ “ham” kết hôn sớm, lại được cán bộ tư pháp “tiếp tay” để hợp thức hóa chuyện trăm năm!?
Là một xã miền xuôi, điều kiện vật chất, tinh thần cũng không quá khó khăn, nhất là thường xuyên được tiếp cận những chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về xây dựng đời sống văn hóa mới ở khu dân cư, thực hiện Luật Hôn nhân và gia đình… Thế nhưng xem ra hiện tượng tảo hôn ở xã Y.L rất giống với thực trạng ở nhiều địa phương vùng cao, nơi có đông đồng bào dân tộc thiểu số, trình độ dân trí thấp. Nếu chính quyền xã Y.L không đẩy mạnh tuyên truyền và “mạnh tay” hơn nữa trong xử lý vi phạm Luật Hôn nhân gia đình thì nơi đây chắc sẽ còn nhiều “lời ru buồn” sau lũy tre làng...
2. Báo Pháp luật Việt Nam có bài Gia Lai thiếu trầm trọng đội ngũ trợ giúp viên pháp lý. Bài báo phản ánh: Với 17 đơn vị hành chính (14 huyện, 1 thành phố, 2 thị xã) nhưng cả tỉnh Gia Lai chỉ có 3 trợ giúp viên pháp lý. Con số này quá ít so với nhu cầu.
Năm 2010, thống kê của Sở Tư pháp Gia Lai cho biết: Trung tâm, các Câu lạc bộ và Chi nhánh đã thực hiện trợ giúp 1739 vụ việc (tăng hơn 500 vụ so với 2009), trong đó chủ yếu về đất đai, dân sự, hành chính, hôn nhân gia đình, ưu đãi người có công…đã tham gia tố tụng 40 vụ việc. Hiện nay, Trung tâm Trợ giúp pháp lý tỉnh Gia Lai có hai chi nhánh. Toàn tỉnh có 129 cộng tác viên, 158/222 xã, phường, thị trấn thành lập Câu lạc bộ TGPL. Tuy nhiên, đến nay Trung tâm TGPL mới chỉ có 9/20 biên chế chính thức được giao, trong số này có 3 trợ giúp viên pháp lý. “Công tác TGPL ngày càng đi vào chiều sâu, chất lượng hoạt động được chú trọng, góp phần xóa đói giảm nghèo, giải tỏa các “điểm nóng” khiếu kiện về đất đai, góp phần thực hiện nhiệm vụ chính trị tại địa phương” - Giám đốc Sở Tư pháp Gia Lai Trần Xuân Hiệp đánh giá. Tuy nhiên, lo lắng nhất của người đứng đầu ngành Tư pháp Gia Lai là đội ngũ cán bộ làm công tác TGPL còn quá mỏng (với 9 biên chế chỉ bằng 45% so với tổng biên chế được giao), trong khi địa bàn rộng lớn. Nếu trông chờ vào cán bộ tư pháp cấp huyện, xã cũng không ổn vì hiện cơ sở cũng đang phải thực hiện một khối lượng công việc khá lớn. Ông Hiệp cũng thừa nhận: Một số vụ việc TGPL chất lượng chưa cao, mang tính hình thức, sự phối hợp giữa các cơ quan, tổ chức, chính quyền địa phương nhiều khi chưa kịp thời, thường xuyên. Cộng tác viên, Ban chủ nhiệm Câu lạc bộ chủ yếu là kiêm nhiệm, ít có thời gian dành cho công tác TGPL.
Trong thời gian tới, trong khi vấn đề nhân sự chưa thể khắc phục được ngay thì theo Giám đốc Trần Xuân Hiệp ngành sẽ chú trọng kiện toàn; mở rộng mạng lưới TGPL theo đề án đã được UBND tỉnh phế duyệt; phát triển đội ngũ cộng tác viên đồng thời với nâng cao năng lực hoạt động cho cán bộ, trợ giúp viên Trung tâm TGPL. Ngoài ra, ông Hiệp cũng nhấn mạnh:năm 2010, ngành Tư pháp cũng xác định tăng cường công tác TGPL lưu động, kết hợp TGPL với khảo sát nhu cầu TGPL, tổ chức sinh hoạt chuyên đề pháp luật tại các xã nghèo, xã đặc biệt khó khăn và những địa bàn trọng điểm về an ninh chính trị, phấn đấu thực hiện TGPLlưu động tại 130 xã, thị trấn trong tỉnh, đạt 100%.
Báo cũng có bài Lúng túng lần đầu theo dõi thi hành pháp luật. Bài báo phản ánh: Đề án “Triển khai thực hiện công tác theo dõi tình hình thi hành pháp luật (THPL)” do Thủ tướng Chính phủ phê duyệt đến nay đã tiến hành hơn một năm, được giao cho Bộ Tư pháp chủ trì. Theo đánh giá ban đầu, các hoạt động của Đề án đều đang đảm bảo đúng tiến độ nhưng hiệu quả còn hạn chế, chưa đáp ứng được yêu cầu đặt ra.
Tất cả các Bộ, ngành, địa phương trong diện thí điểm đã hoàn thành việc thành lập các Phòng hoặc đơn vị chuyên trách thực hiện công tác theo dõi THPL. đối với các Bộ, ngành, địa phương không nằm trong diện thí điểm, tùy vào đặc điểm tình hình, việc thực hiện nhiệm theo dõi THPL được giao cho các đơn vị cụ thể hoặc thành lập Phòng độc lập thực hiện công tác này. Tuy nhiên, vì Đề án đưa ra phương án thành lập thí điểm đơn vị hoặc bộ phận chuyên trách thực hiện nhiệm vụ theo dõi THPL ở tổ chức pháp chế 6 Bộ và Sở Tư pháp 6 tỉnh, thành phố trực thuộc TƯ nên tên gọi rất khác nhau. Cụ thể, ở TƯ, thành lập Phòng tại Vụ Pháp chế các Bộ: Tài chính, Khoa học và Công nghệ, Công thương; thành lập tổ chuyên trách thực hiện nhiệm vụ theo dõi tình hình THPL tại Vụ Pháp chế các Bộ: Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Tài nguyên và Môi trường, Y tế. Còn tại địa phương, Sở Tư pháp TP. Hà Nội, Hải Phòng, TP.HCM và Nghệ An thành lập Phòng Theo dõi và kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật; Sở Tư pháp Đà Nẵng thành lập Phòng Theo dõi và tuyên truyền, phổ biến pháp luật; Sở Tư pháp Cần Thơ thành lập Phòng Công tác THPL.
Sự không thống nhất trên bắt nguồn từ hệ thống pháp luật hiện hành. Đối với các Bộ, theo quy định về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức bộ máy của các Bộ thì chỉ có ba Bộ đầu được phép thành lập Phòng trong Vụ Pháp chế, ba Bộ sau chỉ được phép thành lập tổ chuyên trách tại Vụ Pháp chế. Ở địa phương, theo Thông tư số 01/2009/TTLT-BTP-BNV của Bộ Tư pháp và Bộ Nội vụ hướng dẫn về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Sở Tư pháp thuộc UBND cấp tỉnh, Phòng Tư pháp thuộc UBND cấp huyện và công tác tư pháp của UBND cấp xã, thì các Sở Tư pháp được thành lập không quá 5 phòng nghiệp vụ đối với các tỉnh và không quá 7 phòng nghiệp vụ đối với TP. Hà Nội và TP.HCM. Bởi thế, hầu hết địa phương được lựa chọn thí điểm thành lập ghép với các phòng chuyên môn theo các mô hình khác nhau. Vụ trưởng Vụ Các vấn đề chung về xây dựng pháp luật (Bộ Tư pháp) Lê Thành Long nhận xét: “Ở các nơi không thành lập Phòng chuyên trách trong Vụ Pháp chế và Sở Tư pháp hoặc phải thành lập ghép với một đơn vị khác, việc triển khai thực hiện công tác theo dõi THPL cũng như các hoạt động của Đề án gặp nhiều khó khăn và chịu sự chi phối bởi các nhiệm vụ khác, do đó hiệu quả còn nhiều hạn chế, chưa đáp ứng yêu cầu đặt ra”.
Đề án lựa chọn thí điểm việc theo dõi tình hình THPL đối với lĩnh vực bảo vệ môi trường, an toàn thực phẩm và các tổ chức tài chính. Trong đó, Bộ Tư pháp chủ trì thực hiện đối với lĩnh vực bảo vệ môi trường và an toàn thực phẩm. Riêng lĩnh vực các tổ chức tài chính do Bộ Tài chính thực hiện. Có thể nói đây là các lĩnh vực có ảnh hưởng lớn đến đời sống xã hội và được dư luận xã hội quan tâm. Mặc dù khi nghiên cứu, xây dựng Đề án, Bộ Tư pháp đã có sự nghiên cứu tương đối kỹ càng và thận trọng trong việc lựa chọn lĩnh vực thí điểm. Song qua thực tế mới thấy, đây là các lĩnh vực chuyên môn sâu, có phạm vi rất rộng trong khi thời hạn thực hiện không nhiều (phải kết thúc vào ngày 30/6/2011). Các nội dung theo dõi, đánh giá trong các lĩnh vực này được xác định theo quy định của Thông tư số 03/2010/TT-BTP bao gồm: Tình hình ban hành các văn bản quy phạm pháp luật (VBQPPL) quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành; văn bản chỉ đạo, đôn đốc, tổ chức thực hiện VBQPPL của cơ quan nhà nước cấp trên và của cơ quan nhà nước cùng cấp có thẩm quyền; Mức độ tuân thủ pháp luật của các cơ quan, tổ chức và cá nhân; Hiệu quả của công tác tuyên truyền phổ biến pháp luật; Tính hợp lý của các quy định pháp luật; Các biện pháp tổ chức THPL và các điều kiện bảo đảm cho việc THPL. Ông Long thừa nhận, vì là lần đầu tiên tiến hành theo dõi, đánh giá tình hình THPL theo các nội dung của Thông tư số 03 nên Bộ Tư pháp, các Bộ, ngành, địa phương gặp nhiều khó khăn, lúng túng. Điều đó khiến cho việc theo dõi, đánh giá tình hình THPL chỉ có thể tập trung vào một số vấn đề vướng mắc, bất cập lớn, không thể tiến hành theo dõi, đánh giá một cách toàn diện, đầy đủ và cụ thể về các lĩnh vực nêu trên.
Theo Thông tư 03, căn cứ tình hình cụ thể của mỗi địa phương, UBND cấp tỉnh có cách thức hướng dẫn, tổ chức thực hiện một cách linh hoạt và phù hợp. Có điều, hầu hết các địa phương chỉ thực hiện việc phổ biến, quán triệt nội dung Thông tư 03 mà không ban hành văn bản hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ này. Một số địa phương như Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng, Hải Phòng, Nghệ An, Hưng Yên… chỉ có Công văn của UBND cấp tỉnh dưới dạng đôn đốc thực hiện. Bởi thế, việc triển khai công tác theo dõi THPL của các cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp tỉnh và UBND cấp huyện chưa được tiến hành kịp thời và chưa có định hướng cụ thể. Kế thừa Nghị đinh 24/2009/NĐ-CP về trách nhiệm theo dõi, đánh giá việc thi hành VBQPPL, Thông tư 03 yêu cầu phải có nội dung đánh giá về mức độ tuân thủ pháp luật của cơ quan, tổ chức, cá nhân. Tuy nhiên, mức độ tuân thủ pháp luật là một nội dung rất chung chung, khó xác định và không có định lượng rõ ràng. Để đánh giá chính xác mức độ tuân thủ hay không tuân thủ VBQPPL cần phải dựa vào các tiêu chí đánh giá – vốn được coi là “sản phẩm đầu ra” quan trọng của Đề án. Vậy mà, đến thời điểm hiện tại, các Bộ ngành vẫn đang “bí” trong việc đưa ra được các tiêu chí. “Vì vậy, việc đánh giá của các Bộ ngành, địa phương về nội dụng này chủ yếu là những nhận định chủ quan, tính thuyết phục không cao”, ông Long cho biết.
Tương tự, đối với nội dung đánh giá về hiệu của công tác tuyên truyền phổ biến pháp luật, báo cáo của các Bộ, ngành, địa phương phần lớn nói về hình thức, số lượng các cơ quan, đối tượng được phổ biến pháp luật, chưa có thông tin đánh giá về hiệu quả của công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật theo yêu cầu của Thông tư 03.
3. Báo Hà Nội mới có bài Không thể… thích thì mua bảo hiểm. Bài báo phản ánh: Theo quy định của Luật Luật sư, một trong những nghĩa vụ của tổ chức hành nghề luật sư là phải mua bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp. Thực hiện điều này không chỉ bảo đảm an toàn cho hoạt động của luật sư mà còn là vì quyền lợi cho khách hàng nếu chẳng may có rủi ro xảy ra.
Qua đợt cao điểm tập trung kiểm tra các tổ chức hành nghề luật sư trên địa bàn TP Hà Nội, Sở Tư pháp phát hiện khá nhiều đơn vị không mua bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp cho các thành viên trong cơ quan mình. Riêng những tổ chức có yếu tố nước ngoài đặt trụ sở tại Thủ đô, việc mua bảo hiểm nghề nghiệp khá phổ biến. Đây được coi là cách cạnh tranh giữa các văn phòng luật sư. Tuy nhiên, không ít luật sư "made in Việt Nam" lại cho rằng, trong tranh tụng, việc khách hàng thắng kiện hay không không chỉ phụ thuộc vào trình độ luật sư, mà còn vào các cơ quan pháp luật. Nếu có thiệt hại thì luật sư và khách hàng đưa nhau ra tòa, chẳng cần phải tham gia bảo hiểm.
Từ câu chuyện bảo hiểm của luật sư lại liên tưởng đến chuyện mua bảo hiểm cho công chứng viên. Trước đây khi Luật Công chứng mới ra đời và có hiệu lực, tình trạng không mua bảo hiểm cũng diễn ra tương tự. Thế rồi qua thời gian, ý thức được công việc này tiềm ẩn nhiều rủi ro, một vài tổ chức hành nghề đã tiên phong mua bảo hiểm cho công chứng viên với giá trị bảo hiểm lên tới nhiều tỷ đồng. Có bảo hiểm, công chứng viên yên tâm hơn khi hành nghề mà khách hàng thì cũng không lo "nắm kẻ trọc đầu". Đến nay, tổ chức nào không mua mới bị coi là lỗi thời, là lạc nhịp.
Vấn đề là ở chỗ, dù cả Luật Luật sư, Luật Công chứng đều quy định nghĩa vụ mua bảo hiểm nghề nghiệp nhưng lại không có chế tài nào xử lý đối với các trường hợp không mua. Do vậy, việc mua bảo hiểm phụ thuộc vào ý thức của các tổ chức hành nghề. Trong khi "chờ" pháp luật có chế tài thì nên chăng chính khách hàng cần sáng suốt lựa chọn các đơn vị hành nghề uy tín, chấp hành đúng quy định. Bởi thực tế cho thấy, luật sư, tư vấn nếu xảy ra thiệt hại thì hậu quả rất khó lường. Ví như, có thể khiến nhà đầu tư bỏ cả triệu USD vào một lĩnh vực bị Nhà nước hạn chế hoặc làm quá thời hiệu khởi kiện vụ tranh chấp có giá trị hàng chục tỷ đồng, có thể làm phá sản cả một doanh nghiệp...