Trong buổi sáng ngày 23/4/2009, một số báo chí đã có bài phản ánh những vấn đề lớn của đất nước và những vấn đề liên quan đến công tác tư pháp như sau:
I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG SỰ KIỆN NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC
1. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh phản ánh: Ngày 22-4, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã ký quyết định công nhận TP Nha Trang là đô thị loại I trực thuộc tỉnh Khánh Hòa. Theo kế hoạch, tối 19-5, lễ công bố TP Nha Trang được công nhận là đô thị loại I sẽ được tổ chức tại Quảng trường 2-4.
Ông Lê Xuân Thân, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa, cho biết ngày 22-4-1999, TP Nha Trang được công nhận là đô thị loại II. Tỉnh đặt mục tiêu đến năm 2015, Khánh Hòa trở thành TP trực thuộc trung ương, trong đó chú trọng phát triển thị xã Cam Ranh, khu kinh tế Vân Phong, tuyến đường Khánh Lê-Lâm Đồng.
2. Báo Vietnamnet phản ánh: Đông đảo cư dân Trung Tự đã nhiều lần bỏ phiếu trong đời, nhưng bỏ phiếu "đồng ý" hay "không đồng ý" cho một dự án mà họ biết rõ mười mươi là sai qui hoạch đã được phê duyệt, sai mục đích sử dụng đất và vi phạm pháp luật thì đây là lần đầu tiên.
Việc lấy ý kiến này ngay khi Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Thế Thảo chỉ đạo đã được dân khu vực và dư luận chung đánh giá là "cần nhưng chưa đủ". Đầy đủ hơn - theo chỉ đạo của chính ông Thảo và mong muốn của cộng đồng xã hội, là còn phải rà soát lại toàn bộ thủ tục trình tự đầu tư dự án, xem lại vấn đề qui hoạch... Quan điểm của Chủ tịch Thành phố khi giải quyết các vấn đề tương tự được phát hiện vừa qua (khách sạn SAS, trung tâm thương mại 19/12) trước tiên luôn là kiểm tra tính pháp lý của dự án, xem có triển khai đúng qui định của pháp luật hay không?
Chính vì vậy, rất đông cư dân Trung Tự và dư luận nói chung tin rằng, dự án vi phạm nhiều luật pháp hiện hành, đồng thời sai qui hoạch đã được phê duyệt này sẽ không thể lấn chiếm vườn hoa duy nhất của khu dân cư thuộc một quận hiện có chỉ tiêu diện tích công viên cây xanh thấp nhất Thủ đô (0,05m2/người).
Còn việc lấy ý kiến theo kiểu "sinh con rồi mới sinh cha", tức là xin ý kiến về một dự án đã được khẳng định thực hiện theo ý kiến của tuyệt đại đa số người dân Trung Tự từ gần 5 năm trước, lại sai qui hoạch đã được phê duyệt, vi phạm pháp luật - trong quan niệm của đông đảo cư dân tại đây là chuyện vừa khiên cưỡng vừa hài hước! Hài hước hơn, nhiều cư dân đến nay vẫn không hiểu tại sao lại phải bỏ phiếu cho một "dự án đã rồi" chưa bao giờ là nguyện vọng của mình, đồng thời là dự án "sai lè" mà hơn ai hết Thành phố Hà Nội phải biết cái sai đó và có trách nhiệm quyết định.
3. Báo Tuổi trẻ phản ánh: Ngày 22-4, Bộ Công thương đã công bố chương trình xúc tiến thương mại thị trường nội địa năm 2009 với mong muốn tạo một cú hích để doanh nghiệp tự vươn lên.
Ông Hoàng Thọ Xuân, vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước - Bộ Công thương, cho biết chương trình xúc tiến thương mại thị trường nội địa năm 2009 có ba nội dung chính. Theo đó, Bộ Công thương sẽ tài trợ 100% chi phí công tác điều tra, khảo sát thị trường để tìm hiểu tập quán mua sắm, yêu cầu của người tiêu dùng VN cũng như thực trạng hệ thống phân phối nhằm giúp các doanh nghiệp có chiến lược, biện pháp chiếm lĩnh thị trường nội địa. Việc điều tra này sẽ được thực hiện trên toàn quốc vào quý 2 và 3-2009, nhưng giới hạn trong ba nhóm hàng thiết yếu: lương thực - thực phẩm, dệt may - da giày và đồ gia dụng.
Tiếp đến, Bộ Công thương sẽ hỗ trợ 100% chi phí giúp các doanh nghiệp VN đưa hàng về bán tại nông thôn, khu công nghiệp, các khu đô thị lớn. Theo ông Hoàng Thọ Xuân, đây là khâu đột phá trong chương trình tổng thể về kích cầu tiêu dùng nhằm loại bỏ hàng giả, hàng thấp cấp của nước ngoài tràn vào nông thôn VN. Bộ Công thương sẽ hỗ trợ doanh nghiệp sản xuất các mặt hàng thiết yếu, phù hợp với nhu cầu và khả năng thanh toán của người dân nông thôn đem hàng về bán lưu động và duy trì sự có mặt bền vững, phát triển mạng lưới bán lẻ ở nông thôn. Ngoài ra, các phiên chợ bán hàng VN cho công nhân các khu công nghiệp, phiên chợ hàng VN cuối tuần tại các khu đô thị lớn cũng sẽ được Bộ Công thương hỗ trợ 100% chi phí. Việc này được tiến hành trong quý 2-2009 đến tháng 12-2010 và có thể tiếp tục trong các năm sau.
Cuối cùng, sẽ tăng cường các hoạt động truyền thông để hỗ trợ chương trình, đồng thời phát hành 10 đầu sách phổ biến kết quả nghiên cứu thị trường, địa chỉ các doanh nghiệp, nhà phân phối VN có uy tín... Theo Thứ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Cẩm Tú, kinh phí cho toàn bộ chương trình xúc tiến thương mại thị trường nội địa năm 2009 chỉ khoảng 51 tỉ đồng.
4. Báo Tiền phong phản ánh: Số liệu của Tổng cục Thống kê cho thấy chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng tư đã tăng 0,35% so với tháng 3 ở hầu hết trong rổ 10 nhóm mặt hàng dùng để tính CPI. Với mức tăng giá này, tốc độ tăng giá tiêu dùng của 4 tháng đầu năm đạt mức 1,68% và ở mức 9,23% so với cùng kỳ năm ngoái.
Trong nhóm ngành hàng chung là Phương tiện đi lại, bưu điện có mức tăng giá cao nhất 0,48%, ngành hàng Bưu chính viễn thông lại giảm 0,04%. Tháng 4 chỉ có duy nhất nhóm hàng Văn hoá, thể thao, giải trí giảm so với tháng trước với mức 0,36%. Các nhóm hàng còn lại có mức tăng chủ yếu từ 0,1% đến 0,25%.
Xét về khía cạnh địa phương, Tiền Giang là địa phương có chỉ số giá tiêu dùng tăng cao nhất (0,78%). Kế đến là TPHCM (0,49%), Cần Thơ (0,23%), Đà Nẵng (0,19%). Thừa Thiên – Huế là địa phương duy nhất trong số 10 tỉnh thành lớn có CPI giảm ở mức 0,08%.
5. Báo Lao động phản ánh: Kết quả khảo sát các làng nghề điển hình trong cả nước đã cho thấy: 46% số làng nghề có môi trường bị ô nhiễm nặng và 27% bị ô nhiễm ở mức vừa. Cũng theo báo cáo của Bộ TNMT, các kết quả quan trắc trong thời gian gần đây đang cho thấy, mức độ ô nhiễm của các làng nghề chẳng những không giảm mà còn có xu hướng gia tăng.
Theo Bộ TNMT, dù đã có nhiều biện pháp bảo vệ môi trường, nhưng môi trường tại các làng nghề vẫn tiếp tục suy thoái. Để xảy ra tình trạng này, Bộ TNMT đã chỉ ra hàng loạt điểm yếu mà thời gian qua chưa thực hiện được, cụ thể: Chức năng, nhiệm vụ và tổ chức quản lý môi trường làng nghề còn chưa rõ ràng, thiếu các quy định pháp luật đặc thù cho bảo vệ môi trường làng nghề.
Việc quy hoạch không gian gắn với bảo vệ môi trường làng nghề còn nhiều bất cập, dẫn đến tình trạng ô nhiễm lan rộng. Các loại phí bảo vệ môi trường đối với chất thải còn chưa thu được đối với các cơ sở sản xuất làng nghề; xử phạt hành chính đối với các hành vi gây ô nhiễm môi trường còn chưa được thực hiện nghiêm. Công tác thanh tra, giám sát, quan trắc môi trường còn yếu kém...
Bộ TNMT đã kiến nghị sớm hoàn chỉnh hệ thống chính sách văn bản quy phạm pháp luật về bảo vệ môi trường làng nghề; hoàn thiện bộ máy quản lý môi trường cấp cơ sở để thực hiện trách nhiệm bảo vệ môi trường từ cơ sở; tăng cường tổ chức thực thi pháp luật bảo vệ môi trường làng nghề; tăng cường áp dụng các công nghệ xử lý chất thải làng nghề; khuyến khích áp dụng sản xuất sạch hơn, các công nghệ giảm thiểu ô nhiễm môi trường, xử lý các chất thải làng nghề...
II- NHỮNG THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Nhân dân trên mục Ban đọccó bài "Quan tâm xây dựng đội ngũ cán bộ tư pháp ở cơ sở". Bài báo phản ánh: Hoạt động của các cơ quan tư pháp góp phần quan trọng thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội. Tuy nhiên, hiện nay, đội ngũ cán bộ làm công tác tư pháp, pháp chế, nhất là ở cấp cơ sở còn nhiều bất cập.
Bạn đọc Huỳnh Thanh Mỹ (TP Hồ Chí Minh): Ðội ngũ cán bộ làm công tác tại các cơ quan tư pháp cần phải có trình độ chuyên môn vững vàng và đạo đức trong sáng. Song, ở nhiều nơi, cán bộ tư pháp vừa thiếu về số lượng, vừa yếu về chất lượng. Nhiều tòa án, viện kiểm sát địa phương rất thiếu thẩm phán, kiểm sát viên giỏi. Không ít trường hợp, thẩm phán phải "chạy sô" mở phiên tòa xét xử, dẫn đến chất lượng bản án không bảo đảm. Thêm vào đó, tình trạng tiêu cực, nhũng nhiễu trong đội ngũ cán bộ thẩm phán, kiểm sát viên, điều tra viên. Người dân khi có việc liên quan pháp luật, thường ngại bởi thủ tục rườm rà và thái độ cửa quyền, hách dịch của cán bộ tư pháp. Nhiều trường hợp thẩm phán, kiểm sát viên trắng trợn đòi tiền hối lộ.
Bạn đọc Phạm Văn Chung (Kon Tum): Các tranh chấp kinh tế, thương mại diễn ra thường xuyên, nhưng đội ngũ cán bộ tư pháp, pháp chế có trình độ chuyên môn giỏi về lĩnh vực này chưa nhiều. Nhiều doanh nghiệp chưa quan tâm xây dựng đội ngũ cán bộ pháp chế, cho nên khi xảy ra vướng mắc trong hoạt động sản xuất, kinh doanh thường gặp rủi ro, thiệt thòi. Ðội ngũ cán bộ tư pháp tham gia giải quyết những tranh chấp về kinh tế, thương mại còn ít và hiểu biết pháp luật chưa sâu. Chúng ta cần nâng cao hơn nữa chất lượng và số lượng cán bộ làm công tác pháp luật, như luật sư, thẩm phán, kiểm sát viên, chấp hành viên, thanh tra viên, điều tra viên, nhằm góp phần hạn chế những thiệt hại khi tham gia các giao dịch thương mại, kinh tế trong nước cũng như với các nước khác.
Bạn đọc Nguyễn Mai Thanh (Hà Nội): Mỗi năm, hàng nghìn sinh viên các trường đại học ngành luật ra trường, nhưng nhiều em không xin được việc làm. Trong khi đó, ở nhiều cấp chính quyền cơ sở phải "vơ bèo, gạn tép" cán bộ làm công tác tư pháp. Ðội ngũ cán bộ tư pháp cấp xã, phường, thị trấn do trình độ nghiệp vụ non kém, dẫn đến thi hành pháp luật không thống nhất. Ðơn cử, việc chứng thực bản sao có nơi thu lệ phí là một nghìn đồng/bản, có nơi thu hai nghìn đồng/bản; nơi thì tính số tiền lệ phí theo trang, nơi lại tính số tiền theo tờ; nơi phát hóa đơn, viết phiếu thu đầy đủ, nơi lại không có biên lai trả cho khách.
2. Báo Người lao động có bài “Không khả thi vì chưa sát thực tế”. Bài báo phản ánh: Nếu như tổ chức CĐ được tham gia ý kiến khi xây dựng chính sách theo đúng quy định của luật pháp, chắc chắn sẽ không xảy ra trường hợp như Quyết định 30 về hỗ trợ người lao động bị mất việc - một quyết định rất hợp tình nhưng không khả thi.
Như Báo NLĐ đã liên tục thông tin, sau hàng loạt kiến nghị của các địa phương về sự bất cập của Quyết định 30 về hỗ trợ người lao động (NLĐ) bị mất việc ở doanh nghiệp (DN) khó khăn do suy giảm kinh tế, đến nay, Bộ LĐ-TB-XH mới “chuẩn bị” tổ chức khảo sát tình hình để có kiến nghị Thủ tướng Chính phủ sửa đổi. Chưa biết đến bao giờ cuộc khảo sát mới được tiến hành và có kết quả, trong khi các địa phương tiếp tục “kêu” và vạch ra những bất hợp lý của một quyết định rất hợp tình.
Việc hàng loạt chủ DN bỏ trốn, hàng vạn lao động bị nợ lương, mất chế độ trợ cấp thôi việc, mất việc, mấy chục ngàn lao động khác bị mất việc, giảm lương... đã xảy ra từ năm 2008. LĐLĐ và sở LĐ-TB-XH các tỉnh, thành nắm rất sát tình hình này và có báo cáo lên UBND tỉnh. Cụ thể như tại TPHCM, trong thời gian qua, danh sách các DN bỏ trốn, tình hình nợ lương và các chế độ của NLĐ, việc sắp xếp việc làm cho NLĐ ở các DN đã được Sở LĐ-TB-XH, LĐLĐ TPHCM báo cáo đều đặn lên UBND TPHCM và được các cơ quan thông tin đại chúng liên tục truyền tải.
Thế nhưng khi tham mưu cho Thủ tướng ban hành Quyết định 30, Bộ LĐ-TB-XH đã phớt lờ thực tế này và chỉ tập trung vào DN khó khăn trong năm 2009, trong khi số cần được hỗ trợ nhất lại rơi vào năm 2008. Thay vì khảo sát thực tế rồi tham mưu cho Thủ tướng thì Bộ LĐ-TB-XH lại làm ngược quy trình: Đề xuất ra quyết định xong, mãi đến khi thấy không thực hiện được, cơ sở “kêu” quá mới khảo sát tình hình thực tế.
Có thể nói TPHCM là nơi có nhiều chủ DN bỏ trốn, DN khó khăn phải giải thể, thu hẹp sản xuất, tạm ngừng hoạt động đông nhất nước. Ngay từ khi xảy ra vụ việc, CĐ cơ sở và quận, huyện đã báo cáo ngay với Thường trực LĐLĐ TP, xin ý kiến chỉ đạo. Một mặt tham gia ổn định tình hình, bảo vệ tài sản DN không cho tẩu tán, các cấp CĐ đã lập danh sách công nhân (CN) mất việc báo cáo lên LĐLĐ TP; lo chỗ ăn, ở cho CN; lo tìm kiếm việc làm mới cho CN, lo thủ tục khởi kiện yêu cầu phá sản DN để đòi quyền lợi cho NLĐ... Cán bộ chuyên trách CĐ ở các địa phương có chủ DN bỏ trốn như các quận 8, Bình Tân, Gò Vấp, Thủ Đức và các huyện Bình Chánh, Hóc Môn... không người nào không nắm chắc tình hình NLĐ và DN. Không hề quá đáng khi nói rằng thậm chí, lúc nửa đêm, nếu có việc đột xuất cần đến số liệu DN và NLĐ khó khăn, cứ gọi cán bộ CĐ quận, huyện, là sẽ có ngay.
Nếu như tổ chức CĐ được tham gia ý kiến khi xây dựng chính sách theo đúng quy định của Bộ Luật Lao động và Luật CĐ, chắc chắn sẽ không có sự chuệch choạc như thế. Mới đây, Bộ trưởng Bộ LĐ-TB-XH Nguyễn Thị Kim Ngân đã bàn bạc với Chủ tịch Tổng LĐLĐ VN Đặng Ngọc Tùng về việc lập đoàn khảo sát tìm hiểu thực tế và kiến nghị sửa đổi để tháo gỡ vướng mắc cho Quyết định 30. Việc này cần phải làm gấp chứ không thể “ầu ơ, ví dầu” vì thời gian thực hiện quyết định chỉ gói gọn trong năm 2009.
Trên đây là điểm báo sáng ngày 23/4/2009, Văn phòng xin báo cáo Lãnh đạo Bộ.
Phòng Tổng hợp - Văn phòng.