Trong buổi sáng ngày 08/12/2008, một số báo chí đã có bài phản ánh những vấn đề lớn của đất nước và những vấn đề liên quan đến công tác tư pháp như sau:
I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG SỰ KIỆN NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC
1. Báo Vnmedia phản ánh: Kỳ họp thứ 17 Hội đồng Nhân dân (HĐND) thành phố Hà Nội khai mạc hôm nay (8/12), lần thứ 3 UBND sẽ trình HĐND TP đề án quản lý quỹ nhà biệt thự trên địa bàn. Theo ông Lê Văn Hoạt, Ủy viên Thường trực HĐND TP Hà Nội, tại kỳ họp lần này, HĐND TP sẽ xem xét kỹ trước khi thông qua phương án quyết định số phận 552 biệt thự ở TP.
Ngoài ra, HĐND TP cũng sẽ quyết định giá bán nhà riêng lẻ có khả năng sinh lợi cao ở mặt đường, mặt phố. Chủ trương bán nhà này đã được HĐND TP quyết nghị từ cuối năm 2007, song tới nay phương thức và giá bán vẫn chưa được xác định cụ thể nên việc bán nhà vẫn bị ách tắc.
Theo Sở Tài nguyên - Môi trường TP Hà Nội, trong tổng số 805 biệt thự trên địa bàn TP, có 149 biệt thự đã bán, 552 đang bán dở và 104 chưa bán. Trong số chưa bán, có 42 biệt thự thuộc danh mục không được bán, 62 căn trong danh sách được mua nhưng người ở thuê chưa mua. Riêng 552 biệt thự đang bán dở, hiện có 3.891 hộ gia đình đang thuê ở và 2.500 hộ đã mua nhà theo Nghị định 61/CP. Hiện trạng của 552 biệt thự này là đan xen sở hữu, người thuê nhà ở lẫn với người đã mua nhà. Mỗi biệt thự bình quân có 8-10 hộ.
Tính đến cuối năm 2007, với 552 biệt thự đang bán dở, vẫn còn 1.344 hồ sơ xin mua nhà đã nộp lên Sở Tài nguyên- Môi trường. Tuy nhiên, do chính sách bán nhà chưa được quyết định nên số hồ sơ này vẫn trong giai đoạn chờ đợi cho tới kỳ họp HĐND TP lần này.
Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Trần Nam cho biết ở tầm quản lý vĩ mô, chính sách quản lý biệt thự và bán nhà mặt tiền, mặt phố chưa có gì thay đổi. Theo quy định hiện nay, đối với nhà biệt thự, giá bán và hệ số sẽ do HĐND TP quyết định. Phương án bán và quản lý biệt thự sẽ được UBND nghiên cứu, lập trình HĐND TP thông qua. Sau khi TP thống nhất mới trình, báo cáo Thủ tướng phê duyệt. Theo ông Nam, Bộ Xây dựng sẽ có hướng dẫn đối với dạng mua gom biệt thự, bởi hiện đang có nhiều trường hợp bị “treo” vì các địa phương chưa có hướng xử lý.
2. Báo Sài gòn giải phóng phản ánh: Văn phòng Chính phủ vừa có công văn truyền đạt ý kiến của Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Sinh Hùng chỉ đạo về cơ chế quản lý giá dịch vụ hàng không. Phó Thủ tướng cho biết, Thủ tướng đã giao Bộ trưởng Bộ GTVT thừa ủy quyền Thủ tướng, báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho phép áp dụng ngay các quy định về quản lý giá dịch vụ, giá cước vận chuyển hàng không theo hướng Nhà nước không quy định khung giá dịch vụ, khung giá cước vận chuyển hàng không, mà thực hiện theo cơ chế thị trường, có sự quản lý của Nhà nước. Cơ chế này có thể triển khai thực hiện ngay trong tháng 12-2008.
Sau khi báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội nội dung trên, Chính phủ sẽ trình Quốc hội bổ sung vào Chương trình kỳ họp thứ 5 của Quốc hội (tháng 5-2009) việc sửa đổi Điều 11 và Điều 116 của Luật Hàng không dân dụng Việt Nam theo tinh thần này.
Báo cũng phản ánh: Hội thảo quốc tế Việt Nam học lần thứ 3 tiếp tục phiên thảo luận tại 18 tiểu ban. Ở nhiều góc độ khác nhau, các nhà khoa học đã đề cập những thách thức của Việt Nam trong quá trình hội nhập. Những chủ đề được thảo luận sôi nổi nhất – được xem là có ý nghĩa đối với quá trình hoạch định chính sách, thực thi chiến lược và chính sách phát triển của Việt Nam đó là sự thay đổi của xã hội Việt Nam dưới tác động của toàn cầu hóa và hội nhập, các chính sách thu hút vốn đầu tư nước ngoài, chất lượng nguồn nhân lực…
Nguyên Phó Thủ tướng Vũ Khoan cho rằng, Việt Nam đang phải đối mặt với một sự cạnh tranh gay gắt ở cả tầm quốc gia, doanh nghiệp và hàng hóa dịch vụ. Trước những biến đổi khôn lường của nền kinh tế thế giới, công tác thông tin, dự báo phải là mối quan tâm đầu tiên và sâu sắc của nhà hoạch định chính sách, quản lý điều hành lẫn các doanh nghiệp.
Trong khi đó, dưới góc nhìn của một nhà xã hội học, GS Phạm Xuân Nam đã chỉ ra rằng, quá trình phát triển đã lộ ra những vấn đề xã hội gay gắt. Ngay khi nền kinh tế sụt giảm, những vấn đề này càng có chiều hướng gay gắt hơn, đó là lao động việc làm, thu nhập ở nông thôn, tệ nạn xã hội và xu hướng “lười” đi của nông dân, những bất cập trong một số chính sách…
Đặc biệt, có cái nhìn cụ thể hơn về vai trò của đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) trong bối cảnh phát triển mới của Việt Nam, PGS-TS Phùng Xuân Nhạ (Trường ĐH Kinh tế, ĐH Quốc gia Hà Nội) đã phân tích những đóng góp tích cực của vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài đối với quá trình tăng trưởng kinh tế. Tuy nhiên, bên cạnh đó, FDI vẫn còn ít tạo ra các liên kết theo chuỗi vòng cung ứng, phần giá trị gia tăng ở Việt Nam thấp, đặc biệt gây ra ô nhiễm môi trường nghiêm trọng. Do đó, đã đến lúc Việt Nam cần điều chỉnh chính sách thu hút FDI vào các ngành mang lại hiệu quả bền vững cho cả hai phía, hạn chế cấp phép đầu tư vào những ngành ít tạo được xuất khẩu, làm cạn kiệt nguồn nguyên liệu tự nhiên, gây ô nhiễm môi trường cao như các ngành khai thác, công nghiệp nặng, bất động sản, sân gofl…
Nhiều nhà khoa học cùng đề cập một thực tế: ngoài những lợi ích và cơ hội phát triển có được từ toàn cầu hóa, hội nhập và mở cửa còn tạo ra những tác động đến bộ phận “thiệt thòi” trong xã hội là nông dân và những người nghèo đô thị. Cùng với đó, trong quá trình phát triển, nguồn nhân lực đóng vai trò quan trọng. Tuy nhiên, xét trong bối cảnh chung, PGS-TS Đức Vượng (Viện Khoa học Nghiên cứu Nhân tài, nhân lực) cho rằng, nguồn nhân lực trong nông thôn ở nước ta chưa được khai thác và đào tạo.
Hiện có tới 90% lao động nông, lâm, ngư nghiệp và những cán bộ quản lý nông thôn chưa được đào tạo. Trong khi đó, tình trạng đất nông nghiệp ngày càng bị thu hẹp: từ năm 2000 – 2007, mỗi năm nhà nước thu hồi khoảng 72 ngàn ha đất nông nghiệp để phát triển công nghiệp khiến cho một bộ phận lao động ở nông thôn dôi ra, không có việc làm… Vì vậy, theo khuyến nghị của báo cáo, cần có sự đầu tư nâng cao trình độ học vấn, cải thiện mạnh mẽ chính sách tiền tệ và tài chính, phát triển cơ sở hạ tầng và hiện đại hóa giáo dục bởi nguồn nhân lực của Việt Nam rất dồi dào nhưng chưa được quy hoạch, khai thác và đào tạo còn nửa vời.
Có cái nhìn sâu hơn về những nhà khoa học trẻ về nước sau những khóa đào tạo tiến sĩ ở nước ngoài, nghiên cứu của Eren Zink (ĐH Uppsala, Thụy Điển) đã chỉ ra rằng, các nhà khoa học trẻ Việt Nam ra nước ngoài để thu nhận “tri thức mới” – được xem là chìa khóa để đạt được sự cải cách và phát triển quốc gia. Tuy nhiên, những nhà khoa học trẻ khi trở về Việt Nam, làm việc ở những viện khoa học có “hệ thống tôn ti mạnh mẽ” khiến những người trẻ tuổi và không có “dây mơ rễ má” không có mấy cơ hội thực sự để làm khoa học.
3. Báo Người lao động phản ánh: Bộ Tài nguyên - Môi trường vừa hoàn thành dự thảo nghị định về xác định thiệt hại do ô nhiễm, suy thoái gây ra đối với môi trường, áp dụng đối với hành vi xả thải, xâm hại môi trường hoặc gây ra sự cố làm ô nhiễm, suy thoái môi trường.
Theo đó, các đối tượng gây ô nhiễm, suy thoái môi trường không chấp hành các quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường phải bồi thường toàn bộ thiệt hại đã được xác định. Trên cơ sở chứng cứ về đối tượng gây ô nhiễm, suy thoái và kết quả tính toán thiệt hại đối với môi trường, UBND cấp tỉnh và Bộ Tài nguyên - Môi trường sẽ đề nghị tòa án giải quyết việc bồi thường thiệt hại đối với môi trường trong từng trường hợp cụ thể theo quy định.
II- NHỮNG THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Người lao động có bài: “Thi hành án huyện Châu Thành bị kiện”. Theo báo, bà Nguyễn Thị Lạc, Chánh án tòa án nhân (TAND) tỉnh Tiền Giang có công văn yêu cầu TAND huyện Châu Thành thụ lý đơn khởi kiện của ông Trần Thanh Nhàn ngụ phường 7, TP Mỹ Tho, Tiền Giang.
Ông Nhàn đã khởi kiện Thi hành án dân sự huyện Châu Thành, đề nghị TAND huyện Châu Thành buộc Thi hành án phải bồi thường thiệt hại, vì đã ngăn cản không cho ông đăng ký quyền sử dụng đất trái với pháp luật.
Trước đó, tháng 3-2007, ông Nhàn mua căn nhà 182/1 ấp Cá, thị trấn Tân Hiệp (huyện Châu Thành, Tiền Giang) của ông Tôn Sỹ Nghị với giá hơn 350 triệu đồng. Hợp đồng mua bán được Phòng Công chứng số 1 của tỉnh chứng nhận là căn nhà không bị tranh chấp, kê biên.
UBND thị trấn Tân Hiệp cũng xác nhận căn nhà đủ điều kiện mua bán. Sau khi trả xong tiền mua nhà, ông Nhàn đến Phòng Tài nguyên và Môi trường nộp thuế trước bạ sang tên nhà. Không ngờ cùng hôm đó có văn bản của Thi hành án dân sự huyện Châu Thành gửi Phòng Tài nguyên và Môi trường cho biết ông Nghị phải thi hành án khoảng 50 triệu đồng; vì vậy mà đến nay ông Nhàn vẫn chưa được đăng ký quyền sử dụng nhà đất.
2. Báo Nhân dân có bài: “Chưa nộp tiền xây dựng trường, xã chưa cho đóng dấu”. Theo báo, Tháng 7 năm 2008, UBND xã Quỳnh Thắng, huyện Quỳnh Lưu đề ra chủ trương huy động nhân dân đóng góp kinh phí xây dựng trường THCS giai đoạn 2008- 2011, tổng trị giá 4,4 tỷ đồng. Theo tính toán, nguồn kinh phí huy động từ sức dân phải đạt một nửa là 2,2 tỷ đồng.
Để đạt được con số này, UBND xã Quỳnh Thắng đã xác định mức huy động mỗi khẩu phải nộp 340.000 đồng, kể cả trẻ em từ 6 tuổi trở lên đến trên 61 tuổi, đến thương bệnh binh dưới 81% cũng phải thực hiện nghĩa vụ đóng góp.
Tìm hiểu được biết, anh Nguyễn Văn Liên, ở xóm 7, chuyển từ Thái Nguyên về quê Quỳnh Thắng, do chưa có tiền nộp nên khi lên xã xin nhập hộ khẩu xã không cho nhập.
Gặp ông Trương Đăng Hải, xóm trưởng xóm 8, Đồng Tâm, ông Hải cho biết: "Tại buổi họp xóm xin lấy ý kiến dân về việc huy động vốn xây dựng trường, chỉ có 69/ 91 hộ dự họp, trong đó chỉ có 10 hộ đồng ý mức đóng góp 340.000 đồng/khẩu" . Ngoài ra, nhiều xóm như: xóm 11 Tiến Thành 3/33 người dự họp tán thành; xóm 3 Tiến Thành chỉ có 7/48 người dự họp nhất trí; xóm 7 Đồng Tâm có 9/44 người dự họp tán thành; xóm 8 Đồng Tâm cũng chỉ có 10/69 hộ dự họp tán thành, cho thấy sự đồng thuận của dân không cao
Ông Nguyễn Văn Điền, Bí thư đảng ủy xã Quỳnh Thắng nói: "Việc này xóm làm sai, xóm đã xin lỗi dân rồi". Còn về việc thu tiền đối với trẻ em từ 6 tuổi trở lên và trên 61 tuổi, đặc biệt truy thu cả đối với thương bệnh binh dưới 81%, ông Điền giải thích: "Do xã nghèo nên chúng tôi phải thu như vậy. Bất đắc dĩ phải thu theo nhân khẩu, biết bất cập nhưng cũng phải thu".
Thực hiện xã hội hóa giáo dục, huy động nguồn lực trong dân là chủ trương đúng, nhưng tại xã Quỳnh Thắng trong quá trình thực thi cho thấy chưa thực sự dân chủ, trên cơ sở người dân tự nguyện. Việc chia đầu người ép buộc từ trẻ em đến cả thương binh và cả những đối tượng lao động mất sức đóng góp xây dựng trường đang gây bức xúc ở một xã nghèo miền núi đặc biệt khó khăn đáng ra phải được hỗ trợ của nhà nước.
3. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh có bài: “Bà Rịa-Vũng Tàu: Thêm một văn phòng công chứng tư hoạt động”. Theo báo, Văn phòng Công chứng Bà Rịa-Vũng Tàu do ông Đặng Tuấn Phong làm trưởng văn phòng đã chính thức đi vào hoạt động từ hôm qua (5-12), tại số 801 đường 30-4, phường 11, TP Vũng Tàu.
Đây là văn phòng công chứng thứ hai đi vào hoạt động tại tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu sau Văn phòng Công chứng số 1 tại thị trấn Phú Mỹ, huyện Tân Thành.
Báo cũng đưa tin: “Vĩnh Long sắp có văn phòng công chứng tư”. Theo báo, Chủ tịch UBND tỉnh Vĩnh Long Phạm Văn Đấu vừa ký quyết định cho phép thành lập Văn phòng công chứng Ngọc Ẩn - Vĩnh Long.
Văn phòng công chứng tư này do ông Nguyễn Ngọc Ẩn làm trưởng văn phòng, trụ sở sẽ đặt tại 25 đường Hai Tháng Chín, phường 1, thị xã Vĩnh Long. Người dân đến văn phòng này công chứng hợp đồng, giao dịch phải nộp lệ phí tương tự như ở phòng công chứng của tỉnh. Ông Ẩn cho biết đang hoàn tất thủ tục để văn phòng bắt đầu hoạt động vào đầu năm 2009.
Trên đây là điểm báo sáng ngày 08/12/2008, Văn phòng xin báo cáo Lãnh đạo Bộ.
Phòng Tổng hợp - Văn phòng Bộ./.