Trong buổi sáng ngày 05/8/2009, một số báo chí đã có bài phản ánh những vấn đề lớn của đất nước và những vấn đề liên quan đến công tác tư pháp như sau:
I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG SỰ KIỆN NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC
1. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh phản ánh: Sáng 4-8, tại Văn phòng Chính phủ, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng chủ trì phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 7.
Trong hai ngày làm việc, Chính phủ nghe báo cáo và cho ý kiến về tình hình kinh tế-xã hội tháng 7 và bảy tháng qua; kết quả triển khai các biện pháp ngăn chặn suy giảm kinh tế, đảm bảo an sinh xã hội; công tác cải cách hành chính, thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng.
Cũng trong phiên họp này, Chính phủ thảo luận một số dự thảo nghị định, dự án luật quan trọng như dự thảo nghị định quy định về thành lập, tổ chức, hoạt động và quản lý đối với tập đoàn kinh tế; dự án Luật Thuế tài nguyên, dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục...
Báo cũng cho biết: Ngày 4-8, Văn phòng Chính phủ có thông báo truyền đạt ý kiến của Phó Thủ tướng Nguyễn Sinh Hùng về cổ phần hóa doanh nghiệp.
Theo thông báo, việc sắp xếp, đổi mới doanh nghiệp nhà nước từ năm 2008 đến nay còn chậm. Nguyên nhân do phối hợp xử lý vướng mắc chưa kịp thời; một số doanh nghiệp có tình hình tài chính phức tạp và thị trường tài chính, chứng khoán có nhiều biến động.
Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Kế hoạch và Đầu tư trong quý IV năm nay phải ban hành tiêu chuẩn phân loại doanh nghiệp nhà nước (thay cho tiêu chuẩn cũ). Trong đó, cần quy định rõ những lĩnh vực nhà nước nắm giữ cổ phần chi phối trong suốt quá trình hoạt động của doanh nghiệp, những lĩnh vực nhà nước giữ cổ phần chi phối thời gian đầu...
Báo cũng phản ánh: Luật Phòng, chống tham nhũng quy định khá đầy đủ những nội dung cơ bản của một hệ thống minh bạch tài sản.Nghị định 37 ngày 9-3-2007 của Chính phủ cũng quy định việc kê khai tài sản, thu nhập nhằm để cơ quan, tổ chức, đơn vị có thẩm quyền biết được tài sản, thu nhập của cán bộ, công chức nhằm minh bạch tài sản, thu nhập của người đó.
Để đạt được mục đích này, đối tượng kê khai tài sản, thu nhập phải có nghĩa vụ kê khai trung thực, đầy đủ, đúng hạn về số lượng tài sản, thu nhập phải kê khai và những thay đổi so với lần kê khai gần nhất trước đó; giải trình trung thực, đầy đủ, kịp thời về các nội dung liên quan đến việc kê khai tài sản, thu nhập khi có yêu cầu của cơ quan, tổ chức, đơn vị có thẩm quyền...
Đối chiếu với trường hợp của nguyên giám đốc Sở Tư pháp tỉnh Bình Thuận sẽ thấy các quy định vừa nêu trên chưa được thực hiện đúng và đủ. Ông này đã cố ý bỏ sót nhiều tài sản thuộc diện phải kê khai. Phía các cơ quan chức năng, dù biết rõ kết quả kê khai là cơ sở pháp lý để quản lý cán bộ nhưng đã không làm gì cả ngay cả khi đã phát hiện giữa thực tế và bản kê khai có chênh lệch rất lớn.
Khi trả lời báo chí trước đây, Tổng Thanh tra Chính phủ Trần Văn Truyền cho biết hồ sơ kê khai tài sản được theo dõi, quản lý suốt cả quá trình, ngay cả khi cán bộ đó nghỉ hưu hoặc chuyển công tác sang ngành khác, địa phương khác. Trong trường hợp đã về hưu mà phát hiện có tài sản bất minh, không giải trình được, lúc đó cơ quan pháp luật cũng sẽ căn cứ theo luật hiện hành để xử lý. Vậy trong trường hợp vi phạm đã rõ mười mươi trên, các cơ quan hữu quan của tỉnh Bình Thuận (và trên nữa là Thanh tra Chính phủ) sẽ xử lý sao?
Nhiều ý kiến cho rằng để phát huy tác dụng của việc kê khai tài sản trong cuộc đấu tranh chống tham nhũng thì đi kèm với kê khai là phải công khai. Qua công khai người dân có điều kiện tiếp cận thông tin về tài sản của nhiều cán bộ, công chức để từ đó phát huy được quyền giám sát của mình. Kê khai mà chưa công khai thì dù có bổ sung, có kiểm tra vẫn khó… minh bạch. Tại thời điểm này, nếu chưa thể công khai, lại không chịu xử lý người kê khai không trung thực như đã cam kết trước công chúng, làm sao chính quyền có thể phòng ngừa và ngăn chặn hành vi tham nhũng?
2. Báo Hà Nội mới phản ánh: Trưa 4/8, TS Lý Ngọc Kính, Cục trưởng Cục Khám chữa bệnh đã chính thức xác nhận ca bệnh cúm A(H1N1) đầu tiên tử vong ở tại Khánh Hòa.
Thông tin ban đầu, bệnh nhân là chị Trần Thị Kim L (29 tuổi, trú 51/6 khu Thánh Gia, phường Vĩnh Nguyên, TP Nha Trang) tử vong do suy hô hấp vào hồi 23 giờ 45 ngày 3-8, tại khu cách ly, khoa Truyền nhiễm, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Khánh Hòa.
Sau khi bệnh nhân tử vong, bệnh viện tỉnh đã lấy mẫu máu để gửi xét nghiệm để có kết luận chính xác về nguyên nhân tử vong.
II- NHỮNG THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh có bài "Pháp luật lao động với lao động nữ: Luật đã có nhưng thực thi chưa tốt". Bài báo phản ánh: Ngày 4-8, tại Vĩnh Phúc, Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội phối hợp Văn phòng Quốc hội, Chương trình phát triển Liên Hiệp Quốc (UNDP) tổ chức hội thảo về vấn đề bất cập trong quản lý, sử dụng lao động nữ. Ông Lê Đình Dũng, Phó Giám đốc Công ty cổ phần Giày Phúc Yên (Vĩnh Phúc), cho biết pháp luật có quy định ưu đãi, xét giảm thuế cho doanh nghiệp sử dụng nhiều lao động nữ, tuy nhiên công ty ông có tới 94% lao động là nữ, đã ba đời giám đốc mà chưa từng được giảm thuế lần nào.
Bà Hoàng Minh Hải, Trưởng phòng Nhân sự (Công ty Vina Korea - Vĩnh Phúc), cho biết công ty không được hưởng ưu đãi gì về thuế. Trong khi đó, sử dụng lao động nữ phải thực hiện nhiều chế độ đặc thù để ưu tiên cho chị em. Chị em nghỉ đẻ có tháng lên tới 130 người. Số lao động nữ bỏ việc, nhất là sau khi sinh con lên khoảng 100 người/tháng khiến công ty liên tục phải tuyển mới.
Theo đại diện doanh nghiệp cũng như người lao động, nhiều quy định trong luật lao động rất “đẹp” nhưng chưa khả thi. Ví dụ như muốn được ưu đãi thuế thì doanh nghiệp có sử dụng lao động nữ phải chứng minh trong một tháng có bao nhiêu lao động nghỉ thai sản, nghỉ chăm con ốm...
Quy định doanh nghiệp sử dụng nhiều lao động nữ thì phải có nhà trẻ, trường mẫu giáo hoặc chi trả tiền hỗ trợ cho chị em có con ở lứa tuổi gửi trẻ, mẫu giáo. Tuy nhiên, nhiều chủ doanh nghiệp không lấy đâu ra vốn cũng như quỹ đất để thực hiện quy định này. Còn quy định về đào tạo nghề dự phòng cho chị em để chị em có được công việc phù hợp với đặc điểm cơ thể, sinh lý và chức năng làm mẹ, 100% doanh nghiệp tại hội thảo thừa nhận không thể bố trí thời gian để đào tạo.
Nhiều cán bộ quản lý nhân sự của các doanh nghiệp ở Vĩnh Phúc còn cho biết họ gặp vướng mắc khi làm thủ tục cho lao động nữ nhận trợ cấp thai sản. Có chị em kinh tế rất khó khăn trong lúc nghỉ sinh và nuôi con nhỏ nhưng chưa hoàn thành thủ tục thì vẫn phải đợi. Muốn nhận tiền chế độ phải đợi vào danh sách, đưa lên giám đốc ký, sau đó nộp danh sách cho Bảo hiểm xã hội, nếu Bảo hiểm xã hội kiểm tra đủ thủ tục thì lại đưa ngược trở lại xem xét lần nữa rồi mới chuyển Bảo hiểm xã hội chi trả. “Thủ tục rườm rà đến nỗi có người nghỉ đẻ xong, đã đi làm một năm rồi vẫn chưa có trợ cấp thai sản” - bà Hoàng Minh Hải (Công ty Vina Korea) cho biết.
Ông Lương Phan Cừ, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội, chủ trì hội nghị, cho rằng: “Luật mà đẹp quá thì giống như cái nhà biệt thự. Chúng ta ai cũng muốn ở nhà đẹp nhưng bây giờ mới đủ điều kiện ở căn hộ chung cư thôi thì phải xem xét điều chỉnh”. Theo ông Cừ, việc pháp luật lao động về lao động nữ không khả thi còn chứng tỏ trong thực tế chưa có sự phối hợp ăn khớp giữa chính quyền với cơ quan chuyên môn (các sở LĐ-TB&XH) và công đoàn.
Báo cũng có bài “Cấm bán lẻ thịt, cá: Khó khả thi”. Bài báo phản ánh: Như Pháp Luật TP.HCM đã phản ánh ngày 2 và 4-8, Quyết định 64 ngày 31-7 của UBND TP.HCM về quy hoạch kinh doanh nông sản, thực phẩm đang gây nhiều băn khoăn về tính chất pháp lý và tính khả thi. Quyết định này mang tính phê duyệt kế hoạch, quy hoạch phát triển đối với một ngành nhưng lại chứa quy phạm pháp luật (quy định chỉ được kinh doanh bán lẻ thịt, cá, rau củ quả trong phạm vi chợ, siêu thị, trung tâm thương mại và các cửa hàng văn minh tiện lợi).
Theo Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật của HĐND và UBND, dự thảo quyết định của UBND cấp tỉnh phải được Sở Tư pháp thẩm định trước khi trình UBND cấp tỉnh. Cơ quan soạn thảo (cụ thể trong trường hợp này là Sở Công thương TP.HCM) phải gửi dự thảo, tờ trình, công văn yêu cầu thẩm định, bản tổng hợp ý kiến về dự thảo quyết định... cho Sở Tư pháp để Sở Tư pháp thẩm định. Thế nhưng trả lời Pháp Luật TP.HCM chiều 4-8, bà Ung Thị Xuân Hương, Phó Giám đốc Sở Tư pháp TP.HCM, cho biết Sở Tư pháp đã không nhận được văn bản yêu cầu thẩm định dự thảo quyết định này.
Về nội dung của Quyết định 64, bà Hương khẳng định Sở Tư pháp ủng hộ mục đích lâu dài của quy hoạch nhằm hướng đến việc kinh doanh đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, phù hợp văn minh đô thị. Tuy nhiên, việc thực hiện quyết định này còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố, cần có điều kiện thực thi và có lộ trình thực hiện.
Liên quan quá trình dự thảo quy hoạch kinh doanh nông sản, thực phẩm, tháng 11-2008, Sở Công thương TP.HCM có gửi dự thảo cho Sở Kế hoạch và Đầu tư, Sở Tư pháp TP.HCM... để lấy ý kiến góp ý. Trong văn bản góp ý vào tháng 12-2008, Sở Tư pháp đã cho rằng “việc cấm bán lẻ các mặt hàng nông sản, thực phẩm là không hợp lý và khó có tính khả thi”. Bởi lẽ mặt hàng nông sản, thực phẩm là nhu cầu thiết yếu hằng ngày của xã hội nên việc kinh doanh bán lẻ là rất phổ biến, tiện lợi cho người tiêu dùng. Ngành nghề kinh doanh nông sản thực phẩm không thuộc danh mục ngành nghề, hàng hóa, dịch vụ cấm kinh doanh, không phải là ngành nghề gây ô nhiễm môi trường.
Theo ông Nguyễn Đình Cung, Trưởng Ban nghiên cứu kinh tế vĩ mô (thuộc Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế trung ương), địa phương có thể đưa ra quy hoạch đối với việc kinh doanh một ngành nghề nào đó. Nếu xét thấy một số địa điểm cần phải cấm kinh doanh nhằm đảm bảo an toàn thực phẩm chẳng hạn thì chỉ quy định liệt kê cụ thể những khu vực cấm. Trong khi đó, ở đây Quyết định 64 lại quy định khu vực được phép kinh doanh cho nên sẽ rất gò bó. Một chuyên gia về điều kiện kinh doanh cho biết sắp tới, nếu cơ quan quản lý của TP.HCM hướng dẫn thêm về điều kiện để xác định là “cửa hàng văn minh tiện lợi” trong Quyết định 64 thì phải cân nhắc các yếu tố hợp pháp, tính cần thiết và có khả thi hay không.
Báo cũng phản ánh:Bộ Tư pháp đang chủ trì xây dựng dự thảo Chương trình hỗ trợ pháp lý liên ngành cho doanh nghiệp, dự kiến trình Thủ tướng trong tháng 9 tới.
Tại cuộc họp nội bộ hôm qua (4-8), nhóm soạn thảo cho biết theo dự thảo, chương trình được thiết kế gồm bốn dự án với chín hành động lớn. Theo đó, một trong những dự án chủ đạo là thông tin pháp lý cho doanh nghiệp với hoạt động đáng chú ý nhất là xây dựng và đưa vào vận hành trang thông tin hỗ trợ pháp lý doanh nghiệp; phối hợp với đài truyền hình, Đài tiếng nói Việt Nam thực hiện chương trình phổ biến pháp luật cho doanh nghiệp, kèm theo việc cảnh báo những rủi ro pháp lý thường xảy ra.
Tuy nhiên, có ý kiến băn khoăn, việc thành lập một trang web thì dễ nhưng việc vận hành, khai thác, sử dụng thế nào cho hiệu quả lại không đơn giản. Hơn nữa, khi chương trình này kết thúc thì ai sẽ là người đầu tư, duy trì sự hoạt động của nó?
Ngoài ra, dự thảo chương trình cũng đề xuất việc thiết lập mạng lưới tư vấn pháp lý cho doanh nghiệp ở những địa bàn có điều kiện khó khăn và đặc biệt khó khăn... Chương trình hỗ trợ pháp lý liên ngành cho doanh nghiệp dự kiến triển khai từ 2010 đến 2015, tổng kinh phí thực hiện được nhóm soạn thảo ước tính khoảng 390 tỷ đồng.
2. Báo Công an nhân dân có bài Gây TNGT nghiêm trọng rồi "biến mất". Bài báo phản ánh: Hơn một năm trước, Trần Thị Đẹp (21 tuổi, ngụ đường Trần Quang Diệu, phường An Thới, quận Bình Thủy, TP Cần Thơ) trên đường đi làm bị ôtô đâm gãy dập hai chân phải cắt bỏ. Vụ TNGT đã được hai cấp tòa án xét xử và gia đình nạn nhân yêu cầu được thi hành bản án nhưng cả ba cơ quan thi hành án đều không thực hiện được vì người có trách nhiệm bồi thường đã biến mất.
Nhiều lần liên hệ với các cơ quan thi hành án nhưng không được giải quyết, sáng 30/7, bà Nguyễn Thiện Định tìm đến Văn phòng Báo CAND tại ĐBSCL nhờ giúp đỡ. Theo lời trình bày của bà Định, Đẹp là con dâu thứ hai của bà. Chồng Đẹp làm nghề phụ hồ. Khi Đẹp sinh con một thời gian đã xin phép bà cho đi làm công nhân ở một công ty chế biến thủy sản ở khu công nghiệp Trà Nóc.
Khoảng 5h30' ngày 29/4/2008, khi trời mưa to, Đẹp đạp xe trên đường Lê Hồng Phong (QL91), đoạn gần cầu Trà Nóc (khu vực 5, phường Trà An, Bình Thủy) thì từ phía sau, chiếc xe tải mang BKS 69L-5899, do Nguyễn Châu Long (44 tuổi, ngụ khu phố 3, phường Vĩnh Thanh Vân, TP Rạch Giá, Kiên Giang) là tài xế chạy thuê cho chủ xe là ông Huỳnh Văn Hiệp (thường trú số 15, đường Võ Thị Sáu, phường 3, thị xã Bạc Liêu; chỗ ở số 371/5, đường Hậu Giang, phường 11, quận 6, TP HCM) đụng phải. Tai nạn khiến Đẹp bị trọng thương phải cắt bỏ 2 chân. Theo kết quả giám định pháp y, Đẹp bị thương tật vĩnh viễn 87%. Qua hai cấp tòa sơ thẩm và phúc thẩm, TAND TP Cần Thơ tuyên phạt Nguyễn Châu Long 9 tháng tù giam về tội vi phạm các quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường bộ. Ngoài ra, Long còn phải bồi thường cho nạn nhân 50 triệu đồng và chủ xe là Huỳnh Văn Hiệp phải bồi thường 50 triệu đồng. Bà Định cho biết: "Sau vụ TNGT, Long và ông Hiệp cũng có nhiều lần ghé thăm, lo thuốc men nhưng từ ngày Tòa tuyên án, ông Hiệp đã bỏ đi không trở lại cho đến nay, không chịu thực hiện trách nhiệm bồi thường của mình".
Sau khi thực hiện các thủ tục theo quy định, cơ quan CSĐT - Công an quận Bình Thủy đã ra quyết định trả xe ôtô tải BKS 69L-5899 cho ông Huỳnh Văn Hiệp. Sau khi bản án có hiệu lực, phía gia đình Nguyễn Thị Đẹp có liên hệ với Thi hành án dân sự (THADS) quận Bình Thủy để được thi hành án. Thế nhưng, cơ quan THADS quận Bình Thủy cho rằng, Huỳnh Văn Hiệp - người phải thi hành án (theo quyết định của TAND), ngụ số 15 đường Võ Thị Sáu, phường 3, thị xã Bạc Liêu, tỉnh Bạc Liêu nên THADS quận Bình Thủy có quyết định ủy thác thi hành án cho THADS thị xã Bạc Liêu.
Ngày 30/7/2009, trao đổi với phóng viên Báo CAND, ông Liêu Tấn Công, Trưởng THA thị xã Bạc Liêu cho biết: "Khi nhận được ủy thác, chúng tôi đã ra quyết định thi hành án. Tuy nhiên, nhiều lần cử cán bộ xác minh địa chỉ số 15 đường Võ Thị Sáu, phường 3, thị xã Bạc Liêu nhưng không có người tên Huỳnh Văn Hiệp đăng ký thường trú. Phía được thi hành án có cung cấp thêm một số địa chỉ của ông Hiệp ở thị xã Bạc Liêu nhưng chúng tôi xác minh vẫn không có người. Theo quy định, chúng tôi phải ủy thác về quận 6, TP HCM theo địa chỉ nơi ở của ông Hiệp (số 371/5 đường Hậu Giang, quận 6, TP HCM)". Khi nhận được ủy thác, THADS quận 6 tiến hành các bước thủ tục thi hành án nhưng một lần nữa, ông Hiệp không có ở địa chỉ số 371/5 đường Hậu Giang như đã nêu trong Bản án số 26/2009/HSPT của TAND TP Cần Thơ.
Ngày 7/7/2009, THADS quận 6, TP HCM có Công văn số 1004/THA gửi đến gia đình cô Nguyễn Thị Đẹp, đề nghị cung cấp địa chỉ ở và tài sản của ông Huỳnh Văn Hiệp để cơ quan này tiến hành thi hành án. Nếu trong vòng 15 ngày, gia đình cô Đẹp không cung cấp được địa chỉ thì THADS quận 6 sẽ ra quyết định trả lại đơn yêu cầu thi hành án.
Bà Nguyễn Thiện Định nói: "Gia đình chúng tôi nghèo hồi giờ chưa đi đâu xa thì làm sao mà biết được địa chỉ để cung cấp cho THA. Vả lại trong bản án của TAND có nêu xe tải BKS 69L-5899 do Sở GTVT tỉnh Cà Mau quản lý phương tiện và xe này có mua bảo hiểm tại Bảo Minh Cà Mau, sao lại không có thông tin hồ sơ. Phải chăng các cơ quan thi hành án không nhiệt tình thực hiện bản án của tòa án, đùn đẩy cho nhau làm khổ người dân nghèo như chúng tôi?". Nếu các cơ quan THADS không thi hành được bản án của TAND TP Cần Thơ, vậy phải chăng chiếc xe ôtô tải do ông Hiệp làm chủ là "xe lậu" và ông Huỳnh Văn Hiệp là người sống "tự do"?
Trên đây là điểm báo sáng ngày 05/8/2009, Văn phòng xin báo cáo Lãnh đạo Bộ.
Phòng Tổng hợp - Văn phòng.