I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG VẤN ĐỀ NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC
1. Báo Dân trí có các bài:
* Vụ cá tra trong “danh sách đỏ”: Có thể bị... chơi xấu. Bài báo đưa tin: Nguyên nhân cá tra Việt Nam vào danh sách đỏ vẫn chưa được làm rõ. Trong khi đó, với một sản phẩm có sức cạnh tranh mạnh trên thị trường quốc tế như cá tra Việt Nam, Thứ trưởng Bộ NN và PTNT Vũ Văn Tám cho rằng: “Chúng ta phải chấp nhận việc cá tra có thể bị “chơi xấu”. Tuy nhiên, chúng ta cũng phải từng bước hạn chế và loại bỏ những hiện tượng tương tự sẽ diễn ra trong tương lai thông qua chương trình quảng bá thương hiệu cá tra trên thị trường các nước đối tác”.
* Nhiều sai phạm trong cấp biển số xe ngẫu nhiên. Bài báo phản ánh: Tháng 3/2010, Dân trí có loạt bài điều tra theo đơn tố cáo về tình trạng can thiệp hệ thống cấp biển số ngẫu nhiên để chọn “biển đẹp” nhằm trục lợi cá nhân. Từ đơn thư tố cáo, Bộ Công an đã vào cuộc và phát hiện nhiều sai phạm.
Theo kết luận của Bộ Công an, từ tháng 1/2008, công an toàn quốc thực hiện chương trình đăng ký, quản lý phương tiện phương tiện giao thông cơ giới đường bộ do Cục CSGT đường bộ- đường sắt (C26, nay là C67) xây dựng, cài đặt. Việc xây dựng chương trình chọn biển số ngẫu nhiên trên máy tính được giao cho Thiếu tá Nguyễn Hoài Nam, đội trưởng Đội 2 (đội tin học) nghiên cứu, xây dựng. Ông Nguyễn Hoài Nam là người duy nhất được giao quản lý mật mã chương trình, ngoài ra không ai biết mật mã.
Bộ Công an cho rằng, C26 giao độc quyền quản trị, quản lý mật mã cho một cá nhân là thiếu minh bạch, tạo kẽ hở để cán bộ, chiến sĩ (CBCS) lợi dụng đặc quyền vì mục đích cá nhân. Việc C26 không lập kế hoạch đăng ký nghiên cứu sản xuất, chuyển giao công nghệ, bảo mật chương trình… đã vi phạm quy chế tổ chức nghiên cứu, sản xuất và chuyển giao công nghệ phần mềm trong lực lượng công an nhân dân
Qua xác minh cho thấy, tại PC26 Công an Hà Nội qui định cán bộ chiến sĩ không làm việc ngoài giờ hành chính trên máy cấp biển số ngẫu nhiên, nhưng qua khai thác nhật ký trên máy bấm tại 4 cơ sở đăng ký ô tô của PC26 công an Hà Nội cho thấy, rất nhiều lần tên truy cập của ông Nguyễn Hoài Nam và nhiều cán bộ Đội quản lý xe đăng nhập vào hệ thống cấp biển ngẫu nhiên trên máy vi tính thời gian ngoài giờ hành chính, thậm chí có hàng trăm lần là sau 22h đêm. Tên truy cập của ông Nam cũng xuất hiện tới…477 lần trong giờ hành chính và 79 lần ngoài giờ hành chính ở cả 4 cơ sở đăng ký xe.
Báo cũng đưa tin: Sáng 6/12, Hà Nội đã tổng kết 10 năm thực hiệc cải cách hành chính (2001 - 2010), trong đó có 1.292/1.816 thủ tục được sửa đổi, bổ sung, thay thế bãi bỏ. Theo Chủ tịch UBND TP Nguyễn Thế Thảo vẫn còn một số cán bộ gây phiền hà, sách nhiễu người dân.
Thực hiện Đề án 30, UBND TP đã công bố 1.811 thủ tục hành chính (TTHC), trên cơ sở đó tiếp tục rà soát và đơn giản hóa. Cho đến nay, 100% các cơ quan, đơn vị trên địa bàn TP áp dụng cơ chế 1 cửa khi giải quyết TTHC. Tỉ lệ đơn giản hóa vượt 2 lần so với yêu cầu của Chính phủ.
Tại hội nghị, Chủ tịch UBND TP Nguyễn Thế Thảo đánh giá, việc CCHC đã đạt được nhiều kết quả, song công tác chỉ đạo tổ chức thực hiện ở một số đơn vị còn thiếu đồng bộ; cơ chế một cửa, một cửa liên thông còn hạn chế, chưa đồng bộ và còn bất cập, chồng chéo; công tác tiếp nhận và trả kết quả thủ tục hành chính ở một số cơ quan chưa nghiêm; Cơ chế giải quyết thủ tục hành chính liên thông trong đầu tư xây dựng, quản lý đất đai còn nhiều vướng mắc.
Theo ông Thảo, một số cán bộ công chức còn hách dịch, cửa quyền, tham ô, tham nhũng hay gây phiền hà, sách nhiễu người dân. Việc xây dựng cơ chế đặc thù để khuyến khích xã hội hóa và thu hút đầu tư còn chậm; Chưa phân định cụ thể nhiệm vụ, thẩm quyền, trách nhiệm của mỗi cấp chính quyền trong phân cấp quản lý kinh tế- xã hội.
2. Báo Sài Gòn tiếp thị đưa tin: Sáng 6.12, kỳ họp thứ 18 HĐND tỉnh Thanh Hóa khóa XV đã bầu các chức danh chủ tịch HĐND, chủ tịch UBND, phó chủ tịch UBND và ủy viên UBND tỉnh nhiệm kỳ 2004- 2011.
Ông Mai Văn Ninh, bí thư Tỉnh ủy Thanh Hóa được bầu giữ chức chủ tịch HĐND tỉnh khóa XV. Ông Trịnh Văn Chiến, phó bí thư Tỉnh ủy, phó chủ tịch thường trực UBND tỉnh được bầu giữ chức chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa.
Cũng tại kỳ họp này, ông Nguyễn Đức Quyền, trưởng ban kinh tế HĐND tỉnh Thanh Hóa, đã được bầu giữ chức phó chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa. Ông Trịnh Xuyên, giám đốc Công an tỉnh, được bầu làm ủy viên UBND tỉnh Thanh Hóa.
3. Báo CAND Online có bài Tiêu huỷ hàng chục tỷ đồng thuốc lá lậu: Liệu có nên? Bài báo đưa tin: Lực lượng CSĐT tội phạm về TTQLKT&CV đã có kế hoạch phối hợp với Hải quan, Bộ đội Biên phòng, Quản lý thị trường "kiểm diện" các vùng nóng về buôn lậu trước thềm Tết Nguyên đán Tân Mão. Đây là năm đầu tiên thực hiện Nghị định 76/2010 với mức xử phạt khá nặng đối với rượu ngoại và thuốc lá ngoại nhập lậu.
Theo chúng tôi, việc rà soát, khoanh vùng hành vi buôn lậu cuối năm để tập trung đấu tranh là cần thiết. Tuy nhiên, cần thấy rõ bản chất của buôn lậu để có biện pháp đấu tranh và xử lý hàng nhập lậu thì mới có thể xử lý hiệu quả.
Buôn lậu tăng hay giảm phụ thuộc vào tình hình cung - cầu, giá cả các mặt hàng trong nước, nếu mặt hàng nào ở trong nước thiếu hụt, giá cao hơn hẳn so hàng hóa cùng loại ở nước ngoài thì tất yếu nảy sinh hành vi buôn lậu. Do đó, khi nói đến việc tăng cường chống buôn lậu rượu ngoại, thuốc lá ngoại, chúng ta cũng cần rà soát lại nguồn cung trên thị trường và tính toán lại các mức thuế. Cần thấy rõ, xu hướng sử dụng rượu ngoại và thuốc lá ngoại là tất yếu khách quan trong đời sống phát triển của người dân.
Hiện chúng ta đang áp dụng quy định tiêu hủy hàng nhập lậu là thuốc lá. Có lẽ cần xem xét lại quy định này. Hơn 4 triệu bao thuốc lá nhập lậu bị tiêu hủy trong năm 2010 tương ứng hàng chục tỷ đồng. Nhu cầu tiêu thụ trong nước vẫn rất lớn, lại phải đốt đi số lượng thuốc lá lớn như thế vừa gây lãng phí mà bài toán cung - cầu vẫn không giải quyết được
II- THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Thanh niên Online có bài Bộ Nội vụ cần phải vào cuộc để chấn chỉnh. Bài báo đưa tin: Xung quanh việc UBND TP Đà Nẵng có văn bản chỉ đạo các sở, ban, ngành, quận, huyện không tiếp nhận mới sinh viên tốt nghiệp hệ tại chức vào làm việc tại các cơ quan thuộc bộ máy nhà nước, đại diện Bộ Tư pháp đã không đồng tình về văn bản này...
TS Lê Hồng Sơn - Cục trưởng Cục Kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật - Bộ Tư pháp cho rằng: “Tôi đã nghiên cứu văn bản của UBND TP Đà Nẵng và thấy rằng, đây là văn bản cá biệt thể hiện một chủ trương nội bộ trong phạm vi hẹp. Do vậy, Cục không thể vào để kiểm tra hay “thổi còi” về tính hợp pháp hợp hiến của nó. Mặc dù vậy, tôi cũng không đồng tình với tinh thần của văn bản này, không chỉ Đà Nẵng mà tôi còn biết nhiều cơ quan khác đã đưa ra những tiêu chí tương tự để “lọc bớt”. Như vậy là không phù hợp với các quy định pháp luật hiện hành và theo tôi cần chấn chỉnh để không trở thành quy định phổ biến. Theo tôi, nếu TP Đà Nẵng muốn tìm kiếm những cán bộ giỏi sẽ có nhiều cách, thay vì chủ trương gây tranh cãi này thì họ có thể tổ chức thi tuyển công khai, ai dốt ai giỏi sẽ được thể hiện ra cả”.
Theo ông Nguyễn Đình Lộc - nguyên Bộ trưởng Bộ Tư pháp, chủ trương của UBND TP Đà Nẵng xuất phát từ mục đích tuyển dụng được những cán bộ có chất lượng vào làm việc. Tuy nhiên, việc đưa ra chủ trương tuyển dụng phân loại tại chức và chính quy thể hiện họ tính chưa hết, nên tự làm khó mình.
Thứ nhất, các quy định hiện hành đều không phân biệt người học tại chức hay chính quy vì các bằng cấp này đều được Nhà nước chấp nhận như nhau.
Thứ hai là không hẳn học chính quy thì anh nào cũng giỏi mà học tại chức thì anh nào cũng dốt. Điều này không những phủ nhận cả một hệ thống đào tạo mà còn gây ra sự phân bì và mặc cảm giữa những người có bằng cấp chính quy và tại chức.
Cuối cùng, đối với những người mà có bằng tại chức trước đó mà Đà Nẵng đã tuyển dụng trước đó thì sao, họ có bị loại ra không? Họ có an tâm làm việc hay không? “Tôi cho rằng trong sự việc này HĐND TP Đà Nẵng cũng cần có ý kiến và trong chức năng nhiệm vụ của mình. Bộ Nội vụ cũng cần phải vào cuộc để chấn chỉnh”, ông Lộc nhấn mạnh.
2. Báo Sài Gòn tiếp thị có bài Bắt hai người mua bán trẻ sơ sinh. Bài báo đưa tin: Theo tin từ công an Hà Nội, ngày 6.12, công an quận Hoàn Kiếm đã bắt, khám xét khẩn cấp nhà riêng 2 người vì hành vi “mua bán trẻ em”. Đó là ông Đặng Quang Hy (trú tại phố Kim Ngưu, quận Hai Bà Trưng) và bà Bùi Thị Lệ Thuần (trú tại phố Vọng Hà, quận Hoàn Kiếm).
Tại cơ quan công an, Hy khai nắm bắt được tâm lý của một số phụ nữ vì hoàn cảnh gia đình khó khăn, hoặc các bà mẹ mang thai ngoài ý muốn, nên đã tiếp cận đặt vấn đề xin nhận trẻ làm con nuôi. Còn đổi lại vợ chồng Hy - Chi sẽ bồi dưỡng cho các bà mẹ từ 3 đến 5 triệu đồng... Qua đó, Hy đã gom được 5 trẻ sơ sinh (3 trai, 2 gái) từ 3- 30 ngày tuổi và đã bán trót lọt 4 trẻ cho các gia đình ở Phú Thọ; Quốc Oai, Hà Nội và 2 trẻ không nhớ rõ người mua địa chỉ ở đâu với giá 10 đến 17 triệu đồng. Tuy nhiên, gia đình ở Phú Thọ cho biết đã phải trả 35 triệu đồng để nhận về làm con nuôi.
3. Báo Hà Nội mới có bài Bộ Giáo dục và Đào tạo sửa sai. Bài báo đưa tin: Ngày 6-12, Bộ Tư pháp cho biết, sau khi cơ quan này nêu ý kiến công văn số 5997 của Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) về thực hiện miễn giảm học phí tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp và giáo dục ĐH trái luật, Bộ GD&ĐT cùng Cục Kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật (Bộ Tư pháp) đã họp bàn phương án xử lý.
Khẳng định do "yêu cầu khẩn cấp" nên công văn số 5997 có điểm chưa chuẩn, song Bộ GD&ĐT cũng cho biết, sẽ tiếp thu ý kiến của Bộ Tư pháp và thống nhất chỉnh sửa những điểm vênh với hệ thống pháp luật hiện hành.
Theo đó, nếu đối chiếu trong hệ thống văn bản liên quan, những "Học sinh, sinh viên (HS, SV) có cha mẹ thường trú tại các xã bãi ngang ven biển và các thôn, bản đặc biệt khó khăn" không nằm trong số được miễn, giảm học phí tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp và giáo dục ĐH công lập thì Bộ GD&ĐT sẽ phải bỏ đối tượng này trong công văn 5997 để việc thực thi được đúng luật.
Hiện công văn 5997 đang được nhiều cơ sở giáo dục nghề nghiệp và giáo dục ĐH áp dụng. Tuy nhiên, "HS, SV có cha mẹ thường trú tại các xã bãi ngang ven biển và các thôn, bản đặc biệt khó khăn" được miễn, giảm học phí là không nhiều và chưa có thống kê đầy đủ.
Một số trường đã thu, khi có hướng dẫn cụ thể, sẽ hoàn trả học phí cho SV theo đúng quy định.
4. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh có bài Luật sư: Tiên trách kỷ, hậu trách nhân! Bài báo phản ánh: Hoạt động của luật sư gặp khó khăn không chỉ bởi do cán bộ tố tụng gây ra mà cũng có phần do chính bản thân một số luật sư chưa nghiêm túc, chưa tận tâm với nghề. Nhiều chuyên gia cho rằng để có điều kiện thuận lợi, luật sư cũng cần phải tạo dựng được niềm tin với cơ quan tố tụng…
Vấn đề quy tắc đạo đức và ứng xử nghề nghiệp của luật sư cũng là một chủ đề được giới luật sư đặc biệt quan tâm ở hội thảo về quyền được bào chữa trong tố tụng hình sự do Liên đoàn Luật sư Việt Nam phối hợp với chương trình phát triển của Liên Hiệp Quốc (UNDP) tổ chức.
Thẩm phán Phạm Công Hùng, Tòa Phúc thẩm TAND Tối cao tại TP.HCM, chỉ ra: Trên thực tế đã có những trường hợp thay vì bảo vệ, một số luật sư lại có những luận điểm mang tính chất buộc tội thân chủ của mình. Do vậy, ông Hùng kiến nghị nếu có thể, Liên đoàn Luật sư Việt Nam cần có sự bổ sung quy định về đạo đức nghề luật sư theo hướng “luật sư không được gây bất lợi cho thân chủ”.
Báo cũng có bài Khó lấy ý kiến con trẻ khi ly hôn. Bài báo phản ánh: Theo quy định, khi giải quyết án ly hôn, tòa phải hỏi ý kiến của con trẻ từ chín tuổi trở lên xem các em muốn sống với cha hay mẹ. Thủ tục bắt buộc này trên thực tế đã gặp vướng mắc khi các bậc cha mẹ không hợp tác. Thủ tục lấy ý kiến của con trẻ là bắt buộc trong giải quyết án ly hôn. Nếu thiếu thủ tục này án sẽ bị tòa cấp trên tuyên hủy. Tuy nhiên, trong thực tiễn xét xử của ngành tòa án đã gặp nhiều vướng mắc.
Không ít tòa đau đầu vì các bậc cha mẹ không hợp tác, không đưa con cái tới để tòa lấy ý kiến của các em. Lý do chính là rất nhiều người không muốn cho con cái biết họ ly hôn, sợ các em bị tổn thương về tâm lý. Ra tòa, họ cương quyết ly hôn nhưng một, hai mong tòa xem xét không cho con cái biết.
Gặp tình huống này, tòa vẫn phải tiếp tục giải quyết án bởi nếu tòa ra quyết định đình chỉ giải quyết án dân sự với lý do không có nguyện vọng của con trẻ là không đúng. Bởi trong vụ án ly hôn, con trẻ không có tư cách tham gia tố tụng.
Vướng mắc thứ hai mà gần đây TAND TP.HCM cũng gặp phải là trường hợp cha mẹ ly hôn, có tranh chấp nuôi con trên chín tuổi nhưng tại thời điểm tranh chấp, con lại đang đi học ở nước ngoài. Gặp tình huống này, tòa lúng túng, không biết có cần phải thực hiện ủy thác tư pháp để xem xét nguyện vọng của con hay không vì luật không hướng dẫn... Điều mà các thẩm phán băn khoăn là luật bắt buộc phải lấy ý kiến của con trẻ trong khi điều này thực chất cũng chỉ mang tính tham khảo.
Tòa sẽ xem xét các điều kiện về việc chăm sóc, nuôi dưỡng cũng như tình cảm, đạo đức, phương pháp nuôi dạy... để lựa chọn người nuôi con, bảo đảm sự phát triển tốt nhất cho trẻ. Khi xem xét để ra quyết định giao trẻ cho cha hay mẹ, tòa vẫn thường dựa trên thỏa thuận của họ là chính. Chưa kể, như thực tế đã nêu ra, việc lấy ý kiến nguyện vọng của trẻ nhiều trường hợp lại có thể gây tổn thương đến tinh thần của trẻ. Vì thế một thẩm phán chuyên giải quyết án ly hôn đề xuất nên sửa luật theo hướng hạn chế, giới hạn việc lấy ý kiến nguyện vọng của trẻ.
Theo thẩm phán này, chỉ trong những trường hợp tranh chấp về quyền nuôi con mà qua thu thập chứng cứ, tòa xét thấy giao đứa trẻ cho bên nào cũng được thì mới bắt buộc phải thực hiện việc lấy ý kiến của trẻ. Việc thu thập chứng cứ nên tiến hành bằng cách xác minh thông qua ban giám hiệu, hội phụ nữ, tổ trưởng dân phố và nơi làm việc của vợ chồng... để tránh việc trẻ bị tổn thương khi biết cha mẹ sắp ly hôn.
5. Báo Pháp luật và Xã hội có bài Cần giải quyết dứt điểm mảnh đất có hai "chủ"? Bài báo phản ánh: Nhà đất trong ngõ 90 phố Đội Cấn (phường Đội Cấn, quận Ba Đình, TP Hà Nội) có diện tích 1740m2 đứng tên chủ sở hữu là cụ Chu Văn Ứng (bố đẻ ông Chu Văn Lan) từ thời Pháp thuộc. Tháng 3-1990, cụ Ứng bán cho gia đình ông Vũ Văn Tốn (đã mất) và vợ là bà Nguyễn Thị Tịnh 34m2 đất, trên có 01 gian nhà lá (nay là nhà 20 ngõ 90 Đội Cấn). Giấy tờ mua bán của hai bên thể hiện: "Thửa đất này mang bằng khoán điền thổ số 521, diện tích nhà 20m2, diện tích phụ 14m2… phía Đông cách móng nhà ông Mậu 1,2m lồi cho phép nhà ông Tốn đi nhờ".
Cách đây mấy năm, khi gia đình con gái bà Tịnh đến ở, hai bên đã xảy ra va chạm, nên ông Lan yêu cầu gia đình bà Tịnh trả lại diện tích sân này, bịt cửa ra vào, cửa sổ, ô văng và mở cửa đi ra hướng đông. Qua hai cấp xét xử, bán dân sự phúc thẩm số 71/DSPT ngày 29, 30 tháng 3 năm 2007 của TAND TP Hà Nội đã xác định diện tích sân 8,02m2 ở hướng bắc trước cửa nhà bà Tịnh thuộc quyền sở hữu của gia đình ông Chu Văn Lan và bà Nguyễn Thị Nam (theo "sổ đỏ" đã được cấp); Buộc gia đình bà Tịnh phải bịt một phần cửa đi, cửa sổ, tháo dỡ một phần ô văng mái (ở hướng bắc đất nhà mình) do trổ ra và nằm trên không gian diện tích 8,02m2 này.
Bản án có hiệu lực, có điều kiện thi hành án nhưng bà Tịnh không tự nguyện thi hành. Ngày 9-10-2007, Chi cục Thi hành án dân sự (THADS) quận Ba Đình đã ra quyết định cưỡng chế thi hành án. Tuy nhiên, tại cuộc họp bàn phương án cưỡng chế, đại diện UBND phường Đội Cấn đã đề nghị chưa thi hành án để xem xét lại việc UBND TP cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ở và quyền sở hữu nhà ở số 10101130441 ngày 28-5-2002 cho gia đình ông Lan. Theo UBND phường Đội Cấn, phần diện tích sân 8,02m2 cấp cho nhà ông Lan là đã cấp trùng diện tích cho gia đình bà Tịnh!
UBND phường Đội Cấn sau đó đã có văn bản đề nghị cơ quan THADS xem xét lại việc thi hành án để đảm bảo quyền lợi cho gia đình bà Tịnh. Liên tục từ năm 2007 đến nay, Chi cục THADS quận Ba Đình đề nghị quận Ba Đình xem xét, giải quyết dứt điểm sự việc để có cơ sở thi hành án.
Nhưng không hiểu vì sao mà đã hơn bốn năm trôi qua, sự việc vẫn dẫm chân tại chỗ, khiến cả hai bên ông Lan, bà Tịnh đều cho rằng "luật pháp không bảo vệ mình"!
Không thể có chuyện một mảnh đất lại được cấp trong hai "sổ đỏ", cho hai chủ sử dụng khác nhau? Người dân "nhầm" hay chính quyền "nhầm" nhưng 4 năm nay quận Ba Đình vẫn không xác định ai là chủ sử dụng của mảnh đất nhỏ nói trên. Gia đình ông Lan cho rằng đất cha ông để lại, Nhà nước cũng đã thừa nhận quyền sử dụng, việc không thi hành án đã ảnh hưởng đến cuộc sống đến sinh hoạt hàng ngày, quyền lợi hợp pháp của gia đình ông. Gia đình bà Tịnh lại cho rằng, đây là lối đi của mình, đã tồn tại nhiều năm nay, không thể bắt bịt đi, nhất là khi chính quyền phường đã có "ý kiến"…
Nếu đúng như kiến nghị của UBND phường Đội Cấn, "sổ đỏ" bị cấp sai diện tích mà đủ điều kiện để hủy "sổ đỏ" thì UBND quận Ba Đình cần kiến nghị UBND TP xem xét hủy theo thẩm quyền. Đây sẽ là căn cứ để cơ quan tiến hành tố tụng xem xét lại vụ án theo thủ tục tái thẩm, vì có tình tiết mới. Còn không có căn cứ để hủy Giấy chứng nhận đã cấp, quyền sử dụng với 8,02m2 đất nói trên vẫn thuộc quyền sử dụng của hộ gia đình ông Lan, thì cơ quan THADS quận Ba Đình, UBND phường Đội Cấn, quận Ba Đình cần thi hành dứt điểm bản án, bảo vệ quyền lợi hợp pháp cho các bên.
Trên đây là thông tin báo chí sáng ngày 07/12/2010, Văn phòng Bộ xin báo cáo Lãnh đạo Bộ xem xét, chỉ đạo.