Trong buổi sáng ngày 24/9/2008, một số báo chí đã có bài phản ánh những vấn đề lớn của đất nước và những vấn đề liên quan đến công tác tư pháp như sau:
I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG SỰ KIỆN NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC
1. Báo Sài Gòn giải phóng phản ánh: Thông tin từ Tập đoàn VNPT cho biết, sau một thời gian chuẩn bị và thử nghiệm, từ 0 giờ ngày 5-10 tới, VNPT sẽ đổi số điện thoại cố định tại 55 tỉnh, thành. Theo đó, tại 53 tỉnh, thành hiện đang có dải số cố định là 6 số và 2 thành phố có dải số cố định là 7 (Hà Nội và TPHCM), sẽ được cộng số 3 vào trước.
Để tạo điều kiện cho khách hàng làm quen với việc đổi số, theo kế hoạch, VNPT sẽ áp dụng song song 2 cách quay số cả mới và cũ trong nửa tháng, đến ngày 19-10 sẽ thống nhất 1 cách gọi với số mới. Sau VNPT, đến 26-10, các mạng cố định của Viettel, EVN Telecom, SPT, FPT và VTC sẽ đổi số.
Theo phương án đổi số điện thoại cố định đã được Bộ TT-TT phê duyệt, các thuê bao cố định của VNPT thêm số 3, mạng Viettel thêm số 6, EVN Telecom thêm số 2, SPT thêm số 5, FPT Telecom thêm số 7 (FPT đang chuẩn bị cung cấp dịch vụ), và mạng của VTC thêm số 4. Việc đổi số này thống nhất áp dụng cho cả Hà Nội và TPHCM để vừa giải quyết được bài toán trùng số thuê bao giữa các doanh nghiệp vừa đảm bảo kho số cho 2 TP lớn này phát triển thuê bao lâu dài. Như vậy, với đợt đổi số này, các thuê bao cố định của Hà Nội (mới) và TPHCM sẽ gồm 8 chữ số.
2. Báo Thanh niên phản ánh: Theo thông tin tại website www.new7wonders.com, đến 12 giờ hôm qua 23.9, vịnh Hạ Long đã có sự bứt phá ngoạn mục, tăng liền 13 bậc, từ vị trí 16 lên thứ 3 trong danh sách 77 danh thắng có số phiếu cao nhất trong cuộc bầu chọn 7 kỳ quan thiên nhiên thế giới do Tổ chức New Open World (NOW) khởi xướng.
Như vậy, sau một thời gian liên tục tụt hạng, vịnh Hạ Long đã trở lại top 7. Thông báo mới nhất được đăng tải trên trang web chính của NOW cho biết: tới ngày 31.12.2008 mỗi quốc gia chỉ được đăng ký 1 danh thắng cho giai đoạn bầu chọn kế tiếp.
7 danh thắng hiện đang dẫn đầu trong cuộc bầu chọn là: Công viên quốc gia Puerto Pricesa Subterrannean River (Philippines), Bãi biển Cox Bazar (Bangladesh), Vịnh Hạ Long (VN), Bãi san hô Tubbataha (Philippines), Những ngọn đồi hình nón Chocolate (Philippines), Ốc đảo Al-hasa (Ả Rập Xê Út), Sông Hằng (Ấn Độ và Bangladesh).
3. Báo Vietnamnet phản ánh: Ngày 23/9, Tổ chức Minh bạch Quốc tế đã công bố bảng xếp hạng năm 2008 về “cảm nhận tham nhũng”. Trong 180 quốc gia và vùng lãnh thổ, Việt Nam đứng thứ 121, cải thiện được hai bậc so với năm ngoái.
Theo định kỳ hàng năm, tổ chức Minh bạch Quốc tế (International Transparency – TI) có trụ sở tại Đức khảo sát để đánh giá xếp hạng về tham nhũng ở các nước. “Chỉ số cảm nhận về tham nhũng” đánh giá cảm nhận mức độ tham nhũng trong khu vực công, được tổng hợp trên cơ sở hàng chục cuộc khảo sát ý kiến các chuyên gia và doanh nghiệp.
Kết quả chấm điểm của Việt Nam căn cứ theo 9 cuộc khảo sát ý kiến các chuyên gia và doanh nghiệp được thực hiện độc lập bởi các tổ chức khác nhau. Trong các cuộc khảo sát đó, Việt Nam có điểm thấp nhất là 2,4 và điểm cao nhất là 3,1. Tổ chức TI cũng lưu ý là kết quả năm 2008 dựa vào một số cuộc khảo sát năm 2008 và cả một số từ năm 2007, vì vậy kết quả có một độ trễ nhất định.
4. Báo Thanh tra phản ánh: Đoàn Thanh tra liên ngành của tỉnh Quảng Bình vừa kết thúc cuộc thanh tra kéo dài trong 3 tháng về việc thực hiện các quy định của pháp luật về đo lường và chất lượng đối với cơ sở kinh doanh xăng dầu, chiết nạp ga trên địa bàn.
Qua thanh tra, phát hiện 14 cơ sở vi phạm về sử dụng phương tiện đo và kinh doanh xăng dầu không qua kiểm định của cơ quan chức năng, đo lường có sự sai số vượt mức quy định cho phép. Cơ quan chức năng đã xử phạt hành chính đối với cây xăng Vi Ba ở phường Bắc Lý, TP Đồng Hới, số tiền 5 triệu đồng với vi phạm sử dụng phương tiện đo chưa được kiểm định và cửa hàng xăng dầu số 1 Bố Trạch của Công ty TNHH Trường Xuân với số tiền 7 triệu đồng do vi phạm quy định về việc sử dụng phương tiện đo không đạt yêu cầu về đo lường. 12 cơ sở vi phạm khác bị xử lý với hình thức phạt cảnh cáo.
Báo cũng phản ánh: Giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội mới đây tại các địa phương cho thấy, do chính sách đền bù còn bất cập, nhiều nơi vận dụng và thực hiện chưa thỏa đáng… nên nhiều nông dân bị thu hồi đất khó ổn định cuộc sống.
Mặc dù, đã hai lần sửa đổi về khung giá đất nhưng trên thực tế, khung giá đất hiện tại chỉ bằng 50% - 60% giá thị trường, thậm chí có nơi còn thấp hơn. Theo quy định của chính sách hiện hành, giá đền bù cho dân phải sát với “giá thị trường trong điều kiện bình thường”. Thế nhưng, khái niệm giá thị trường trong điều kiện bình thường là như thế nào thì chưa rõ. Vì thế, nhiều nơi vận dụng rất lúng túng và tùy tiện là điều khó tránh.
Thời gian qua, để thu hút nhà đầu tư (NĐT), nhiều địa phương cho thuê đất giá rẻ hoặc không thu tiền sử dụng đất, do đó phải giảm giá đền bù cho người dân. Không ít nơi đã quy hoạch khu công nghiệp ở những khu đất thuận lợi giao thông, nơi nông dân đang canh tác có hiệu quả để “nhường” cho NĐT, đẩy phần thiệt về nông dân. Chính sự chênh lệch quá xa về khung giá đất do Nhà nước ban hành và giá trên thị trường, thiếu quan tâm đến quyền lợi chính đáng của người dân nên đã nảy sinh nhiều vấn đề phức tạp; khó khăn trong giải tỏa, khiếu kiện đông người và kéo dài…
Chủ trương của Nhà nước là tạo điều kiện cho người bị thu hồi đất được tái định cư nơi ở mới phải bằng hoặc tốt hơn nơi ở cũ. Nhưng trong Luật Đất đai không giải thích thế nào là “bằng hoặc tốt hơn” cũng như những quy định về ràng buộc trách nhiệm của cá nhân, tập thể có liên quan. Vì vậy, nhiều nơi thực hiện không đến nơi đến chốn, thậm chí, đẩy khó khăn về phía người dân. Thực tế đã xảy ra ở nhiều địa phương, phần lớn người dân sau thu hồi đất rất khó khăn về chỗ ở, công ăn việc làm, học hành của con em họ. Mới đây, qua giám sát của Đoàn Quốc hội TP HCM về tình hình giải tỏa, đền bù tại khu đô thị mới Thủ Thiêm và một số dự án khác trên địa bàn cho thấy hàng loạt bất cập, gây bức xúc cho người dân.
II- NHỮNG THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Thanh niên có bài "Rắc rối chuyện quê quán". Bài báo phản ánh: Chỉ mỗi một mục ghi "quê quán" trong giấy khai sinh cho con mà UBND phường một quan điểm, Sở Tư pháp lại một quan điểm khác.
Phường hiểu một đằng, Sở chỉ một nẻo
Ông Võ Hoàng Tuyên (P.Bình An, Q.2, TP.HCM) và vợ đều sinh ở TP.HCM. Giấy khai sinh của vợ chồng ông đều ghi nơi sinh là TP.HCM. Sau 1975, gia đình ông Tuyên về Bình Dương sinh sống, gia đình phía vợ ông về Cần Thơ, và khi lớn lên hai người lập nghiệp và gặp nhau tại TP.HCM, hiện họ sống tại TP.HCM.
Năm 2004, vợ chồng ông sinh con trai đầu lòng. Khi làm giấy khai sinh, ở mục "quê quán", cán bộ hộ tịch P.Bình An, Q.2 ghi quê quán cho con trai ông là TP.HCM. Tháng 4.2008, vợ ông Tuyên sinh thêm cháu trai thứ hai, đặt tên là Võ Kim Long. Khi làm giấy khai sinh cho cháu Long, như lần trước, ông Tuyên khai mục "quê quán" cho cháu là "TP.HCM". Tuy nhiên, Chủ tịch UBND P.Bình An một mực buộc ông phải ghi "quê quán" của cháu là "Bình Dương". Không đồng ý vì cùng một phường, lại có 2 quan điểm khác nhau, ông có 2 con mà 2 quê quán khác nhau, ông Tuyên không nhận giấy khai sinh và làm đơn khiếu nại đến Sở Tư pháp TP.HCM.
Ngày 9.7.2008 Sở Tư pháp TP.HCM có công văn số 2015 do Phó giám đốc, bà Nguyễn Nguyệt Huệ ký gửi UBND Q.2 về việc ghi quê quán trong giấy khai sinh cho trẻ Võ Kim Long, hướng dẫn rất cụ thể: "Việc ghi quê quán không ảnh hưởng đến bản chất của giấy khai sinh. Khi đăng ký khai sinh cho trẻ, cha, mẹ của trẻ có quyền tự thỏa thuận khai quê quán, nhưng không được khác với quê quán gốc hoặc nơi sinh của cha, mẹ. Do đó, giấy khai sinh có mục ghi quê quán là việc cán bộ hộ tịch - tư pháp đăng ký ghi theo yêu cầu của người đi khai sinh". Cũng trong công văn này, Sở Tư pháp đề nghị UBND Q.2 chỉ đạo UBND P.Bình An giải quyết việc đăng ký cho trẻ Võ Kim Long và thông báo kết quả về Sở Tư pháp trước ngày 17.7.2008. Tuy nhiên, ông Chủ tịch UBND P.Bình An vẫn bất chấp văn bản này, quyết giữ quan điểm của mình.
Lý do ông chủ tịch phường đưa ra là: "Theo hướng dẫn nghiệp vụ của Bộ Tư pháp và công văn 2852 ngày 27.12.2007 về việc thực hiện một số quy định của Nghị định 158 ngày 27.12.2005 của Chính phủ, trong đó xác định quê quán của người con như sau: "quê quán của con là quê quán của cha hoặc quê quán của mẹ", cho nên P.Bình An đăng ký khai sinh cho bé Võ Kim Long theo quê quán của cha là Bình Dương là có cơ sở". Đồng thời, trong công văn này, ông chủ tịch cũng tự "sửa sai" cho phường khi yêu cầu ông Tuyên nên cải chính hộ tịch cho con trai đầu khi giấy khai sinh của cháu ghi quê quán “TP.HCM” là không đúng.
Xác định quê quán thế nào là phù hợp?
Hiện nay, việc đăng ký khai sinh cho trẻ được thực hiện theo tinh thần Nghị định 158 ban hành ngày 27.12.2005 và Thông tư hướng dẫn 01/2008 ban hành 2.6.2008, theo đó việc xác định họ và quê quán của con được xác định theo họ và quê quán của người cha hoặc họ và quê quán của người mẹ theo tập quán hoặc theo sự thỏa thuận của cha mẹ. Tuy nhiên, trước khi có thông tư, Nghị định 158 không quy định việc ghi quê quán nhưng theo thông lệ, mục quê quán của trẻ được xác định là nơi sinh trưởng của cha hoặc mẹ. Như vậy, con trai ông Tuyên đăng ký khai sinh vào tháng 4.2008, tức trước thời điểm thông tư có hiệu lực và ở mục quê quán ghi "TP.HCM" là phù hợp vì ông Tuyên sinh ra tại TP.HCM.
2. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh phản ánh: Ngày 21-9-2008, Phòng Công chứng số 1 (TP.HCM) - phòng công chứng đầu tiên của cả nước đánh dấu tròn 20 năm hoạt động.
Ông Nguyễn Quang Thắng, Trưởng phòng Công chứng số 1, cho biết: Từ ngày thành lập đến nay, phòng đã thu 192,7 tỷ đồng nộp ngân sách nhà nước. Riêng năm 2007 thu gần 15 tỷ đồng. Phòng tạo niềm tin cho khách hàng bởi vị trí thuận lợi, đội ngũ cán bộ có bề dày kinh nghiệm.
Phòng Công chứng số 1 đi tiên phong công khai các thủ tục hành chính về công chứng, lập đường dây nóng tư vấn thủ tục và trình tự, đặt và hẹn công chứng viên khi đến giao dịch tại phòng.
Trên đây là điểm báo sáng ngày 24/9/2008, Văn phòng xin báo cáo Lãnh đạo Bộ.
Phòng Tổng hợp - Văn phòng Bộ.