Trong buổi sáng ngày 20/7/2009, một số báo chí đã có bài phản ánh những vấn đề lớn của đất nước và những vấn đề liên quan đến công tác tư pháp như sau:
I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG SỰ KIỆN NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC
1. Báo Sài Gòn giải phóng phản ánh: Phiên họp thứ 21 của UBTVQH đã kết thúc cuối buổi sáng 18-7. Trước đó, UBTVQH đã cho ý kiến về một số vấn đề lớn của dự án Luật Dân quân tự vệ; cho ý kiến về việc thay đổi thành viên Hội đồng tuyển chọn Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao, Thẩm phán Tòa án quân sự trung ương; thay đổi thành viên Hội đồng tuyển chọn kiểm sát viên Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, kiểm sát viên Viện Kiểm sát quân sự trung ương.
UBTVQH cũng đã dành thời lượng thích đáng cho ý kiến về Đề án Chiến lược phát triển Kiểm toán Nhà nước (KTNN) đến 2015 và tầm nhìn 2020. Theo đề án, quy mô hoạt động của KTNN được coi là còn rất hạn chế so với yêu cầu. Số đơn vị được kiểm toán trong những năm gần đây tuy đã tăng dần, nhưng chỉ chiếm tỷ lệ thấp trong tổng số các đơn vị thuộc phạm vi kiểm toán của KTNN. Năm 2007 và 2008 là hai năm có quy mô kiểm toán lớn nhất kể từ khi thành lập đến nay, KTNN mới chỉ kiểm toán được 50% số tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và khoảng 30% số bộ, cơ quan Trung ương.
Trong mỗi tỉnh (bộ) chỉ kiểm toán được khoảng 50% số huyện (đơn vị dự toán cấp II trực thuộc bộ) và mỗi huyện chỉ kiểm toán được khoảng 2 đến 3 xã, quy mô chọn mẫu trong từng cuộc kiểm toán cũng còn rất hạn chế. Chất lượng và hiệu quả kiểm toán cũng còn những bất cập. Đề án dự kiến, trong giai đoạn đến năm 2015, tầm nhìn 2020 tăng biên chế ít nhất 2,5 - 3 lần so với hiện nay với quy mô bình quân mỗi đơn vị thực hiện nhiệm vụ kiểm toán khoảng hơn 100 người. Với quy mô trên, KTNN cam kết sẽ đáp ứng yêu cầu cần kiểm toán 100% các bộ, cơ quan trung ương, các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương và các quận, huyện. Khoảng 30%-40% các xã, phường, thị trấn sẽ được kiểm toán.
Theo Ủy ban Tài chính – Ngân sách của Quốc hội, cần cân nhắc rất kỹ lưỡng việc tăng biên chế KTNN lên tới 2,5 - 3 lần so với hiện nay. Trong những năm gần đây, kết quả kiểm toán hàng năm cho thấy tỷ lệ sai phạm trong quản lý, sử dụng tiền và tài sản Nhà nước có xu hướng giảm. Trong khi đó, nhiều doanh nghiệp, tập đoàn và tổng công ty Nhà nước đang tiến hành tái cấu trúc, tỷ trọng vốn đầu tư của Nhà nước trên tổng đầu tư toàn xã hội cũng theo hướng giảm dần. Ngoài ra, đề án chỉ đặt mục tiêu phát triển chiến lược đến năm 2015 là quá ngắn, cần hoạch định chiến lược dài hơi hơn, phù hợp với chiến lược phát triển kinh tế - xã hội quốc gia.
2. Báo Hà Nội mới phản ánh: Ngày 19/7, theo thông báo của Cục Y tế dự phòng và Môi trường, Bộ Y tế, hiện nay ở nước ta đã phát hiện một số trường hợp nhiễm cúm A(H1N1) là hành khách nhập cảnh qua các cửa khẩu đường bộ và cũng đã có hiện tượng lây lan trong trường học từ một trường hợp học sinh nhiễm cúm A(H1N1) có tiếp xúc với người bệnh từ nước ngoài về.
Ngày 19/7, Việt Nam đã ghi nhận thêm 31 trường hợp dương tính với cúm A(H1N1), các trường hợp này đều ở khu vực phía Nam. Trong số này có 17 trường hợp dương tính có liên quan đến chùm ca bệnh tại Trường Trung học Tư thục Ngô Thời Nhiệm, Q.9, TP.HCM và chùm ca bệnh tại xã Xuân Hiệp, Xuân Lộc, Đồng Nai.
Như vậy, tính đến ngày 19/7, Việt Nam đã ghi nhận 383 trường hợp dương tính, không có tử vong. Số bệnh nhân đã ra viện là 299; 84 trường hợp còn lại hiện đang được cách ly, điều trị tại các bệnh viện trong tình trạng sức khỏe ổn định, không có biến chứng nặng.
II- NHỮNG THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh phản ánh: Sở Tư pháp TP.HCM vừa kiến nghị UBND TP thu hồi một quyết định về việc bán đấu giá tài sản chưa phù hợp với pháp luật.
Theo Sở, Quyết định số 47/QĐ-UBND của UBND TP về quy chế tổ chức bán đấu giá hàng hóa, tài sản tịch thu sung quỹ nhà nước... có nội dung chưa phù hợp với Pháp lệnh Xử lý vi phạm hành chính và những văn bản hướng dẫn.
Theo pháp lệnh và các văn bản hướng dẫn, Trung tâm Dịch vụ bán đấu giá cấp tỉnh sẽ bán hàng hóa, tài sản bị tịch thu sung quỹ nhà nước, tài sản xác lập quyền sở hữu nhà nước và tài sản hàng hóa kê biên phát mại theo quyết định xử lý của các cơ quan có thẩm quyền (trừ nhà, đất). Tuy nhiên, trong quy chế kèm theo quyết định của UBND TP lại cho phép Hội đồng định giá và bán đấu giá TP được bán đấu giá tài sản này. Điều này dẫn tới TP sẽ có đến hai cơ quan làm một việc, chồng lấn về thẩm quyền.
Báo cũng phản ánh: Ngày 19-7, Bí thư Đảng ủy xã Rờ Kơi (huyện Sa Thầy) A Êl cho biết hiện trên địa bàn xã có 50 cặp vợ chồng tảo hôn. Các thôn làng đều tổ chức kiểm điểm, già làng phạt heo, phạt rượu nhưng tình trạng tảo hôn vẫn xảy ra.
Phần lớn nạn nhân tảo hôn là các em gái ở tuổi học sinh THCS. Xã không cho đăng ký kết hôn nhưng gia đình vẫn tổ chức lễ cưới, sinh con, đến khi đủ tuổi mới đến xã xin đăng ký. Các gia đình “trẻ con” này đời sống đều rất khó khăn, thiếu kiến thức về làm cha mẹ. Chỉ tính trong sáu tháng đầu năm 2009, trên địa bàn xã Rờ Kơi có 12/30 cặp vợ chồng sinh con thứ ba trở lên, trong đó có hai cặp vợ chồng tảo hôn.
2. Báo An ninh Thủ đô có bài “Tính ưu việt của Luật Thi hành án dân sự”. Bài báo phản ánh: Luật Thi hành án dân sự (THADS) chính thức có hiệu lực từ ngày 1-7-2009, thay thế Pháp lệnh THADS trước đây. Nếu nghiên cứu kỹ luật này có thể thấy nhiều điểm ưu việt mang tính đột phá, bỏ qua nhiều thủ tục rườm rà để mục đích cuối cùng là mang lại lợi ích cao nhất cho người dân. Mặt khác, luật cũng đã bổ sung một số quyền năng, trách nhiệm của chấp hành viên cũng như các cơ quan liên quan trong công tác THA.
Luật mới quy định kéo dài thời hiệu yêu cầu THA là 5 năm. Trước đây pháp lệnh quy định chỉ có 3 năm kể từ ngày bản án, quyết định của Tòa án có hiệu lực. Nó khắc phục được tình trạng một số người dân chưa hiểu biết về THA đã bỏ qua quyền lợi của mình do không biết đến thủ tục bắt buộc này. Tiếp đó, luật cũng giảm thời hạn tự nguyện THA.
Pháp lệnh trước đây quy định 30 ngày, nay còn 15 ngày. Nếu không tự nguyện sẽ áp dụng biện pháp cưỡng chế. Một điểm mới nữa trong Luật THADS có lợi cho người dân, đó là người phải THA được hỗ trợ tiền thuê nhà, phù hợp với giá thuê tại địa phương trong thời hạn một năm. Đây được coi là một quy định có tính nhân văn cao, không để người phải THA vào thế cùng đường khi họ chỉ có một chỗ ở duy nhất nhưng đã dùng nó để THA.
Ngoài ra, để đảm bảo cho các chấp hành viên hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình, Luật THADS có quy định mới về quyền hạn đối với chấp hành viên, đó là được quyền áp dụng biện pháp bảo đảm và được sử dụng công cụ hỗ trợ khi thi hành công vụ.
Với những quy định có tính ưu việt trên, nhiều người hy vọng rằng, công tác THADS sẽ thu được những kết quả tích cực, khắc phục tình trạng án tồn đọng không được thi hành như nhiều năm qua, đảm bảo hiệu lực của pháp luật cũng như quyền lợi chính đáng của người dân.
Báo cũng có bài “Thông tin tiếp về đường dây lừa đảo “sổ đỏ”: Cán bộ công chứng có tiếp tay hay không?”. Bài báo phản ánh: Liên quan đến đường dây nhận “giúp” vay tiền ngân hàng để chiếm đoạt “sổ đỏ” của người dân, một trong những vấn đề quan trọng được CQĐT CATP Hà Nội tập trung xác minh, là có hay không sự tiếp tay của cán bộ công chứng cho đường dây lừa đảo này?
Hai đầu mối chính của đường dây lừa “chạy” vốn ngân hàng đã được CQĐT xác định và ra lệnh bắt tạm giam là Nguyễn Thu Hợp (SN 1972), trú ở Thụy Khuê, Tây Hồ, và Phạm Tuấn Anh (SN 1969), nhà ở phường Thịnh Liệt, quận Hoàng Mai. Do đang có thai nên Hợp được tại ngoại; còn Phạm Tuấn Anh hiện đã bỏ trốn. CQĐT xác định Nguyễn Thu Hợp và Phạm Tuấn Anh đã nhận 58 “sổ đỏ” của những người có nhu cầu vay vốn ngân hàng; trong đó, có ít nhất 4 nhà và đất ở của “khách hàng” đã bị Tuấn Anh và Hợp trưng dụng để đi vay 5 tỷ đồng.
Một vấn đề được CQĐT đặt ra là vì sao, nhóm Tuấn Anh, Hợp đã dùng “sổ đỏ” của người này rồi đem thế chấp, bán hoặc vay tiền của người khác dễ dàng vậy? Một phần câu trả lời nằm trong các bản hợp đồng ủy quyền giữa bị hại và nhóm Hợp, Tuấn Anh. Nhiều bị hại khi đến CQĐT trình báo mới “ngã ngửa” sau khi nghe điều tra viên phân tích cái “bẫy” ở một số điều khoản trong hợp đồng. Đơn cử như khoản 2 của Điều 1 - phạm vi ủy quyền nêu: “Bằng hợp đồng này, bên A (chủ “sổ đỏ”) ủy quyền cho bên B (nhóm Hợp, Tuấn Anh), để bên B được thay mặt bên A dùng toàn bộ tài sản nêu trên đem chuyển nhượng, thế chấp hoặc thế chấp cho bên thứ ba theo quy định của pháp luật, để làm thủ tục vay vốn của ngân hàng và các cơ quan tổ chức tín dụng”. Có thể thấy trong điều khoản này, các đối tượng đã cố ý đưa thêm mục “chuyển nhượng” nhằm ý đồ xấu, mà bị hại nếu không tinh ý sẽ không nhận ra.
CQĐT hiện đang tập trung xác minh sự hợp tác bất thường giữa nhóm Hợp, Tuấn Anh với một phòng công chứng trụ sở tại huyện Sóc Sơn. Trong 2 năm 2007-2008, một công chứng viên của Phòng công chứng này đã ký ít nhất 12 hợp đồng của các chủ sở hữu ủy quyền cho Nguyễn Thu Hợp. Trong số này, có trường hợp đã vi phạm nghiêm trọng quy trình công chứng là đã đồng ý cho Nguyễn Thu Hợp sử dụng CMND bản… photocopy, từ đó dẫn đến việc Hợp dùng CMND giả và thuê người đến ký hợp đồng.
Con số 58 “sổ đỏ” mà nhóm Hợp, Tuấn Anh “trưng dụng” có thể chưa dừng lại ở đó. Theo tìm hiểu của PV ANTĐ, trước khi đường dây lừa đảo này bị bại lộ, nhiều người đã biết bản chất của các đối tượng, nhưng không tố giác cơ quan chức năng, mà muốn lấy lại tài sản của mình qua con đường thương thuyết. Tuy nhiên, điều này là hết sức không tưởng. Những trường hợp đến cơ quan Công an tố cáo hành vi của nhóm Hợp, Tuấn Anh đều đã tường trình rành mạch việc họ sa bẫy như thế nào.
Điển hình như vợ chồng ông Trần Văn Mạnh, nhà ở quận Long Biên. Tháng 7-2008, vợ chồng ông Mạnh bỗng nhiên tiếp một người khách lạ là bà Nguyễn Thị Hỷ, cũng trú ở quận Long Biên, với lý do đến… đòi nhà. Bà Hỷ đưa ra một bản hợp đồng chuyển nhượng ngôi nhà của vợ chồng ông Mạnh được ký giữa chị Phạm Thị Vân Anh (con gái bà Hỷ) cùng Nguyễn Thu Hợp, với giá 1,1 tỷ đồng. Nghe bà Hỷ nói, vợ chồng ông Mạnh hết sức bàng hoàng vì chính Nguyễn Thu Hợp trước đó đã nhận “sổ đỏ” của gia đình ông để “chạy” thủ tục vay vốn ngân hàng. Qua trung gian, gia đình ông Mạnh chấp nhận thế chấp “sổ đỏ”, trả 5% hoa hồng để được vay số tiền 350 triệu đồng. Tháng 5-2008, vợ ông Mạnh được Hợp và một số người đưa đến Phòng công chứng số làm thủ tục ủy quyền. Theo tường trình của vợ ông Mạnh, khi đến Phòng công chứng đã là giờ nghỉ trưa.
Hợp đưa cho vợ ông Mạnh bản hợp đồng ủy quyền công chứng nhưng không cho đọc nội dung với lý do không đủ thời gian, cần phải làm nhanh không công chứng viên đi về. Thấy vậy, vợ ông Mạnh đã nhanh chóng ký vào bản hợp đồng. Chính vì không nắm vững thủ tục công chứng nên gia đình ông Mạnh đã không yêu cầu Hợp đưa lại 1 bản ủy quyền công chứng và đã bỏ trống phần nội dung yêu cầu ủy quyền. Đây chính là kẽ hở đã bị đối tượng xấu lợi dụng, và ông không phải là khách hàng - nạn nhân duy nhất của đường dây lừa đảo tinh vi, táo tợn này.
3. Báo Đại Đoàn kết trên mục Toà soạn và bạn đọc có bài Quảng Ninh: Chậm thi hành án, đẩy người dân đến bĩ cực. Bài báo phản ánh:“Việc thi hành án chậm trễ của Cơ quan Thi hành án TP Hạ Long đã đẩy tôi vào hoàn cảnh bĩ cực, không nhà cửa, không chốn nương thân, không kế sinh nhai, nhất là con tôi đang tuổi vị thanh niên trở thành một người cầu bơ, cầu bất... Tôi thực sự thất vọng, không hiểu: Vụ án ly hôn của tôi có đủ điều kiện thi hành án, vì sao không được thi hành? Phải chăng, do tôi rơi vào hoàn cảnh bĩ cực, không tiền để “lo lót” thủ tục...”- Đó là nội dung đơn kiến nghị của chị Nguyễn Thị Thuý trú tại tổ 92, khu Đồn Điền, phường Hà Khẩu, TP Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh đến Báo Đại Đoàn Kết...
Năm 1987 chị Nguyễn Thị Thuý, (sinh năm 1967), kết hôn cùng anh Trần Văn Dũng (sinh năm 1966), đăng ký tại xã Việt Hưng, huyện Hoành Bồ, tỉnh Quảng Ninh (nay thuộc TP Hạ Long). Cuộc sống hai người hạnh phúc và họ đã có hai cháu Trần Thị Nguyệt (sinh năm 1988), Trần Tiến Tùng (sinh năm 1992). Theo chị Thuý, hạnh phúc gia đình bắt đầu rạn nứt từ năm 2004, khi “hai vợ chồng mở quán ăn, có vốn xây nhà nghỉ, có bát ăn, bát để, thì anh Dũng bắt đầu bộc lộ thói ăn chơi, xa đoạ. Dũng cặp bồ với nhiều phụ nữ, trong đó riêng cô Phạm Thị Quỳnh, quê Đông Triều, đã được Dũng công khai đưa về nhà ở và có hai con riêng. Đã vậy, Dũng nhiều lần dùng dao, gậy, gạch đá, chai thuỷ tinh đánh đập tôi một cách dã man, khiến tôi phải nhiều lần đi bệnh viện cấp cứu. Đầu năm 2005, sau một lần bị Dũng đánh trọng thương tôi ra viện, về nhà lại bị Dũng đánh đuổi ra khỏi nhà với hai bàn tay trắng. Xét thây, Dũng là người có tiền án, tiền sự, coi thường pháp luật, chà đạp luật hôn nhân gia đình nên tôi đã làm đơn xin ly hôn”.
Ngày 22-6-2007, TAND TP Hạ Long đã xét xử vụ ly hôn giữa chị Nguyễn Thị Thuý và anh Trần Văn Dũng. Anh Dũng vắng mặt không lý do mặc dù đã được Toà triệu tập hợp lệ đến lần thứ hai. HĐXX khẳng định, qua điều tra cho thấy trình bày của chị Thuý là đúng sự thật. Dũng thường xuyên hành hạ, đánh đập chị nhiều lần phải đi bệnh viện, đuổi chị ra khỏi nhà, dùng sức mạnh áp chế chị, coi thường chính quyền và pháp luật... Toà đã tuyên chị Nguyễn Thị Thuý được ly hôn anh Trần Văn Dũng; giao cháu Trần Tiến Tùng cho chị Thuý nuôi dưỡng (theo yêu cầu của cháu); Trần Văn Dũng không phải đóng góp phí tổn nuôi con (chị Thuý không yêu cầu); tạm giao cho chị Thuý quyền sử dụng 1/2 thửa đất số 43, tờ bản đồ số 200, bản đồ địa chính xã Việt Hưng, TP Hạ Long, nay thuộc tổ 92, khu Đồn Điền, phường Hà Khẩu, TP Hạ Long, rộng 205,9 m2, một căn nhà cấp 4 rộng 13,2 m2, công trình phụ, 9 cây cau vua và 15 cây cau ăn quả trên đất. Trần Văn Dũng hưởng quyền sử dụng 1/2 thửa đất số 43 nói trên , rộng 205 m2 trên đó có ngôi nhà 3 tầng và một căn nhà cấp 4 rộng 35,7 m2; phải thanh toán cho chị Thuý khoản tiền chênh lệch là 106 triệu đồng.
Ngày 27-7-2007, Thi hành án TP Hạ Long đã có Quyết định số 313/QĐ-THA do Trưởng thi hành án Đinh Khắc Khang ký thi hành án đối với Trần Văn Dũng về các khoản phải thi hành như bản án đã tuyên. Tuy nhiên cho đến nay chị Thuý và các con chị vẫn phải sống lang thang, nay đây, mai đó (cô con gái, mặc dù Toà tuyên ở cùng bố nhưng lại theo ở cùng mẹ). Chị Thuý đã có nhiều đơn kiến nghị đến các cơ quan chức năng địa phương và nhiều lần trực tiếp đến cơ quan thi hành án yêu cầu nhưng đều được trả lời đại ý: Anh Dũng tỏ thái độ chây ỳ, chống đối, bất hợp tác với cơ quan chức năng... Ngày 4-5-2009, sau buổi tiếp công dân, Phó Chủ tịch UBND TP Hạ Long Nguyễn Văn Sơn đã có thông báo, kết luận, giao Đội thi hành án kiểm tra, xem xét, giải quyết theo quy định; sau đó Thi hành án cũng đã có văn bản khẳng định sẽ thi hành trong tháng 6, nhưng đến nay đã giữa tháng 7-2009, vụ việc vẫn dậm chân tại chỗ.
UBND tỉnh Quảng Ninh, Thi hành án tỉnh Quảng Ninh, UBND TP Hạ Long cần kiểm tra, chỉ đạo các cơ quan liên quan phối hợp cùng Đội thi hành án TP Hạ Long sớm cưỡng chế thi hành án theo quy định của pháp luật, đảm bảo cuộc sống ổn định cho mẹ con chị Nguyễn Thị Thuý, nạn nhân của tình trạng bạo hành trong gia đình.
Trên đây là điểm báo sáng ngày 20/7/2009, Văn phòng xin báo cáo Lãnh đạo Bộ.
Phòng Tổng hợp - Văn phòng.