Trong buổi sáng ngày 12/01/2009, một số báo chí đã có bài phản ánh những vấn đề lớn của đất nước và những vấn đề liên quan đến công tác tư pháp như sau:
I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG SỰ KIỆN NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC
1. Báo Tuần Việt Nam có bài: "Chính phủ di động" vượt mặt "Chính phủ điện tử". Theo báo, trong khi mục tiêu của nhiều nước mới chỉ là "chính phủ điện tử" - sử dụng dịch vụ thông tin trực tuyến để trao đổi với người dân thì hiện nay, ở Estonia, Singapore và nhiều nước khác đang áp dụng mô hình "chính phủ di động" - sử dụng điện thoại di động để kết nối với người dân.
Người dân Singapore đã quen với việc sử dụng tin nhắn trong việc thông báo trả tiền đỗ xe. Hay ở một nước Đông Nam Á khác là Philippine, tin nhắn cũng được sử dụng trong việc thông báo nộp thuế thu nhập. Một số nơi ở Ấn Độ, người dân thường nhận được tin nhắn với nội dung là khoản thuế đất đai mà họ phải nộp.
Tin nhắn được sử dụng trong nhiều trường hợp khác nhau, chẳng hạn như kết quả của các bài kiểm tra của sinh viên sẽ có trong nội dung tin nhắn ở Kenya.
Trong khi đó, ở Lewisham, thuộc Đông Nam của London, người dân có thể gửi các bức ảnh theo trường phái nghệ thuật grafitô được chụp từ máy di động, qua thư điện tử (e-mail) tới các vị lãnh đạo địa phương.
Ngay cả ở Trung Quốc, những người sử dụng điện thoại di động có thể gửi tin nhắn đế nhận được thông tin về các đại biểu quốc hội.
Thậm chí, vào tháng 8 năm nay, Barack Obama đã đưa ra lời tuyên bố về sự lựa chọn Joe Biden làm ứng viên phó tổng thống và cùng ông đi trên con đường đến Nhà Trắng bằng dịch vụ tin nhắn.
Mới đây, một trong những chính sách đổi mới của vị tân tổng thống được công bố là cho phép những người sử dụng iPhone có thể truy cập các bài phát biểu, diễn thuyết của Obama qua trang web: www.change.gov.
Jessica Sandin là một nhà sáng chế hàng đầu, chuyên gia tư vấn về việc đổi mới, cách tân. Bà nói: “Đó là điều tất yếu khi điện thoại di động ngày càng đóng vai trò quan trọng trong các lĩnh vực công cộng và là thiết bị cá nhân cần thiết nhất trong cuộc sống mọi người, bởi tính thuận tiện và dễ sử dụng.
Tuy nhiên, nói như thế không có nghĩa là không nên sử dụng máy vi tính đặt bàn nữa. Vì điện thoại di động chỉ phù hợp để giải quyết các công việc ít quan trọng”.
Bà nói thêm rằng điện thoại di động cũng đóng vai trò quan trọng hơn trong một số lĩnh vực, như là là kinh doanh, buôn bán chẳng hạn. "Trong kinh doanh, buôn bán, điện thoại di động là cách tiếp cận dễ dàng với những người trẻ tuổi - những người ngày càng khó khăn để liên lạc”.
Theo kết quả cuộc điều tra gần đây của một trang web xã hội có tên là Bebo, dường như không có cách nào hay hơn để nhanh chóng bắt liên lạc với những người trẻ tuổi bằng cách gửi tin nhắn. Cuộc điều tra cho thấy thanh thiếu niên ở Anh gửi khoảng 10.000 tin nhắn một năm, trung bình 27 tin nhắn một ngày.
Saverio Romeo, nhà phân tích về thị trường điện thoại di động cho hay ông mong rằng ngày càng có nhiều dịch vụ “chính phủ di động” (Mobile-government) được dùng để công bố chính sách, các bài phát biểu và đạt tới đà phát triển trong những năm tới. (Mobile-government là dạng cao cấp hơn của Electronic-government – chính phủ điện tử)
Ông nói: “Dịch vụ “chính phủ di động” có thể sử dụng để nâng cao hệ thống giao thông công cộng, dịch vụ y tế cộng đồng cũng như nâng cao mối quan hệ giữa người dân với các quan chức và nhà lãnh đạo, cải thiện cơ chế dân chủ, các dịch vụ xã hội và phát triển thương mại.
Hiện nay, các chính phủ đang đầu tư để nâng cao việc quản lý và đánh giá một cách khách quan hiệu quả các chính sách mà chính phủ đưa ra. Để thực hiện điều đó, chính phủ sử dụng công nghệ kĩ thuật và mạng di động”.
Dự kiến vào năm 2011, công dân nước Estonia có thể bầu cử qua điện thoại di động. Khi đó, Estonia sẽ trở thành quốc gia đầu tiên trên thế giới có mô hình bầu cử công nghệ cao kiểu này. Hơn nữa, người dân Estonia có thể sử dụng điện thoại di động với nhiều mục đích khác nhau như thông báo đèn đường bị hỏng hay thiết lập một cuộc hẹn với các bác sĩ trong kế hoạch bảo hiểm y tế của quốc gia.
Trên thực tế, cuộc sống của người dân trở nên dễ dàng hơn khi chính phủ áp dụng công nghệ như vậy vào cơ chế hoạt động. Ngoài ra, chính phủ có thể tiết kiệm tiền, bởi lẽ tin nhắn điện thoại di động sẽ ít tốn và hiệu quả hơn là gửi thư thông thường. Một khi các tin nhắn giúp cho việc hẹn lịch gặp gỡ trở nên dễ dàng và nhanh hơn thì các bác sĩ và y tá làm việc cho hệ thống y tế quốc gia cũng tiết kiệm được thời gian hơn.
Ở các nước phát triển, dịch vụ “chính phủ di động” được sử dụng làm công cụ quản lý có thể giảm bớt các khoản chi phí và thu hút người dân tham gia vào các chương trình của chính phủ.
Do đó, đối với các nước đang phát triển, khi cơ sở hạ tầng còn thiếu thốn, đặc biệt là hệ thống liên lạc cố định dành riêng cho việc kết nối với chính phủ, thì điều này thực sự đóng một vai trò quan trọng. Khi đó, người dân ở các nước đang phát triển không chỉ sử dụng điện thoại di động với lí do duy nhất là liên lạc với nhau nữa, mà còn để thông tin tới chính phủ.
Gabriel Solomon, phó chủ tịch phụ trách về các chính sách công cộng của GSM (hệ thống truyền thông di động toàn cầu) nói: “Ở các thị trường mới nổi, chính phủ nhận thấy rằng dịch vụ chính phủ điện tử sẽ không tiếp cận được với đông đảo quần chúng nhân dân, nếu các dịch vụ đó không phải là dịch vụ chính phủ di động.
Ở khu vực châu Phi, cận Saharan, dường như chỉ duy nhất giới lãnh đạo mới biết tới máy vi tính, nhưng ngược lại các bài phát biểu thông qua mạng di động lại được nhiều người biết đến.”
2. Báo Thanh niên phản ánh về việc: nhân dịp đón năm mới Kỷ Sửu 2009, Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết đã trả lời phỏng vấn của TTXVN. Chủ tịch nước nhận định năm qua tình hình thế giới và trong nước có những biến động không thuận, khó lường.
Tác động từ cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu; lạm phát tăng cao, giá cả bất ổn, thiên tai, dịch bệnh trong nước liên tiếp xảy ra đã gây thiệt hại lớn cho sản xuất và đời sống nhân dân. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước, sự đồng lòng hiệp lực của toàn dân, chúng ta đã đối phó khẩn trương, nhưng bình tĩnh và thận trọng trước những khó khăn, thách thức, đạt được kết quả bước đầu quan trọng. Việc gắn phát triển kinh tế với giải quyết các vấn đề xã hội, nhất là công cuộc xóa đói giảm nghèo đã thu được thành quả rất đáng khích lệ. Lĩnh vực an ninh - quốc phòng được đảm bảo, đặc biệt là an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội là điểm sáng mà chúng ta rất tự hào. Cải cách hành chính, phòng chống tham nhũng, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí có những chuyển biến tích cực.
Sau hơn 2 năm gia nhập Tổ chức Thương mại thế giới, VN đã hội nhập ngày càng sâu rộng vào nền kinh tế thế giới. Chúng ta quan hệ, hợp tác với nhiều nước hơn; thị trường hàng xuất khẩu của VN được mở rộng; đầu tư nước ngoài vào VN đa dạng, phong phú.
Về mục tiêu tổng quát đặt ra cho cả nước năm 2009, Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết nêu rõ, đó là: Đối phó một cách tích cực, hiệu quả trước những diễn biến phức tạp của kinh tế thế giới và trong nước, bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô, duy trì tăng trưởng hợp lý, bền vững, nâng cao hiệu quả hợp tác và hội nhập kinh tế quốc tế, giữ vững ổn định chính trị, bảo đảm vững chắc quốc phòng - an ninh, trật tự an toàn xã hội, tạo điều kiện thực hiện thắng lợi kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm (2006 - 2010) do Đại hội X của Đảng đề ra. Chúng ta có những thuận lợi rất cơ bản: chính trị - xã hội ổn định, uy tín của VN trên trường quốc tế ngày càng cao, niềm tin vào triển vọng phát triển đất nước được giữ vững, tiềm năng tăng trưởng của đất nước còn nhiều và nhất là chúng ta đã thu được những kết quả và kinh nghiệm to lớn có ý nghĩa lịch sử của quá trình hơn 20 năm đổi mới... Sức mạnh của VN là sự đoàn kết. Những lúc gay go nhất, khó khăn nhất, tinh thần VN càng được thể hiện cao nhất, tạo nên sức mạnh để chúng ta vượt qua khó khăn. Năm 2009 sẽ còn nhiều khó khăn, thách thức. Nhưng với những kinh nghiệm đã tích lũy được, với bản lĩnh và trí tuệ VN, những khó khăn năm qua chẳng những không làm mất đi, mà còn củng cố và bổ sung thêm thế và lực của VN. Chắc chắn năm 2009, tuy còn khó khăn, thách thức nhưng chúng ta nhất định sẽ giành được thắng lợi.
3. Báo Sài gòn giải phóng phản ánh về việc: Trình độ sản xuất của các doanh nghiệp ở TPHCM: Chỉ có 1% công nghệ hiện đại. Theo báo, Sở Khoa học và Công nghệ (KH-CN) TPHCM vừa công bố kết quả đánh giá trình độ công nghệ sản xuất của doanh nghiệp (DN) trên địa bàn thành phố. Kết quả khiến những người quan tâm phải giật mình: Trong số gần 630 DN được khảo sát, chỉ có 1% DN có trình độ công nghệ sản xuất hiện đại.
Đâu là căn cứ để đưa ra khẳng định trên? Ông Phan Minh Tân, Giám đốc Sở KH-CN TPHCM cho biết, để đánh giá trình độ công nghệ sản xuất của DN, phải dựa trên các tiêu chí về thiết bị, tổ chức, nhân lực và thông tin. Theo đó các mức đánh giá là yếu, trung bình, trung bình khá, khá và tiên tiến.
Trước khi đưa ra kết luận trên, sở đã tiến hành 2 cuộc khảo sát bắt đầu từ tháng 11-2007 với 831 DN, khảo sát đợt 2 là 630 DN trong nước và DN có yếu tố nước ngoài thuộc 17 ngành khác nhau. Nhìn chung, trình độ công nghệ các DN đạt mức yếu chiếm đa số. Trong đó tập trung chủ yếu ở khâu tổ chức và trình độ nhân lực, chiếm gần 80%.
Hơn nữa, phần lớn công nghệ sản xuất của DN có nguồn gốc xuất xứ từ Trung Quốc, Hàn Quốc, Ấn Độ chiếm 79% nên chất lượng không cao. Còn thiết bị nhập từ Mỹ, châu Âu, Nhật Bản chỉ chiếm khoảng 18%. Điều đáng nói là trình độ học vấn của lao động trong khu chế xuất khu công nghiệp ở mức đáng báo động. Tỷ lệ nhân công có trình độ sau đại học thấp hơn 1%, trình độ đại học cao đẳng đạt 9% trung học chuyên nghiệp chiếm 8% và lao động phổ thông chiếm đa số với 39%, công nhân qua qua đào tạo chiếm 44%.
Trước thực trạng trên, theo đánh giá của Sở KH-CN TPHCM, rào cản lớn nhất để đổi mới công nghệ của các DN là thiếu nhân lực trình độ; thiếu vốn đầu tư; thiếu thông tin và cơ hội tiếp xúc các nguồn thông tin. Do đó, mối quan tâm cần thiết và cấp bách trước mắt của các DN là nâng cao năng lực của lực lượng lao động. Tuy nhiên, khảo sát cho thấy phần lớn các DN tập trung quan tâm hàng đầu vào chất lượng sản phẩm, giảm chi phí và xây dựng thương hiệu mạnh… Vậy đâu là hướng ra cho việc phát triển, nâng cao trình độ công nghệ sản xuất của các DN?
II- NHỮNG THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh phản ánh về việc: Cả trăm đơn ngăn chặn giao dịch sai địa chỉ. Theo báo, trong năm 2008, Sở Tư pháp TP.HCM tiếp nhận gần 2.700 đơn và công văn yêu cầu ngăn chặn công chứng giao dịch về tài sản.
Khoảng 95% là công văn yêu cầu ngăn chặn của cơ quan có thẩm quyền (tòa án, VKS, thi hành án dân sự và cơ quan cấp chủ quyền nhà, đất). Đơn của người dân chiếm tỷ lệ khoảng 5% (137 đơn). Hầu hết tài sản bị yêu cầu ngăn chặn giao dịch là nhà đất, còn xe cộ và tài sản khác rất ít.
Một cán bộ tiếp nhận văn bản ngăn chặn của Sở Tư pháp TP.HCM cho biết đối với các văn bản do cơ quan thẩm quyền ngăn chặn thì công chứng viên phải chấp hành không cho giao dịch. Còn trường hợp người dân yêu cầu ngăn chặn tài sản của người khác thì chỉ là thông tin mang tính kham khảo khi công chứng viên giải quyết một trường hợp cụ thể. Nếu cần thì công chứng sẽ tự đi xác minh và quyết định có ngưng cho giao dịch tài sản hay không. Sở phải giải thích cho người dân hiểu nên khởi kiện tại tòa án và yêu cầu tòa ra quyết định ngăn chặn tài sản đó thì mới đúng địa chỉ.
2. Báo Vietnamnet có bài: "TP.HCM: Gần 3.000 văn bản không còn phù hợp". Theo báo, UBND TP đã bãi bỏ 1.669 văn bản bất hợp lý nhưng vẫn còn gần 3.000 văn bản bất hợp lý chưa được đánh giá, xử lý.
Bà Ngô Minh Hồng, Phó giám đốc Sở Tư pháp TP.HCM cho biết: Qua các đợt rà soát, hệ thống hóa văn bản ban hành từ năm 1976 đến tháng 6/2008, UBND TP.HCM đã bãi bỏ, công bố hết hiệu lực 1.669 văn bản; UBND quận, huyện bãi bỏ 1.481 văn bản. Việc tổng rà soát đã loại bỏ được những văn bản trái pháp luật, mâu thuẫn, chồng chéo hoặc không còn phù hợp với thực tiễn để sửa đổi, bổ sung cho phù hợp.
Phát biểu tại Hội nghị tại Hội nghị sơ kết “Thí điểm tổng rà soát, hệ thống hóa những văn bản quy phạm pháp luật tại TP.HCM” chiều 9/1 do UBND TP.HCM tổ chức, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Đinh Trung Tụng đề nghị chính quyền các cấp, các sở, ngành của thành phố thường xuyên rà soát, hệ thống hóa văn bản quy phạm pháp luật nhằm đưa hệ thống văn bản quy phạm pháp luật thực sự đi vào cuộc sống, minh bạch, công khai, gần với người dân.
Theo bà Ngô Minh Hồng, TP.HCM chưa đối chiếu, rà soát đối với văn bản còn hiệu ban hành trước đó hoặc chưa kịp thời kiểm tra, đánh giá văn bản của thành phố khi cơ quan cấp trên ban hành văn bản mới. Vì thế, hiện nay vẫn còn gần 3.000 văn bản do HĐND và UBND thành phố ban hành trong tình trạng còn hiệu lực, hoặc đã hết hiệu lực không còn phù hợp nhưng chưa được đánh giá, xử lý.
Văn bản do cấp quận, huyện, phường, xã ban hành cũng ở tình trạng tương tự. Mặt khác, hàng trăm văn bản mang nội dung hướng dẫn pháp luật hoặc có nội dung quy phạm pháp luật do các sở, ngành thành phố (là những cơ quan có thẩm quyền ban hành) cũng chưa được kiểm tra, đánh giá sự phù hợp về nội dung, thẩm quyền.
Thực tế trên cho thấy hệ thống văn bản hiện nay của thành phố vẫn trong tình trạng cồng kềnh, hiệu lực văn bản không rõ ràng, làm cho công dân, công chức, doanh nghiệp, cơ quan nhà nước gặp khó khăn trong việc chấp hành pháp luật...
Trên đây là điểm báo sáng ngày 12/01/2009, Văn phòng xin báo cáo Lãnh đạo Bộ.
Phòng Tổng hợp - Văn phòng Bộ./.