Trong buổi sáng ngày 22/10/2009, một số báo chí đã có bài phản ánh những vấn đề lớn của đất nước và những vấn đề liên quan đến công tác tư pháp như sau:
I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG SỰ KIỆN NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC
1. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh phản ánh: Như Pháp Luật TP.HCM đã đưa tin, ngày 19-10, Chính phủ đã ban hành Nghị định 88 về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất (gọi tắt là giấy hồng mới). Phóng viên đã trao đổi với lãnh đạo Tổng cục Quản lý đất đai (Bộ Tài nguyên và Môi trường) để làm rõ những nội dung đáng lưu ý của nghị định này (sẽ có hiệu lực vào ngày 10-12).
Tới đây, người dân chỉ phải đến cơ quan tài nguyên-môi trường cấp huyện, cụ thể là Văn phòng Đăng ký quyền sử dụng đất cấp huyện để làm thủ tục cấp giấy hồng mới. Đối với những hồ sơ đã nộp trước ngày 10-12 mà chưa được cấp giấy đỏ theo Nghị định 181 hoặc giấy hồng theo Nghị định 90, đơn vị đang tiếp nhận, xử lý có trách nhiệm chuyển giao hồ sơ cho Văn phòng Đăng ký quyền sử dụng đất cấp huyện cấp giấy hồng mới. Tất cả giấy chứng nhận cũ đã cấp trước ngày 10-12 vẫn có giá trị pháp lý để người dân thực hiện các giao dịch và người dân sẽ được cấp đổi sang giấy hồng mới khi có yêu cầu (việc cấp đổi được miễn nộp lệ phí cấp giấy). Người nhận chuyển nhượng nhà đất đã có giấy đỏ, giấy hồng buộc phải xin cấp giấy hồng mới. Riêng trường hợp chuyển nhượng nhà đất có giấy hồng mới, văn phòng sẽ cập nhật việc thay đổi chủ sở hữu, chủ sử dụng ở trang sau của giấy hoặc cấp hẳn giấy hồng mới nếu người dân có nhu cầu.
Cũng theo Nghị định 88, đối với thửa đất có nhiều người sử dụng, nhiều chủ sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất, giấy hồng mới được cấp cho từng người sử dụng đất, từng chủ sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất. Trường hợp nhà ở mua của doanh nghiệp đầu tư xây dựng, người xin cấp giấy hồng mới phải có hợp đồng mua bán nhà ở do hai bên ký kết. Trường hợp mua nhà ở trước ngày 1-7-2006 (ngày Luật Nhà ở có hiệu lực), ngoài hợp đồng mua bán nhà ở, người xin cấp giấy còn phải nộp một trong các giấy tờ của phía bên bán như quyết định phê duyệt dự án, quyết định đầu tư, giấy phép đầu tư.
Để được chứng nhận quyền sở hữu nhà ở trong trường hợp không có giấy tờ chứng minh việc tạo lập nhà ở hợp pháp (như giấy phép xây dựng, hợp đồng mua bán nhà, giấy tờ tặng cho nhà, giấy tờ về sở hữu nhà, bản án hoặc quyết định của tòa...), cá nhân phải có giấy tờ xác nhận của UBND cấp xã. Cụ thể, UBND cấp xã phải xác nhận nhà ở đã được xây dựng trước ngày 1-7-2006, không có tranh chấp, được xây dựng trước khi có quy hoạch hoặc phải phù hợp với quy hoạch đối với trường hợp xây dựng sau khi có quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch chi tiết xây dựng đô thị, quy hoạch điểm dân cư nông thôn.
Trường hợp nhà ở xây dựng sau ngày 1-7-2006 phải có giấy tờ xác nhận của UBND cấp xã về nhà ở không thuộc trường hợp phải xin giấy phép xây dựng, không có tranh chấp và đáp ứng điều kiện về quy hoạch. Người đã được cấp giấy hồng mới có quyền yêu cầu xác nhận bổ sung quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất vào giấy.
2. Báo Sài Gòn giải phóng phản ánh: Chiều 21-10, tại cuộc họp Ban chỉ đạo quốc gia phòng chống đại dịch cúm A/H1N1, TS Nguyễn Huy Nga, Cục trưởng Cục Y tế dự phòng và môi trường cho biết: Bộ Y tế đã xây dựng 3 phương án trình Thủ tướng Chính phủ về việc tiêm sử dụng vaccine cúm A/H1N1 cho những đối tượng có nguy cơ cao.
Theo đó, phương án thứ nhất sẽ triển khai tại 10 tỉnh, thành phố tập trung đông dân, là đầu mối giao thông và có dịch lan rộng, dự kiến trên 900.000 người có nguy cơ cao được tiêm vaccine cúm A/H1N1. Phương án kế tiếp là triển khai tại 20 tỉnh, thành phố, với hơn 1,5 triệu người được tiêm vaccine. Cuối cùng là tổ chức tiêm vaccine ở tất cả 63 tỉnh thành phố nhưng vẫn có chọn lọc, với khoảng 3,3 triệu người được tiêm. Những đối tượng được ưu tiên tiêm miễn phí là cán bộ y tế, phụ nữ có thai, người có bệnh mãn tính và người cao tuổi.
Đáng chú ý, ngoài việc chủ động đặt mua vaccine thì Ban chỉ đạo quốc gia phòng chống đại dịch cúm cho biết, WHO cũng sẽ hỗ trợ Việt Nam hơn 1 triệu liều vaccine cúm A/H1N1 trong năm 2010. Tuy nhiên, WHO cũng đề nghị phía Việt Nam phải đảm bảo các điều kiện về các trang thiết bị, mạng lưới an toàn tiêm chủng.
3. Báo Tuổi trẻ phản ánh: Chưa hết “choáng” với chính sách thuế thu nhập cá nhân, thị trường bất động sản (BĐS) lại thêm khó khăn khi nhiều khả năng dòng tiền từ tín dụng ngân hàng (NH) sẽ không còn dồi dào như trước. Tiền vào bất động sản ít đi và nhiều thỏa thuận bị đổ vỡ. Theo nhận định của các chuyên gia, hai yếu tố này sẽ ảnh hưởng lớn đến hoạt động đầu tư và cả đầu cơ, một yếu tố không thể thiếu được trên thị trường BĐS.
Ông Bùi Tiến Thắng, phó tổng giám đốc Sacomreal, lo lắng thị trường BĐS có nguy cơ đóng băng do khó khăn chất chồng. NH Nhà nước mới đây đã quy định các NH không được áp lãi suất cho vay thỏa thuận (cao hơn trần lãi suất hiện là 10,5%) với các trường hợp đã sở hữu nhiều BĐS nay muốn vay vốn để mua hoặc sửa chữa nhà. “Thoạt nghe qua sẽ lầm tưởng nhà đầu tư BĐS được ưu tiên hơn người có nhu cầu nhà ở thật sự, do được vay với lãi suất thấp hơn so với lãi suất thỏa thuận. Nhưng thực chất khi không còn được cho vay theo lãi suất thỏa thuận, chẳng có NH thương mại nào muốn cung cấp vốn cho đối tượng này do không hiệu quả lại rủi ro cao...” - ông Thắng nói.
Hoạt động cho vay BĐS tại nhiều NH đã giảm hẳn sau hướng dẫn của NH Nhà nước. Nhiều NH trước đây tích cực mời chào cho vay với các dự án BĐS nhưng nửa tháng trở lại đây đã “im hơi lặng tiếng”. Một phó tổng giám đốc NH cổ phần cho biết sẽ giải thích lại với những khách hàng đã nộp hồ sơ trước khi có hướng dẫn của NH Nhà nước nhưng NH chưa cho vay. Mặc dù không thừa nhận sẽ không cho vay nhưng vị phó tổng giám đốc này nói sẽ khó vì phải căn cứ vào nguồn vốn và chênh lệch lãi suất mà NH sẽ thu được. LS huy động các kỳ hạn dài của NH này bình quân trên 9%/năm, nếu tính thêm dự phòng rủi ro thì đã sát trần lãi suất. Không có lãi thì NH không cho vay.
Các NH cũng rối ở khoản xác định nguồn thu nhập để trả nợ. Theo văn bản của NH Nhà nước, chỉ các khoản vay để mua, sửa chữa nhà để ở và nguồn trả nợ trích từ lương của khách hàng mới được áp dụng LS thỏa thuận. Như vậy những hợp đồng vay vốn mà nguồn thu nhập để trả nợ hằng tháng bao gồm nhiều khoản như lương, kinh doanh, cho thuê nhà hoặc lợi nhuận từ chứng khoán... thì NH không dám xét duyệt cho vay.
Báo cũng phản ánh: Cục Đường bộ VN vừa đề nghị Bộ Giao thông vận tải cho phép tạm ngừng thu phí trên đường Thăng Long - Nội Bài trong thời gian sửa chữa mặt cầu Thăng Long (từ ngày 23-10-2009 đến 30-1-2010).
Ngoài ra, Cục Đường bộ VN cũng đề nghị ngừng thu phí tại hai trạm Vĩnh Thanh và Nam Hồng trên tuyến quốc lộ 3 - đường Thăng Long - Nội Bài. Vì theo kế hoạch phân luồng giao thông trong thời gian sửa chữa mặt cầu Thăng Long, nhiều loại xe tải, xe khách bị hạn chế qua cầu này vào giờ cao điểm. Do đó, những xe có tải trọng lớn sẽ phải đi theo tuyến đường vừa nêu để tránh qua cầu Thăng Long.
II- NHỮNG THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Công an nhân dân có bài "Tây Ninh: Án đã có hiệu lực 9 năm... vẫn còn xin ý kiến để thi hành". Bài báo phản ánh: Ngày 21/9/2009, ông Lý Hoàng Vũ, Trưởng Thi hành án dân sự (THADS) tỉnh Tây Ninh ký Quyết định số 683/QĐ-THA giải quyết khiếu nại của bà Trần Thị Lan, ngụ ấp Thạnh Tân, xã Thạnh Tây, huyện Tân Biên (tỉnh Tây Ninh); bà Trần Thị Dung, ngụ tại 3/17, khu phố 3, phường 3 (thị xã Tây Ninh) và bà Trần Thị Lợi, ngụ 194, tổ 3, khu phố 1, phường Tân Đồng, thị xã Đồng Xoài (tỉnh Bình Phước).Bài báo phản ánh: Ngày 21/9/2009, ông Lý Hoàng Vũ, Trưởng Thi hành án dân sự (THADS) tỉnh Tây Ninh ký Quyết định số 683/QĐ-THA giải quyết khiếu nại của bà Trần Thị Lan, ngụ ấp Thạnh Tân, xã Thạnh Tây, huyện Tân Biên (tỉnh Tây Ninh); bà Trần Thị Dung, ngụ tại 3/17, khu phố 3, phường 3 (thị xã Tây Ninh) và bà Trần Thị Lợi, ngụ 194, tổ 3, khu phố 1, phường Tân Đồng, thị xã Đồng Xoài (tỉnh Bình Phước).
Theo Bản án dân sự phúc thẩm (DSPT) số 342/DSPT ngày 29/11/2000 của Toà phúc thẩm TAND Tối cao tại TP HCM, nguồn gốc 4.930m2 đất tại ấp Tân Hòa, xã Tân Lập, huyện Tân Biên do chính quyền cách mạng cấp cho bà Nguyễn Thị Hai vào 36 tuổi, bà Hai cùng các con (bà Lan, Dung và Lợi) cất nhà ở và canh tác. Đến năm 1978, bà Hai bị trúng pháo chết không để lại di chúc và bà Lan tiếp tục quản lý sử dụng (bà Dung, bà Lợi lấy chồng ở nơi khác).
Gia đình ông Trần Văn Tồn cũng được cấp đất ở gần đó đi sơ tán về không có nhà ở nên được bà Lan cho ở nhờ. Năm 1994, gia đình ông Tồn được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng phần đất của mẹ con bà Hai trước đây sử dụng. Cùng năm 1994, bà Lan yêu cầu gia đình ông Tồn trả nhà đất để bà Lợi cất nhà ở; nhưng ông Tồn không đồng ý nên bà Lan, bà Lợi, bà Dung kiện đòi lại nhà đất. Vụ kiện được TAND huyện Tân Biên xét xử sơ thẩm ngày 17/4/1996 và TAND tỉnh Tây Ninh xét xử phúc thẩm ngày 29/7/1996. Đến tháng 11/1996, ông Tồn sang nhượng cho vợ chồng bà Nguyễn Thị Hiền, ngụ ấp Tân Hòa, xã Tân Lập diện tích 14 x 45m với giá 65 triệu đồng. Các nguyên đơn khiếu nại...
Ngày 25/3/1999, TAND Tối cao có Bản án giám đốc thẩm số 71 hủy cả bản án sơ thẩm và phúc thẩm, giao hồ sơ cho TAND tỉnh Tây Ninh xét xử sơ thẩm lại. Ngày 21/3/2000, TAND tỉnh Tây Ninh đã đưa vụ kiện ra xét xử sơ thẩm.
Bản án số 342/DSPT ngày 29/11/2000 của Tòa phúc thẩm TAND Tối cao tại TP HCM quyết định: Hủy hợp đồng mua bán đất ngày 18/11/1996 giữa ông Trần Văn Tồn, bà Nguyễn Thị Út (vợ ông Tồn) với ông Nguyễn Văn Phước, bà Nguyễn Thị Hiền vì hợp đồng vô hiệu. Buộc ông Phước, bà Hiền trả lại phần đất đã mua của ông Tồn, bà Út cho các thừa kế của bà Hai là các bà Lan, Lợi, Dung... THADS Tây Ninh thụ lý vụ việc và đưa ra thi hành. Nhưng ông Tồn và bà Út không chấp hành và gửi đơn khiếu nại Bản án DSPT số 342/DSPT. Ngày 29/3/2002, TAND Tối cao có Văn bản số 314-CV/DS trả lời cho ông Tồn và bà Út: "Tòa án cấp phúc thẩm buộc vợ chồng ông và ông Phước, bà Hiền trả diện tích đất đang quản lý, sử dụng cho các thừa kế của bà Hai là đúng".
Thế nhưng việc thi hành án đến nay đã 9 năm vẫn không được tiến hành...
2. Báo Lao động có bài Vụ kiện giữa Cty Oleco và Cty CG (Kuwait)
Không thể trả 1,5 triệu USD một cách phi lý. Bài báo phản ánh: Sau nhiều lần tống đạt phán quyết thông qua đại sứ quán hai nước, CG đã yêu cầu Chính phủ Việt Nam phải có trách nhiệm thi hành án. Tại cuộc họp ngày 6.3.2006 của Uỷ ban trọng tài - trong đó chỉ có bên nguyên đơn là CG đến dự, mà không có bất kỳ đại diện nào của bị đơn là Oleco - CG đã dẫn ra Hiến pháp Việt Nam để yêu cầu đưa Chính phủ Việt Nam trở thành bị đơn. Theo CG, tài chính và tất cả các yếu tố cấu thành Cty Oleco thuộc sở hữu của Nhà nước Việt Nam. Vì thế, Uỷ ban trọng tài đã đồng ý với yêu cầu của CG và yêu cầu bị đơn là Oleco và nước Cộng hoà XHCN Việt Nam trả cho CG số tiền theo phán quyết của trọng tài.
Về phía Oleco, luôn duy trì quan điểm: Hợp đồng của Oleco ký với CG là loại hợp đồng có bảo lãnh của ngân hàng. Như vậy, nếu Oleco có vi phạm hợp đồng thì mức bồi thường tối đa chỉ bằng khoản bảo lãnh đó. Việc Oleco thực hiện hợp đồng đều đặt dưới sự quản lý, giám sát của CG. Giả sử Oleco có làm cho CG thiệt hại quá mức bảo lãnh thì CG phải có trách nhiệm thông báo cho Oleco dừng ngay việc thực hiện hợp đồng. Nếu CG để thiệt hại quá mức bảo lãnh thì CG phải tự chịu. Vụ việc đã xảy ra gần 15 năm, Cty Oleco trước đây do thiệt hại hợp đồng với CG quá lớn đã phải bán DN, chuyển sang cổ phần, hoạt động theo Luật Doanh nghiệp của Việt Nam.
Mới đây nhất - giữa tháng 8.2009, theo đề nghị của Phòng Thương mại và Công nghiệp Kuwait, ông Lê Xuân Luyện - Tổng GĐ hiện thời Oleco - đã nhận lời sang Kuwait thương thảo về vụ việc. CG có cử đại diện đến dự, nhưng sau đó xin tạm dừng đàm phán để xin ý kiến lãnh đạo Cty. Tuy nhiên, sau đó CG im lặng, không nối lại đàm phán. Đây là cách thức đàm phán mà CG đã áp dụng giống như những lần trước đây. Về việc này, Oleco đã gửi công văn báo cáo với Đại sứ quán Việt Nam tại Kuwait, khẳng định hai bên không thể đàm phán được. Cty Oleco đề nghị Đại sứ quán Việt Nam không nhận bất kỳ văn bản nào của CG, đồng thời Oleco cũng đề nghị được hỗ trợ để yêu cầu CG trả lại cho Oleco 173.329,016DK tiền bảo lãnh hợp đồng và bảo hành công trình.
Sau chuyến đàm phán lần 4 (cuối tháng 8.2009) bất thành, ông Lê Xuân Luyện - TGĐ Cty Oleco đã trao đổi với PV Lao Động quan điểm giải quyết vụ việc.
Xin ông cho biết diễn tiến mới nhất về vụ việc này?
- Tại cuộc thương thảo cuối tháng 8.2009, tôi đã nói rõ với CG rằng chúng tôi thiện chí, mong lần này hai bên giải quyết dứt điểm, đồng thời khẳng định đây sẽ là cuộc thương lượng cuối cùng cho dù kết quả thế nào. Ngay sau khi CG không liên lạc lại, ngầm ý từ chối đề nghị của chúng tôi, tôi đã làm công văn gửi Đại sứ quán VN tại Kuwait, khẳng định vụ việc này không thể đàm phán được. Cả 4 lần đàm phán, CG đều không nhân nhượng Oleco bất kỳ điểm nào, thậm chí số tiền họ đòi bồi thường ngày càng cao. Chúng tôi đã đề nghị Đại sứ thông báo cho các cơ quan VN là Bộ NN PTNT và Bộ Ngoại giao biết đây là việc của hai DN, hai DN phải tự giải quyết. Chúng tôi rất muốn giải quyết dứt điểm sớm để không ảnh hưởng đến quan hệ hợp tác giữa hai nước.
Ông có cho rằng, vì Oleco đã không cử trọng tài tham dự vụ kiện nên đã bị xử ép?
- Oleco thực hiện hợp đồng có bảo lãnh của ngân hàng, nên nếu Oleco có gây thiệt hại thì cũng chỉ phải bồi thường trong phạm vi bảo lãnh. Nhưng CG đã lợi dụng Oleco ký hợp đồng không chặt chẽ, không nắm rõ pháp luật Kuwait, nên đã xử đơn phương và đưa vào những khoản yêu cầu bồi thường rất phi lý. Từ chỗ chỉ yêu cầu bồi thường 258.634DK (khoảng 931.000USD) vào năm 1999, đến khi đưa ra trọng tài, CG đã yêu cầu bồi thường tới 877.803DK (3,16 triệu USD). Trọng tài đã xử Oleco bồi thường 400.000DK (gần 1,5 triệu USD). Mặc dù Oleco không thực hiện hết hợp đồng với CG, nhưng thực tế Oleco là DN bị thiệt hại chứ không phải CG. Tuy nhiên về lý thì mình thua họ.
Ông có nghĩ là Oleco đã chưa tìm hiểu kỹ về đối tác cũng như luật pháp quốc tế không?
- Hiện chúng tôi đã tham vấn ý kiến trọng tài quốc tế và đã nghĩ đến việc xem xét trình tự tố tụng của vụ kiện này đã hợp pháp hay chưa, từ đó nếu cần thiết mới có thể lật lại được. Khi ký hợp đồng này (năm 1996), đúng là Oleco còn rất non kinh nghiệm. Cộng với sự chủ quan, Oleco đã sơ hở để bị gài bẫy ở nhiều điều khoản trong hợp đồng. Oleco đã không lường hết được các khả năng rủi ro.
Vậy, Oleco sẽ định giải quyết thế nào với khoản phạt 400.000DK (gần 1,5 triệu USD) của CG, thưa ông?
- Hiện, CG đang bám vào lý do duy nhất để buộc Oleco phải bồi thường là trước đây Oleco là DN nhà nước, do Nhà nước là chủ sở hữu, nên Nhà nước phải chịu trách nhiệm. Họ vẫn bám vào lý do này. Tuy nhiên, hiện Oleco đã chuyển đổi sở hữu, nên tôi cho rằng họ khó có thể bắt Oleco phải bồi thường. Hiện tại, Cty chúng tôi vẫn còn hơn 173.000DK (tương đương 445.000USD - theo tỉ giá năm 1996) tiền bảo lãnh hợp đồng và bảo hành công trình mà phía CG đang nắm giữ.