Điểm tin báo chí sáng ngày 29 tháng 01 năm 2011

29/01/2011
Trong buổi sáng ngày 29/01/2011, một số báo chí đã có bài phản ánh những sự kiện nổi bật của đất nước và những vấn đề liên quan đến công tác tư pháp như sau:
I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG SỰ KIỆN NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC:
1. Báo Sài Gòn giải phóng phản ánh: Tổ công tác thi hành Luật Doanh nghiệp và Luật Đầu tư vừa hoàn thành bản báo cáo đặc biệt về nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp tư nhân với tên gọi “Vươn tới tầm cao mới”.
Theo các tác giả báo cáo này, trong 10 năm qua, sự phát triển của khu vực kinh tế tư nhân chủ yếu tập trung vào tăng trưởng về mặt số lượng đăng ký thành lập doanh nghiệp mới. Chỉ tính riêng số lượng doanh nghiệp thành lập mới trong 3 năm từ 2000-2002 cộng lại đã vượt qua tổng số lượng doanh nghiệp đăng ký hoạt động trong 10 năm trước đó. Một hệ số quan trọng được các nhà nghiên cứu quan tâm là ICOR (số đơn vị đầu tư tính theo phần trăm GDP để tạo ra một đơn vị tăng trưởng GDP). Hệ số này cho thấy khu vực tư nhân đang có hiệu quả đầu tư cao nhất. Cụ thể, năm 2001, để tạo ra 1 đơn vị giá trị GDP, doanh nghiệp tư nhân cần 2,63 đơn vị đầu tư; trong khi doanh nghiệp Nhà nước cần tới 7,42 đơn vị và đầu tư nước ngoài cần 6,29 đơn vị. Năm 2007, hệ số ICOR của khu vực tư nhân tăng lên 3,74, nhưng vẫn thấp hơn nhiều so với 8,28 và 4,99 lần lượt của doanh nghiệp nhà nước và đầu tư nước ngoài. Nếu tính chỉ số doanh thu/tổng tài sản và lợi nhuận trên tài sản, khu vực tư nhân luôn tạo ra nhiều doanh thu hơn với cùng một giá trị tài sản. Cụ thể, với doanh nghiệp tư nhân, 1 tỷ đồng tài sản tạo ra được 1,18 tỷ đồng doanh thu, doanh nghiệp Nhà nước chỉ tạo ra được 0,80 tỷ đồng và khối đầu tư nước ngoài tạo ra 0,89 tỷ đồng. Nhưng nếu chỉ dừng ở những con số này thì hình dung về khu vực kinh tế tư nhân chưa chính xác. Theo thống kê, các chỉ số liên quan đến lợi nhuận của khu vực tư nhân kém hơn nhiều so với hai khu vực còn lại. Tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu của khu vực tư nhân vào năm 2008 chỉ đạt 3,7%, thấp hơn rất nhiều so với mức lãi suất ngân hàng…
Bản báo cáo cũng thừa nhận, nhiều chính sách đầu tư và hỗ trợ của nhà nước chưa đến được với khối tư nhân. Trong khi được đầu tư rất lớn (theo kế hoạch năm 2011, vốn ngân sách rót cho 5 tập đoàn, tổng công ty 91 khoảng 5.180 tỷ đồng, tăng thêm 235 tỷ đồng so với kế hoạch năm 2010), mức độ “liên kết, lan tỏa” của khu vực doanh nghiệp Nhà nước đối với doanh nghiệp tư nhân không được như mong đợi. Theo điều tra năm 2009 của VCCI, chỉ có 15% doanh nghiệp tư nhân có quan hệ hợp tác, làm ăn với các doanh nghiệp Nhà nước. Ngay cả các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) - vốn được hưởng khá nhiều ưu đãi trong một thời gian dài - cũng không giúp hỗ trợ khối doanh nghiệp tư nhân phát triển được là bao. Chỉ có chưa tới 7% doanh nghiệp tư nhân Việt Nam có quan hệ làm ăn với các doanh nghiệp FDI (theo kết quả điều tra gần 10.000 doanh nghiệp tư nhân ở Việt Nam). Để thực sự vươn đến tầm cao mới một cách bền vững, bên cạnh nỗ lực tự thân của khối doanh nghiệp tư nhân, rõ ràng hệ thống chính sách cũng như giải pháp thực thi của các cơ quan nhà nước cần có sự điều chỉnh nhất định.
2. Báo Sài Gòn tiếp thị phản ánh: Thời gian gần đây, báo chí trong nước lẫn nước ngoài đồng loạt đưa tin: Trung Quốc đang triển khai xây dựng hệ thống đường sắt xuyên Á của mình, trong đó sẽ có hai tuyến đường sắt cao tốc xuyên qua địa phận Việt Nam. Điều này khiến nhiều người hồ nghi, phải chăng hai tuyến này sẽ do Trung Quốc xây dựng “giúp” Việt Nam?
Ngày 27.1, trao đổi với Sài Gòn Tiếp Thị, một lãnh đạo cục Đường sắt Việt Nam (bộ Giao thông vận tải) cho biết, đúng là có chuyện sẽ khởi công hai tuyến đường sắt nói trên, nhưng không phải do Trung Quốc bỏ tiền làm cho ta mà tự phía Việt Nam phải bỏ tiền ra xây dựng. Đó là hai tuyến từ TP.HCM – Lộc Ninh và tuyến Vũng Áng – Mụ Giạ (Hà Tĩnh).Tuy nhiên, cục Đường sắt Việt Nam khẳng định, đến nay cả hai dự án này chưa có quyết định đầu tư nên chưa biết khi nào sẽ triển khai và hoàn thành.
Cũng liên quan đến tuyến đường sắt xuyên Á, được biết, Chính phủ Việt Nam cũng đang giúp Chính phủ Lào nghiên cứu lập dự án xây dựng tuyến đường sắt Thà Khẹt (Lào) đến Mụ Giạ (Việt Nam) sau đó kết nối với đường sắt quốc gia từ Tân Ấp – Vũng Áng.
Một vấn đề khác được dư luận quan tâm nữa là, cả hai tuyến này đều được xây dựng với khổ 1m theo tiêu chuẩn của đường sắt Trung Quốc, với vận tốc tàu lưu thông khoảng 100 – 120km/h, như vậy có được gọi là đường sắt cao tốc? Vẫn theo lãnh đạo nói trên, tốc độ tuỳ định nghĩa từng nước, có nước tốc độ 100km/h cũng gọi cao tốc. “Cái đó không hoàn toàn mang tính quốc tế, mà mỗi quốc gia có khái niệm khác nhau. Nhưng như ở Việt Nam mình thì phải 300km/h mới gọi là đường sắt cao tốc”, vị này cho hay.
3. Báo Tuổi trẻ có bài Đưa 600 trí thức trẻ về làm phó chủ tịch xã nghèo. Bài báo phản ánh: Thủ tướng Chính phủ vừa có quyết định phê duyệt dự án thí điểm tuyển chọn 600 trí thức trẻ ưu tú có trình độ đại học để bố trí làm phó chủ tịch UBND xã thuộc 62 huyện nghèo.
Đây là một dự án lớn, với tổng kinh phí gần 200 tỉ đồng, được triển khai thực hiện từ nay đến hết năm 2020 (do Bộ Nội vụ chủ trì), nhằm tăng cường nguồn nhân lực có trình độ, tạo nguồn cán bộ trẻ bổ sung cho cấp ủy, chính quyền 600/894 xã. Các trí thức trẻ này phải  có phẩm chất đạo đức, sức khỏe, tình nguyện đến làm việc tại các xã nghèo. Nếu được tuyển chọn, thời gian làm việc tại các địa phương này ít nhất năm năm. Sau khi kết thúc dự án, nếu những người này có nhu cầu tiếp tục làm việc trong hệ thống chính trị thì sẽ được xem xét, đào tạo và sử dụng.
II- NHỮNG THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP:
1. Báo Lao động có bài Sở hữu chung cư có thời hạn: Một quyết định cần cân nhắc. Bài báo phản ánh: Đề xuất mới nhất của Bộ Xây dựng về việc người dân chỉ được sở hữu nhà chung cư có thời hạn, khi hết hạn định sẽ phải trả lại nhà. Dự kiến đề xuất này sẽ được đưa vào Luật Nhà ở sửa đổi trong năm 2012. Thế nhưng đề xuất này đang gây tranh cãi rất lớn trên nhiều diễn đàn. Đa phần các doanh nghiệp và người dân đều cho rằng, đây là một đề xuất gây sốc và nếu không thận trọng thì lợi bất cập hại. Sau đây là một vài ý kiến đáng chú ý từ các chủ đầu tư - nhà phân phối, nhà quản lý và người dân.  
Ông Nguyễn Quốc Khánh - TGĐ CTCP đầu tư và phân phối DTJ - Sàn BĐS DTJ Hà Nội: Sẽ làm được nếu có chính sách đồng bộ
Đúng là ở nước ngoài hầu hết các chung cư đều có thời hạn sử dụng 50 năm. Sau khoảng thời gian đấy, các công trình phần nhiều xuống cấp, cũ nát, gây mất an toàn và làm xấu bộ mặt đô thị. Tuy nhiên, ở Việt Nam, với tập quán sở hữu lâu dài, nếu quy định thời hạn sử dụng chung cư chỉ 50 năm thì người có nhu cầu sẽ không còn nhiều, trừ khi giá bán phải rất rẻ, trong khi thực tế hiện nay điều đó khó xảy ra, vì các chủ đầu tư để xin được đất đầu tư một dự án nhà chung cư đang phải bỏ ra chi phí rất lớn, giá thành cao. Tôi cho rằng, Bộ Xây dựng muốn đề xuất này có thể đi vào cuộc sống thì cần phải có các quy định đồng bộ, tạo điều kiện thông thoáng cho chủ đầu tư, từ khâu cho doanh nghiệp thuê đất, GPMB, đến các khâu thực hiện dự án làm sao một dự án có thời gian hoàn thành ngắn, khả năng hoàn vốn nhanh, có thế mới khuyến khích được cả chủ đầu tư và người dân quan tâm đến phân khúc này khi quy định thời hạn sử dụng chung cư có hiệu lực. Lúc đó ví dụ giá chung cư sở hữu vĩnh viễn 30 triệu đồng/m2; giá chung cư sở hữu 50 năm giá chỉ 15 triệu đồng/m2 thôi. Mọi người sẽ tuỳ vào túi tiền và nhu cầu để lựa chọn. Còn nếu không có chính sách đồng bộ thì sẽ dẫn đến tình trạng chung cư cũ nhưng thuộc loại sở hữu vĩnh viễn thì lên giá, còn loại xây mới thì không ai mua.
Bên cạnh đó, theo luật quy định không hồi tố những công trình đã làm trước đây. Vậy với các chung cư đã giao rồi thì xử lý như thế nào? Hiện nay một số chính sách ban hành liên quan đến lĩnh vực xây dựng không quan tâm đến tính kế thừa, người làm sau không quan tâm đến người làm trước. Khi gặp vấn đề mới phải xử lý như thế nào, đó là một bất cập. Tôi cũng không cho rằng đây là giải pháp tốt để hạ nhiệt nhà chung cư, vì vấn đề mấu chốt là giải quyết được nhà ở cho người dân, tạo điều kiện cho họ an cư lạc nghiệp, trong khi quy định này nếu xử lý không khéo, có khi lại là cơ hội để giá đất nền bị đẩy lên vì tâm lý người dân vẫn muốn có quyền sở hữu nhà đất.  
Ông Đào Chung Chính – Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Quản lý đất đai, Bộ TNMT: Đề xuất này áp dụng ở Việt Nam khó khả thi
Bộ TNMT đã nhận được văn bản của Bộ Xây dựng, đề nghị nghiên cứu việc quy định đất xây nhà chung cư cũng có thời hạn để phù hợp với đề xuất sở hữu nhà chung cư có thời hạn. Mặc dù, đề xuất này đã áp dụng ở nhiều quốc gia trên thế giới, tuy nhiên theo tôi nếu áp dụng ở Việt Nam là không khả thi. Nếu bán nhà sở hữu có thời hạn thì không ai mua. Nếu đề xuất này được thực hiện thì 50 năm sau, nó cũng lại giống như tình trạng nhà của Nhà nước đã cho thuê trong thời gian qua. Nhà của Nhà nước nhưng Nhà nước cũng không thu hồi lại được để xây mới, nói gì đến nhà đã bán cho người dân, dù là bán có thời hạn.
Bà Nguyễn Quỳnh Hoa - tổ 91 Yên Hoà - Cầu Giấy - Hà Nội: Người dân sẽ đi đâu, về đâu khi nhà chung cư sở hữu có thời hạn?
Đề xuất sở hữu chung cư có thời hạn của Bộ Xây dựng, theo tôi, phải căn cứ vào mong muốn của người dân. Thực tế không phải ai cũng có điều kiện để mua một căn nhà, vì thế khi mua được nhà thường luôn mong muốn nó sẽ thuộc sở hữu của mình vĩnh viễn, để lại cho con cháu sau này. Sẽ ra sao nếu tích cóp bao năm mới mua được một căn nhà, để 50 năm sau cả gia đình lại không biết mình sẽ đi đâu, về đâu.
Thêm vào đó, đề xuất của Bộ Xây dựng nhằm tạo điều kiện thuận tiện cho việc nâng cấp, cải tạo lại nhà chung cư cũ, góp phần làm giảm giá nhà đất tôi cho rằng cũng không hẳn như vậy. Nhà B6 Giảng Võ đã được cấp sổ đỏ cho dân rồi, nhưng cũ nát, vẫn được chính quyền thành phố ra tay tìm chủ đầu tư xây dựng mới lại đấy thôi. Việc giá các căn hộ chung cư quá cao là do nạn đầu cơ. Mà nạn này còn tồn tại là do cơ chế chính sách quản lý chưa tốt, chứ chưa hẳn đưa nhà chung cư vào sử dụng có thời hạn đã kiềm chế được tình trạng này.
2. Báo Pháp luật Việt Nam có bài Trách nhiệm phối hợp trong trợ giúp pháp lý bị xem nhẹ. Bài báo phản ánh: Thực hiện Thông tư liên tịch số 10/2007/TTLT-BTP-BCA-BQP-BTC-VKSNDTC-TANDTC (TTLT 10), công tác phối hợp về trợ giúp pháp lý (TGPL) trong hoạt động tố tụng đã đạt được nhiều kết quả có ý nghĩa thiết thực. Tuy nhiên, vẫn có một số cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng chưa thực hiện đầy đủ trách nhiệm theo TTLT 10.
Trong phạm vi trách nhiệm được giao, hầu hết các Trung tâm TGPL trong toàn quốc đã cung cấp và phối hợp với các cơ quan tiến hành tố tụng đặt Bảng thông tin về TGPL tại các cơ quan tiến hành tố tụng, Trại tạm giam, Nhà tạm giữ và các cơ quan tiến hành tố tụng trong quân đội, đồn biên phòng; cung cấp mẫu đơn, giấy tờ có liên quan đến TGPL cho người tiến hành tố tụng để kịp thời cung cấp cho người được TGPL; thông báo danh sách Trợ giúp viên pháp lý, Luật sư cộng tác viên (tên, địa chỉ, số điện thoại liên hệ). Đồng thời, các Trung tâm cũng tăng cường công tác thông tin, truyền thông pháp luật về TGPL đến với nhân dân; kiểm tra diện người được TGPL, tiến hành cử người tham gia tố tụng, kiểm tra, giám sát, đánh giá chất lượng và nghiệm thu vụ việc TGPL đã hoàn thành, thực hiện việc chi trả thù lao cho Luật sư cộng tác viên cũng như phụ cấp vụ việc cho Trợ giúp viên pháp lý.
Phần lớn các cơ quan điều tra, Viện kiểm sát nhân dân, Toà án nhân dân các cấp ở địa phương, Trại tạm giam, Nhà tạm giữ đã thực hiện tốt trách nhiệm được quy định trong TTLT 10 và Quy chế hoạt động của Hội đồng phối hợp liên ngành. Một số cơ quan tiến hành tố tụng đã rất tích cực, chủ động trong việc thực hiện các nhiệm vụ này, như ngành Toà án TP.HCM đã biên soạn biểu mẫu “Biên bản giải thích và hướng dẫn tiếp cận thông tin về quyền được TGPL” để phổ biến cho các Toà chuyên trách của Thành phố. Báo cáo của các địa phương cho thấy, trong 3 năm triển khai TTLT 10 đã có hơn 46,5 nghìn Bảng thông tin, Hộp tin về TGPL được đặt tại các trụ sở tiếp công dân của các cơ quan tiến hành tố tụng và các cơ quan có liên quan để tạo điều kiện cho người được TGPL tiếp cận.
Tuy nhiên, theo Cục TGPL đánh giá, việc cung cấp Bảng thông tin, Hộp tin, tờ gấp pháp luật, danh sách và địa chỉ của Trợ giúp viên pháp lý, Luật sư cộng tác viên và đơn yêu cầu TGPL, Tờ gấp pháp luật… chưa thật đầy đủ và kịp thời. Một số địa phương chưa cung cấp đầy đủ Bảng thông tin và Hộp tin TGPL, dẫn đến nhiều cơ quan tiến hành tố tụng ở địa phương chưa có Bảng thông tin, Hộp tin TGPL. Một số địa phương in nội dung của các Bảng thông tin chưa khái quát hết được các nội dung cơ bản về người được TGPL, quyền và nghĩa vụ của người được TGPL, trình tự, thủ tục TGPL... Nhiều cơ quan, Bảng thông tin đặt ở những vị trí chưa thật thuận lợi cho việc tiếp cận của người dân. Phần lớn, người bị tạm giam tại Trại tạm giam, Nhà tạm giữ không đọc được Bảng thông tin do bị giam trong các Trại tạm giam, Nhà tạm giữ.
Không những thế, một số cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng chưa thực hiện đầy đủ trách nhiệm theo TTLT 10. Đã có trường hợp việc cấp giấy chứng nhận tham gia tố tụng, bản sao bản án, quyết định tố tụng còn chậm, thậm chí không cấp bản án, quyết định tố tụng, không ghi tên người bào chữa do Trung tâm TGPL Nhà nước cử trong bản án. Một số cơ quan tiến hành tố tụng cấp huyện chưa tạo điều kiện để đặt Bảng thông tin và Hộp tin TGPL. Có nơi cơ quan tiến hành tố tụng yêu cầu người thực hiện TGPL cung cấp những giấy tờ, tài liệu pháp luật không quy định. Việc giải thích về quyền được hưởng TGPL cho người thuộc diện được TGPL cũng như việc giới thiệu hướng dẫn họ đến với các tổ chức thực hiện TGPL còn hạn chế, có nơi chỉ giới thiệu người chưa thành niên phạm tội đến Trung tâm TGPL, người nghèo, đối tượng chính sách, đối tượng liên quan đến các vụ việc dân sự, hành chính... chưa được các cơ quan tố tụng quan tâm, giới thiệu.