Trong buổi sáng ngày 10/12/2008, một số báo chí đã có bài phản ánh những vấn đề lớn của đất nước và những vấn đề liên quan đến công tác tư pháp như sau:
I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG SỰ KIỆN NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC
1. Báo điện tử Vnexpress phản ánh: 5 ngày sau khi Đại sứ Nhật thông báo tạm dừng vốn vay ưu đãi chờ kết luận cuối cùng về nghi án hối lộ của Công ty Tư vấn quốc tế Thái Bình Dương (PCI), 09/12, vụ hối lộ liên quan đến ông Huỳnh Ngọc Sĩ đã chính thức được phía Việt Nam khởi tố.
Trao đổi với VnExpress.net, một thành viên Ban chuyên án cho biết, việc khởi tố nhằm làm rõ có hay không việc các quan chức PCI đưa hối lộ 820.000 USD cho ông Huỳnh Ngọc Sĩ - người đã bị đình chỉ chức Phó Giám đốc Sở Giao thông Vận tải kiêm Trưởng ban quản lý dự án đại lộ Đông - Tây hôm 19/11. Theo thông tin phía Nhật Bản cung cấp, khi thực hiện dự án ở TP HCM, các quan chức công ty PCI đã 2 lần đưa hối lộ cho ông Huỳnh Ngọc Sĩ, Giám đốc Ban quản lý dự án đại lộ Đông Tây của TP HCM để nhận được hợp đồng tư vấn cho dự án này từ vốn ODA. Lần đưa thứ nhất vào năm 2003 (600.000 USD) và lần thứ hai năm 2006 (220.000 USD).
2. Báo Sài Gòn giải phóng phản ánh: Hôm qua, 9-12, Văn phòng Chủ tịch nước đã công bố Quyết định số 1744/2008/QĐ-CTN của Chủ tịch nước về đặc xá năm 2009. Xét đề nghị của Chính phủ, Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết đã quyết định thực hiện việc đặc xá tha tù trước thời gian cho người bị kết án phạt tù có thời hạn, tù chung thân nhân dịp Tết Nguyên đán Kỷ Sửu 2009 và 79 năm ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam (3-2-1930 – 3-22009).
Báo cũng phản ánh: Ngày 9-12, tại TP Vũng Tàu (tỉnh BR-VT), Công ty TNHH Năng lượng tái tạo Aerogie Plus tổ chức giới thiệu dự án Nhà máy Phong điện Côn Đảo vừa được UBND tỉnh BR-VT cấp phép đầu tư xây dựng. Đây là nhà máy điện sức gió đầu tiên được xây dựng tại Việt Nam, dự kiến sẽ khởi công tại huyện đảo Côn Đảo đầu năm 2009 và chính thức phát điện vào giữa năm 2010. Nhà máy có công suất thiết kế 7,5 MW, tổng vốn đầu tư 20 triệu euro do Tập đoàn Aerogie (Thụy Sĩ) làm chủ đầu tư.
Công ty TNHH Năng lượng tái tạo Aergie Plus cũng ký hợp đồng nguyên tắc bảo đảm nguồn cung cấp điện cho huyện Côn Đảo trong 30 năm nhà máy hoạt động, bắt đầu từ năm 2010.
3. Báo Vietnamnet phản ánh: Sáng 9/12, Thanh tra Chính phủ và Ngân hàng Thế giới (WB) tại VN phát động chương trình Ngày Sáng tạo VN 2009 với chủ đề "Nâng cao tính trách nhiệm và minh bạch, giảm tham nhũng".
Phó Tổng Thanh tra Chính phủ Mai Quốc Bình cho biết mục tiêu quan trọng của chương trình là nhằm nắm bắt các ý kiến đóng góp thực tế cũng như ý tưởng mới của cộng đồng trong phòng, chống tham nhũng. Với chủ đề trên, chương trình Ngày Sáng tạo VN 2009 tìm kiếm, trao đổi, chia sẻ và hỗ trợ trực tiếp cho việc thực hiện các ý tưởng mang tính sáng tạo, có tiềm năng về phát triển ở cấp địa phương, qua đó nhằm tiếp tục nhân rộng trong cộng đồng.
4. Báo Thanh niên phản ánh: Theo ông Nguyễn Văn Sửu - Giám đốc Sở Kế hoạch - Đầu tư Hà Nội, mặc dù Nhật Bản đã tuyên bố tạm dừng cho vay vốn ODA nhưng đến nay Hà Nội chưa nhận được bất cứ thông tin nào về việc tạm ngừng cấp vốn ODA đối với các dự án trên địa bàn. Tuy nhiên nếu bị cắt giảm, TP Hà Nội sẽ gặp nhiều khó khăn trong việc tìm nguồn vốn thay thế để thực hiện các dự án, sẽ phải tính đến những phương án tài chính trên cơ sở chỉ đạo của Chính phủ.
Hiện các công trình, dự án sử dụng vốn vay ODA Nhật Bản vẫn đang được triển khai, trong đó có dự án thoát nước giai đoạn 2 với tổng mức đầu tư là 370 triệu USD (vốn vay của Nhật Bản hơn 75%). Ngoài ra, một số dự án khác như cầu Vĩnh Tuy, đường Láng - Hòa Lạc vẫn phải tiếp tục thi công để đảm bảo đúng tiến độ phục vụ kỷ niệm 1.000 năm Thăng Long - Hà Nội, không đủ vốn chắc sẽ rất khó khăn.
Chiều qua, HĐND TP Hà Nội đã thông qua nghị quyết về tổng biên chế hành chính và biên chế sự nghiệp năm 2009. Theo đó, tổng biên chế hành chính của toàn thành phố là 8.502, tăng gần 300 biên chế so với năm trước. Trong năm tới Hà Nội sẽ tiến hành giảm biên chế tại các sở ngành, tăng biên chế cho một số huyện thuộc Hà Tây cũ.
II- NHỮNG THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo An ninh thủ đô có bài "Về việc áp dụng phí công chứng sau ngày 20-11: Người dân sẽ được phục vụ tốt hơn". Bài báo phản ánh: Sau khi Báo ANTĐ ra ngày 4-12-2008, đăng bài “áp dụng mức phí công chứng mới: Người dân dễ bị “sốc” đã nhận được nhiều ý kiến của bạn đọc muốn tìm hiểu rõ hơn về vấn đề trên. Phóng viên ANTĐ đã có cuộc trao đổi với ông Dương Đình Thành - Phó Vụ trưởng, Vụ Hành chính tư pháp, Bộ Tư pháp về vấn đề này.
- Thưa ông, hướng dẫn về phí công chứng cơ bản có điểm gì mới?
- So với hướng dẫn về lệ phí công chứng trước đây thì hướng dẫn mới của Bộ Tài chính và Bộ Tư pháp về phí công chứng có một số điểm mới cơ bản: Hiện nay, theo quy định của Luật Công chứng thì tổ chức hành nghề công chứng được thu phí công chứng chứ không phải lệ phí công chứng. Đây là điểm cơ bản rất mới, tuy nhiên có thể có người vẫn nhầm lẫn. Từ điểm nêu trên, cách xác định mức thu phí và từng mức thu theo hướng dẫn mới hoàn toàn khác. Cụ thể: Theo hướng dẫn mới thì phí công chứng được thu theo tỷ lệ phần trăm. Vì vậy, từng mức thu cụ thể có sự thay đổi, có thể cao hơn hoặc thấp hơn so với mức thu trước đây. Ngoài ra, việc thu phí công chứng còn được dựa trên khung giá tài sản do Nhà nước quy định.
- Những thay đổi nêu trên dựa trên cơ sở nào và có phù hợp với thực tế?
- Trước đây, theo Thông tư liên tịch số 93/2001/TTLT/BTC-BTP ngày 21-11-2001 của Bộ Tài chính và Bộ Tư pháp hướng dẫn mức thu, nộp, quản lý và sử dụng lệ phí công chứng thì đến nay việc thu lệ phí công chứng không còn phù hợp. Trong quá trình xây dựng Thông tư liên tịch về phí công chứng, Bộ Tài chính và Bộ Tư pháp đã yêu cầu các địa phương xây dựng đề án thu phí của địa phương (trong đó có tính đến khả năng của đối tượng nộp phí, lệ phí) theo quy định của pháp luật về phí, lệ phí; đồng thời tiến hành khảo sát thực tế ở một số tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.
Trên cơ sở tổng hợp các đề án thu phí, lệ phí và kết quả khảo sát thực tế, Bộ Tài chính và Bộ Tư pháp dự thảo Thông tư liên tịch và tiến hành lấy ý kiến của các cơ quan, đơn vị có liên quan (các Sở Tư pháp, các tổ chức hành nghề công chứng…) theo quy định của pháp luật trước khi ban hành. Theo Luật Công chứng, về hình thức tổ chức hành nghề công chứng có thêm mô hình VPCC được tổ chức và hoạt động theo loại hình doanh nghiệp “VPCC do một công chứng viên thành lập được tổ chức và hoạt động theo loại hình doanh nghiệp tư nhân. Nhiều công việc trước đây được thực hiện tại Phòng Công chứng như bản sao, bản dịch, chữ ký nay được chuyển sang thực hiện chứng thực tại Phòng Tư pháp cấp huyện và UBND cấp xã.
Một số nội dung quy định về quản lý, sử dụng tại Thông tư liên tịch số 93/2001 không còn phù hợp với Pháp lệnh phí, lệ phí, Nghị định số 57/2002/NĐ-CP và Nghị định số 24/2006/NĐ-CP về phí, lệ phí. Bên cạnh đó, việc thu phí công chứng để bảo đảm những chi phí cần thiết trong quá trình tổ chức thực hiện công chứng bao gồm: Chi phí xây dựng hoặc thuê trụ sở, mua sắm thiết bị máy móc, văn phòng phẩm phục vụ cho việc tổ chức thực hiện công chứng… Trong khi đó, so với thời điểm năm 2001, các chi phí để xác định mức thu phí vào thời điểm hiện nay đã tăng lên: Ví dụ như tiền lương tối thiểu tăng từ 210.000 lên 540.000 đồng (tăng 2,7 lần), trong khi đó văn phòng phẩm, điện, nước… cũng tăng lên đáng kể.
Theo Thông tư liên tịch số 91 hướng dẫn về cách tính mức thu phí theo tỷ lệ phần trăm của giá trị tài sản hoặc giá trị hợp đồng, giao dịch (cao nhất là 0,1%) và được quy định giảm dần theo giá trị tài sản, hợp đồng, giao dịch đó (đối với tài sản có giá trị do cơ quan Nhà nước có thẩm quyền quy định thì việc xác định mức thu phí được dựa trên mức giá đó). Cách tính này phù hợp với quy định của Pháp lệnh phí, lệ phí về cách tính mức thu phí và cũng chỉ bằng hoặc bằng 1/2 mức thu lệ phí công chứng đã được hướng dẫn tại Thông tư số 84/TT-LB ngày 18-12-1992 của liên Bộ Tài chính - Tư pháp quy định chế độ thu lệ phí công chứng. Trong khi đó, nếu so với mức thu phí công chứng hợp đồng, giao dịch ở một số nước khác trên thế giới như nước Pháp là 1% thì mức thu phí công chứng theo hướng dẫn của Thông tư 91 không phải là cao. Trong quá trình lấy ý kiến đóng góp đối với dự thảo Thông tư liên tịch có ý kiến đề nghị mức thu là 2% giá trị tài sản hoặc giá trị hợp đồng giao dịch.
- Những thay đổi trên liệu người dân có được phục vụ tốt hơn, thưa ông?
- Hoạt động công chứng là hoạt động dịch vụ công. Để cung cấp dịch vụ một cách tốt nhất cho người dân thì các tổ chức này phải được đảm bảo về các chi phí cho hoạt động của mình mà ở đây phí công chứng là nguồn thu chủ yếu. Với mức thu phù hợp với điều kiện thực tế thì chắc chắn người dân sẽ được phục vụ một cách tốt hơn.
2. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh có bài Giám đốc Sở TN-MT TP.HCM: Chúng tôi cũng muốn một giấy cho nhà, đất. Bài báo phản ánh: Một lần nữa, câu chuyện giải quyết những rối rắm trong giấy tờ nhà, đất lại được khơi lên nhưng theo hướng tích cực hơn khi hai bộ Tài nguyên và Môi trường, Xây dựng ngồi lại với nhau và đồng ý cơ quan cấp giấy sẽ quy về một mối là Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất.
Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng cái gốc của vấn đề là phải có một đầu mối cơ quan quản lý và một mẫu giấy chung cho cả nhà và đất thì vẫn chưa được giải quyết. Trong khi đó, Hà Nội đã “xé rào” cấp một giấy cho đất và tài sản gắn liền với đất. Trao đổi với Pháp Luật TP.HCM về cách làm của Hà Nội, Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường TP.HCM - ông Đào Anh Kiệt (ảnh) nói: Ý tưởng thống nhất một giấy cho nhà, đất của Hà Nội rất tốt. TP.HCM cũng rất cương quyết ý tưởng một giấy và đã kiến nghị kiên trì trong hai năm nay nhưng chưa được phản hồi.
. Những nội dung cụ thể trong kiến nghị của TP về một giấy tờ nhà, đất là gì, thưa ông?
+ Theo tham mưu của Sở thì giấy cấp cho nhà, đất phải đảm bảo yếu tố ổn định. Giấy cấp ra để quản lý đất đai và những tài sản đi theo. Trong hai loại tài sản đó thì đất là tài sản ít biến động hơn nhà. Vì vậy, lấy đất làm gốc để cấp giấy, còn những tài sản trên đất biến động nhiều hơn thì sẽ được ghi nhận sở hữu và dễ ghi chú tăng thêm hoặc bớt đi mỗi khi biến động. Ta có thể ví đất như một hộc bàn, trong hộc bàn để những vật dụng gì thì được ghi danh sách trên đó. Những vật dụng này đã có hóa đơn mua hàng ghi tên người sở hữu rồi, không cần phải cấp cho mỗi vật dụng một giấy chứng nhận sở hữu riêng. Nếu nay mai muốn thay đổi các vật dụng trong hộc bàn thì ta ghi chú lại.
Ở đây cần xác định là phải có chứng nhận quyền sở hữu nhà nhưng không phải là cấp thêm một loại giấy cho nhà. Người dân có quyền sử dụng đất hợp pháp, xin phép xây dựng và hoàn công thì xem như họ đã có đủ cơ sở pháp lý để chứng minh họ là chủ nhà.
. Với quan điểm như trên thì mẫu giấy mà TP.HCM kiến nghị trung ương cấp chung cho nhà, đất là mẫu giấy nào?
+ Không có mẫu giấy nào theo quy định hiện hành đáp ứng được những tiêu chí của một giấy. Hai mẫu giấy theo Luật Nhà ở và Nghị định 181 (“giấy hồng”, “giấy đỏ”) đều có nhiều khiếm khuyết. Bởi vì đối tượng cần quản lý là đất và nhà chứ không phải là người sử dụng đất, người sở hữu nhà nhưng hai mẫu giấy trên đều chú trọng đến người sử dụng, người sở hữu và đưa tên người ra trước, còn phần quan trọng nhất là vị trí của thửa đất (số thửa, số tờ...) thì lại đưa vào bên trong.
Hình vẽ sơ đồ thửa đất trên “giấy đỏ” gắn liền với giấy nên khi tách thửa, nhập thửa phải thay luôn giấy chứ không cập nhật hay chỉnh sửa gì trên giấy được. Hơn nữa, “giấy hồng”, “giấy đỏ” hiện chỉ có bốn trang, không đủ sức chứa lượng thông tin cần tải của thửa đất. Để ghi đầy đủ thì cần thiết kế mẫu giấy như một quyển sổ. Tôi nghĩ mẫu giấy như bằng khoán trước năm 1975 là phù hợp. Chính vì thế mà chúng tôi muốn kiến nghị sửa luật để có một mẫu giấy hoàn chỉnh hơn chứ không phải là mẫu “cải cách rón rén” như của Hà Nội hiện tại.
. Hiện tại, có một số quận, huyện tại TP.HCM ghi nhận tài sản trên trang bổ sung của “giấy đỏ” chứ không cấp “giấy hồng”. Như vậy có sai so với Quyết định 54 hướng dẫn cấp “giấy hồng” theo Luật Nhà ở của UBND TP?
+ Đối với tài sản trên đất (nhà ở chẳng hạn), người dân có quyền lựa chọn xin cấp “giấy hồng” hoặc đề nghị ghi nhận tài sản vào “giấy đỏ”. Nếu tôi làm cán bộ thừa hành, tôi cũng sẽ khuyên người dân ghi nhận tài sản trên đất. Thủ tục ghi nhận tài sản trên đất nhanh mà lại không làm giảm giá trị tài sản, vừa tiện cho việc ghi nhận thay đổi sau khi giao dịch.
3. Báo Thanh niên phản ánh: Ngày 9.12, tại TP Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận, Ủy ban các vấn đề xã hội của Quốc hội; nhóm nữ nghị sĩ Việt Nam; Dự án hỗ trợ thực hiện chính sách đồng tổ chức Hội thảo “Nâng cao kỹ năng lồng ghép vấn đề bình đẳng giới trong xây dựng pháp luật”. Tới dự có Phó chủ tịch nước Nguyễn Thị Doan; Chủ nhiệm Ủy ban các vấn đề xã hội, Chủ tịch nhóm nữ nghị sĩ Việt Nam Trương Thị Mai; Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, Chủ tịch Ủy ban Quốc gia vì sự tiến bộ của phụ nữ Việt Nam Nguyễn Thị Kim Ngân; Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND, Trưởng đoàn ĐBQH tỉnh Bình Thuận Huỳnh Văn Tí; đại diện nhiều đoàn ĐBQH và các chuyên gia về bình đẳng giới đến từ Canada.
Trong tham luận của mình, ông Lương Văn Cừ, Phó chủ nhiệm Ủy ban các vấn đề xã hội của Quốc hội, cho rằng hiện nay trong việc đánh giá các vấn đề của xã hội vẫn có những phân biệt và bất bình đẳng về giới. Ông Cừ đưa ra một loạt các ví dụ về bất bình đẳng giới như trợ cấp hưu trí; thu nhập của cán bộ nữ hưu trí; thời gian nghỉ sinh đẻ, bảo hiểm xã hội... và nhiều vấn đề liên quan; đồng thời đánh giá cao vai trò của nữ đại biểu quốc hội trong quá trình xây dựng hệ thống pháp luật và giám sát bình đẳng giới tại Việt Nam.
Phát biểu tại hội thảo, Phó chủ tịch nước Nguyễn Thị Doan đánh giá cao tầm quan trọng của buổi hội thảo; đồng thời hoan nghênh nhóm nữ nghị sĩ Việt Nam dù mới thành lập nhưng đã có những nỗ lực quan trọng trong vấn đề bình đẳng giới. Phó chủ tịch cũng đề nghị các đại biểu thảo luận sâu về lồng ghép bình đẳng giới vì đây là vấn đề khá mới mẻ và được Đảng, Nhà nước, Quốc hội đặc biệt quan tâm trong bối cảnh nền kinh tế của chúng ta hiện nay.
Hội thảo diễn ra cho đến hết ngày 11.12.
Trên đây là điểm báo sáng ngày 10/12/2008, Văn phòng xin báo cáo Lãnh đạo Bộ.
Phòng Tổng hợp - Văn phòng.