I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG SỰ KIỆN NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC:
1. Báo Sài Gòn tiếp thị phản ánh: Theo thống kê của hội Luật gia tỉnh Đồng Nai, tính đến nay đã có trên 4.000 hồ sơ của người dân hai huyện Long Thành, Nhơn Trạch khởi kiện Vedan đòi bồi thường với tổng số tiền khoảng 2.000 tỉ đồng, đã được toà án tiếp nhận.
Ngoài ra, còn có khoảng 500 hồ sơ bị toà án trả lại do không hợp lệ về thủ tục. Hiện nay, ngoài số lượng đơn đã nộp tại toà, có khoảng 700 đơn khởi kiện Vedan mới phát sinh thêm tại huyện Long Thành đang được người dân hoàn thiện để nộp cho toà án trong tuần tới. Theo kế hoạch, ngày 23.8, hội Nông dân tỉnh Đồng Nai sẽ chủ trì cuộc họp để trao đổi và vận động người dân chấp nhận mức bồi thường 120 tỉ đồng của Vedan. Chiều ngày 22.8, luật sư Nguyễn Vân Nam, người được nông dân Nguyễn Lam Sơn uỷ quyền đại diện trước toà, cho biết ông Sơn vẫn giữ nguyên ý định khởi kiện Vedan.
2. Báo Pháp luật và xã hội phản ánh: Được quy định trong Luật Bảo hiểm xã hội và có hiệu lực thi hành từ ngày 1-1-2009, chính sách bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) được ví như là “phao cứu sinh” để thay thế hoặc bù đắp một phần nguồn thu nhập bị mất của người lao động (NLĐ) khi họ mất việc làm. Tuy nhiên, sau hơn 1,5 năm triển khai, NLĐ vẫn gặp nhiều khó khăn...
Theo ông Nguyễn Đại Đồng, Cục trưởng Cục Việc làm, Bộ LĐ-TB&XH thì do không nắm được đầy đủ thông tin nên nhiều trường hợp NLĐ đến đăng ký thất nghiệp nhưng khi xét duyệt lại không đủ điều kiện để hưởng BHTN. Nhiều trường hợp khác lại cho rằng, cứ thất nghiệp là nghiễm nhiên được hưởng trợ cấp và được hưởng một lần là ba tháng trợ cấp.
Theo quy định của Bộ luật Lao động, NLĐ được tham gia đóng BHXH nếu được ký hợp đồng lao động với thời gian tối thiểu là từ 3 tháng trở lên. Biết rõ quy định này, nên NSDLĐ thường chỉ tuyển dụng lao động làm việc theo thời vụ hoặc chỉ ký hợp đồng từ 1-2 tháng. Nhiều trường hợp doanh nghiệp thậm chí còn không thực hiện giao kết hợp đồng với NLĐ hoặc có giao kết nhưng không đưa lại một bản cho NLĐ giữ. Quy định về thời gian nộp sổ BHXH cũng là một rào cản lớn đối với NLĐ khi tiếp cận với chính sách BHTN.
Ông Đặng Quang Điều, Phó ban Chính sách Pháp luật, Tổng liên đoàn Lao động Việt Nam cho hay, theo quy định, các tổ chức công đoàn sẽ có trách nhiệm giám sát, nếu phát hiện DN trốn tránh việc đóng BHTN cho NLĐ thì kiến nghị, phản ánh với các cơ quan thanh tra để xử lý. Tuy nhiên, việc giám sát và chế tài xử lý như thế nào thì các văn bản luật lại chưa có quy định và hướng dẫn cụ thể.
3. Báo Phụ nữ online phản ánh: Sau hơn một năm thực hiện Luật Bảo hiểm y tế (BHYT), theo báo cáo của cơ quan bảo hiểm xã hội (BHXH) và y tế các địa phương vùng ĐBSCL, việc chăm sóc sức khỏe cho người dân thuộc diện BHYT vẫn đang gặp nhiều khó khăn. Dù ngân sách nhà nước hỗ trợ toàn bộ chi phí mua thẻ BHYT cho người nghèo, người dân tộc thiểu số ở vùng khó khăn và đặc biệt khó khăn; hỗ trợ tối thiểu 30% đối với học sinh, sinh viên và 50% đối với người cận nghèo, nhưng đến nay số người tham gia BHYT vẫn không tăng so với năm 2009. Số người tham gia BHYT tự nguyện chủ yếu vẫn là những người có nguy cơ mắc bệnh cao hoặc đã mắc bệnh mãn tính phải điều trị lâu dài. Lãnh đạo nhiều bệnh viện (BV) cho biết, thời gian qua, nhiều người đóng BHYT bị tai nạn giao thông được đưa vào BV cấp cứu nhưng sau đó BV không thể thanh toán với BHXH vì không có cơ sở xác nhận bệnh nhân có vi phạm luật giao thông hay không.
Ngoài ra, thủ tục thanh toán BHYT còn rườm rà; quá trình thẩm định chi phí khám chữa bệnh chậm; quyết toán kéo dài; các cơ sở y tế tuyến xã, huyện (nơi đăng ký khám chữa bệnh ban đầu) thiếu bác sĩ, y sĩ… đã làm cho nhiều người không muốn tham gia BHYT mà đổ về các BV tuyến trên, gây nên tình trạng quá tải. Việc áp dụng mức đóng BHYT chung như hiện nay (không phân biệt khu vực thành thị, nông thôn) cũng khiến nhiều học sinh, sinh viên nghèo ở nông thôn không đủ khả năng đóng BHYT...
II- NHỮNG THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP:
1. Báo Pháp luật và xã hội có bài Những kịch bản "kinh điển" để xin con nuôi. Bài báo phản ánh: Tài là một chàng trai người Việt gốc Hoa, mới bước vào tuổi 24 nhưng đã nuôi khao khát có một bé gái gọi mình bằng bố từ cách đây mấy năm không muốn lấy vợ, vì vậy Tài quyết định ở vậy và xin con nuôi. Tài gọi đến các Trung tâm Bảo trợ xã hội (TTBTXH), từ TP Hồ Chí Minh, nơi Tài đang sinh sống, cho tới Hà Nội, Phú Thọ. Câu trả lời mà Tài nhận được rất rõ ràng, dứt khoát: Không cho con nuôi!. Liều mình, Tài gặp một "cò" trong bệnh viện phụ sản. Hắn dẫn Tài đến gặp một bà bác sĩ, thỏa thuận về tiền bạc rồi chờ đến ngày nhận con. Tài chạy vạy vay mượn được hơn 10 triệu, cuối cùng cũng đón được một bé gái mà theo Tài là "đẹp như thiên thần" về nhà mình. Bà bác sĩ đưa cho Tài một tờ giấy xác nhận trẻ bị bỏ rơi và giao hẹn: "Cậu thận trọng nhé, đừng làm phiền đến tôi! ". Tưởng thế là xong, Tài hớn hở ôm con về nhà dì ruột, nhờ dì chăm sóc hộ, để còn dành thời gian đi kiếm tiền, đúng với chức phận của một ông bố chính hiệu.
Mãi đến ngày ra phường đăng ký khai sinh cho bé, Tài mới thấm thía lời dặn của bà bác sĩ. Có rất nhiều giấy tờ để được đăng ký khai sinh cần đến bà bác sĩ. Nhưng "tiền trao cháo múc" rồi, bà bác sĩ chặt đứt sợi dây liên hệ, Tài không thể chứng minh được nguồn gốc của đứa trẻ. Thương tình, vị cán bộ hộ tịch mách nhỏ, bảo Tài "đi kiếm cái giấy chứng nhận vô sinh", rồi sẽ hợp thức hóa quyền làm bố cho Tài bằng màn kịch quen thuộc, dàn cảnh để đứa bé bị vứt gần nhà Tài. Nhưng sau khi tìm các tài liệu tham khảo, Tài hiểu rằng Luật đã quy định rõ ràng, quyền nuôi dưỡng một đứa trẻ bị bỏ rơi không phụ thuộc vào việc người ấy có vô sinh hay không mà phụ thuộc vào các điều kiện về kinh tế và khát vọng nuôi con. Để có quyền làm cha, Tài đã phải dấn thân vào con đường lắt léo, thậm chí phải đi tắt, lách luật: Xin con, rồi mua cả tờ giấy chứng nhận là mình vô sinh.
2. Báo Đại đoàn kết có bài: Kỳ họp thứ 33, Uỷ ban thường vụ Quốc hội (UBTV QH) khoá XII: Không “hành chính hóa” các quan hệ dân sự (21/08/2010). Bài báo phản ánh: Sáng ngày 20-8, UBTV QH đã cho ý kiến một số vấn đề lớn còn nhiều ý kiến khác nhau của dự án Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Tại phiên họp, đa số các thành viên của UBTVQH đều cho rằng, không nên quy định phương thức giải quyết khiếu nại bằng biện pháp hành chính vì lo ngại việc giao thẩm quyền cho cơ quan nhà nước dễ dẫn đến việc tăng kinh phí cho bộ máy làm việc. Quy định như trong dự thảo Luật là “hành chính hóa” các quan hệ dân sự.
Chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật Nguyễn Văn Thuận cho rằng, nên cân nhắc việc đưa sự can thiệp của cơ quan nhà nước vào quan hệ dân sự, nhất là không nên can thiệp trực tiếp vào các quan hệ dân sự thuần tuý. Chủ nhiệm Uỷ ban Tư pháp Lê Thị Thu Ba cho rằng: “Không nên đặt ra cơ chế giải quyết các tranh chấp bằng hành chính bởi sẽ có rất nhiều vướng mắc không thể giải quyết được. Cơ quan hành chính nhà nước không thể tối ngày chỉ đi giải quyết tranh chấp dân sự của người dân. Hơn nữa, nếu đưa cho cơ quan hành chính thì sẽ tạo điều kiện làm nảy sinh thêm khiếu kiện”. Trưởng ban Dân nguyện Trần Thế Vượng cũng cho rằng, khi không thương lượng được giữa thương nhân và người tiêu dùng thì chọn 2 con đường, một là trọng tài hai là tòa án.
Trước các ý kiến trên, Bộ trưởng Bộ Công thương Vũ Huy Hoàng, đại diện Ban soạn thảo vẫn “xin bảo lưu” phương án đã trình.
3. Báo Quân đội nhân dân có bài 7 nội dung đổi mới, nâng cao hiệu quả hoạt động giám định tư pháp. Bài báo phản ánh: Để giải quyết những yêu cầu của đời sống xã hội và bảo đảm quyền dân chủ cho những người tham gia tố tụng, vừa qua Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định 1358/QĐ-TTg ban hành Kế hoạch thực hiện "Đề án Đổi mới và nâng cao hiệu quả hoạt động giám định tư pháp" (GĐTP). Kế hoạch xác định rõ những nội dung cụ thể đối với các hoạt động để thực hiện đề án, thời hạn hoàn thành và trách nhiệm của các bộ, ngành liên quan trong việc triển khai thực hiện các nhiệm vụ được giao. Theo đó sẽ có 7 nội dung thực hiện đổi mới và nâng cao hiệu quả hoạt động GĐTP.
Để triển khai thực hiện Đề án "Đổi mới và nâng cao hiệu quả hoạt động GĐTP" có hiệu quả, Thủ tướng Chính phủ cũng ký Quyết định số 1359/QĐ-TTg thành lập Ban Chỉ đạo thực hiện Đề án "Đổi mới và nâng cao hiệu quả hoạt động GĐTP" ở cấp Trung ương. Phó thủ tướng Chính phủ phụ trách công tác tư pháp làm Trưởng ban; Phó Trưởng ban thường trực là Bộ trưởng Bộ Tư pháp và các Ủy viên Ban chỉ đạo là lãnh đạo các bộ, ngành liên quan. Được biết, sắp tới, Ban Chỉ đạo thực hiện Đề án "Đổi mới và nâng cao hiệu quả hoạt động GĐTP" ở cấp tỉnh cũng sẽ được thành lập gồm: Một lãnh đạo UBND cấp tỉnh là Trưởng ban; Giám đốc Sở Tư pháp là Phó trưởng ban thường trực và các thành viên khác là lãnh đạo một số sở, ban, ngành theo đề nghị của Giám đốc Sở Tư pháp.
4. Báo Đất Việt có bài Bức xúc vì nhà cung cấp cáp truyền hình thiếu trách nhiệm. Bài báo phản ánh: Tại cụm dân cư 22 phường Vĩnh Tuy, những hộ gia đình đã trở nên “mù” thông tin khi cáp truyền hình Hà Nội mất tín hiệu kéo dài, liên tục.
Người dân càng bức xúc hơn khi nhà cung cấp dịch vụ không hề thông báo lý do mất cắp và biện pháp khắc phục. Người dân ở Vĩnh Tuy còn liên lạc với nhà cung cấp dịch vụ, còn cư dân tại tòa nhà C2, khu chung cư Mỹ Đình 1 gọi rất nhiều lần theo số điện thoại trên hợp đồng để yêu cầu giúp đỡ nhưng đều không liên lạc được, khi mất tín hiệu cáp vào cuối tháng 4 vừa qua. Khách hàng lần theo địa chỉ của HJC tại 29 tổ 75 khu H, Phương Mai, được cung cấp trong hợp đồng thì nơi đây lại là một công ty hoàn toàn khác. Nhân viên của công ty này cho biết, trung tâm dịch vụ viễn thông HJC đã chuyển đi vào đầu năm 2010. Sau đó, tình trạng mất tín hiệu cáp bỗng dưng... được khắc phục, nhưng dân cư sống tại tòa nhà C2 vẫn không thoát khỏi cảm giác thấp thỏm. Nếu tình trạng tương tự xảy ra, họ biết kêu ai xử lý?.
Đối chiếu với các văn bản pháp luật quy định thì các hộ dân phường Vĩnh Tuy sẽ được yêu cầu những quyền lợi và hưởng những mức đền bù đối với nhà cung cấp dịch vụ từ phía công ty Dịch vụ truyền thanh – truyền hình Hà Nội. Còn với trường hợp của hộ dân sống tại tòa nhà C2, khu chung cư Mỹ Đình 1, một quan chức Bộ Thông tin - Truyền thông tư vấn người dân nên làm đơn khiếu nại gửi lên thanh tra sở thông tin và truyền thông Hà Nội, để làm rõ trách nhiệm của vị cung cấp dịch vụ.
5. Báo Phụ nữ Online có bài Công chứng sai, ai bảo vệ quyền lợi người dân? Bài báo phản ánh: Theo điều 5 của Luật Công chứng (CC), công chứng viên (CCV) chỉ chứng nhận khi người tham gia hợp đồng là có thật, chữ ký trong hợp đồng là đúng chữ ký của người tham gia hợp đồng. Thế nhưng, có trường hợp người đã chết cũng... “đến” được Phòng CC ký tên, lăn tay trong hợp đồng chuyển quyền sử dụng đất (QSDĐ). Cụ thể, ngày 10/9/2009, CCV Lê Văn Tươi (Trưởng phòng CC Tân Bình, TP.HCM) chứng nhận ông Phạm Văn Phận chuyển nhượng QSDĐ thửa đất tại xã Trung Lập Thượng (Củ Chi, TP.HCM) cho bà Trần Thị Minh Hường. Sau đó, bà Hường mang hợp đồng CC đi sang tên và đăng bộ thì bị từ chối. Bà khiếu nại, thì ngày 4/1/2010, Chủ tịch UBND xã Trung Lập Thượng Huỳnh Thanh Tú ký văn bản trả lời: ông Phận đã chết ngày 9/7/2007 (tức 26 tháng trước ngày CC). Chưa hết, số CMND ghi trong lời chứng là 023318260, nhưng số CMND của ông Phận thực tế là 021251350. Còn sổ đỏ của ông thì đã thế chấp ngân hàng.
Tiếp theo, ngày 25/9/2009, CCV Lê Văn Tươi chứng nhận ông Lê Văn Bận chuyển nhượng QSDĐ thửa đất tại xã Trung Lập Thượng cho bà Nguyễn Thị Minh Tuyết. Bà Tuyết cũng không được đăng bộ. Khiếu nại thì ngày 5/7/2010, chủ tịch Huỳnh Thanh Tú lại ra văn bản trả lời rằng: số CMND của ông Bận trong lời chứng khác với số CMND của ông Bận. Giấy xác nhận tình trạng hôn nhân của ông Bận cũng không trùng với số cấp và ngày cấp ghi trong sổ tư pháp; chữ ký của Phó chủ tịch UBND xã Lê Thanh Hùng và con dấu của UBND xã đều là giả. Ông Bận khai ông không hề đến Phòng CC Tân Bình ký tên bán đất cho bà Tuyết. Hiện công an xã đã chuyển hồ sơ này về công an huyện thụ lý. Chưa hết, ngày 31/12/2009, CCV Lê Văn Tươi chứng nhận ông Nguyễn Văn Nhạt chuyển nhượng QSDĐ thửa đất tại xã Phú Hòa Đông (Củ Chi) cho bà Trương Thị Ngọc Lợi. Bà Lợi không được đăng bộ, bởi vì ngày 21/5/2008 ông Nhạt làm mất giấy chứng nhận QSDĐ này, UBND huyện Củ Chi đã ra quyết định hủy bỏ giấy chứng nhận bản chính và cấp lại phó bản cho ông Nhạt. Ông Nhạt cũng không đến Phòng CC Tân Bình ký bán đất cho bà Lợi.
Câu hỏi được đặt ra ở đây là trong cả ba trường hợp nêu ở phần đầu của bài viết này, tại sao CCV Lê Văn Tươi lại không phát hiện được ba bộ hồ sơ nói trên là giả? Vậy ai sẽ đảm bảo quyền lợi cho người dân khi CCV để lọt lưới như vậy?
6. Báo điện tử Đài Truyền hình Việt Nam có bài “Nóng” chuyện kinh doanh gas. Bài báo phản ánh: Quản lý các cơ sở kinh doanh gas là cần thiết nhằm ngăn chặn tình trạng chiết nạp trái phép, gây cháy nổ, chết người. Nghị định 107 có hiệu lực sau ngày 30/9/2010, là cần thiết. Tuy nhiên, nó lại quy định những điều kiện khắt khe chưa đúng với Luật Doanh nghiệp, có thể gây lãng phí lớn và dễ tạo ra độc quyền đối với mặt hàng thiết yếu này trong khi Nhà nước không quản lý giá.
Một trong số các quy định tại Nghị định 107 là các trạm kinh doanh, cấp- nạp gas, kho dung tích chứa gas dưới 5.000m3...do ủy ban nhân dân tỉnh- thành phố chịu trách nhiệm. Thế nhưng, nhiều địa phương thậm chí chưa có quy hoạch phát triển ngành hàng, trong đó có gas. Các kho dung tích trên 5.000 tấn do Bộ Công thương đảm nhiệm, nhưng chính Bộ này hiện mới... sắp quy hoạch.
Ông Lý Trần Dũng - TGĐ Công ty CP Ngọn Lửa Thần Hà Nội phát biểu: “Như chúng tôi hiện nay đang thừa vì không mà bây giờ lại bảo đủ điều kiện là phải tăng thêm cả bồn thừa cả vỏ thừa tôi thấy rất mâu thuẫn”.
Sau gần 10 năm rất khó khăn các doanh nghiệp Việt Nam mới giành lại thị trường, thì với quy định ngặt nghèo mới này, liệu có tạo ra cơ hội cho doanh nghiệp nước ngoài quay lại thao túng để hàng triệu người tiêu dùng sẽ bị thiệt thòi?
Nghị định 107 có hiệu lực từ 1 tháng 10 tới, nhưng gas đã tăng 4000đ/bình từ ngày 19 tháng 8 và ai dám chắc sẽ không tăng nữa nếu thị trường bị 1 số hãng lớn thâu tóm. Ở đây, lại đặt ra vấn đề năng lực soạn thảo và thẩm định hệ thống văn bản pháp luật trước khi ban hành, nhất là khi Đề án 30 của Chính phủ đang đi vào giai đoạn thực thi phương án đơn giản hóa thủ tục hành chính.