I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG VẤN ĐỀ NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC
1. Báo Nhân dân đưa các tin:
* Sáng 29-11 tại Cung văn hóa hữu nghị Việt- Tiệp, Ðại hội đại biểu Ðảng bộ TP Hải Phòng lần thứ 14, nhiệm kỳ 2010-2015, đã chính thức khai mạc. Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng dự và phát biểu ý kiến chỉ đạo.
* Chiều 29-11, UBND huyện Lý Sơn, Quảng Ngãi cho biết: 14 ngư dân hành nghề lặn trên tàu cá số hiệu QNG 96020 TS của ông Phùng Thoại (xã An Hải, Lý Sơn) đang gặp nạn nguy cấp trên quần đảo Hoàng Sa, cách đất liền khoảng 300 hải lý.
Sáng 29-11, huyện Lý Sơn đã vận động và điều tàu cá của ông Bùi Giống và Dương Quang Sơn chở theo thợ máy ra ứng cứu 14 ngư dân trên tàu cá của ông Phùng Thoại. Tuy nhiên, hiện sóng biển đang lớn, Tàu cá của ông Giống và Sơn vẫn chưa thể xuất bến. Dự kiến đến cuối giờ chiều nay hai tàu ứng cứu của huyện Lý Sơn và tàu cứu nạn Biên phòng Quảng Ngãi sẽ vượt sóng cứu ngư dân đi trên tàu cá QNg 96020 vào bờ sớm nhất.
2. Báo điện tử Dân trí đưa tin: Cuối tuần qua, mạng tin Eurasia Review dẫn đánh giá của các chuyên gia Viện Nghiên cứu phát triển thuộc Đại học Tổng hợp Paris (Pháp) nhận định kinh tế Việt Nam là một "hiện tượng phát triển thần kỳ ở châu Á" sau nhiều năm khó khăn nghiêm trọng do chiến tranh gây ra.
Báo cũng đưa tin: Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Sinh Hùng, Trưởng Ban Chỉ đạo quốc gia kỷ niệm 1.000 năm Thăng Long vừa giao UBND TP Hà Nội chuẩn bị báo cáo tổng kết hoạt động kỷ niệm 1.000 năm Thăng Long - Hà Nội, trình Phó Thủ tướng trước ngày 7/12/2010.
Mới đây, tại hội nghị tổng kết công tác thông tin, tuyên truyền về Đại lễ, ông Hồ Quang Lợi, Trưởng ban Tuyên giáo Thành uỷ Hà Nội, Trưởng ban tuyên truyền về Đại lễ cho rằng, Đại lễ kỷ niệm 1.000 năm Thăng Long Hà Nội đã khẳng định và tôn vinh những giá trị 1.000 năm của Hà Nội như văn hiến, hoà bình, hữu nghị... Liên quan đến kinh phí tổ chức Đại lễ, ông Lợi khẳng định, con số 94.000 tỷ đồng như một số thông tin là không hề có sơ sở. “Hiện chưa có báo cáo cuối cùng của các cơ sở, địa phương để tổng hợp thì lấy đâu ra con số nói trên”, ông Lợi nói.
3. Báo cand.com có bài Bệnh viện 19-8 Bộ Công an: Chuẩn bị tiến hành ca ghép tủy đầu tiên. Bài báo đưa tin: Ngày 27/11 tại Hà Nội, Bộ Y tế đã công bố quyết định thành lập Hội đồng thẩm định các điều kiện của Bệnh viện 19-8, Bộ Công an về ghép tủy trên người.
Theo quyết định này, GS.TSKH Đỗ Trung Phấn, nguyên Viện trưởng Viện Huyết học - Truyền máu Trung ương, là Chủ tịch Hội đồng; các Phó Chủ tịch Hội đồng gồm TS Lương Ngọc Khuê, Cục trưởng Cục Quản lý khám chữa bệnh - Bộ Y tế; GS.TS Thiếu tướng Phạm Quang Cử, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hậu cầu kỹ thuật - Bộ Công an; GS.TS Thiếu tướng Lê Năm, Giám đốc Viện Bỏng quốc gia Lê Hữu Trác, Học viện Quân y.
PGS.TS Đại tá Trần Minh Đạo, Giám đốc Bệnh viện 19-8 cho biết: Dự kiến, ca ghép tủy đầu tiên sẽ được thực hiện vào trung tuần tháng 12/2010, với bệnh nhân nam 55 tuổi, là cán bộ Công an.
II- THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Pháp luật và Xã hội có các bài:
* Công chứng và nỗi lo giả mạo! Bài báo phản ánh: Hoạt động công chứng ở Hà Nội hiện nay được xem là khá “sôi động” với sự góp mặt của hơn 50 tổ chức hành nghề, cả do Nhà nước và tư nhân thành lập. Tuy nhiên, do những bất cập pháp luật mà các công chứng viên (CCV) đang gặp phải những khó khăn, và cũng tiềm ẩn không ít rủi ro cho những người tham gia giao dịch.
Trước hết, rủi ro bắt nguồn từ chuyện “biết rồi, vẫn phải nói” là hệ thống thông tin về quyền sử dụng đất chưa được cập nhật đầy đủ vào một hệ thống mà nằm rải rác ở nhiều cơ quan như Phòng công chứng, Văn phòng công chứng, UBND các xã, phường, quận, huyện. Mỗi đơn vị này lại sử dụng một công nghệ riêng để quản lý hệ thống dữ liệu của mình, nên để có được hệ thống dữ liệu chung, việc “kết nối” không hề đơn giản. Do nhiều tổ chức cùng hành nghề công chứng trên một địa bàn mà lại thiếu thông tin chung nên rất dễ tạo ra kẽ hở như cùng một thửa đất được chủ sở hữu đem chuyển nhượng cho nhiều người khác nhau, ở các tổ chức hành nghề khác nhau và chỉ đến khi các chủ nhận chuyển nhượng đến ở mới biết bị lừa.
Qui định pháp luật cũng chưa chỉ rõ ai là người có thẩm quyền đưa ra các thông báo ngăn chặn. CCV Chu Văn Khanh – Trưởng Văn phòng Công chứng A1 cho biết thực tế các CCV nhận được khá nhiều đơn đề nghị của các cá nhân yêu cầu không công chứng các giao dịch về một thửa đất nào đó vì cho rằng họ đang có tranh chấp. Nhưng để xác định tranh chấp hay không, để CCV quyết định dừng công chứng giao dịch liên quan đến tài sản đó là rất khó. Vì thực tế đã có những trường hợp “thù” nhau, khi biết người kia bán tài sản, lập tức có đơn gửi đến tổ chức hành nghề công chứng đang tiếp nhận giao dịch, cho rằng nhà đất đang có tranh chấp để “gây khó” cho người bán.
Việc xác định thế nào là hộ gia đình khi tham gia giao dịch là vấn đề khó với hầu hết các CCV. Theo Luật Hôn nhân và gia đình thì hộ gia đình bao gồm vợ chồng, cha mẹ và các con. Theo Bộ luật Dân sự thì hộ gia đình là một đơn vị kinh tế (các thành viên có tài sản chung trong hoạt động kinh tế chung, được giao đất để canh tác…) và như vậy, hộ gia đình ở đây không cần đến yếu tố quan hệ về huyết thống, hôn nhân. Pháp luật về đất đai cũng không có điều khoản nào qui định hộ gia đình gồm những ai, mà chỉ nêu khi mua bán, tặng cho… quyền sử dụng đất của hộ gia đình, phải được tất cả các thành viên của hộ gia đình thống nhất ký tên. Luật Nhà ở qui định “những người ở chung chỗ ở hợp pháp gồm ông bà, cha mẹ, vợ chồng, con cái và những người được chủ hộ đồng ý có thể được cấp chung sổ hộ khẩu thường trú”… Thực tiễn, các CCV chủ yếu dựa vào Sổ hộ khẩu để xác định thành viên hộ gia đình gồm những ai. Nhưng từ các quy định nêu trên cho thấy, thành viên trong hộ gia đình hoàn toàn có thể không có đất đai tài sản chung, không có quan hệ ruột thịt, nên việc dựa vào Sổ hộ khẩu gia đình để xác định thành viên hộ gia đình là không chặt chẽ.
Việc giả mạo giấy tờ để “qua mặt” CCV vẫn luôn xảy ra và ngày càng tinh vi. CCV Chu Văn Khanh cũng cho biết, lo ngại nhất là hiện tượng thay ảnh của người đến ký văn bản rồi tự giáp lai ảnh lại. Tương tự, lấy mặt sau của chứng minh thư có dấu vân tay của người “đóng thế”, dán vào mặt sau chứng minh thư của người cần giả mạo. Sau đó, đưa “người giả” đến ký vào các văn bản công chứng. Gặp những trường hợp này, CCV rất dễ bị lừa vì đối chiếu ảnh và lăn dấu vân tay đều đúng là của người đến ký văn bản!
Hiện, không ít gia đình có nhu cầu vay vốn, nhưng không có điều kiện và phương án để vay được tiền của các tổ chức tín dụng. Họ tìm đến những người cho vay lãi ngoài với lãi suất cao nhưng thủ tục “đơn giản” như chỉ cần uỷ quyền “quản lý, sử dụng” “sổ đỏ”. Đến khi không thanh toán được nợ, bị lấy luôn nhà đất thì bản chất thật của giao dịch mới được nhắc đến và không ít người cho rằng CCV đã “tiếp tay” cho bọn lừa đảo…
* Sơ kết công tác khảo sát thi hành pháp luật. Bài báo phản ánh: thực trạng được đưa ra tại cuộc họp báo cáo về công tác thí điểm điều tra, khảo sát tình hình thi hành pháp luật trên địa bàn TP Hà Nội vừa được Sở Tư pháp tổ chức ngày 25-11 đó là mặc dù đã được tập huấn, tuyên truyền, phổ biến về vai trò của công tác theo dõi tình hình thi hành pháp luật, song đa phần các cấp, các ngành vẫn chưa nhận thức đầy đủ tầm quan trọng của công tác này nên chưa thực sự quan tâm.
Theo ông Hoàng Đức Thịnh, Phó Trưởng phòng Kiểm tra và thi hành văn bản quy phạm pháp luật, triển khai nhiệm vụ được giao, Sở Tư pháp đã phối hợp với Sở Tài nguyên & Môi trường, Sở Xây dựng, Sở Giao thông vận tải và Sở Tài chính tiến hành rà soát các VBQPPL do UBND TP ban hành trong lĩnh vực bảo vệ môi trường. Qua rà soát, có 29 VB còn hiệu lực thi hành. Các VB được ban hành đều đảm bảo đúng thẩm quyền, đúng thể thức và tuân thủ đầy đủ các quy định về thủ tục xây dựng, ban hành VB. Tuy nhiên, căn cứ vào tình hình thực tiễn, Sở đã đề nghị sửa đổi, bổ sung hoặc thay thế 12/29 VB không còn phù hợp.
Về tình hình thi hành pháp luật, trong đó tập trung vào lĩnh vực bảo vệ môi trường và vệ sinh an toàn thực phẩm, Đoàn đã tiến hành khảo sát tại huyện Gia Lâm, huyện Hoài Đức, Thị xã Sơn Tây và quận Hoàng Mai thông qua hình thức tổ chức các buổi tọa đàm và lấy ý kiến bằng phiếu điều tra xã hội học. Theo phản ánh của Đoàn khảo sát, công tác điều tra, khảo sát tình hình thi hành pháp luật hiện còn nhiều vướng mắc, khó khăn. Cụ thể, phạm vi theo dõi tình hình thi hành pháp luật rộng; cơ chế phối hợp với các cơ quan tố tụng chưa được xây dựng nên khó khăn cho Sở Tư pháp trong việc giúp UBND TP tổng hợp, đánh giá đầy đủ, toàn diện công tác thi hành pháp luật trên địa bàn. Các quy định trong Thông tư 03/2010/TT-BTP hướng dẫn thực hiện công tác theo dõi tình hình thi hành pháp luật còn chung chung, chưa quy định cụ thể về quyền hạn, trách nhiệm của từng cơ quan, đơn vị trong việc tổ chức đánh giá tình hình thi hành pháp luật; tiêu chí đánh giá chưa sâu sát với thực tiễn. Mặt khác, do đây là nhiệm vụ mới, chưa có quy trình cụ thể về khảo sát, kiểm tra nên khó khăn, lúng túng trong quá trình tổ chức thực hiện.
Đoàn khảo sát đã có báo cáo gửi UBND TP, theo đó đề xuất một số giải pháp nhằm khắc phục những tồn tại và tháo gỡ các vướng mắc hiện nay trong công tác theo dõi tình hình thi hành pháp luật.
* Đất tranh chấp vẫn cấp “sổ đỏ”? Bài báo phản ánh:
Chị Võ Thị Vân trú tại xóm Ngũ Phúc, xã Hưng Lộc (TP Vinh) kết hôn với anh Lê Xuân Quế năm 1991. Đầu năm 1992, được sự đồng ý của bố mẹ nên chị Vân, anh Quế xây một căn nhà nhỏ ngay sát nhà bố mẹ để ở riêng. Anh chị tuy đã ở riêng nhưng mãi năm 1998 mới tách sổ hộ khẩu.
Tháng 11 năm 2004 do bị tai nạn bất ngờ nên anh Quế đã mất để lại 3 con nhỏ cho chị Vân một mình nuôi nấng hết sức khó khăn. Sau khi anh Quế mất ít lâu, ông Hùng và bà Phương đã đòi lại miếng đất mà mẹ con chị Vân đang ở và đã bán toàn bộ mảnh đất có diện tích 460,5m2 (trong đó có căn nhà 4 mẹ con chị Vân đang ở khoảng 60m2) cho ông Phạm Bá Thắng, Hiệu trưởng Trường CĐSP Nghệ An với giá hơn 2 tỷ đồng.
Trong khi chị Vân và ông Hùng vẫn chưa hoà giải xong về nhà đất trên thì UBND xã Hưng Lộc lại ký xác nhận cho ông Hùng là "đất không có tranh chấp" đủ điều kiện để cấp Giấy CNQSDĐ để chuyển nhượng.
Trước tình cảnh đó, chị Vân đã nhiều lần gửi đơn khiếu nại đến các cơ quan chức năng mà trực tiếp là UBND TP Vinh, yêu cầu ngừng việc làm thủ tục chuyển nhượng QSDĐ của ông Lê Xuân Hùng cho ông Phạm Bá Thắng nhưng không được UBND TP Vinh "đếm xỉa". UBND TP Vinh vẫn đồng ý tiếp tục làm thủ tục chuyển nhượng QSDĐ cho ông Phạm Bá Thắng. Ngày 30-8-2010, ông Lê Quốc Hồng, Phó Chủ tịch UBND TP Vinh vẫn ký quyết định cấp Giấy CNQSDĐ và cấp Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà đất số BB 800781 mang tên Phạm Bá Thắng và vợ là Nguyễn Thị Kim Nhung (là người đã mua đất của bố mẹ chồng chị Vân).
Nhà đất đang có tranh chấp giữa bố mẹ chồng với con dâu nhưng vẫn được các cấp chính quyền từ xã đến TP cấp "sổ đỏ" và chuyển nhượng cho người khác có đúng với quy định của Luật Đất đai và Luật Nhà ở đã ban hành? Câu trả lời xin dành lại cho UBND tỉnh Nghệ An và TP Vinh giải quyết theo đúng luật định.
2. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh có bài Thừa phát lại còn lúng túng với vi bằng. Bài báo phản ánh: Ngày 28-11, ông Patrick Safar và ông Gérard Suissa, thừa phát lại trong Ủy viên Hội đồng Thừa phát lại quốc gia Cộng hòa Pháp, đã chia sẻ kinh nghiệm với các thừa phát lại tại TP.HCM xung quanh việc lập vi bằng, kỹ năng xử lý tình huống.
Đây là nội dung chính của lớp bồi dưỡng về nghiệp vụ thừa phát lại do Nhà Pháp luật Việt-Pháp phối hợp với Sở Tư pháp TP.HCM tổ chức.
Hai thừa phát lại người Pháp đã giải đáp những lúng túng của các thừa phát lại TP.HCM và khuyên là chỉ nên lập vi bằng ghi nhận các sự kiện khách quan, không nên ghi nhận các giao dịch cần phải qua công chứng theo luật định…
Trước đó một ngày, Nhà Pháp luật Việt-Pháp cũng tổ chức lớp bồi dưỡng công chứng viên tại TP.HCM do các công chứng viên thuộc Hội đồng Công chứng Tối cao Cộng hòa Pháp trực tiếp hướng dẫn.
Báo cũng có bài Mua bán tân dược, bị xử tội ma túy: Cần “sửa sai” triệt để. Bài báo viết: Phân tích các khía cạnh pháp lý xung quanh một vụ án xử tội mua bán trái phép chất ma túy có nhiều tranh cãi, Thạc sĩ Đinh Văn Quế, nguyên Chánh Tòa Hình sự TAND Tối cao, cho rằng: Cần xem xét theo quan điểm lịch sử và có cách giải quyết dựa trên các nguyên tắc cơ bản của pháp luật.
Về phía các cơ quan tiến hành tố tụng, trước khi có Thông tư liên tịch số 17/2007, TAND Tối cao, VKSND Tối cao, Bộ Công an và Bộ Tư pháp cũng đã ban hành nhiều văn bản hướng dẫn áp dụng các quy định của Bộ luật Hình sự về các tội phạm ma túy nhưng chưa có văn bản nào hướng dẫn thuốc tân dược có chứa chất ma túy thì xét xử về tội ma túy.
Trước khi có Thông tư liên tịch số 17/2007, theo ước tính trên cả nước có hàng ngàn người bị kết án về các tội ma túy khi hành vi của họ liên quan đến thuốc tân dược có chứa chất ma túy, không có nơi xử khác. Phải chăng thực tiễn xét xử đã khẳng định điều đó và trở thành “luật bất thành văn”! Nếu nói nguyên nhân chủ yếu là do chưa có hướng dẫn thì chỉ đúng một phần, mà chủ yếu là do nhận thức của các cơ quan tiến hành tố tụng và người tiến hành tố tụng.
Thông tư 17/2007 hướng dẫn: “Đối với các trường hợp mà người phạm tội đã bị kết án đúng theo các văn bản trước đây và bản án đã có hiệu lực pháp luật thì không áp dụng các hướng dẫn trong thông tư này để kháng nghị theo trình tự giám đốc thẩm, tái thẩm, trừ trường hợp có những căn cứ kháng nghị khác. Nếu theo thông tư này, họ không phải chịu trách nhiệm hình sự thì giải quyết theo thủ tục miễn chấp hành hình phạt”.
Hướng dẫn như vậy đúng về mặt nguyên tắc, áp dụng cho các trường hợp “do thay đổi pháp luật mà hành vi không còn là tội phạm nữa” (phi hình sự hóa).
Còn các trường hợp mua bán thuốc tân dược có chứa chất ma túy bị xử về tội mua bán trái phép chất ma túy như đã nói nếu cho rằng đã xử đúng với các văn bản trước đây thì đó là văn bản nào? Trường hợp này là do nhận thức trước đây không đúng, nay Thông tư 17/2007 hướng dẫn thống nhất lại cách áp dụng pháp luật thì không thể coi là “do thay đổi pháp luật mà hành vi không còn là tội phạm nữa” để giải quyết như hướng dẫn đối với các trường hợp “đã bị kết án đúng theo các văn bản trước đây”. Mặt khác, nếu cho rằng xử như trước đây là đúng theo pháp luật lúc bấy giờ thì Thông tư 17/2007 có điểm cần xem xét lại về mặt thẩm quyền, bởi cơ quan tiến hành tố tụng không có quyền quy định một hành vi mà Bộ luật Hình sự đã coi là tội phạm, mà chỉ bằng một thông tư liên tịch lại coi hành vi đó không phải là tội phạm nữa.
Nhận thức là một quá trình, nếu Thông tư 17/2007 của các cơ quan tiến hành tố tụng là một hình thức “sửa sai” thì theo tôi, cũng nên mạnh dạn “sửa sai” một cách triệt để theo pháp luật.
3. Báo Biên phòng đưa tin: Tỉnh Bình Thuận có 7 huyện, thị, thành phố vùng biển, đảo với số dân 799.000 người, chiếm 66% dân số của cả tỉnh. Sau hơn 1 năm triển khai Đề án 52, thực trạng công tác dân số, chăm sóc SKSS/KHHGĐ ở vùng biển đã có những chuyển biến nhưng vẫn còn nhiều tồn tại, bất cập cần tháo gỡ.
Theo đánh giá của Sở Y tế Bình Thuận, một trong những bất cập mới nổi lên đối với công tác DS-KHHGĐ vùng biển Bình Thuận là nhiều vùng ven biển của tỉnh hiện được quy hoạch cho du lịch, phát triển kinh tế, cảng biển... nên nhiều hộ ngư dân được di dời vào sâu trong đất liền. Trong khi các chế độ thù lao tăng thêm cho công tác viên, cán bộ chuyên trách dân số lại chỉ được cấp cho các xã ven biển. Hơn thế nữa, địa phương này chưa thành lập đội ngũ viên chức chuyên trách DS-KHHGĐ cấp xã. Ngành y tế, hiện đang sử dụng cán bộ chuyên trách Dân số, Gia đình và Trẻ em cấp xã trước đây với mức thù lao từ 200.000 - 300.000 đồng/tháng/người để triển khai công tác DS-KHHGĐ tại xã. Mức thù lao này thấp so với trước đây nên cán bộ DS-KHHGĐ xã thiếu an tâm công tác, một số cán bộ đã xin chuyển ngành. Do đó, việc triển khai công tác DS-KHHGĐ đến cơ sở hiện gặp rất nhiều khó khăn.
Nhằm tháo gỡ những khó khăn trên, ông Nguyễn Văn Nhơn, Giám đốc Sở Y tế Bình Thuận đề nghị việc chi thù lao cho cộng tác viên, cán bộ chuyên trách dân số xã của tất cả các xã thuộc huyện ven biển cùng một định mức. Bên cạnh đó, trung ương cần hướng dẫn thêm về hoạt động truyền thông xây dựng mô hình quản lý thông tin điện tử về DS, SKSS, KHHGĐ đối với xã, huyện vùng biển; đồng thời có định hướng việc khám bệnh cho trẻ em vùng ven biển, tăng thêm kinh phí cho các hoạt động của đề án để triển khai việc khám bệnh trẻ em, mở rộng khám thai, thực hiện tư vấn tiền hôn nhân, mở rộng việc xây dựng cơ sở dữ liệu DS-KHHGĐ đến các phường, thị trấn đông dân.