Trong buổi sáng ngày 30/7/2009, một số báo chí đã có bài phản ánh những vấn đề lớn của đất nước và những vấn đề liên quan đến công tác tư pháp như sau:
I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG SỰ KIỆN NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC
1. Báo An ninh thủ đô phản ánh: sáng 29-7-2009, Hội nghị toàn quốc tổng kết 5 năm thực hiện Nghị quyết Hội nghị Trung ương 7 (khóa IX) về công tác dân tộc do Ban Bí thư Trung ương Đảng tổ chức đã khai mạc tại Hà Nội. Các đồng chí Trương Tấn Sang - ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư; Trương Vĩnh Trọng - ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ; Hà Thị Khiết - Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Dân vận Trung ương chủ trì Hội nghị.
Phát biểu khai mạc, đồng chí Trương Tấn Sang nhấn mạnh: Đảng ta luôn xác định vấn đề dân tộc, công tác dân tộc có vị trí chiến lược quan trọng. Hội nghị Trung ương 7 (khóa IX) đã ra Nghị quyết số 24-NQ/TW về công tác dân tộc, là việc tiếp tục cụ thể hóa đường lối, chính sách của Đảng trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, phát huy sức mạnh đoàn kết toàn dân tộc vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh.
Đồng chí Trương Tấn Sang nêu rõ: Từ khi có nghị quyết, Trung ương, địa phương và cơ sở đã có nhiều cách làm mới, giải quyết được nhiều nhiệm vụ chủ yếu, cấp bách ở vùng đồng bào dân tộc, vùng núi cao, biên giới, hải đảo. Nhưng trong thực tế ở nhiều vùng dân tộc và miền núi, tỷ lệ hộ nghèo còn cao so với bình quân chung của cả nước, kết cấu hạ tầng còn nhiều yếu kém, một số tập tục lạc hậu có xu hướng phát triển; bản sắc văn hóa của các dân tộc thiểu số chưa được phát huy đúng mức, mức hưởng thụ văn hóa của đồng bào còn thấp; cấp ủy, tổ chức đảng ở một số vùng đông đồng bào dân tộc không sát dân, không tập hợp được đồng bào...
Từ thực tiễn này, các đại biểu cần thảo luận, đề xuất hướng bổ sung, sửa đổi, ban hành chủ trương, chính sách và pháp luật mới để tiếp tục đưa nghị quyết vào cuộc sống; việc tăng cường đầu tư các nguồn lực phát triển kinh tế - xã hội miền núi, giúp đỡ đồng bào dân tộc xóa đói, giảm nghèo, nâng cao mức sống và dân trí.
Đồng chí Trương Tấn Sang đề nghị tập trung thảo luận, phân tích, khẳng định những ưu điểm nổi bật, kinh nghiệm tốt trong lãnh đạo, chỉ đạo công tác dân tộc của cấp ủy Đảng, chính quyền, đoàn thể các cấp từ khi có nghị quyết Trung ương đến nay để nhân rộng trong thời gian tới.
2. Báo Điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam có bài: “Không thể lợi dụng tôn giáo để vi phạm pháp luật”. Theo báo, Nhà thờ Tam Tòa (Đồng Hới - Quảng Bình) được Giáo hội Công giáo xây dựng năm 1886 nhằm phục vụ nhu cầu sinh hoạt tôn giáo trên địa bàn Đồng Hới. Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, thị xã Đồng Hới bị máy bay đế quốc Mỹ hủy hoại gần như hoàn toàn, chỉ còn lại Cây đa Chùa Ông, Tháp nước Đồng Hới và Tháp chuông Nhà thờ Tam Tòa. Nhà thờ Tam Tòa bị trận bom năm 1965 đánh sập, phần còn lại chỉ là Tháp chuông với chi chít vết đạn bom Mỹ. Thể theo nguyện vọng của đông đảo nhân dân lương và giáo, ngày 26/02/1997, UBND tỉnh Quảng Bình đã có Quyết định số 143/QĐ-UB công nhận Tháp chuông nhà thờ Tam Tòa là di tích lịch sử văn hóa, chứng tích tội ác chiến tranh, cần được bảo vệ nghiêm ngặt. Quyết định được đông đảo nhân dân đồng tình ủng hộ, phù hợp với quy định của Luật di sản văn hóa và Luật đất đai hiện hành.
Để bảo vệ chứng tích chiến tranh, đồng thời tạo điều kiện cho giáo dân sinh hoạt tôn giáo đúng quy định của pháp luật, ngăn ngừa các hành vi vi phạm, ngày 23/10/2008, đại diện UBND tỉnh Quảng Bình và đại diện Tòa Giám mục Xã Đoài đã thống nhất cùng ký ''Bản ghi nhớ'” trong đó nêu rõ: “UBND tỉnh Quảng Bình và Tòa Giám mục thống nhất: Khuôn viên của Nhà thờ Tam Tòa cũ hiện là chứng tích tội ác chiến tranh. Hai bên cùng thống nhất sẽ giữ nguyên và tôn tạo nhằm bảo vệ cũng như phục vụ cho việc nghiên cứu, giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ “. Như vậy khuôn viên Chứng tích tội ác chiến tranh, Tháp chuông Tam Tòa đã được xếp hạng di tích chiến tranh, chính quyền địa phương và Giáo hội có trách nhiệm tu bổ, bảo quản di tích, không đặt ra vấn đề xây dựng lại Nhà thờ Tam Tòa trên nền đất cũ.
Trong thời gian qua, UBND tỉnh Quảng Bình luôn tôn trọng, quan tâm và tạo điều kiện để các hoạt động tôn giáo trên địa bàn tỉnh diễn ra bình thường, từng bước đáp ứng nhu cầu sinh hoạt tín ngưỡng của đồng bào theo đạo. Đến nay, UBND tỉnh Quảng Bình đã cấp Giấy chứng nhận Quyền sử dụng đất cho 78/84 cơ sở thờ tự trên địa bàn tỉnh. Để đáp ứng nhu cầu sinh hoạt tín ngưỡng chính đáng của bà con giáo dân, UBND tỉnh Quảng Bình đã cho phép giáo dân thành phố Đồng Hới sinh hoạt giáo điểm tại nhà ông Trần Công Lý, số 58, đường Nguyễn Du, thành phố Đồng Hới và chỉ đạo các cơ quan chức năng xem xét, chấp thuận cho thành lập tổ chức cơ sở Giáo hội tại thành phố Đồng Hới; đồng thời tìm địa điểm để giới thiệu đất cho tổ chức Giáo hội xây dựng cơ sở thờ tự cho giáo dân trên địa bàn và thực hiện đúng trình tự thủ tục cấp đất theo quy định của Nhà nước; đã giới thiệu 5 địa điểm, nhưng đến nay Tòa Giám mục Xã Đoài (Nghệ An) vẫn chưa chấp thuận.
Mặc dù đã có sự quan tâm, tạo điều kiện thuận lợi của chính quyền nhưng trong thời gian qua, nhất là những tháng đầu năm 2009, tại khu vực Chứng tích tội ác chiến tranh Tháp chuông Tam Tòa đã diễn ra nhiều cuộc lễ tôn giáo do linh mục Lê Thanh Hồng - Quản xứ Sen Bàng (Bố Trạch - Quảng Bình), phụ trách giáo dân Đồng Hới tổ chức khi không được sự cho phép của chính quyền, vi phạm nghiêm trọng Điều 26 và Điều 27 Nghị định số 22/2005/NĐ-CP ngày 01/3/2005 của Chính phủ Hướng dẫn thi hành một số điều của Pháp lệnh tín ngưỡng, tôn giáo; không thực hiện đúng cam kết nội đung bản ghi nhớ giữa UBND tỉnh Quảng Bình và Tòa Giám mục Xã Đoài.
Vào lúc 04 giờ ngày 20/7/2009, với sự chuẩn bị có kế hoạch từ trước, khoảng hơn 200 giáo dân, chủ yếu là giáo dân các huyện khác trong tỉnh Quảng Bình, một số ít giáo dân các tỉnh Nam Định, Thanh Hóa đang làm ăn, sinh sống trên địa bàn tỉnh Quảng Bình và một số ít giáo dân sinh sống tại thành phố Đồng Hới không xin phép chính quyền, đã đưa khung thép, mái tôn được gia công chuẩn bị trước cùng với cuốc, xẻng, dao, xi măng, gạch, máy phát điện, xoong nồi, bát đĩa, nước uống tổ chức dựng nhà trái phép tại khu Chứng tích tội ác chiến tranh Tháp chuông Tam Tòa; đến 05 giờ đã dựng xong ngôi nhà 4 vì kèo bằng sắt, mái lợp tôn, móng cột bê tông, đồng thời chuẩn bị làm lễ khánh thành. Sau khi được nhân dân phát hiện vụ việc vi phạm và báo cho chính quyền địa phương sở tại là UBND phường Đồng Mỹ, UBND thành phố Đồng Hới, các cơ quan chức năng của thành phố Đồng Hới đã trực tiếp đến hiện trường tuyên truyền, vận động, giải thích, yêu cầu số giáo dân này dừng ngay việc dựng nhà trái phép, chấp hành nghiêm chỉnh nội dung Biên bản ghi nhớ giữa UBND tỉnh Quảng Bình với Tòa Giám mục Xã Đoài. Hành vi coi thường pháp luật của một bộ phận giáo dân nêu trên đã bị đông đảo nhân dân trên địa bàn hết sức bất bình, phản đối và đã tháo dỡ nhà xây dựng trái phép nói trên ngay sáng ngày 20/7/2009. Trong quá trình tháo dỡ, một số đối tượng quá khích đã có hành vi ngăn cản gây rối, dùng gạch đá, gậy gộc để tấn công nhân dân và lực lượng bảo vệ trật tự làm hai người bị thương. Chính quyền thành phố Đồng Hới đã chỉ đạo các đoàn thể quần chúng và lực lượng chức năng thành phố kiên trì vận động thuyết phục, đã giải tán được số người quá khích, ổn định được tình hình.
Chiều ngày 21/7/2009, cơ quan Cảnh sát điều tra Công an thành phố Đồng Hới đã ra Quyết định khởi tố vụ án hình sự “Gây rối trật tự công cộng tại khu vực di tích, chứng tích chiến tranh Tam Tòa” và cùng ngày đã khởi tố, bắt khẩn cấp 7 bị can về tội danh “Gây rối trật tự công cộng” theo điều 245 - Bộ luật Hình sự. Việc bắt giữ 7 bị can nói trên theo đúng trình tự pháp luật. Bước đầu các bị can đã khai báo thành khẩn hành vi vi phạm pháp luật của bản thân và những người có liên quan, đồng thời xin được Nhà nước, pháp luật xem xét khoan hồng...
II- NHỮNG THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Đại đoàn kết có bài: “Hưng Yên: Tòa án “vội vàng”dân thiệt mạng!”. Theo báo, Trong khi Thanh tra Chính phủ có quyết định yêu cầu UBND tỉnh Hưng Yên xem xét lại bản án, tránh oan sai trong một vụ tranh chấp đất đai giữa 2 hộ gia đình thì lực lượng thi hành án lại“ vội vàng” tiến hành cưỡng chế. Bức xúc khi vụ việc chưa được sáng tỏ làm rõ, bị đơn đã tự thiêu sống mình cùng căn nhà cổ hàng trăm năm tuổi trong khi cơ quan chức năng lại tỏ vẻ thờ ơ...
Trong thời gian qua, các cơ quan báo chí đã nhiều lần phản ánh mạnh mẽ về tính bất hợp lý, đang gây nhiều tranh cãi về bản án dân sự phúc thẩm số 25/2001/PTDS ngày 24/7/2001 của TAND tỉnh Hưng Yên liên quan đến vụ khiếu kiện tranh chấp đất đai giữa ông Nguyễn Khắc Sinh (nguyên đơn) và ông Nguyễn Văn Đương (bị đơn) trú tại Đội 3, thôn 2, xã Đại Hưng, huyện Khoái Châu, tỉnh Hưng Yên. Cụ thể, trong các năm từ 2001-2004, các bản án của TAND huyện Khoái Châu và TAND tỉnh Hưng Yên vẫn chưa “thuyết phục” người dân dẫn đến khiếu kiện kéo dài, gây bức xúc lớn trong dư luận khiến Hưng Yên trở thành “điểm nóng”.
Để giải quyết vấn đề trên, Uỷ ban Tư pháp của Quốc hội đã có văn bản số 427/UBTP ngày 12/2/2004 chuyển đơn khiếu nại của ông Nguyễn Văn Đương đến Chánh án TAND tối cao, Viện Trưởng VKSND tối cao và nêu rõ” cần xem xét, giải quyết theo thẩm quyền, đúng quy định của pháp luật do ông Nguyễn Văn Đương và một số công dân đến các cơ quan Trung ương khiếu nại”.
Tiếp đến, ngày 15/7/2009 Thanh tra Chính phủ đã có văn bản số 1628/TTCP - VP gửi Viện trưởng VKSND tối cao; Chánh án TAND tối cao và yêu cầu “Viện trưởng VKSND dân tối cao tỉnh Hưng Yên cần xem xét lại bản án, giải quyết theo thẩm quyền, đúng quy định của pháp luật, và thông báo kết quả lại cho Thanh tra Chính phủ”.
Tuy nhiên, trong khi vụ việc chưa được làm rõ, chỉ sau 7 ngày khi Thanh tra Chính phủ có văn bản yêu cầu TAND tỉnh Hưng Yên xem xét lại, ngày 21/7/2009, cơ quan thi hành án tỉnh Hưng Yên đã “vội vàng” tiến hành cưỡng chế tại nhà ông Đương trước sự bức xúc của nhiều người dân.
Trao đổi với chúng tôi, những người chứng kiến sự việc sinh sống tại thôn 2, xã Đại Hưng, huyện Khoái Châu, tỉnh Hưng Yên bức xúc kể lại, khoảng 8h sáng ngày 21/7/2009, cơ quan thi hành án tỉnh Hưng Yên gồm nhiều lực lượng chức năng với hàng trăm người đã tiến hành cưỡng chế tại nhà ông Nguyễn Văn Đương. Trong lúc đơn vị chức năng tiến hành việc cưỡng chế, bỗng trong nhà phát ra một tiếng nổ lớn và sau đó là ngọn lửa bốc lên dữ dội. Phía bên ngoài, con cháu ông Đương và người dân trong thôn cố lao vào cứu ông Đương thoát khỏi ngọn lửa hung dữ thì bị lực lượng cưỡng chế ngăn cản và thờ ơ khi không tìm phương án cứu chữa, để ông Đương cùng căn nhà bị bao xung quanh bởi “bức tường lửa” cháy dữ dội. Sau 2 tiếng đồng hồ, ông Đương cùng căn nhà của mình đã hoàn toàn cháy rụi trước cảnh gào thét của người nhà và người dân xung quanh.
Trao đổi với chúng tôi, ông Đào Văn Phan, Bí thư UBND xã Đại Hưng tỏ vẻ lạnh nhạt “hiện người chết trong nhà vẫn chưa xác định được danh tính, do đó người bị chết cháy có phải ông Đương hay không thì phải chờ cơ quan chức năng thông báo kết quả khám nghiệm”. Tuy nhiên, đấy chỉ là biện bạch của ông Phan bởi lẽ, ông Nguyễn Ngọc Minh, phó Chủ tịch UBND xã Đại Hưng đã thừa nhận “các lãnh đạo của xã đều có mặt tại buổi cưỡng chế từ đầu đến cuối”
Đã nhiều lần chúng tôi tìm cách liên lạc với các cơ quan chức năng tỉnh Hưng Yên để tìm hiểu rõ vấn đề trên, vì sao lực lượng thi hành án tỉnh Hưng Yên lại “nhanh nhảu” tiến hành cưỡng chế trong khi Thanh tra Chính phủ đã có văn bản yêu cầu xem xét lại bản án nhưng đến nay vẫn chưa nhận được câu trả lời.
2. Báo An ninh thủ đô có bài: “VPLS Tạ Định cần rút kinh nghiệm trong hoạt động”. theo báo, UBND thành phố đã có Văn bản số 5500/UBND-TNMT ngày 15-6 về việc giải quyết một số vấn đề có liên quan tới công tác bồi thường GPMB của dự án khu đô thị Tây Nam hồ Linh Đàm.
Trong văn bản này, thành phố đã giao Sở Tư pháp cùng các ngành liên quan làm việc với Văn phòng luật sư (VPLS) Tạ Định để thông báo nội dung Công văn số 176/BC-STP ngày 3-6-2009 của Sở Tư pháp báo cáo UBND thành phố về hoạt động tư vấn của VPLS Tạ Định xung quanh việc triển khai thực hiện quyết định thu hồi đất, đền bù hỗ trợ, GPMB thực hiện dự án đầu tư xây dựng khu đô thị Tây Nam hồ Linh Đàm.
Thực hiện sự chỉ đạo trên, ngày 24-7, Sở Tư pháp đã chủ trì cuộc họp với đại diện Sở Tài nguyên - Môi trường, Ban Chỉ đạo giải phóng mặt bằng thành phố, Thanh tra, Văn phòng, Công an thành phố, Tổng Công ty Đầu tư phát triển nhà và đô thị - Bộ Xây dựng, UBND quận Hoàng Mai và phường Hoàng Liệt, đại diện Đoàn Luật sư Hà Nội và luật sư Tạ Định. Nhiều ý kiến phát biểu tại cuộc họp đều đưa ra những dẫn chứng rõ ràng, đầy đủ cơ sở pháp lý từ việc áp dụng Luật Đất đai, Luật Xây dựng, Nghị định 84, Thông tư 06, quyết định của thành phố trong việc thu hồi đất cho dự án trên là hoàn toàn phù hợp với pháp luật.
Đáng chú ý, về ý kiến của Luật sư Đặng Văn Trác - nguyên Phó Chánh Thanh tra thành phố do Chủ nhiệm Đoàn Luật sư Hà Nội cử và giới thiệu với UBND thành phố để nghiên cứu lại quá trình hoạt động tư vấn pháp luật của VPLS Tạ Định cũng như nội dung nêu trong Báo cáo 176/BC-STP của Sở Tư pháp khẳng định: Quyết định số 3789/QĐ-UBND ngày 25-9-2007 của UBND thành phố về việc thu hồi 492.841 m2 đất tại cụm Bằng A, phường Hoàng Liệt, quận Hoàng Mai và thôn Văn, xã Thanh Liệt, huyện Thanh Trì, giao cho Tổng Công ty đầu tư phát triển nhà và đô thị - Bộ Xây dựng để đầu tư xây dựng khu đô thị mới Tây Nam hồ Linh Đàm là đúng pháp luật.
Đại diện chính quyền địa phương cho rằng việc VPLS Tạ Định gửi các Công văn số 12 và 15 cho nhân dân thôn Bằng A, cho rằng quyết định thu hồi đất của UBND thành phố là không phù hợp với quy định của pháp luật và UBND quận Hoàng Mai thực hiện không đúng trình tự, thủ tục, về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất, trong khi chưa có kết quả giải quyết của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền, từ đó, nhân dân không tin tưởng vào chính sách pháp luật của Nhà nước, không nhận tiền bồi thường GPMB, gây khó khăn, chậm trễ trong việc thực hiện tiến độ dự án; việc làm trên của VPLS Tạ Định đã gây cản trở trong việc thực hiện dự án.
Còn bà Hoàng Thị Hằng - Phó Trưởng phòng Kế hoạch - Tổng hợp, Sở Tài nguyên - Môi trường khẳng định, dự án trên là dự án duy nhất của Hà Nội đã dành lại một phần đất để lập dự án chuyển đổi nghề nghiệp, bảo đảm quyền lợi cho người dân bị thu hồi 100% đất nông nghiệp bởi trong quyết định của thành phố đã nêu rõ: “Sau khi hoàn thành xây dựng hạ tầng kỹ thuật theo quy hoạch được UBND thành phố phê duyệt, bàn giao 166.701,4 m2 cho UBND quận Hoàng Mai và UBND huyện Thanh Trì để tổ chức lập các dự án chuyển đổi cơ cấu sản xuất phù hợp với điều kiện thực tế, nhằm mục đích tạo công ăn việc làm cho người dân bị thu hồi đất và người dân địa phương”.
Kết luận cuộc họp, ông Phan Hồng Sơn - Giám đốc Sở Tư pháp ghi nhận các ý kiến phát biểu liên quan đến dự án trên và khẳng định Quyết định 3789 của UBND thành phố về việc thu hồi đất giao cho chủ đầu tư thực hiện dự án là đúng pháp luật. Ông Phan Hồng Sơn đề nghị VPLS Tạ Định phải nghiêm túc rút kinh nghiệm trong hoạt động tư vấn pháp luật của mình và cho biết, sau cuộc họp này, Sở Tư pháp sẽ tiếp tục làm việc với Ban Chủ nhiệm Đoàn Luật sư Hà Nội để tăng cường sự phối hợp trong công tác quản lý, tổ chức hoạt động của các tổ chức hành nghề luật sư.
Được biết, hôm qua 28-7, Sở Tư pháp đã có công văn báo cáo UBND thành phố về kết quả thực hiện sự chỉ đạo của thành phố tại Văn bản 5500/UBND-TNMT ngày 15-6 về việc giải quyết một số vấn đề có liên quan tới công tác bồi thường, GPMB của dự án nêu trên...
3. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh có bài: “Long An: Nhiều cán bộ Ban Pháp chế HĐND tỉnh đồng loạt nghỉ việc”. Theo báo, thông tin cán bộ Ban Pháp chế HĐND tỉnh đồng loạt nghỉ việc gây khá nhiều dư luận ở Long An. Ngày 29-7, một cán bộ HĐND tỉnh Long An cho biết sau khi ông Lâm Khôi, Trưởng ban Pháp chế HĐND tỉnh, xin nghỉ việc, bốn nhân viên của ban này cũng nộp đơn xin nghỉ.
Sau khi xin nghỉ việc, bốn cán bộ này đều được các cơ quan khác tuyển dụng do tốt nghiệp chuyên ngành luật, có kinh nghiệm về chuyên môn. Hiện nay, Ban Pháp chế HĐND tỉnh thiếu nhân sự trầm trọng.
Trên đây là điểm báo sáng ngày 30/7/2009, Văn phòng xin báo cáo Lãnh đạo Bộ.
Phòng Tổng hợp - Văn phòng Bộ./.