Trong buổi sáng ngày 04/03/2009, một số báo chí đã có bài phản ánh những vấn đề lớn của đất nước và những vấn đề liên quan đến công tác tư pháp như sau:
I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG SỰ KIỆN NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC
1. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh phản ánh: Hôm qua (3-3), Thương vụ Việt Nam tại Canada cho biết Cơ quan Biên mậu Canada (CBSA) vừa chính thức khởi động điều tra vụ kiện chống bán phá giá giày và đế giày cao su không thấm nước có xuất xứ Việt Nam và Trung Quốc.
Vụ kiện do Hiệp hội Các nhà sản xuất giày Canada khởi xướng hồi đầu tháng 2. Hiện CBSA vẫn chưa đưa ra danh sách doanh nghiệp xuất khẩu giày Việt Nam nào là doanh nghiệp bị điều tra. Tuy nhiên, Thương vụ lưu ý các doanh nghiệp có khả năng liên quan đến vụ kiện đều phải chuẩn bị sẵn các tài liệu về sản xuất, xuất khẩu bởi quy trình xử lý vụ kiện chống bán phá giá ở Canada khá nghiêm ngặt về thời gian. Năm ngoái, lượng giày Việt Nam xuất khẩu sang Canada đạt khoảng 93 triệu USD.
Báo cũng cho biết: Bộ Văn hóa-Thể thao và Du lịch (VH-TT&DL) vừa có công điện gửi sở VH-TT&DL các tỉnh, thành trong cả nước và các cơ quan thuộc Bộ yêu cầu quản lý chặt việc thả đèn trời.
Công điện nêu rõ giám đốc sở VH-TT&DL, thủ trưởng các cơ quan thuộc Bộ có trách nhiệm tham mưu cho UBND tỉnh, thành không cho đốt đèn trời ở địa phương. Công điện cũng cho biết Bộ VH-TT&DL đã đề nghị Thủ tướng nghiêm cấm việc thả đèn trời.
2. Báo Vietnamnet phản ánh: Tại Hội thảo thực trạng và giải pháp nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động giám sát của Quốc hội tổ chức chiều 2/3, nhiều đại biểu đề xuất Quốc hội sớm củng cố và hoàn thiện các công cụ giám sát phù hợp như bổ sung quyền chất vấn tại Hội đồng Dân tộc và các ủy ban, bổ sung quyền điều tra cho đại biểu Quốc hội, Hội đồng Dân tộc và các ủy ban.
Nguyên Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại Quốc hội Vũ Mão cho rằng: "Hiện nay, trên 2/3 đại biểu Quốc hội hoạt động kiêm nhiệm, thời gian dành cho nhiệm vụ giám sát không nhiều nên những nhiệm kỳ Quốc hội tiếp theo cần tăng thêm số đại biểu chuyên trách và coi trọng năng lực thực sự của các ứng cử viên để lựa chọn được những đại biểu có tài".
Hoạt động giám sát của Quốc hội không nên dàn trải mà cần chọn lọc những vấn đề bức xúc trong đời sống xã hội và cố gắng đi đến tận cùng nội dung giám sát; coi trọng giám sát theo chuyên đề, làm rõ thực chất và phân tích đầy đủ các nguyên nhân và đề ra các kiến nghị để giải quyết các vấn đề tồn đọng.
Nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Ngân sách Đặng Văn Thanh đề cao tính độc lập, khách quan trong thực hiện quyền giám sát và hoạt động giám sát của Quốc hội. Ông nhấn mạnh phải hệ thống hoá và cập nhật thường xuyên các chính sách, chế độ mới cũng như những thông tin cần thiết về kinh tế, tài chính, xã hội, những định mức, tiêu chuẩn làm căn cứ cho việc thẩm tra, đánh giá và giám sát để cung cấp cho đại biểu Quốc hội và các cơ quan của Quốc hội.
3. Báo Nhân dân phản ánh: Chiều 3-3, tại Hà Nội, Khối thi đua các bộ, ngành tổng hợp gồm tám đơn vị Văn phòng QH, Văn phòng Chủ tịch nước, Văn phòng Chính phủ, Ngân hàng Phát triển Việt Nam, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Bộ Kế hoạch và Ðầu tư, Bộ Tài chính và Liên minh HTX Việt Nam tổ chức tổng kết công tác thi đua, khen thưởng (TÐKT) năm 2008, triển khai nhiệm vụ công tác năm 2009.
Kết quả thi đua của khối bộ, ngành tổng hợp trong năm 2008, Văn phòng QH dẫn đầu phong trào thi đua; Ngân hàng Phát triển đứng thứ hai; và Văn phòng Chủ tịch nước, Văn phòng Chính phủ xếp thứ ba.
Lãnh đạo các đơn vị thuộc khối thi đua các bộ, ngành tổng hợp đã tiến hành bầu Ngân hàng Phát triển Việt Nam làm Khối trưởng, Văn phòng Chủ tịch nước làm Khối phó năm 2009; phát động thi đua, ký giao ước thi đua của khối thi đua các bộ, ngành tổng hợp năm 2009.
II- NHỮNG THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh có bài "Biết sai nhưng vẫn xác nhận". Bài báo phản ánh: Gần tháng nay, bảy anh chị em của anh Lê Thành Điệp (phường 4, quận Gò Vấp, TP.HCM) đứng ngồi không yên vì bị người anh cả lập hồ sơ tự khai nhận là con duy nhất để truất phế quyền thừa kế của họ.
Cha mẹ anh Điệp có tất cả tám người con. Khi qua đời, cha mẹ anh có để lại một căn nhà ở phường 4, quận Gò Vấp. Các anh em thống nhất ủy quyền cho anh cả làm người đại diện thừa kế đứng tên trên giấy chủ quyền nhà đất.
Tranh chấp nảy sinh khi toàn bộ căn nhà nằm trong diện giải tỏa trắng để chính quyền xây dựng đường vành đai Tân Sơn Nhất-Bình Lợi. Khi chuẩn bị lập văn bản khai nhận di sản để cùng lãnh tiền bồi thường, các anh em của anh Điệp “thất kinh” khi nghe tin người anh cả đã được Ban bồi thường giải phóng mặt bằng quận giao trọn số tiền bồi thường (hơn 600 triệu đồng). Thì ra để “mình ên” nhận tiền bồi thường, người anh cả của anh Điệp đã đến Phòng Công chứng số 1 TP.HCM lập thủ tục khai nhận di sản và tự nhận mình là người thừa kế duy nhất của người chết. Khi tiếp nhận yêu cầu của người anh cả, Phòng Công chứng số 1 đã có công văn đề nghị UBND phường 4 niêm yết văn bản khai nhận di sản tại phường trong thời hạn 30 ngày và cử một cán bộ liên hệ với UBND phường 4 để hoàn tất thủ tục niêm yết này. Ngày 18-12-2008, sau khi hết hạn niêm yết, Phòng Công chứng số 1 đã chứng nhận văn bản khai nhận di sản cho người anh cả. Kế tiếp, bằng văn bản khai nhận di sản đã được công chứng trên, người anh cả đã liên hệ với Phòng Quản lý đô thị quận Gò Vấp làm thủ tục sang tên đối với căn nhà trên. Sau khi được UBND quận Gò Vấp cấp “giấy hồng” công nhận được quyền sở hữu riêng căn nhà, người anh cả đã liên hệ với Ban bồi thường giải phóng mặt bằng quận để nhận tiền bồi thường.
Theo anh Điệp thì người cán bộ phường đã làm việc với cán bộ Phòng Công chứng số 1 về việc niêm yết văn bản khai nhận di sản cũng chính là người trực tiếp tham gia hòa giải tranh chấp giữa các anh em của anh, tức biết rõ mười mươi người anh cả đã khai trình không đúng sự thật. Vậy sao vẫn xác nhận? PV BáoPháp Luật TP.HCM đã liên hệ với UBND phường 4, quận Gò Vấp để xác minh thực hư. Thật bất ngờ khi nơi này cho biết “UBND phường không nhận được công văn của Phòng Công chứng số 1 và chưa hề thực hiện việc niêm yết công khai tại phường về căn nhà nêu trên”.
Ông Thân Trọng Minh, Chủ tịch UBND phường 4, cho biết: “Đối với trường hợp tranh chấp thừa kế của gia đình anh Điệp, phường đã hòa giải nhưng không thành. Nếu nhận được công văn đề nghị niêm yết, dứt khoát chúng tôi sẽ yêu cầu Phòng Công chứng số 1 từ chối làm thủ tục khai nhận di sản cho người anh cả”. Về thông tin “biên bản niêm yết có chữ ký xác nhận của cán bộ tư pháp phường”, ông Minh thẳng thắn: “Cán bộ trên đã qua mặt UBND phường khi tự ý ký xác nhận biên bản niêm yết. Đây là hành vi sai phạm của cá nhân người cán bộ. Sắp tới, lãnh đạo UBND phường sẽ xem xét, xử lý sai phạm này”. Cũng theo ông Minh, Phòng Công chứng số 1 có một phần trách nhiệm trong vụ việc khi vô tư chấp nhận chữ ký của người không có thẩm quyền ở phường để làm căn cứ giải quyết hồ sơ khai nhận di sản.
Tuy nhiên, ông Từ Dương Tuấn, Phó phòng Công chứng số 1, lại cho rằng: “Pháp luật không quy định biên bản niêm yết phải được tổ chức đóng dấu xác nhận nên Phòng không có lý do gì để từ chối biên bản niêm yết chỉ có chữ ký của cán bộ tư pháp”.
Nhiều ý kiến cho rằng tại thời điểm này thì các anh chị em anh Điệp chỉ còn cách khởi kiện người anh cả để đòi lại số tiền bồi thường nêu trên. Nhưng rõ ràng là nếu ngay từ đầu cán bộ tư pháp phường và Phòng Công chứng số 1 xử lý chặt chẽ hồ sơ khai nhận di sản của người anh này thì các rắc rối đã không xảy ra.
Báo cũng phản ánh: UBND TP Đà Nẵng vừa ban hành quy định về mức thu, quản lý và sử dụng lệ phí cấp bản sao, lệ phí chứng thực đối với cá nhân, tổ chức Việt Nam hoặc cá nhân, tổ chức nước ngoài.
Từ ngày 6-3, TP cấp bản sao từ sổ gốc: 3.000 đồng/bản; chứng thực bản sao từ bản chính: 2.000 đồng/trang (từ trang thứ ba trở lên, mỗi trang thu 1.000 đồng, tối đa không quá 100.000 đồng/bản); chứng thực chữ ký: 10.000 đồng/trường hợp. Cơ quan thu lệ phí được trích để lại 50% trên tổng số thu để trang trải chi phí cho việc thu lệ phí, số còn lại nộp ngân sách nhà nước và được điều tiết toàn bộ cho ngân sách các cấp tương ứng.
2. Báo Vietnamnet phản ánh: Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Thế Thảo vừa ký tờ trình số 10/TTr-UBND gửi Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ, Bộ Tư pháp kiến nghị sớm xây dựng và ban hành Luật Thủ đô.
Theo tờ trình, Luật Thủ đô ra đời sẽ tạo ra cơ chế, chính sách đồng bộ, thuận lợi để Hà Nội cải thiện môi trường đầu tư, thu hút nguồn lực, thúc đẩy phát triển kinh tế của Hà Nội. Đồng thời góp phần thu hút lao động, đầu tư trong nước, thúc đẩy giao lưu, liên kết, hỗ trợ, phát triển kinh tế của cả vùng Thủ đô (bao gồm cả các tỉnh, thành phố trong vùng).
Mặt khác, Luật sẽ tạo hành lang pháp lý để Hà Nội thực hiện tốt hơn công tác bảo tồn, khai thác và phát huy các di sản văn hóa vật thể và phi vật thể, các công trình có giá trị về kiến trúc, lịch sử, cách mạng; phát huy bản sắc, truyền thống của Thủ đô Hà Nội ngàn năm văn hiến.
Luật Thủ đô được ban hành cũng sẽ tạo thêm điều kiện về pháp lý để quy hoạch, đầu tư, xây dựng, quản lý và phát triển Thủ đô Hà Nội, tạo sự chủ động, phối hợp của các địa phương và bạn bè quốc tế, sự quản lý chặt chẽ, đồng bộ của các cơ quan quản lý nhà nước ở các cấp và sự tăng cường giám sát của các cơ quan của Quốc hội, đoàn đại biểu Quốc hội và đại biểu Quốc hội, của các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước. Từ đó, khắc phục được tình trạng quy hoạch, đầu tư, xây dựng, quản lý và phát triển Thủ đô còn nhiều bất cập, hạn chế hiện nay.
3. Báo An ninh thủ đô có bài Chỉ có 1,2% luật sư Việt Nam thành thạo tiếng Anh. Bài báo phản ánh: Tại hội thảo góp ý cho đề án “Phát triển đội ngũ luật sư phục vụ yêu cầu hội nhập kinh tế quốc tế” do Bộ Tư pháp tổ chức ngày 28-2, bà Đỗ Hoàng Yến - Vụ trưởng Vụ Bổ trợ tư pháp cho biết, hiện cả nước có 61 Đoàn luật sư, 5.000 luật sư và 2.000 người tập sự hành nghề luật sư hoạt động trong gần 1.500 tổ chức hành nghề.
Qua khảo sát về thực trạng luật sư trong quá trình hội nhập quốc tế, chỉ 1,2% (chưa đến 50 người) số luật sư trong cả nước có thể sử dụng thành thạo tiếng Anh trong chuyên môn, tranh tụng và đàm phán... vì thế phần lớn các tranh chấp thương mại quốc tế, các doanh nghiệp, tổ chức Việt Nam vẫn phải thuê luật sư nước ngoài.
Theo Luật sư Nguyễn Mạnh Dũng - Trưởng VPLS Tư vấn độc lập (Đoàn luật sư Hà Nội), khảo sát của các tổ chức quốc tế thì Việt Nam chỉ có khoảng 15 tổ chức hành nghề luật sư được thị trường quốc tế biết đến trong lĩnh vực giải quyết tranh chấp, chiếm tỷ lệ khoảng 1%.
Đề án phát triển đội ngũ luật sư “hội nhập” đề ra mục tiêu đào tạo được đội ngũ luật sư giỏi chuyên môn, nghiệp vụ, am hiểu luật pháp và tập quán thương mại quốc tế, thông thạo ngoại ngữ, thành thạo kỹ năng hành nghề luật sư quốc tế, đủ khả năng tư vấn các vấn đề về hội nhập kinh tế quốc tế cho Chính phủ và các tổ chức, doanh nghiệp... Phấn đấu đến năm 2020, số luật sư chuyên về thương mại chiếm khoảng 60% tổng số luật sư, trong đó luật sư có trình độ ngang tầm trong khu vực chiếm từ 3-5% tổng số luật sư. Dự kiến, đề án “Phát triển đội ngũ luật sư phục vụ yêu cầu hội nhập kinh tế quốc tế” sẽ được trình Chính phủ vào cuối tháng 3-2009.
4. Báo Sài Gòn giải phóng phản ánh: ngày 3-3, Tổng cục Quản lý đất đai cho biết, trong tháng 3 sẽ kiến nghị Chính phủ ban hành Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định 182/2004 về xử phạt vi phạm hành chính trong l)nh v-c đất đai theo hướng bổ sung và cụ thể hóa các hành vi vi phạm cùng mức xử phạt, đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật.
Được ban hành từ năm 2004, song hiệu quả thi hành Nghị định 182 chưa cao như mong muốn. Các chuyên gia Bộ TN-MT cho rằng cần đưa thêm vào nghị định sửa đổi một số dạng thức vi phạm mới phát sinh (cả về phía người sử dụng đất lẫn phía cơ quan quản lý nhà nước về đất đai), đồng thời quy định lại mức xử phạt cho phù hợp hơn với thực tế, đảm bảo răn đe, phòng ngừa vi phạm.
Đơn cử, hành vi ngăn cản cán bộ, công chức của cơ quan nhà nước có thẩm quyền tiến hành xác định mốc giới, bàn giao đất, cho thuê đất, thu hồi đất trên thực địa theo Nghị định 182 chỉ bị phạt tối đa 500.000đ được coi là quá nhẹ.
Trên đây là điểm báo sáng ngày 04/03/2009, Văn phòng xin báo cáo Lãnh đạo Bộ.
Phòng Tổng hợp - Văn phòng.