I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG VẤN ĐỀ NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC
1. Báo Nhân dân đưa tin: Sáng 7-12, tại Hà Nội, Ban tổ chức Hội nghị toàn quốc tổng kết bốn năm thực hiện Cuộc vận động "Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh" đã tổ chức họp báo thông tin về các công việc chuẩn bị cho Hội nghị. Ðồng chí Lê Doãn Hợp, Ủy viên T.Ư Ðảng, Bộ trưởng Thông tin và Truyền thông chủ trì buổi họp báo.
Hội nghị toàn quốc tổng kết bốn năm thực hiện Cuộc vận động sẽ diễn ra tại Hà Nội vào ngày 12-12-2010. Trước đó, ngày 11-12, các đại biểu về dự Hội nghị sẽ vào Lăng viếng Chủ tịch Hồ Chí Minh, thăm Bảo tàng Hà Nội và Khu Di tích Hoàng Thành - Thăng Long.
Báo cũng đưa tin: Theo Ban Chỉ đạo PCLB T.Ư, đợt mưa lũ từ ngày 4-12 đến nay tại các tỉnh Nam Trung Bộ đã làm chết ba người của tỉnh Khánh Hòa. Mưa lũ cũng làm nhiều đoạn đường sắt ngập tràn trên đỉnh ray từ hơn 0,2 đến 0,4 m và xói trôi nền đường, nền đá gây ách tắc giao thông. Về đường bộ, tại Khánh Hòa, một số tuyến đường giao thông trên địa bàn các xã của TP Nha Trang bị ngập. Tại Quảng Nam, một số đoạn tuyến đường Hồ Chí Minh từ Nam Trà My đi Kon Tum và Bắc Trà My bị sạt lở gây ách tắc giao thông. Hiện Ban Chỉ huy PCLB tỉnh Quảng Nam đang đi kiểm tra, chỉ đạo việc sửa chữa, thông xe.
UBND tỉnh Quảng Ngãi đã chỉ đạo huyện Ba Tơ tổ chức di dời khẩn cấp 32 hộ dân ra khỏi vùng trượt nứt núi tại thôn Làng Mâm, xã Ba Bích giữa tháng 11 vừa qua đến nơi ở tạm thời để bảo đảm an toàn tính mạng và tài sản của nhân dân. Hiện nay huyện Ba Tơ đang khẩn trương lựa chọn địa điểm nhằm xây dựng nhà ở ổn định cuộc sống lâu dài cho bà con dân tộc Hrê, hoàn thành trước mùa mưa lũ năm 2011.
Do ảnh hưởng của không khí lạnh tăng cường, tỉnh Phú Yên tiếp tục có mưa vừa đến mưa to ở nhiều nơi. Hiện hai hồ thủy điện sông Hinh và sông Ba Hạ vẫn xả lũ với tổng lưu lượng là 800 m3/giây. Còn Thủy điện Krông H'Năng vừa ngừng xả lũ sáng 5-12. UBND tỉnh đã chỉ đạo các huyện ven biển tổ chức neo đậu tàu thuyền chắc chắn, chống bừa neo, trôi dạt; các đơn vị quản lý hồ chứa theo dõi chặt chẽ diễn biến mực nước các hồ chứa để phối hợp vận hành điều tiết, bảo đảm an toàn công trình và hạn chế mức độ ngập lụt hạ du; có kế hoạch sẵn sàng di dời, sơ tán người và thiết bị, vật tư đến nơi an toàn; bố trí lực lượng ở vùng ngập sâu, nước chảy xiết để bảo vệ dân cư...
Sáng 6-12, các lực lượng chức năng đã tìm thấy thi thể Trung tá Nguyễn Cảnh, 42 tuổi, Trưởng Công an phường Cam Phúc Nam, thị xã Cam Ranh (Khánh Hòa) bị mất tích khi đang khai thông miệng cống cho nước lũ thoát. Trước đó, từ ngày 4 đến sáng 6-12, trên địa bàn tỉnh có mưa to, kết hợp việc xả lũ ở các hồ đã gây ngập lụt cục bộ ở nhiều nơi. Ngoài trường hợp tử vong trên, còn hai nạn nhân nữa chết do bị nước cuốn trôi và sập tường nhà.
Do hồ thủy điện Ða Nhim xả lũ, khoảng 30 ha hoa màu ở các xã Lạc Xuân, Lạc Lâm, thị trấn Thạnh Mỹ và xã Ka Ðô, huyện Ðơn Dương (Lâm Ðồng) gieo trồng phục vụ Tết Nguyên đán bị nước lũ cuốn trôi. Theo UBND huyện Ðơn Dương, nước sông Ða Nhim đang đổ về ngày càng mạnh. Huyện đã chỉ đạo các đơn vị liên quan phối hợp với người dân, phòng, chống ngập lụt, nhằm hạn chế tới mức tối đa thiệt hại do nước lũ gây ra. Trước đó, vào đầu tháng 11, hồ thủy điện Ða Nhim cũng tiến hành xả lũ gây thiệt hại hơn 24 tỷ đồng cho hai huyện Ðơn Dương và Ðức Trọng.
Năm 2010, tỉnh Tiền Giang đầu tư gần 13,4 tỷ đồng kiên cố hóa 37 đập ngăn lũ, bảo vệ vùng chuyên canh cây ăn quả đặc sản tại các huyện đầu nguồn Cai Lậy, Cái Bè, Châu Thành và Tân Phước. Ðến nay, toàn vùng đã kiên cố hóa được 893 cống đập, hiện còn 453 cống đập cần được kiên cố hóa trong các năm tới. Ngoài ra, để ngăn chặn triều cường, bảo vệ hoa màu, tỉnh cũng đầu tư 2,5 tỷ đồng đắp bảy đập thép phục vụ 13 nghìn ha đất trồng chuyên canh cây ăn quả ở huyện Cai Lậy.
Hiện nay, triều cường trên địa bàn TP Hồ Chí Minh tiếp tục dâng cao khiến nhiều khu vực bị ngập nặng. Tại quận Bình Thạnh, nước đã tràn vào nhiều nhà trên đường Xô Viết Nghệ Tĩnh, Ngô Tất Tố, Ung Văn Khiêm..., có nơi gần 0,5 m. Theo Ðài Khí tượng Thủy văn Khu vực Nam Bộ, đợt triều cường này sẽ kéo dài đến hết ngày 10-12. Ngày 7-12, tại trạm Phú An, triều cường sẽ đạt đỉnh 1,46 m; những ngày tiếp theo, đỉnh triều sẽ hơn 1,34 m. Tại trạm Nhà Bè, từ ngày 7 đến 10-12, đỉnh triều cũng trên 1,33 m.
2. Báo Dân trí đưa tin: Theo Hiệp hội chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), ngoài cá tra, thêm hai sản phẩm xuất xứ từ vùng nhiệt đới, trong đó có Việt Nam, là tôm và cá rô phi cũng bị Quỹ Quốc tế bảo vệ thiên nhiên (WWF) đưa vào danh sách đỏ trong cẩm nang tiêu dùng thủy sản của tổ chức này tại châu Âu. Cá rô phi nằm trong sách đỏ ở Bỉ, tôm trong sách đỏ ở Đức. Điều này đồng nghĩa với việc WWF khuyến cáo người tiêu dùng châu Âu không nên dùng các sản phẩm trên.
Giới chuyên gia thủy sản Việt Nam cho hay: Phải chăng mục đích của WWF khi đưa các sản phẩm thủy sản có xuất xứ từ vùng nhiệt đới vào danh sách đỏ nhằm tạo sức ép để hướng những người nuôi và chế biến thủy sản chuyển sang sử dụng tiêu chuẩn mà họ xây dựng và chuẩn bị đưa ra thị trường. Đó là tiêu chuẩn của ASC (Hội đồng quản lý nuôi trồng thủy sản), một tổ chức độc lập, phi lợi nhuận do WWF và IDH (Tổ chức Sáng kiến thương mại bền vững Hà Lan) thành lập năm 2009.
Theo VASEP, trong cẩm nang hướng dẫn của WWF tại Đan Mạch nói rằng: “Chừng nào ASC chưa xuất hiện trên thị trường, thì bạn vẫn không biết là cá tra được nuôi bền vững”. Vì vậy, WWF khuyến nghị người tiêu dùng nên tìm một loài thủy sản khác thay thế.
Trong cẩm nang hướng dẫn tiêu dùng thủy sản của WWF tại Đức được đăng tải trên trạng www.wwf.de, cá tra Việt Nam dù đạt chứng nhận Global GAP vẫn bị xếp vào danh sách vàng, nghĩa là “có lý do để lo lắng vì có thể loài hải sản này bị đánh bắt quá nhiều, gây tuyệt chủng, gây hại môi trường sống và đa dạng sinh học”.
Cũng trong Cẩm nang Hướng dẫn tiêu dùng thủy sản tại một số nước thuộc Cộng đồng Châu Âu do Quỹ Động vật Hoang dã Thế giới (WWF) phổ biến cho người tiêu dùng nhằm hướng dẫn người tiêu dùng các quốc gia châu Âu trong việc sử dụng thủy sản, có đề cập đến sự kiện cá tra ghi nhãn Hội đồng Quản lý Nuôi trồng thuỷ sản (ASC) trên thị trường - dự kiến sẽ được tung ra thị trường vào năm 2011.
Liên quan đến vấn đề này, Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh đưa tin: Chiều 7-12, Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) đã tổ chức họp báo xung quanh việc Quỹ Quốc tế về Bảo vệ thiên nhiên (WWF) tại Đức, Áo, Thụy Sĩ, Bỉ, Na Uy và Đan Mạch đưa cá tra vào danh sách đỏ trong Cẩm nang hướng dẫn tiêu dùng thủy sản.
Tại buổi họp báo, ông Nguyễn Hữu Dũng, Phó Chủ tịch VASEP, cho biết đây không phải là tài liệu chính thức của WWF. Nó hoàn toàn không có tính pháp lý, chỉ là tài liệu tham khảo, hướng dẫn việc tiêu dùng thủy sản theo hướng phát triển bền vững.
Theo ông Dũng, WWF Việt Nam cho biết rằng việc đưa cá tra vào danh sách đỏ không phải do tổ chức toàn cầu của WWF mà chỉ là thành viên của WWF tại một số nước châu Âu. Phần lớn hoạt động của thành viên trong WWF là độc lập, thậm chí không thông báo với nhau.
Cũng theo ông Dũng, một số tổ chức của WWF tại sáu nước châu Âu đã liên hệ với nhau và thuê một công ty tư vấn độc lập để đánh giá và đưa ra tiêu chí mới của WWF về phát triển bền vững. Tuy nhiên, cũng là cá tra Việt Nam nhưng sáu nước châu Âu này lại có những đánh giá khác nhau. Nước này thì xếp vào danh sách đỏ, nước khác thì đưa vào danh sách xanh, danh sách da cam… tùy thuộc vào nhà cung cấp. Kiểu xếp loại này không minh bạch.
Theo ông Dũng, khi nhận được thông tin cá tra bị đưa vào danh sách đỏ, hai tập đoàn lớn của Anh đã lên tiếng phản đối việc này của WWF. Họ cho đó là việc làm “hàm hồ và không có cơ sở”.
Tại cuộc họp báo, VASEP cho biết hiệp hội này sẽ đề nghị WWF toàn cầu phải yêu cầu thành viên của họ tại một số nước châu Âu khẩn trương xem lại việc đánh giá, công khai bộ tiêu chí mà họ đưa cá tra vào danh sách đỏ. “Chúng tôi cũng mời và tạo mọi điều kiện để chuyên gia của WWF và các nhà khoa học đến Việt Nam để tiếp cận với thực tế, đánh giá đúng đắn về cá tra Việt Nam. VASEP sẽ tiếp xúc với chủ tịch, tổng thư ký toàn cầu của WWF và tổ chức ở sáu nước châu Âu để làm rõ việc này” - ông Dũng nói.
Ở xã hội phát triển như EU và Mỹ, người tiêu dùng thường dựa vào cẩm nang tiêu dùng của các tổ chức được coi là thân thiện với môi trường. Theo ông Dũng, sáu nước thuê một công ty tư vấn độc lập chưa đến Việt Nam thực nghiệm mà dựa vào những thông tin không có căn cứ để xếp cá tra vào danh sách đỏ.
Ca tra nuôi có vị trí kinh tế và sinh thái rất đặc biệt. So với một số loài cá nuôi khác, cá tra ăn hỗn hợp và tiêu thụ ít đạm động vật. Việc phát triển nuôi cá tra phù hợp với các tiêu chí của WWF về bảo vệ nguồn lợi tự nhiên. Từ đầu năm 2010, hàng loạt DN Việt Nam được công nhận tiêu chuẩn GlobalGAP sau hơn một năm áp dụng. Đây không chỉ gồm khâu nuôi mà cả về con giống, thức ăn, chế biến, bảo vệ môi trường, đối xử nhân đạo với vật nuôi… Đạt được GlobalGAP rất khó nhưng hiện có 20 DN cá tra Việt Nam đã đạt chuẩn. Hàng chục DN khác cũng đang thực hiện GlobalGAP để được công nhận tiêu chuẩn quốc tế. Đây là chỉ tiêu rất rõ ràng, chứng minh người nuôi và chế biến cá tra đã đạt được chuẩn mực cao nhất của thế giới về phát triển bền vững.
Ông Dũng nhấn mạnh Thủ tướng đã ban hành đề án sản xuất và tiêu thụ cá tra đến 2020. VASEP cùng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cũng đang xây dựng nghị định về cá tra. Mặt khác, Cục Quản lý chất lượng nông lâm sản và thủy sản (Nafiqad) đã kiểm tra, lấy mẫu trong nhiều năm qua và chưa phát hiện trường hợp nào gây tác hại cho môi trường. Như vậy, cả DN, người nuôi và Chính phủ đều đang tạo ra những cơ sở pháp lý cao nhất để phát triển cá tra bền vững.
3. Diễn đàn kinh tế Việt Nam đưa tin: Các chủ nợ quốc tế của Tập đoàn Công nghiệp Tàu thuỷ Việt Nam Vinashin đã tuyên bố không chính thức vào hôm qua, thứ ba, rằng họ sẽ từ chối đề xuất hoãn khoản thanh toán lần đầu tiên vào 20/12 tới.
Một nguồn tin thân cận của Credit Suisse đại diện cho liên hợp các chủ nợ cho biết: "sẽ không sẵn lòng gia hạn việc trả nợ 60 triệu đôla đầu tiên."
Nếu việc này được khẳng định một cách chính thức, sự từ chối trên nhiều khả năng sẽ tạo ra một giai đoạn "cơm không lành, canh chẳng ngọt" giữa Vinashin và các chủ nợ nước ngoài, kéo theo đó làm ảnh hưởng tiêu cực tới sự tín nhiệm của chính phủ Việt Nam và tăng chỉ số đánh giá rủi ro đầu tư của toàn bộ đất nước.
Vinashin đã phát hành trái phiếu 600 triệu đôla thông qua Credit Suisse năm 2007. Vào ngày 29 tháng 11 vừa qua, tập đoàn này đề nghị được gia hạn lần trả đầu tiên trong tổng số 10 lần trả nợ, mỗi lần cách nhau 6 tháng.
Lời đề nghị trên bị từ chối nghĩa là "Vinashin bị coi là vỡ nợ", nguồn tin cho biết. Điều này sẽ "tạo ra hệ lụy rất xấu cho khả năng vay nợ nước ngoài của Việt Nam trong nhiều năm tiếp theo."
"Đặc biệt ảnh hưởng khi chính phủ Việt Nam đang có ý định tìm kiếm các khoản vay từ thị trường quốc tế để trang trải các dự án cơ sở hạ tầng đủ loại."
Việc Vinashin vỡ nợ là khó bởi chính phủ Việt Nam đã cam kết đảm bảo các khoản nợ của Vinashin sau khi các vấn đề liên quan đến dòng tiền trong Tập đoàn và khoản nợ khổng lồ này tạo ra chuỗi scandal hồi giữa năm.
Nhưng một quan chức cấp cao của Vinashin xin giấu tên đã nói rằng các chủ nợ có rất ít sự lựa chọn ngoài việc chấp nhận việc hoãn nợ.
"Không có khoản ký quỹ nào cho khoản vay này." Quan chức trên cho biết. "Nói một cách thẳng thắn, nếu họ thực sự muốn đàm phán, họ sẽ nhận được điều gì đó, còn nếu không, họ sẽ không nhận được gì cả."
Liên hợp các chủ nợ sẽ trả lời chính thức vào hôm nay, thứ 4.
Cho dù quyết định có thế nào, các quan chức nước ngoài tại Việt Nam đều cho biết vụ Vinashin đã tác động tiêu cực tới tâm lý của giới đầu tư quốc tế.
Không chỉ Credit Suisse, các chủ nợ quốc tế bị ảnh hưởng bởi vụ việc này bao gồm Ngân hàng Standard Charter Anh Quốc, Ngân hàng Đức Ai Len PLC và Ngân hàng Quốc gia Kuwait SAK.
II- THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Dân Việt đưa tin: Ngày 5-12, Cơ quan điều tra hình sự, Viện KSND Tối cao đã có văn bản kiến nghị xử lý trách nhiệm đối với ông Nguyễn Hồng Quang – Chi cục trưởng Chi cục Thi hành án huyện Cần Giờ, TP. Hồ Chí Minh vì đã để thuộc cấp của mình lạm quyền, tham nhũng trong cơ quan.
Trước đó, Viện KSND Tối cao đã hoàn tất kết luận điều tra, đề nghị truy tố ông Phạm Hồng Hạnh – nguyên Phó chi cục trưởng Chi cục Thi hành án huyện Cần Giờ về hành vi lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ. Theo điều tra, ông Hạnh đã lấy sổ đỏ của hai người dân trên địa bàn để đi cầm cố lấy 150 triệu đồng.
2. Báo Hà Nội mới có bài Văn bản: Nhiều nhưng… vẫn thiếu. Bài báo phản ánh: Để thực thi Nghị định số 63/2010/NĐ-CP về kiểm soát TTHC , mỗi cấp phải thành lập một đơn vị kiểm soát TTHC. Tuy nhiên, Nghị định 63/2010/NĐ-CP đã có hiệu lực được hơn một tháng mà các bộ, ngành, tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương vẫn chưa thể thành lập Phòng Kiểm soát TTHC bởi vẫn chưa có thông tư hướng dẫn về chức năng, nhiệm vụ, biên chế, quản lý và sử dụng nguồn kinh phí nào cho bộ phận này. Đây cũng là lý do khiến tổ công tác thực hiện Đề án 30 của các đơn vị, địa phương vẫn phải "kiêm" nhiệm vụ thực hiện nhiệm vụ kiểm soát TTHC. Đặc biệt, thời hạn đã cận kề mà nguyên tắc "một văn bản sửa nhiều văn bản" được nêu ra trong Nghị định 63 rất khó thực hiện (theo yêu cầu, trước ngày 31-12-2010, cơ quan đã ban hành văn bản sử dụng phương pháp dùng một VBQPPL để sửa đổi, bổ sung, thay thế, hủy bỏ, bãi bỏ TTHC quy định trong nhiều VBQPPL do chính cơ quan đó ban hành). Theo các chuyên viên, đây là việc chưa có tiền lệ nên khi thực hiện, cán bộ rất lúng túng. Trong khi đó, một thủ tục thường bị chế tài bởi nhiều văn bản của các cơ quan, thậm chí liên quan đến các bộ, ngành trung ương nên một văn bản sửa nhiều văn bản là việc rất phức tạp. Sau quá trình rà soát TTHC (giai đoạn 2 Đề án 30), thành phố Hà Nội kiến nghị sửa đổi, bổ sung, thay thế, huỷ bỏ 217 TTHC thuộc thẩm quyền ban hành của UBND thành phố. Trong đó, đa phần thủ tục sửa đổi, bổ sung nằm ở các văn bản có liên quan đến bộ, ngành trung ương nên dù thành phố tích cực thực hiện thì cũng khó bảo đảm tiến độ thời gian vì đến nay các bộ, ngành trung ương vẫn chưa có hướng dẫn cụ thể. Như vậy, một việc tưởng rất đơn giản là cấp nào thì sửa văn bản thuộc thẩm quyền cấp đó ban hành nhưng rõ ràng là không thể tự mình giải quyết bởi thực tế có nhiều quyết định, văn bản do cấp này ban hành nhưng được căn cứ trên các quyết định, văn bản của cấp khác. Tương tự, với thực tế một văn bản thường có sự liên quan của nhiều cơ quan như hiện nay thì khó cả trong việc "một văn bản sửa một văn bản " chứ chưa nói đến "một sửa nhiều".
Mới đây, Cục Kiểm soát TTHC trực thuộc Văn phòng Chính phủ đã được thành lập để thực hiện kiểm soát TTHC và quản lý cơ sở dữ liệu quốc gia về TTHC trong phạm vi cả nước. Điều đó phần nào đáp ứng sự mong đợi của người dân. Song, để thực thi hiệu quả việc kiểm soát TTHC trên phạm vi tất cả các cấp, các ngành thì các cơ quan chức năng cần sớm có thông tư hướng dẫn cũng như lên kế hoạch tổ chức tập huấn cụ thể để cán bộ không bị lúng túng khi thực hiện một việc chưa có tiền lệ.
2. Báo VOV NEWS có bài Sớm gỡ “vướng” trong thực hiện chính sách kiều bào. Bài báo đưa tin: TP HCM là nơi có lượng kiều bào đông nhất so với các địa phương khác trong cả nước, với gần 2 triệu người. Trong thời gian qua, cùng với các cơ quan chức năng của TP, Hội Liên lạc về người Việt Nam ở nước ngoài TP HCM đã có nhiều hoạt động hỗ trợ kiều bào trong việc làm thủ tục nhập quốc tịch Việt Nam, tìm địa điểm kinh doanh, tư vấn về các chính sách, Luật Đất đai, thừa kế... Tuy nhiên, trong trả lời phỏng vấn VOVNews, bà Lương Bạch Vân, Chủ tịch Hội Liên lạc người Việt Nam ở nước ngoài TP HCM cho biết, vẫn còn sự chồng chéo trong quy định giữa các Luật, giữa việc ban chính sách và việc thực thi vẫn còn có khoảng cách, gây khó khăn cho kiều bào, nhất là việc thực hiện Luật Quốc tịch...
PV: Được biết, bà là một người có nhiều tâm huyết với công tác về người Việt Nam ở nước ngoài. Vậy trăn trở nhất của bà hiện nay về công tác này là gì, thưa bà?
Bà Lương Bạch Vân: Tôi hết sức tâm huyết với Nghị quyết 36 của Bộ Chính trị. Nghị quyết đã tạo điều kiện thuận lợi, đáp ứng được nguyện vọng của đa số bà con. Cùng với đó, việc ban hành Luật Quốc tịch được bà con hết sức phấn khởi, bởi đối với đa số trí thức kiều bào, việc phải đăng ký quốc tịch ở nước sở tại là một việc bất đắc dĩ. Tôi biết bà con mong đợi Luật Quốc tịch từ rất lâu rồi, cho nên khi Luật này có hiệu lực từ ngày 1/7/2009, ngay trong ngày 2/7/2009 đã có rất nhiều bà con lên Đại sứ quán nộp hồ sơ đăng ký nhập quốc tịch Việt Nam.
Tuy nhiên, cũng phải nói rằng, từ chủ trương đến thực hiện vẫn còn nhiều khó khăn. Một số kiều bào từ các nước Australia, Mỹ, Canada... đã điện thoại về Hội Liên lạc người Việt Nam ở nước ngoài TP HCM phản ánh chưa nhận được hồ sơ đăng ký nhập quốc tịch. Chúng tôi cũng cho rằng, việc ban hành Thông tư, Nghị định hướng dẫn cụ thể để thực hiện Luật còn quá chậm làm bà con còn nhiều băn khoăn.
Là những người làm cầu nối với kiều bào, mỗi khi có dịp họp với các cơ quan chức năng trong nước, chúng tôi luôn tận dụng cơ hội để phản ánh tâm tư, nguyện vọng của bà con, trong đó có vấn đề nhập quốc tịch. Khi làm tốt vấn đề này có thể coi như giải quyết xong mọi việc. Việc nhập quốc tịch Việt Nam sẽ tháo gỡ việc sở hữu nhà, theo đó sẽ tháo gỡ việc ăn ở, đi lại của bà con.
Đối với doanh nghiệp, trước đây Nghị quyết 36, đặc biệt là Luật Doanh nghiệp cho phép kiều bào gốc Việt Nam được đăng ký kinh doanh như người Việt Nam. Nhưng trong thực tế, từ 1/7/2009, khi Luật Quốc tịch có hiệu lực thì Luật Doanh nghiệp lại thay đổi. Tức là những người gốc Việt Nam theo Luật Quốc tịch lại không được đăng ký theo dạng doanh nghiệp trong nước nữa mà phải chuyển qua dạng doanh nghiệp nước ngoài. Tự nhiên, sự chưa thống nhất trong các Luật này lại làm cho mọi người hiểu rằng đây là một bước “lùi”.
PV: Thưa bà, trong thời qua, TP HCM là một địa chỉ thu hút được nhiều kiều bào, trong đó có các thế hệ thứ 2, thứ 3 đầu tư vào các lĩnh vực. Theo bà, đây có phải là một tín hiệu vui khi mà trước kia mọi người vẫn lo ngại rằng chỉ có thế hệ lớn tuổi mới gắn bó với quê hương?
Bà Lương Bạch Vân: Trong tình hình thực tế hiện nay, do cuộc khủng hoảng kinh tế nên có rất nhiều kiều bào, đặc biệt là thế hệ trẻ về đầu tư trong nước, bởi họ cho rằng châu Á là một nền kinh tế đang lên. Nhiều Việt kiều trẻ thế hệ thứ 2, thứ 3 cho rằng, thay vì đầu tư vào một nước nào đó ở châu Á, mình là người Việt Nam thì nên đầu tư về trong nước.
Ở TP HCM hiện nay có khoảng 100 kiều bào trẻ như vậy về đầu tư. Đây là đội ngũ sinh trưởng ở nước ngoài, được đào tạo bài bản, có kinh nghiệm làm việc trong các công ty đa quốc gia… nên rất năng động và thích ứng nhanh với sự phát triển. Họ về đầu tư trong nước không chỉ đóng góp vào phát triển kinh tế-xã hội của đất nước mà chính lực lượng này là cầu nối quan trọng giữa trong nước với ngoài nước, đặc biệt là với thế hệ kiều bào trẻ.
Họ về nước cũng rất quan tâm đến Luật Quốc tịch và cho rằng, việc hướng dẫn thực hiện Luật vẫn còn chậm. Chúng tôi cũng đã có kiến nghị với Nhà nước, những gì do việc thực thi chính sách của mình còn chậm thì cần phải khắc phục kịp thời, đẩy nhanh hơn nữa. Có như vậy mới thu hút được kiều bào về đầu tư trong nước, nhất là các thế hệ kiều bào thế hệ thứ 2, thứ 3.
PV: Để giúp kiều bào, trong đó có thế hệ thứ 2, thứ 3 thuận lợi hơn trong công việc kinh doanh, đầu tư ở trong nước, Hội đã có những hỗ trợ như thế nào, thưa bà?
Bà Lương Bạch Vân: Mặc dù các chính sách đối với kiều bào trong những năm gần đây tương đối tạo thuận lợi cho bà con, nhưng do một vài nơi thực hiện chưa tốt nên vẫn còn gây ra ít nhiều khó khăn đối với kiều bào. Mặt khác, nhiều kiều bào có nhu cầu về nước thăm thân, đầu tư nhưng chưa thông thạo các thủ tục cần thiết... nên Hội trong những năm qua đã cố gắng làm tốt vai trò cầu nối giữa kiều bào mới trong nước.
TP HCM là nơi có lượng kiều bào đông nhất so với các địa phương khác trong cả nước, với gần 2 triệu người. Để hỗ trợ kiều bào, chúng tôi cũng đã thành lập một hệ thống các ban liên lạc kiều bào xuyên suốt từ cấp quận, huyện tới 264 tổ liên lạc kiều bào ở cấp phường, xã.
Hội cũng đã thành lập trung tâm hỗ trợ kiều bào. Đây là đầu mối giúp họ kết nối với các cơ quan, tổ chức trong nước. Kiều bào cũng có thể đến với Trung tâm để xin tư vấn về các chính sách, Luật Đất đai, thừa kế... Đối với những trí thức trẻ kiều bào, họ có nhiều băn khoăn không biết kiến nghị ở đâu thì chính Hội Liên lạc người Việt Nam ở nước ngoài TP HCM là nơi để bày tỏ nguyện vọng của mình.
Hội đã phối hợp với Hội Luật gia để tổ chức nhiều buổi hướng dẫn, phổ biến về Nghị quyết 36 và các thủ tục, chính sách khi đầu tư về trong nước để bà con nắm rõ hơn. Hội cũng phối hợp với chính quyền, Sở Tư pháp... hỗ trợ bà con khi về nước được hưởng đầy đủ các chính sách do Nhà nước ban hành.
Nhưng hiện nay chúng tôi cũng đang rất thụ động trong việc tiếp xúc với kiều bào. Hoạt động của Hội mới dừng lại ở việc chờ kiều bào về và giải quyết cho từng nhóm nhỏ. Công tác kiều bào là một công tác dân vận đặc biệt, nên mong rằng tới đây có hỗ trợ tốt hơn của Nhà nước và các hệ thống khác để chúng tôi có thể chủ động ra nước ngoài để tuyên truyền, mời gọi những người tài giỏi về phục vụ, xây dựng đất nước.
3. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh có bài DN mua sỉ căn hộ: Chuyển nhượng không cần công chứng. Bài báo đưa tin: Đây là một nội dung trong Công văn số 77 của Bộ Xây dựng trả lời Công ty Cổ phần Đầu tư châu Á-Thái Bình Dương về vướng mắc thực hiện Nghị định số 71. Nội dung này Bộ công bố ngày 6-12.
Theo Bộ Xây dựng, trường hợp DN có chức năng kinh doanh bất động sản (BĐS) đã mua nhà của chủ đầu tư mà bán lại cho người khác thì phải bán tất cả nhà ở này qua sàn giao dịch BĐS. Việc bán này theo thủ tục không được phân chia 20% nhà ở như trường hợp góp vốn với chủ đầu tư và DN chỉ được bán các nhà này khi đã thanh toán hết tiền mua cho chủ đầu tư hoặc đã nhận bàn giao nhà.
DN được ký hợp đồng với tên gọi là “hợp đồng chuyển nhượng quyền và nghĩa vụ mua nhà ở”. Cụ thể, nếu đã thanh toán hết tiền mua nhà nhưng chưa nhận bàn giao thì sau khi hoàn thành thủ tục bán qua sàn giao dịch, DN được ký hợp đồng chuyển nhượng quyền và nghĩa vụ mua nhà ở với bên nhận chuyển nhượng. Hợp đồng này không phải công chứng nhưng phải có xác nhận của chủ đầu tư và bên chuyển nhượng quyền và nghĩa vụ phải nộp nghĩa vụ tài chính cho nhà nước. Sau khi có xác nhận của chủ đầu tư thì chủ đầu tư sẽ chấm dứt giao dịch với DN để giao dịch trực tiếp với bên nhận chuyển nhượng.
Trường hợp DN đã thanh toán hết tiền mua nhà và đã nhận bàn giao nhà thì sau khi hoàn thành thủ tục bán nhà ở qua sàn giao dịch BĐS, DN sẽ thực hiện ký hợp đồng mua bán nhà ở với người mua.
Hợp đồng này không cần phải có công chứng và xác nhận của chủ đầu tư.
4. Báo Người lao động có bài “Bật đèn xanh” bán nhà trên giấy? Bài báo phản ánh: Sau khi tiếp nhận công văn 77-10CV-ROYAL của Công ty CP Đầu tư và Phát triển địa ốc Thành phố Hoàng Gia (quận Thanh Xuân, Hà Nội) phản ánh vướng mắc về thuế thu nhập cá nhân (TNCN) đối với chuyển nhượng bất động sản, ngày 23-11, Tổng cục Thuế (Bộ Tài chính) đã có văn bản số 4772/TCT-TNCN trả lời.
Tuy nhiên, theo nhiều chuyên gia xây dựng, nội dung trong văn bản này đã “bật đèn xanh” cho phép chuyển nhượng hợp đồng góp vốn mà thực chất là hình thức “bán nhà trên giấy” từng khiến hàng ngàn khách hàng bị các đối tượng xấu lợi dụng lừa đảo.
Tổng cục Thuế trích dẫn điều 5 Thông tư 02/2010 của Bộ Tài chính hướng dẫn bổ sung Thông tư 84/2008 hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Thuế TNCN và hướng dẫn thi hành Nghị định 100/2008 quy định chi tiết một số điều của Luật Thuế TNCN.
Từ đây, Tổng cục Thuế cho rằng điều kiện để cá nhân chuyển nhượng bất động sản, chuyển nhượng hợp đồng góp vốn để có quyền mua nền nhà, mua căn hộ được áp dụng thuế suất 25% trên chênh lệch giữa giá mua và giá bán là phải có hóa đơn, chứng từ hợp lệ do cơ quan Nhà nước hoặc các tổ chức kinh tế lập chứng minh giá bán, giá mua và các chi phí có liên quan.
Do đó, “trường hợp cá nhân chuyển nhượng hợp đồng góp vốn để có quyền mua nền nhà, mua căn hộ không có hóa đơn chứng từ do cơ quan Nhà nước hoặc các tổ chức kinh tế lập, cá nhân chuyển nhượng chỉ căn cứ vào hợp đồng mua bán giữa các bên để kê khai giá mua và giá chuyển nhượng hoặc cá nhân có chứng từ chứng minh giá mua nhưng giá chuyển nhượng chỉ căn cứ vào hợp đồng mua bán giữa các bên thì không được xem là có đủ hóa đơn, chứng từ để nộp thuế TNCN theo thuế suất 25% trên chênh lệch giữa giá mua và giá bán.
Trường hợp không có đủ chứng từ hợp lệ để xác định giá bán, giá mua và các chi phí liên quan, cơ quan thuế áp dụng thuế suất 2% trên giá ghi trên hợp đồng chuyển nhượng”.
Tuy nhiên, tại điều 9 Nghị định 71 của Bộ Xây dựng quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật Nhà ở cho phép chủ đầu tư được huy động vốn bằng cách ký hợp đồng góp vốn với các tổ chức, cá nhân có phân chia lợi nhuận, kể cả quyền được phân chia nhà, và tại điều 60 nghị định này đã quy định rõ: Bên được phân chia nhà ở không được chuyển nhượng quyền được phân chia nhà ở cho tổ chức, cá nhân khác.
Ngoài ra, trong Thông tư 16, Bộ Xây dựng cũng hướng dẫn cụ thể: Đối với trường hợp huy động vốn theo hình thức ký hợp đồng, văn bản góp vốn, hợp đồng, văn bản hợp tác đầu tư hoặc hợp đồng hợp tác kinh doanh (sau đây gọi chung là hợp đồng góp vốn) thì các bên có thể thỏa thuận phân chia lợi nhuận (bằng tiền hoặc cổ phiếu) hoặc phân chia sản phẩm là nhà ở hoặc thỏa thuận phân chia bằng cả lợi nhuận và sản phẩm nhà ở.
Ngoài ra, bên được phân chia nhà ở không được chuyển nhượng quyền được phân chia nhà ở cho tổ chức, cá nhân khác trong thời gian chưa ký hợp đồng mua bán nhà ở với chủ đầu tư.
Cũng tại khoản 4, điều 73 Nghị định 71 quy định rõ: Bãi bỏ các nội dung liên quan đến phát triển nhà ở, công nhận quyền sở hữu nhà ở, quản lý sử dụng nhà ở, giao dịch về nhà ở, quản lý Nhà nước về nhà ở được quy định trong các Nghị định của Chính phủ, các văn bản pháp luật do các bộ, ngành và UBND cấp tỉnh ban hành trước ngày nghị định này có hiệu lực thi hành mà trái với quy định của nghị định này.
“Điều đó có nghĩa là Tổng cục Thuế đã hướng dẫn chưa đúng, bằng nội dung đã được xem xét bãi bỏ và nếu các doanh nghiệp coi văn bản này là một hướng dẫn mang tính phổ biến thì dễ nảy sinh những rắc rối, tranh chấp về quyền lợi giữa chủ đầu tư và người dân”- một chuyên gia xây dựng cho biết.
Theo luật sư Nguyễn Văn Hậu, Trưởng Ban Tuyên truyền Hội Luật gia TPHCM, quy định tại điều 5 Thông tư số 02 của Bộ Tài chính có nội dung chưa phù hợp với quy định tại khoản 5 điều 8 Thông tư số 16 của Bộ Xây dựng.
“Theo nguyên tắc của pháp luật VN, trong trường hợp 2 văn bản quy phạm pháp luật hiệu lực pháp lý ngang nhau và có quy định khác nhau đối với cùng một vấn đề thì sẽ áp dụng quy định của văn bản quy phạm pháp luật chuyên ngành. Do đó, quy định của Thông tư số 16 của Bộ Xây dựng sẽ được áp dụng và Thông tư số 02 của Bộ Tài chính cần phải được sửa đổi cho phù hợp với Thông tư số 16”- ông Hậu nói.
5. Báo Pháp luật và Xã hội có bài Cần sự phối hợp chặt chẽ của các cơ quan. Bài báo đưa tin: Ngày7-12, Đoàn Khảo sát theo dõi tình hình thi hành pháp luật (THTHPL) của UBND TP Hà Nội do Sở Tư pháp Hà Nội chủ trì đã có buổi làm việc với Sở Tư pháp Cần Thơ nhằm đánh giá kết quả sau một năm triển khai Đề án Thực hiện công tác theo dõi THTHPL của Chính phủ. Qua đó, nhằm trao đổi, chia sẻ những kinh nghiệm, mô hình, cách làm hay và bàn về phương hướng hoạt động theo dõi THTHPL trong thời gian tới.
Báo cáo kết quả triển khai Đề án, Phó Giám đốc Sở Tư pháp Hà Nội Nguyễn Văn Vỹ cho biết, Sở đã phối hợp với các sở, ngành có liên quan tiến hành rà soát các VBQPPL do UBND TP Hà Nội ban hành trong lĩnh vực bảo vệ môi trường. Căn cứ vào tình hình thực tiễn, Sở đã đề nghị sửa đổi, bổ sung 12/29 VBQPPL không còn phù hợp. Về công tác theo dõi THTHPL trong lĩnh vực bảo vệ môi trường và vệ sinh an toàn thực phẩm, Đoàn đã tiến hành khảo sát tại một số quận, huyện trên địa bàn TP thông qua hình thức tổ chức các buổi tọa đàm và lấy ý kiến bằng phiếu điều tra xã hội học. Cụ thể, Hà Nội đã có 9 buổi tọa đàm về THTHPL được tổ chức; 500 phiếu lấy ý kiến được gửi đến các nhóm đối tượng cụ thể.
Ghi nhận những kết quả Hà Nội trong bước đầu triển khai đặt “nền móng” cho hoạt động THTHPL, Phó Giám đốc thường trực Sở Tư pháp Cần Thơ Trần Phước Hoàng cho biết, là một trong sáu địa phương được chọn làm thí điểm, mặc dù gặp nhiều khó khăn về công tác cán bộ nhưng Cần Thơ đã thành lập phòng Công tác THTHPL với 3 cán bộ. Phối hợp với đoàn khảo sát của Bộ Tư pháp, Cần Thơ đã tiến hành khảo sát tại cơ sở thông qua hình thức tổ chức tọa đàm và lấy ý kiến bằng phiếu điều tra xã hội học, phỏng vấn trực tiếp. Kinh nghiệm của Cần Thơ là việc khảo sát THTHPL muốn hiệu quả nên tiến hành ở những địa phương tập trung nhiều các khu công nghiệp, cơ sở sản xuất kinh doanh dịch vụ.
Tuy nhiên, do là nhiệm vụ mới, hoạt động khảo sát chưa có quy trình cụ thể. Các quy định hướng dẫn thực hiện công tác theo dõi THTHPL trong Thông tư 03/2010/TT-BTP của Bộ Tư pháp còn chung chung, chưa quy định cụ thể về quyền hạn, trách nhiệm phối hợp của từng cơ quan, đơn vị trong việc tổ chức đánh giá THTHPL; tiêu chí đánh giá chưa sâu sát với thực tiễn nên theo bà Tống Thị Thanh Nam, Trưởng phòng Kiểm tra và thi hành VBQPPL, Hà Nội hiện gặp không ít khó khăn, vướng mắc trong quá trình tổ chức thực hiện.
Chia sẻ khó khăn chung với với Sở Tư pháp Hà Nội, bà Nguyễn Ái Vĩnh Ngọc, Trưởng phòng công tác THTHPL Sở Tư pháp Cần thơ cho biết, hoạt động theo dõi THTHPL muốn triển khai có hiệu quả, cần sự phối hợp, tích cực, chủ động từ các cơ quan, ban, ngành có liên quan. Về phương hướng phát triển lâu dài, Cần Thơ cho rằng, Bộ Tư pháp cần sớm nghiên cứu, ban hành Nghị định hướng dẫn theo dõi THTHPL, trong đó quy định đây là nhiệm vụ thường xuyên của các cơ quan nhà nước.
Sở Tư pháp lúc đó sẽ giữ vai trò là đơn vị đầu mối, theo dõi chung nhất về hoạt động này. Đồng ý với đề xuất của Sở Tư pháp Cần Thơ, Hà Nội cũng cho rằng, nên có quy chế phối hợp giữa các phòng, ban chuyên môn của Sở Tư pháp như: Phòng Văn bản pháp quy, phòng kiểm tra và thi hành VBQPPL, phòng Tuyên truyền phổ biến pháp luật... Ngoài ra, quan tâm đến sự phối hợp giữa các cơ quan có liên quan để có sự đánh giá chân thực, khách quan về THTHPL hiện nay. Đáng chú ý, theo quan điểm của Hà Nội, có thể kiến nghị thành lập Hội đồng theo dõi THTHPL tại mỗi địa phương để sâu sát và thực hiện có hiệu quả hơn công tác này.
Về phương hướng triển khai công việc trong thời gian tới, Trưởng Phòng công tác theo dõi THTHPL Cần Thơ cho biết, hình thức điều tra, khảo sát theo quy định của Thông tư 03 sẽ tiếp tục được Cần Thơ duy trì thực hiện.Tuy nhiên, phía Cần Thơ sẽ nghiên cứu xây dựng mẫu phiếu khảo sát cho phù hợp với tình hình thực tế của địa phương; trong đó quan tâm đến những quy định chưa được tuân thủ đúng; khắc phục tình trạng trả lời phiếu khảo sát thực hiện một cách qua loa, cho xong chuyện. Ngoài ra, Cần Thơ cũng sẽ quan tâm đến công tác kiểm tra THTHPL, nhất là trong những lĩnh vực có nhiều VBQPPL được ban hành và dễ gặp khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai thực hiện như: Thuế, phí, lệ phí, đất đai và các văn bản có liên quan đến hoạt động chuyên môn của một số sở, ngành như: Sở Nông nghiệp&Phát triển nông thôn, Sở Công thương…
Chia sẻ với Cần Thơ về những mẫu phiếu khảo sát mà Hà Nội đã xây dựng để phù hợp với thực tiễn quản lý của Hà Nội và linh hoạt với từng đối tượng khảo sát, Hà Nội cho biết, mặc dù đã xây dựng mẫu phiếu khảo sát riêng, nhưng việc xử lý thông tin thu được từ hoạt động khảo sát hiệu quả không cao. Cho nên thời gian tới, Hà Nội sẽ quan tâm đến công tác kiểm tra việc tuân thủ các quy định pháp luật, trong đó tập trung theo dõi việc thực hiện xử lý vi phạm hành chính.
Kết thúc buổi tọa đàm, thay mặt Đoàn khảo sát, Phó Giám đốc Sở Tư pháp Hà Nội Nguyễn Văn Vỹ đánh giá cao những kinh nghiệm đã được Sở Tư pháp Cần Thơ chia sẻ, nhất là trong công tác rà soát văn bản, Cần Thơ đã có sự phân loại, rà soát khá tỉ mỉ và hiệu quả. Đồng thời, bày tỏ mong muốn Cần Thơ sẽ tiếp tục có sự phối hợp chặt chẽ với Hà Nội trong việc trao đổi thông tin, học hỏi kinh nghiệm về việc triển khai thực hiện Đề án có hiệu quả trong thời gian tới.
6. Báo Sài Gòn tiếp thị có bài Cần điểm chỉ vào hợp đồng để phòng rủi ro. Bài báo đưa tin: Thanh tra bộ Tư pháp vừa có kết luận về thanh tra hoạt động công chứng tại nhiều thành phố lớn như Hà Nội, Đà Nẵng, trong đó phát hiện nhiều sai liên quan đến chuyển nhượng, ủy quyền bất động sản. Sài Gòn Tiếp Thị trao đổi với ông Hoàng Quốc Hùng, phó chánh thanh tra bộ này.
Một số vụ sai phạm cá biệt như công chứng viên công chứng hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất khi mảnh đất được chuyển nhượng chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc tài sản được đề cập trong phụ lục hợp đồng công chứng là ngôi nhà chưa được công nhận quyền sở hữu.
Một số trường hợp công chứng viên cho phép sử dụng bản photocopy chứng minh nhân dân(CMND) nên có đối tượng ghép mặt trước CMND này với mặt sau của CMND khác hay chấp nhận giấy xác nhận mất CMND. Những hợp đồng công chứng này phải bị hủy bỏ. Hiện cơ quan điều tra đang tiến hành khởi tố công chứng viên vì thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng.
Có cả những trường hợp “chứng bừa”, chứng cả hợp đồng chuyển nhượng đất cho người nước ngoài, “chứng” cả hợp đồng cho vay nặng lãi, “chứng” sai thẩm quyền địa hạt. Nhiều công chứng viên chấp nhận thiếu biên bản họp hội đồng thành viên trong trường hợp người ký hợp đồng, giao dịch đại diện cho một pháp nhân có từ hai thành viên trở lên hay thiếu chữ kí của vợ hoặc chồng khi tài sản giao dịch đứng tên cả hai người.
Khi phát hiện, chúng tôi yêu cầu khắc phục ngay, yêu cầu công chứng viên hủy giao dịch đã có và kiến nghị VPCC kỷ luật công chứng viên hoặc ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với công chứng viên.
Có nhiều trường hợp còn gây tranh cãi vì chưa rõ tính “đúng, sai”. Chúng tôi đã cho kiểm tra nghiêm túc, đối chiếu các quy định hiện hành, lấy ý kiến các thành viên trong đoàn thanh tra, tổ chức đối thoại thẳng thắn về nghiệp vụ sao cho khi kết luận thanh tra được tâm phục khẩu phục.
Những sai phạm xảy ra do nhiều nguyên nhân nhưng về khách quan mà nói thì luật Công chứng cần phải có nhiều hơn nữa văn bản hướng dẫn để thống nhất giải quyết giữa các tổ chức hành nghề công chứng, giữa các công chứng viên với nhau và giữa các địa phương với nhau.
Nói như vậy không sai. Thực tế, có quá nhiều đối tượng được miễn đào tạo nghề công chứng nên tiềm ẩn những nguy cơ rất lớn về chứng bừa, chứng sai quy định. Hầu hết các sai phạm rơi vào các công chứng viên được bổ nhiệm mà không qua đào tạo nghề công chứng.
Sau vụ đó, nhiều tổ chức hành nghề công chứng đã yêu cầu các bên tham gia hợp đồng, giao dịch thực hiện việc điểm chỉ đồng thời với việc ký vào hợp đồng, giao dịch. Tuy nhiên, không phải trường hợp nào cũng nhận được sự đồng thuận của người tham gia hợp đồng, giao dịch.
Để đảm bảo tính an toàn pháp lý cho các hợp đồng, tránh tình trạng giả mạo nhân thân của các bên tham gia, cần sửa đổi luật Công chứng và đưa chế định bắt buộc điểm chỉ vào hợp đồng giao dịch
Đúng là như thế. Vì vậy mà trong kết luận thanh tra chúng tôi cũng đã nêu kiến nghị địa phương chỉ đạo các cơ quan nhà liên quan ban hành thủ tục thống nhất nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho các tổ chức hành nghề công chứng và công dân.
7. Báo Vietnam.net có bài Tố cáo, bị trù dập rồi xin...chết. Bài báo đưa tin: Ông Nguyễn Trọng Phúc, cán bộ Thi hành án dân sự thị xã Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh có đơn đề ngày 25, 26/11/2010 và một số giấy tờ liên quan gửi Thủ tướng Chính phủ đồng gửi Báo VietNamNet xin…chết.
Ông Nguyễn Trọng Phúc viết: “Hưởng ứng cuộc đấu tranh chống tham nhũng, tiêu cực do Nhà nước phát động, từ tháng 5 năm 2005, tôi đã liên tiếp có rất nhiều đơn gửi Bộ trưởng Bộ Tư pháp tố cáo những việc làm vi phạm pháp luật nghiêm trọng của ông Bí thư Chi bộ, Trưởng Thi hành án dân sự tỉnh Quảng Ninh gây thiệt hại cho nhà nước nhiều tỷ đồng và hành vi cố tình trả thù người đã đứng ra tố cáo tiêu cực, đấu tranh chống tham nhũng.”
Một trong những vi phạm pháp luật tại cơ quan Thi hành án dân sự tỉnh Quảng Ninh, qua đơn và các giấy tờ mà ông Nguyễn Trọng Phúc cung cấp, thể hiện qua quá trình chỉ đạo, tổ chức thi hành án vụ án tranh chấp hợp đồng kinh tế giữa Ngân hàng nông nghiệp, phát triển nông thôn (NN&PTNT) Quảng Ninh và CT TNHH sản xuất, chế biến, dịch vụ thủy sản Hoa Hương, Quảng Ninh (gọi tắt là CT Hoa Hương).
CT Hoa Hương có địa chỉ đăng ký kinh doanh tại phường Hoàng Hải, TP Hạ Long được UBND tỉnh Quảng Ninh giao 4.800m2 đất, và tháng 9 năm 1993, CT Hoa Hương có dự án vay vốn của Ngân hàng NN&PTNT 4.522.500.000đ để xây dựng nhà máy đông lạnh chế biến thủy sản. Đến giữa năm 1995, nhà máy đi vào hoạt động thì cũng là lúc CT Hoa Hương phải trả nợ (do vay vốn ngắn hạn để xây dựng). Sau nhiều biện pháp “giải cứu” nhưng vô hiệu, cuối năm 1996 NHNN&PTNT Quảng Ninh khởi kiện đòi nợ CT Hoa Hương tại TAND tỉnh Quảng Ninh. Phiên Tòa sơ thẩm và sau đó là phiên Tòa phúc thẩm đã tuyên buộc CT Hoa Hương phải hoàn trả NHNN&PTNT Quảng Ninh 7.775.386.000đ, gồm cả tiền nợ gốc và 3.252.886.000 đ tiền lãi. Đến tháng 3/2003, CT Hoa Hương chỉ trả được 349.000.000 đ. Ban chỉ đạo thi hành án dân sự (THADS) Quảng Ninh coi đây là vụ án điểm.
Hội đồng định giá của tỉnh Quảng Ninh định giá toàn bộ tài sản của CT Hoa Hương là 4.908.294.000đ (giá khởi điểm), đưa ra bán đấu giá nhưng không có người mua.. Theo quy định của pháp luật thì phải định giá lại, giảm giá và tiếp tục bán đấu giá. Thế nhưng, ông Trưởng Thi hành án dân sự tỉnh Quảng Ninh chỉ đạo cho Chấp hành viên đem tài sản của CT Hoa Hương để bán cho …chính Ngân hàng NN&PTNT Quảng Ninh, một doanh nghiệp nhà nước, và Giám đốc DNNN này đã đồng lõa, thỏa thuận trái pháp luật với ông Trưởng Thi hành án dân sự Quảng Ninh và Chấp hành viên, mua với giá…7.500.000.000đ.
Theo ông Nguyễn Trọng Phúc, việc làm này đã gây thiệt hại cho nhà nước ít nhất là 2.591.706.000đ, tạo điều kiện hợp lý hóa giúp cho CT Hoa Hương Quảng Ninh thoát nợ. Ông Phúc viết: “ Trưởng Thi hành án dân sự tỉnh Quảng Ninh và Chấp hành viên đã vi phạm quy định tại Điểm 1, Mục 3, Thông tư số 399 ngày 7/4/1997 của Bộ Tư pháp hướng dẫn một số quy định về bán đấu giá tài sản: vi phạm quy định tại Khoản 3, Điều 17, Nghị định số 69/CP ngày 18/10/1993 của Chính phủ về quy định thủ tục thi hành án dân sự; vi phạm quy định tại Khoản 1, Điều 2 Quy chế bán đấu giá tài sản ban hành kèm theo Nghị định số 86/CP ngày 19/12/1996 của Chính phủ; vi phạm quy định tại Khoản 1, Khoản 2, Điều 34 Pháp lệnh thi hành án dân sự năm 1993; vi phạm quy định tại Điểm đ, Mục 3, Phần 4 Thông tư liên tịch số 12 ngày 26/2/2001 của Bộ Tư pháp-Viện KSNDTC hướng dẫn thực hiện một số quy định pháp luật về thi hành án dân sự….
Những hành vi vi phạm pháp luật trong vụ việc này cùng với những hành vi vi phạm trong một số vụ việc khác nữa bị ông Nguyễn Trọng Phúc gửi nhiều đơn tố cáo với Bộ trưởng Bộ Tư pháp từ tháng 5/2005. Song phải chờ đợi hơn 3 năm, mãi ngày 1/8/2008, ông Phúc mới nhận được Kết luận Thanh tra số 2211/KL-BTP ngày 16/7/2008 của Bộ Tư pháp, nhưng ông Phúc không nhất trí vì “không đầy đủ, không chính xác, không rõ ràng, không bảo đảm tính khách quan, không trung thực, không đúng với thời hạn quy định và không đúng với các quy định của pháp luật”. Vì thế, ông tiếp tục gửi đơn khiếu nại lên các vị đứng đầu Đảng, Nhà nước, Chính phủ, Quốc hội và các cơ quan báo chí.
Văn phòng Chính phủ đã có văn bản số 4513/VPCP-KNTC ngày 3/7/2009 gửi Bộ trưởng Bộ Tư pháp truyền đạt ý kiến của Phó Thủ tướng Trương Vĩnh Trọng yêu cầu chỉ đạo xử lý, giải quyết dứt điểm nội dung đơn tố cáo của ông Nguyễn Trọng Phúc, báo cáo kết quả lên Thủ tướng Chính phủ.
Trong khi đó, ông Phúc cho biết: Người bị tố cáo có nhiều vi phạm không hề bị xem xét, xử lý gì, vẫn ngang nhiên lộng hành và “ trả thù một cách hết sức thô bạo và tàn nhẫn đối với tôi; cướp đi của tôi tất cả từ danh dự, uy tín, chức vụ, địa vị, sức khỏe, tài sản, thu nhập…cho đến sự yên ấm và ổn định của gia đình. Hạnh phúc của vợ chồng tôi đang có nguy cơ bị tan vỡ, hai con tôi, một đã phải cho đi làm con nuôi người khác, một còn lại có thể phải bỏ học”.
Có lẽ vì thế mà đơn của ông Nguyễn Trọng Phúc gửi Báo VietNamNet có tiêu đề rất đắng lòng: “Đơn xin…chết”.