Trong buổi sáng ngày 03/4/2009, một số báo chí đã có bài phản ánh những vấn đề lớn của đất nước và những vấn đề liên quan đến công tác tư pháp như sau:
I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG SỰ KIỆN NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC
1. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh phản ánh: Ngày 2-4, 97 học sinh Trường tiểu học Nguyễn Văn Trỗi (phường Bình Trưng Đông, quận 2) bị ngộ độc sau khi uống sữa. Thầy Võ Văn Thắng, Hiệu trưởng Trường Nguyễn Văn Trỗi, cho biết khoảng 9 giờ 30, rất nhiều học sinh tham gia chương trình “Búp măng xinh” và được uống sữa Ovaltine “ba trong một” miễn phí do Công ty TNHH Thực phẩm và Nước giải khát Dutch Lady Việt Nam cung cấp. 15 phút sau, một số học sinh có biểu hiện đau bụng, nhức đầu, nôn ói... Sau đó, hàng loạt học sinh cũng xuất hiện triệu chứng tương tự nên được đưa đi cấp cứu tại Bệnh viện quận 2. Đến chiều cùng ngày, tất cả học sinh đã xuất viện.
Theo Thanh tra Sở Y tế TP.HCM, đại diện Công ty Dutch Lady Việt Nam cho biết sữa Ovaltine được pha với nước uống đóng bình và sử dụng nước đá mua của một đại lý gần đó. Thanh tra Sở đề nghị ngưng việc tiêu thụ sữa Ovaltine pha chế tại trường. Trung tâm Y tế dự phòng TP.HCM đã lấy mẫu dịch tễ để xác định nguyên nhân gây ngộ độc.
Cùng ngày, Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh Đồng Nai cho biết 300 công nhân Công ty Pou Sung Việt Nam (Khu công nghiệp Bàu Xéo, huyện Trảng Bom) bị ngộ độc thực phẩm phải nhập viện là do thức ăn bị nhiễm vi sinh. Kết quả xét nghiệm 15 mẫu thức ăn và nước sau khi xảy ra vụ ngộ độc cho thấy có đến sáu mẫu bị nhiễm vi sinh. Được biết, sự việc này xảy ra sau bữa ăn trưa ngày 20-3.
Báo cũng phản ánh: Phó Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Thành Tài vừa có văn bản gửi Bộ Tài chính báo cáo tình hình thực hiện các dịch vụ hành chính công. Theo thành phố (TP), hiệu quả cung cấp dịch vụ công về cơ bản đáp ứng được nhu cầu của xã hội và của nhà đầu tư trong quá trình hội nhập, phát triển kinh tế, nhất là trong đăng ký thành lập doanh nghiệp, quản lý lao động người nước ngoài, hoạt động y tế và các lĩnh vực của ngành tư pháp.
TP kiến nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư phối hợp Bộ Tài chính trình Chính phủ cho phép thu lệ phí đối với việc cấp mới, điều chỉnh giấy chứng nhận đầu tư (giấy phép đầu tư); xác nhận mang tính chất điều chỉnh nội dung giấy phép đầu tư của các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài. TP cũng kiến nghị Bộ Tài chính bổ sung lệ phí đối với việc đăng ký thay đổi nội dung giấy đăng ký hoạt động của tổ chức hành nghề luật sư nước ngoài tại Việt Nam.
2. Báo Hà Nội mới phản ánh: Kể từ ngày 1/6/2009, khi Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều về quản lý và sử dụng con dấu có hiệu lực thi hành, phòng Công chứng các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương sẽ không được dùng con dấu có hình quốc huy.
Một trong những điểm mới của Nghị định này là quy định về thủ tục, hồ sơ xin làm con dấu. Theo đó, các tổ chức kinh tế được thành lập theo Luật Doanh nghiệp và Luật Đầu tư không cần giấy phép làm con dấu, nhưng phải đăng ký mẫu dấu tại cơ quan Công an trước khi sử dụng. Các tổ chức hoạt động theo Luật Báo chí phải có giấy phép hoạt động do cơ quan thông tin và truyền thông có thẩm quyền cấp.
Trường hợp cơ quan, tổ chức, chức danh nhà nước đề nghị làm lại con dấu hoặc đề nghị cấp lại giấy chứng nhận (GCN) đăng ký mẫu dấu do con dấu đó bị mất, biến dạng, hỏng hoặc GCN đăng ký mẫu dấu đó bị mất, rách nát thì chỉ cần có văn bản gửi cơ quan Công an có thẩm quyền và nêu rõ lý do.Trong thời hạn không quá 2 ngày làm việc, thay vì 7 ngày như quy định cũ tính từ khi nhận được hồ sơ hợp lệ của cơ quan, tổ chức, cơ quan Công an phải giới thiệu đến cơ sở làm con dấu.
Đáng chú ý là Nghị định mới quy định cụ thể thời gian hoàn thành việc làm con dấu. Trong thời hạn không quá 2 ngày làm việc, kể từ khi nhận được giấy giới thiệu của cơ quan Công an hoặc đề nghị của doanh nghiệp, cơ sở làm con dấu phải hoàn thành việc làm con dấu và chuyển cho cơ quan Công an kiểm tra, đăng ký.
Trường hợp con dấu của cơ quan, tổ chức bị thu hồi khi có quyết định chia tách, sáp nhập, hợp nhất, giải thể, kết thúc nhiệm vụ, chuyển đổi hình thức sở hữu; doanh nghiệp bị thu hồi Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh theo quyết định của cơ quan có thẩm quyền hoặc có các vi phạm theo quy định của pháp luật; con dấu bị mất được tìm thấy sau khi đã có thông báo mất.
Trường hợp tạm đình chỉ sử dụng con dấu, cơ quan, tổ chức có thẩm quyền thành lập cơ quan, tổ chức sử dụng con dấu đó và cho phép sử dụng con dấu phải thu hồi con dấu, giấy chứng nhận đã đăng ký mẫu dấu và thông báo cho cơ quan Công an nơi đăng ký và các cơ quan, tổ chức liên quan biết.
Báo cũng cho biết: Mức học phí phổ thông mới sẽ không vượt quá 6% thu nhập gia đình. Với những gia đình quá nghèo, chính phủ sẽ trợ cấp để con em đi học. Đó là một nội dung trong đề án cơ chế tài chính mới cho giáo dục đã được Bộ Chính trị thông qua và sẽ trình Quốc hội phê duyệt trong kỳ họp tới.Phó Thủ tướng, Bộ trưởng GD-ĐT Nguyễn Thiện Nhân đã chia sẻ như vậy tại Hội nghị Tài chính sáng tạo cho giáo dục: Ứng dụng cho châu Á diễn ra tại Hà Nội ngày 1/4.
Theo thống kê của ngành giáo dục thì người dân Việt Nam hiện chỉ đóng góp khoảng 25% chi phí giáo dục, phần còn lại do nhà nước chi trả. Ngoài bậc tiểu học đang được miễn phí, bậc THCS và THPT vẫn được trợ cấp 50% từ ngân sách nhà nước. Với những gia đình khó khăn, HS được hỗ trợ tới 90% ở bậc THCS. GS. Ka Ho Mok đến từ ĐH Hongkong lưu ý Việt Nam cũng như các nước châu Á khác rằng “bài học lịch sử” từ những cuộc khủng hoảng kinh tế trước kia cho thấy số trẻ em bỏ học sẽ tăng cao bởi vì khi không đủ tiền mua thức ăn hay dành cho các nhu cầu tối thiểu khác, điều đầu tiên mỗi gia đình nghĩ tới sẽ là “hy sinh” giáo dục. Trẻ em sẽ không được đến trường, thậm chí sẽ phải đi làm bất hợp pháp để phụ giúp gia đình. “Đó là kinh nghiệm của các khủng hoảng trước và chắc chắn sẽ lặp lại ở lần này.” - GS Ka Ho Mok khẳng định.
Từ kinh nghiệm “vượt bão” của các quốc gia trong những lần khủng hoảng trước, GS Ka cho rằng phải có nhiều cách để hỗ trợ các gia đình, đặc biệt là gia đình nghèo và cận nghèo, kể cả bậc trung lưu để duy trì học tập. Một trong những cách đó là trợ cấp tiền mặt trực tiếp để chi trả các khoản phí và thực hiện chương trình cho vay đối với HSSV.
GS. Wang Rong, Viện Nghiên cứu Tài chính Trung Quốc, ĐH Bắc Kinh cũng bày tỏ lo ngại trong bối cảnh khủng hoảng mục tiêu của chính quyền các nước đều là tăng trưởng GDP nên có thể hy sinh dịch vụ công như giáo dục, y tế. Tuy nhiên, Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân khẳng định: “Trong hoàn cảnh kinh tế hiện nay, Chính phủ Việt Nam sẽ không cắt giảm bất cứ khoản chi tiêu nào vào giáo dục và y tế vì đó là đầu tư cho con người và nguồn lực.”
3. Báo Người lao động phản ánh: Tin từ Bộ GD-ĐT cho biết trong năm 2009, bộ sẽ rà soát, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên giảng dạy pháp luật, giáo dục công dân và đội ngũ cán bộ làm công tác phổ biến, giáo dục pháp luật. Đồng thời yêu cầu các trường ĐH, CĐ, TCCN phải bổ sung nội dung pháp luật phù hợp vào chương trình giáo dục của tất cả các ngành đào tạo; mở chuyên mục phổ biến giáo dục pháp luật trên website, đài truyền thanh, bản tin nội bộ của trường...
Cũng theo Bộ GD-ĐT, thời gian tới, bộ sẽ phát động phong trào đổi mới phương pháp giảng dạy, tự làm đồ dùng giảng dạy giáo dục công dân.
4. Báo Sài Gòn giải phóng phản ánh: Thời gian qua, dư luận đã từng đặt vấn đề lao động nước ngoài ngày càng có mặt nhiều ở Việt Nam, trở thành một sức ép cạnh tranh không nhỏ đối với lao động trong nước. Đã có ý kiến cho rằng, nếu không cải thiện chất lượng lao động trong nước cũng như đặt ra các giải pháp quản lý chặt chẽ vấn đề lao động, thì một ngày nào đó lao động Việt Nam sẽ thua ngay trên sân nhà. Thông tin đang có hàng vạn lao động Trung Quốc làm việc ở các công trình tại Việt Nam cũng đang đặt ra nhiều vấn đề cần suy nghĩ.
Theo ước tính sơ bộ của Cục Việc làm, Bộ LĐTB-XH, tính đến hết năm 2008, đã có trên 40 quốc gia và vùng lãnh thổ có lao động làm việc tại Việt Nam và chỉ tính riêng số lao động nước ngoài được cấp phép (tức là trong diện quản lý được) đã lên đến khoảng 50.000 người. Trên thực tế, thời gian qua, Sở LĐTB-XH các tỉnh thành đã rất lúng túng trong khâu quản lý lao động nước ngoài làm việc trên địa bàn.
Theo quy định của Chính phủ, nếu NLĐ nước ngoài đến Việt Nam có đầy đủ giấy tờ hợp lệ sẽ được Sở LĐTB-XH cấp phép lao động chậm nhất là trong vòng 15 ngày, nhiều nơi chỉ mất 3 ngày. Tuy nhiên, với 2 loại giấy tờ chính bắt buộc phải có để được cấp giấy phép lao động là phiếu lý lịch tư pháp và bằng cấp, giấy chứng nhận chuyên môn thì không phải NLĐ nước ngoài nào cũng đáp ứng được. Vì vậy, nhiều NLĐ nước ngoài đến nay vẫn chưa có giấy phép lao động. Vì vậy, con số 50.000 lao động nước ngoài được cấp phép theo ý kiến nhiều người mới chỉ là phần nổi của tảng băng chìm.
Thực tế, một số doanh nghiệp sử dụng lao động nước ngoài “chui” nên cơ quan quản lý cũng không thể nắm bắt được. Đó là chưa kể, nhiều người nước ngoài đến Việt Nam bằng con đường du lịch nhưng sau đó ở lại làm việc cũng nằm ngoài danh sách quản lý.
II- NHỮNG THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Đời sống pháp luật điện tử có bài "Tham vấn xây dựng VBQPPL: Vẫn mang tính đối phó, hình thức". Bài báo phản ánh: Khi người dân có cơ hội đóng góp ý kiến đối với các Dự thảo văn bản quy phạm pháp luật (VBQPPL), họ sẽ nhanh chóng phát hiện ra các sai sót, những bất cập, trùng lặp hoặc thiếu số, cũng như kẽ hở trong quy định của các văn bản đó. Việc khắc phục những thiếu sót trên sẽ giúp cải thiện chất lượng của VBQPPL. Trên đây là ý kiến của ông Michael McNamer - Chuyên gia pháp lý, nguyên Giám đốc Cục thẩm định văn bản Bang California (Hoa Kỳ) góp ý cho công tác xây dựng VBQPPL ở nước ta.
Theo ông Michael, Dự thảo VBQPPL cần được đăng tải trên các trang thông tin điện tử của cơ quan soạn thảo trong thời hạn ít nhất là 60 ngày để người dân góp ý kiến. Hoạt động tham vấn còn phải được thực hiện trước khi tiến hành soạn thảo VBQPPL. Ban soạn thảo sẽ tham khảo và lấy ý kiến và đánh giá tác động hoặc vấn đề đòi hỏi phải ban hành, sửa đổi, bãi bỏ VBQPPL. Thời gian lấy ý kiến được tính toán phù hợp để cho người góp ý có đủ thời gian để đưa ra ý kiến xây dựng VBQPPL của mình.
Pháp luật hiện hành quy định, tham vấn xây dựng pháp luật nói chung và các VBQPPL nói riêng là điều rất cần thiết và mang tính bắt buộc. Thế nhưng, thực tế cho thấy, hoạt động tham vấn ở nhiều nơi còn mang tính hình thức. Một luật sư kể một câu chuyện khá thú vị về chủ đề này với chúng tôi: trong một buổi lấy ý kiến của các ngân hàng, một số ý kiến của các đại biểu đưa ra được nhiều đại biểu tán thành. Tuy nhiên, có một vị vụ trưởng đã kết luận một câu xanh rờn: "Vì cầu thị nên mới tổ chức buổi họp này, chứ quyền của chúng tôi áp đặt thế nào, thì các anh phải thực hiện như thế...? ". Bản thân tôi đã từng được tham dự một cuộc hội thảo lấy ý kiến Dự thảo Luật Bảo hiểm y tế. Nhiều đại biểu đã đưa ra nhiều ý kiến góp ý, phản biện với bản Dự thảo mà ngành y tế đưa ra. Tuy không phải là người làm việc trong ngành bảo hiểm y tế, nhưng chúng tôi thấy rằng nhiều ý kiến của các bậc tiền bối trong ngành y tế có giá trị pháp lý rất cao, phản biện lại những điều khoản còn bất cập trong Dự thảo Luật. Bản thân các thành viên xây dựng Dự thảo Luật cũng phải ghi nhận những ý kiến này. Thế nhưng, khi kết luận hội thảo, người ta cho hay: bản Dự thảo này đã được trình lên Uỷ ban thường vụ Quốc hội. Nếu có góp ý thì phải làm văn bản gửi lên cơ quan này. Nghe đến đây, nhiều đại biểu tham dự hội thảo ngao ngán, lắc đầu.
Về nguyên tắc, Dự thảo VBQPPL sẽ được lấy ý kiến phản biện, góp ý của các đối tượng chịu sự tác động của văn bản đó. Theo đó, các pháp nhân, cá nhân có thể góp ý kiến thông qua tổ chức của mình hoặc góp ý trực tiếp đến Ban soạn thảo dự án luật. Ví dụ như Phòng thương mại và Công nghiệp Việt Nam là tổ chức đại diện cho quyền lợi của doanh nghiệp (DN), doanh nhân, thường xuyên tổ chức các buổi hội thảo lấy ý kiến góp ý xây dựng nhiều Dự thảo luật liên quan đến kinh tế, tài chính, hoạt động sản xuất kinh doanh của DN. TS Vũ Tiến Lộc - Chủ tịch VCCI cho rằng: Hiện có 3 lý do khiến chất lượng đóng góp ý kiến xây dựng VBQPPL của DN chưa cao. Thứ nhất, DN chưa thực sự coi đây là trách nhiệm cũng như quyền lợi của mình một cách đầy đủ. Thứ hai, năng lực các hiệp hội DN hiện còn nhiều hạn chế. Thứ ba, cơ quan soạn thảo chưa thực sự lắng nghe ý kiến đóng góp của DN. Để nâng cao chất lượng đóng góp ý kiến xây dựng các VBQPPL liên quan đến DN, chúng ta phải khắc phục được 3 hạn chế trên.
Ông Nguyễn Văn Toàn - Hiệp hội DN đầu tư nước ngoài cho rằng, Nhà nước nên đầu tư hỗ trợ phát triển hiệp hội ngành nghề. Các hiệp hội ngành nghề cần có những cán bộ chuyên trách được đào tạo bài bản về mặt pháp lý để đóng góp ý kiến phản biện, xây dựng VBQPPL.
Nhiều chuyên gia pháp lý có chung nhận định: việc tham gia đóng góp ý kiến, phản biện các Dự thảo Luật, VBQPPL của cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp là một điều kiện quan trọng trong quá trình xây dựng pháp luật. Nó khắc phục được tình trạng áp đặt chính sách pháp luật, loại bỏ những bất cập, quy định không phù hợp với thực tiễn cuộc sống đang diễn ra. Về vấn đề này, PGS TS Phạm Duy Nghĩa - Đại học Quốc gia Hà Nội nêu ý kiến: cá nhân, DN cần tham gia ngay từ đầu tiến trình xây dựng VBQPPL và phải đi trước trong tiến trình xây dựng VBQPPL. Họ sẽ là những người nhận diện được chính sách, chuyển tới các cơ quan quản lý Nhà nước. Qua đó, các cơ quan quản lý Nhà nước sẽ xây dựng các dự án, dự thảo luật. Có như vậy, luật mới có hơi thở của cuộc sống.
Nhìn từ khía cạnh các DN vừa và nhỏ, ông Lê Hồng Nhu - Hiệp hội Giống cây trồng VN nhấn mạnh: Đâu phải DN nào cũng là cư dân trên mạng (am hiểu máy tính - PV). Phần lớn các DN không biết tiếp cận thông tin VBQPPL từ đâu, chứ chưa nói tới chuyện dự thảo, dự án hay đóng góp ý kiến xây dựng luật. Chúng ta phải tạo một cơ chế để Ban soạn thảo và các DN vừa và nhỏ gặp được nhau. Cơ chế tiếp cận thông tin dễ dàng, thuận lợi mới tạo được sự đồng thuận của VBQPPL...
2. Báo Diễn đàn doanh nghiệp có bài YKVN được bầu chọn là Công ty luật Quốc gia 2009. Bài báo phản ánh: Vừa qua tại Hồng Kông, Tạp Chí Luật Tài Chính Quốc Tế (International Financial Law Review- IFLR), một tạp chí luật hàng đầu châu Á, đã trao giải "Công Ty Luật Quốc Gia Trong Năm" (National Law Firm of the Year) của Việt Nam trong năm 2009 cho YKVN. Đây là lần thứ 3 YKVN được vinh dự nhận giải thưởng trên.
Theo tạp chí IFLR, giải thưởng "Công Ty Luật Quốc Gia Trong Năm" được trao cho công ty luật có thành tích tốt nhất trong năm trước đó trong hoạt động tư vấn luật cho các giao dịch tài chính quốc tế mang tính đột phá sáng tạo tại nước sở tại. Phạm vi tư vấn bao gồm các giao dịch liên quan đến chứng khoán vốn và chứng khoán nợ, các giao dịch vốn, mua bán & sáp nhập công ty, tài trợ dự án, cơ cấu lại công ty và các giao dịch về chứng khoán hoá.
Ông Nguyễn Đức Chính, Thứ Trưởng Bộ Tư Pháp nhận xét: “Tôi rất vui mừng khi YKVN lại một lần nữa khẳng định tên tuổi của mình trên thị trường quốc tế và khu vực. Điều này chứng tỏ sự trưởng thành vượt bậc của các luật sư Việt Nam trong giai đoạn hội nhập quốc tế. YKVN là một trong các công ty luật hàng đầu của Việt Nam đã góp phần thực hiện chủ trương của Nhà Nước Việt Nam trong việc xây dựng đội ngũ luật sư hội nhập quốc tế.”
"Giải thưởng này thực sự là một vinh dự lớn đối với YKVN đặc biệt nhân dịp kỷ niệm 10 năm thành lập công ty (1999-2009). Chúng tôi tự hào vì một lần nữa được sánh vai cùng các công ty luật hàng đầu tại Châu Á. Giải thưởng này cũng khẳng định vị trí của YKVN là một công ty luật hàng đầu Việt Nam cũng như đánh dấu sự trưởng thành của ngành tư vấn luật tại Việt Nam. Ngoài ra, giải thưởng cũng là một minh chứng cho thế mạnh và vị thế hàng đầu về mọi mặt của YKVN trong việc cung cấp dịch vụ tư vấn luật và thể hiện sự công nhận các giá trị mà chúng tôi mang lại cho khách hàng," - ông Trương Nhật Quang - Luật sư điều hành YKVN cho biết.
Giải thưởng châu Á hàng năm của tạp chí IFLR là giải thưởng có uy tín nhất trong ngành luật dành cho những công ty luật xuất sắc và những giao dịch nổi bật trong khu vực.
Tạp ChíAsian Counsel, một tạp chí hàng đầu dành cho công ty luật sư khu vực Châu Á - Thái Bình Dương và Trung Đông cũng vừa công bố việc YKVN đoạt giải thưởng "Giao dịch trong năm 2008". YKVN cũng đã được tạp chí Ngành Luật Châu Á (Asian Legal Business), một tạp chí chuyên ngành luật hàng đầu tại Châu Á trao giải thưởng “Người sử dụng lao động được lựa chọn” năm 2008. Đây là lần thứ hai liên tiếp YKVN được trao giải thưởng “Người sử dụng lao động được lựa chọn” thông qua khảo sát bằng thư và trực tuyến do tạp chí Ngành Luật Châu Á tiến hành với hơn 20.000 luật sư trong khu vực.
Trên đây là điểm báo sáng ngày 03/4/2009, Văn phòng xin báo cáo Lãnh đạo Bộ.
Phòng Tổng hợp - Văn phòng.