Trong buổi sáng ngày 02/12/2009, một số báo chí đã có bài phản ánh những vấn đề lớn của đất nước và những vấn đề liên quan đến công tác tư pháp như sau:
I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG SỰ KIỆN NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC
1. Báo Nông nghiệp phản ánh: Ngày 1/12, trả lời câu hỏi của cử tri về việc trong hoạt động giám sát đối với Chính phủ, liệu Quốc hội có "lách luật" hay không, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Phú Trọng nêu rõ, hơn ai hết Quốc hội phải gương mẫu thực hiện luật, thực hiện tốt chủ trương, đường lối của Đảng, làm đúng chức năng, nhiệm vụ của mình.Chủ tịch Quốc hội khẳng định Quốc hội và Chính phủ tuy có sự độc lập tương đối, nhưng đã phối hợp tốt với nhau và mục đích cuối cùng là vì dân. Không chỉ Quốc hội mới vì dân, Chính phủ cũng vì dân.Tại buổi tiếp xúc giữa Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Phú Trọng cùng các đại biểu Quốc hội thành phố Hà Nội và đông đảo cử tri các quận Ba Đình, Cầu Giấy để báo cáo kết quả Kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XII, đa số cử tri đều bày tỏ phấn khởi trước những đổi mới trong hoạt động của Quốc hội, nhất là tại kỳ họp vừa qua.
Chủ tịch Quốc hội cho rằng, Quốc hội hoạt động có chất lượng, hiệu quả hay không, trong đó có phần đóng góp quan trọng của cử tri. Cử tri quan tâm đến hoạt động của Quốc hội, phản ánh những vấn đề bức xúc cuộc sống, giúp Đại biểu Quốc hội nắm bắt đúng thực tiễn cuộc sống, từ đó đưa vào chương trình nghị sự của Quốc hội. Nhờ vậy, hoạt động của Quốc hội ngày càng thiết thực hơn, gắn kết chặt chẽ với thực tiễn cuộc sống. Trả lời câu hỏi của cử tri về vai trò lãnh đạo của Đảng trong khi Quốc hội là cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất, cơ quan đại biểu cao nhất của nhân dân, Chủ tịch Quốc hội khẳng định, trải qua các thời kỳ lịch sử, sự lãnh đạo của Đảng là nhân tố hàng đầu quyết định mọi thắng lợi của đất nước. Việc phát huy cao nhất vai trò làm chủ của dân là chủ trương nhất quán của Đảng.
Chủ tịch Quốc hội cũng đã nhắc nhở chính quyền quận, thành phố cần quan tâm xem xét, sớm giải quyết một cách thỏa đáng những vấn đề mà cử tri nêu, không để bức xúc kéo dài.
2. Trang web Diễn đàn doanh nghiệp phản ánh: Chiều 01/12/1009, ông Phạm Gia Túc - Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký VCCI đã tiếp ông Mark G.Pedretti - Chủ tịch Tập đoàn Private Equity - Reed SmithLLP và trao đổi về cơ hội hợp tác giữa hai tổ chức.
Tập đoàn Private Equity - Reed SmithLLP là một trong 15 công ty luật lớn nhất của thế giới. Tập đoàn có nhiều văn phòng lớn ở Trung Quốc, Hồng Kông với hơn 1700 luật sư. Hiện tại Chủ tịch tập đoàn đang mong muốn mở văn phòng luật sư tại Việt Nam.
Phó Chủ tịch VCCI Phạm Gia Túc cho biết, hiện nay nhiều doanh nghiệp Việt Nam vẫn “chưa quen” với việc tiếp cận các văn bản dưới luật, do đó Phó Chủ tịch VCCI mong muốn hai bên hợp tác với nhau để doanh nghiệp hiểu và thực hiện đúng luật hơn nữa.
3. Báo Thanh niên phản ánh: 13 giờ ngày 1.12, tại Hội trường Thống Nhất (TP.HCM), Đảng và Nhà nước đã tổ chức trọng thể lễ truy điệu và di dời hài cốt đồng chí Hà Huy Tập, cố Tổng bí thư Ban chấp hành T.Ư Đảng Cộng sản VN về an táng tại quê hương Cẩm Xuyên, tỉnh Hà Tĩnh. Tham dự có Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư Trương Tấn Sang; Ủy viên Bộ Chính trị, Phó thủ tướng Chính phủ Trương Vĩnh Trọng; Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư T.Ư Đảng, Trưởng ban Tuyên giáo T.Ư Tô Huy Rứa; Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy TP.HCM Lê Thanh Hải... cùng các nhà cách mạng lão thành, đông đảo các tầng lớp nhân dân TP.HCM và gia quyến đồng chí Hà Huy Tập.
Thay mặt Đảng và Nhà nước, Trưởng ban tổ chức buổi lễ Trương Tấn Sang đã đọc lời điếu, ôn lại cuộc đời và sự nghiệp cách mạng vẻ vang của đồng chí Hà Huy Tập, một tấm gương kiên trung bất khuất, suốt đời chiến đấu, hy sinh vì lý tưởng cộng sản cao đẹp, vì độc lập, tự do của Tổ quốc.
Hài cốt đồng chí Hà Huy Tập đã được đưa ra sân bay Tân Sơn Nhất về quê hương Hà Tĩnh. Hôm nay, tại xã Cẩm Hưng, huyện Cẩm Xuyên, tỉnh Hà Tĩnh tổ chức trọng thể lễ an táng hài cốt đồng chí Hà Huy Tập.
4. Báo Sài Gòn giải phóng phản ánh: Ngày 1-12, Chính phủ đã họp phiên thường kỳ tháng 11. Chiều cùng ngày, Văn phòng Chính phủ đã tổ chức họp báo. Tại phiên họp này, Chính phủ nhận định, xu thế phục hồi của ngành công nghiệp và thị trường trong nước là minh chứng rõ nét cho thấy tình hình kinh tế, xã hội tháng 11 và 11 tháng năm 2009 tiếp tục phát triển theo hướng tích cực.
Cụ thể, giá trị sản xuất công nghiệp tháng 11 tiếp tục tăng với tốc độ cao hơn so với tháng trước, ước tăng 13% so với tháng 11-2008. Tính chung 11 tháng, giá trị sản xuất công nghiệp đã tăng 7,3% so với cùng kỳ năm trước. Trên lĩnh vực dịch vụ, sức tiêu dùng trong nước đã phục hồi đáng kể trong tháng 11. Tổng mức bán lẻ của 11 tháng đã tăng 18,5% so với cùng kỳ 2008. Lượng khách du lịch đến Việt Nam trong tháng qua đạt gần 388.000 lượt khách, tăng 70% so với tháng trước. Ngoài ra, xu hướng phục hồi kinh tế cùng với việc cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh của Chính phủ đã tác động tích cực đến niềm tin của các nhà đầu tư, nhờ đó số doanh nghiệp thành lập mới tiếp tục tăng lên trên 28% so với cùng kỳ.
Các thành viên Chính phủ cũng nhận định, tình hình kinh tế - xã hội vẫn còn tồn tại một số khó khăn, hạn chế như trong hoạt động xuất khẩu và thu hút FDI; chỉ số giá tiêu dùng, chỉ số giá vàng tăng cao hơn so với tháng trước. Thời gian tới, đà phục hồi kinh tế thế giới được dự báo sẽ mạnh hơn so với năm 2009 nhờ tác động của các nhân tố như các chính sách kích thích kinh tế tiếp tục phát huy tác dụng, hệ thống tài chính phục hồi nhanh hơn dự đoán, các đầu tàu kinh tế lớn của thế giới (Mỹ, Nhật Bản) đều có sự phát triển khả quan hơn. Tuy nhiên, dự báo mức độ phục hồi sẽ có sự khác biệt giữa các quốc gia và khu vực do tác động của các yếu tố: mức độ cạnh tranh giữa các nước dựa vào xuất khẩu sẽ căng thẳng hơn; nguy cơ thâm hụt ngân sách tăng mạnh do chính phủ các nước tiếp tục thực hiện các kế hoạch kích thích kinh tế.
Trên cơ sở phục hồi của nền kinh tế, đồng thời trước những diễn biến của tình hình tiền tệ, tín dụng, Thủ tướng đã đưa ra các quyết sách quan trọng nhằm kích thích tăng trưởng kinh tế. Cụ thể, dừng thực hiện chính sách hỗ trợ lãi suất cho vay vốn lưu động ngắn hạn theo Quyết định số 131/QĐ-TTg theo thời hạn như đã quy định (31-12-2009). Đối với các khoản vay trung và dài hạn; khoản vay mua máy móc, thiết bị, vật tư phục vụ sản xuất nông nghiệp, sẽ tiếp tục thực hiện trong năm 2010. “Giữa tháng 12 sẽ công bố chính thức các chính sách này”, Bộ trưởng - Chủ nhiệm VPCP Nguyễn Xuân Phúc cho biết. Đặc biệt, tại phiên họp này, vấn đề sức ép của tỷ giá trên thị trường ngoại hối, giá vàng tăng cao, công tác quản lý thị trường chứng khoán trong thời gian qua cũng đã được Thủ tướng kết luận, vì nếu không được quản lý tốt sẽ gây mất ổn định kinh tế vĩ mô, Thủ tướng yêu cầu Ngân hàng Nhà nước tiếp tục thực hiện hiệu quả các biện pháp quản lý thị trường vàng và thị trường ngoại hối. Điều hành linh hoạt tỷ giá, lãi suất cho phù hợp với tình hình thế giới. Triển khai thực hiện mạnh mẽ các giải pháp nhằm quản lý chặt chẽ tình hình tăng trưởng tiền tệ, tín dụng và các biến động trên thị trường để ngăn chặn hiệu quả nguy cơ lạm phát tăng mạnh trở lại.
Tại cuộc họp báo, phóng viên các báo đài đã chất vấn tại sao phiên họp Chính phủ tháng 10 vẫn đưa ra quyết định kéo dài hỗ trợ lãi suất ngắn hạn dù nhiều ý kiến, trong đó có Ủy ban Kinh tế QH kiến nghị chấm dứt và tại phiên họp này Chính phủ mới quyết định dừng? Phải chăng Chính phủ lúng túng trong điều hành?
Trả lời câu hỏi này, ông Nguyễn Đồng Tiến, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cho rằng, trước đó Chính phủ cân nhắc việc kích thích kinh tế nên dự định kéo dài hỗ trợ lãi suất ngắn hạn thêm 1 quý. “Tuy nhiên, tình hình gần đây có sự thay đổi, nhất là khi có điều hành mới về lãi suất, tỷ giá, vì vậy Chính phủ quyết định dừng. Quyết định này phù hợp với yêu cầu thị trường, công tác điều hành tỷ giá cũng như nhằm tăng sức cạnh tranh cho doanh nghiệp”, ông Tiến nói. Ông Nguyễn Xuân Phúc cho biết, tình hình hiện nay cần biện pháp kịp thời hơn. Chính phủ dừng Quyết định 131 là để ngăn chặn tái lạm phát. Đây cũng là yêu cầu của các tổ chức tín dụng như IMF vì lo ngại về tái lạm phát”.
5. Báo Quân đội nhân dân phản ánh: Việt Nam là điển hình đổi mới và hội nhập - đây là khẳng định của Tổng giám đốc WTO Pa-xcan La-mi (Pascal Lamy), ngày 30-11, tại Trụ sở Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), khi tiếp Bộ trưởng Bộ Công Thương Vũ Huy Hoàng, Trưởng đoàn đại biểu nước ta tham dự Hội nghị Bộ trưởng Thương mại WTO lần thứ 7, diễn ra tại Giơ-ne-vơ (Thụy Sĩ).
Tổng giám đốc Pa-xcan La-mi hoan nghênh những thành tựu kinh tế và tăng trưởng thương mại mà Việt Nam đạt được trong thời gian qua và nhấn mạnh: “Việt Nam là điển hình đổi mới và hội nhập thành công và WTO hài lòng hợp tác với Việt Nam. WTO tiếp tục dành cho Việt Nam sự giúp đỡ cần thiết trong quá trình Việt Nam tham gia WTO”.
II- NHỮNG THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Nhân dân phản ánh: Chiều 1-12, tại Sở Tư pháp TP Hồ Chí Minh đã diễn ra lễ trao Quốc tịch Việt Nam tặng ông M.An-đrê Mác-xen, người bạn Pháp thủy chung suốt gần 40 năm qua của nhân dân Việt Nam, mang tên Việt Nam là Hồ Cương Quyết, cái tên mà người bạn tù Việt Nam trong khám Chí Hòa đã tặng cho ông.
Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết dự và phát biểu ý kiến tại buổi lễ trọng thị này. Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết nhấn mạnh sự trân trọng của Việt Nam dành cho ông M.A.Mác-xen, nay là công dân Việt Nam. Chủ tịch nước nói: "Chúng ta dành những tình cảm đặc biệt cho M.A.Mác-xen vì ông đã dành cho chúng ta những tình cảm đặc biệt, đã sát cánh cùng Việt Nam trong những thời kỳ khó khăn nhất". Sức mạnh đoàn kết của những người bạn quốc tế, theo Chủ tịch nước, là một phần quan trọng của thắng lợi Việt Nam trước những thế lực xâm lược. Chủ tịch nước bày tỏ mong muốn người công dân mới của Việt Nam sẽ giữ mãi trái tim yêu Việt Nam, tiếp tục cuộc đấu tranh với "những ai còn hiểu sai về Việt Nam, chống lại nhân dân Việt Nam".
Ông A.Mác-xen, nói tiếng Việt khá trôi chảy, bày tỏ niềm vui lớn lao của mình: "Tôi không còn đứng bên cạnh mà đã ở trong lòng Việt Nam... Tôi đã bảo vệ Việt Nam từ tình đoàn kết trong cái tâm của mình. Từ nay, tôi sẽ tiếp tục bảo vệ quyền độc lập tự chủ và toàn vẹn lãnh thổ của Việt Nam, với sức mạnh lớn hơn, sự hiểu biết sâu sắc hơn, vì tôi là người Việt Nam".
2. Báo Sài Gòn giải phóng có bài Phòng công chứng số 4: Công chứng vẫn qua… “cò”. Bài báo phản ánh: Sau khi Luật Công chứng có hiệu lực thi hành (từ ngày 1-7-2007) và nhất là khi Nhà nước cho phép các văn phòng công chứng tư được hoạt động, tình trạng quá tải tại các phòng công chứng Nhà nước đã giảm đáng kể. Tuy nhiên, theo phản ánh của người dân, tình trạng nhũng nhiễu, vòi vĩnh của công chứng viên tại các phòng công chứng Nhà nước vẫn còn…
Ông Phạm Minh H., nhà ở phường 16 (quận 11 TPHCM) cùng 7 anh chị em trong gia đình có mặt tại Phòng Công chứng số 4 để làm thủ tục công chứng di sản thừa kế theo giấy hẹn của công chứng viên phòng làm việc số 5. Sau khi kiểm tra một lượt giấy CMND của cả 8 người, nữ công chứng viên (không đeo bảng tên) khẽ hỏi: “Còn ai nữa không?”. “Tết Mậu Thân (năm 1968), mẹ tôi có đẻ một người, nhưng chỉ 2 ngày sau đã chết” – một người trong anh chị em ông H. buột miệng nói. Nghe đến đây, nữ công chứng viên này đẩy trả lại hồ sơ và nói: “Phải có giấy chứng tử mới ký được”. “Dạ, mới đẻ có 2 ngày chưa đặt tên, chưa có giấy khai sinh và nay cũng hơn 40 năm rồi, làm sao có giấy chứng tử” – một người lên tiếng. “Phải có chứng tử, không có phải đi trích lục” – nữ công chứng viên quả quyết. Nghe đến vậy, cả 8 anh chị em ông H., rụng rời tay chân, đành rút hồ sơ ra về.
Vừa tới cửa, một thanh niên tự giới thiệu là luật sư L., đang làm việc tại Văn phòng Luật S. trấn an gia đình ông H.: “Vô lý, mới đẻ đã chết làm gì có chứng tử. Luật quy định sau khi đẻ 7 ngày mà chết mới có chứng tử chứ”. Nghe vậy, gia đình ông H. như chết đuối vớ được cọc. Sau một hồi bàn bạc, hợp đồng miệng giữa gia đình ông H. và luật sư L. xong, với cam kết 30 ngày sau sẽ hoàn tất thủ tục, giá trọn gói 2 triệu đồng. Theo L., lý do công chứng viên đưa ra là để làm khó gia đình ông H., chứ qua dịch vụ thì xong hết.
Một trường hợp khác, vợ chồng anh T. đến Phòng Công chứng số 4 để công chứng tài sản cá nhân. Lấy nhau từ năm 1983, đến nay anh chị T. vẫn chưa làm hôn thú. Mặc dù anh T. đưa ra giấy khai sinh của các con và nói rõ quan hệ của hai vợ chồng, nhưng công chứng viên vẫn đòi phải có hôn thú. Sau 2 ngày lên xuống giải thích đủ điều không xong, cuối cùng anh T. phải nhờ đến một người làm dịch vụ tên D. tại ngay Phòng Công chứng số 4, với giá 1,5 triệu đồng và chỉ trong một buổi sáng là xong hết. Anh T. còn cho chúng tôi biết, trường hợp ông B. - người nhà của anh từ Mỹ về công chứng thừa kế tài sản cũng bị làm khó về thủ tục giấy chứng tử. Theo hồ sơ, bố ông B. chết từ năm 1929, ngay khi ông chào đời. Trong các giấy tờ cá nhân đều nói rõ bố ông đã chết, nhưng công chứng viên vẫn một mực đòi phải có giấy chứng tử. Cuối cùng, ông B. phải nhờ đến dịch vụ, với chi phí 3 triệu đồng, thì xong việc.
Đó là 3 trong nhiều trường hợp mà chúng tôi nghe kể và chứng kiến tại Phòng Công chứng số 4. Người dân cho biết, các trường hợp công chứng vay ngân hàng, cho thuê nhà, ủy quyền tài sản, xác lập quyền sở hữu tài sản…, muốn nhanh đều phải qua dịch vụ, giá thấp nhất là 1,5 triệu đồng/hồ sơ công chứng. Ghi nhận của chúng tôi, tại khu vực làm thủ tục công chứng và trước cửa các phòng công chứng lúc nào cũng có đội quân “cò” tiếp thị dịch vụ công chứng, với lời chào mời nhận làm từ A đến Z tất cả các thủ tục công chứng.
Đó là câu trả lời của ông Nguyễn Trí Hòa, Trưởng phòng Công chứng số 4, khi chúng tôi nêu lên một số trường hợp công chứng viên nhận tiền của những người đi làm dịch vụ công chứng. Ông Hòa còn quả quyết, hơn 2 năm qua chưa từng được nghe phản ánh của người dân về tình trạng nhũng nhiễu, tiêu cực của công chứng viên. Tuy nhiên, khi chúng tôi nói tình trạng dịch vụ công chứng vẫn hoạt động công khai, thì ông Hòa lại lảng sang chuyện khác: “Cái này tôi không trả lời anh được. Mà dịch vụ hay không dịch vụ đều như nhau, không có ưu tiên gì”.
“Người dân phản ánh vẫn phải chi tiền cho công chứng viên mới nhanh được” – chúng tôi lặp lại câu hỏi lúc đầu. Ông Hòa thừa nhận: “Khách hàng có bồi dưỡng thì nhận, chứ tuyệt nhiên không được đòi hỏi. Anh biết đấy, văn hóa của người mình, ai giúp cho việc gì thì thường tìm cách trả ơn.
Điều này là bình thường (!?)…”. Theo ông Hòa, từ ngày các văn phòng công chứng tư được phép hoạt động, nhiều thủ tục tại Phòng Công chứng số 4 đã thoáng hơn, không còn tình trạng quá tải như trước. Để thu hút khách, Phòng Công chứng số 4 đã có nhiều cải tiến về thủ tục, thời gian giải quyết hồ sơ, thái độ tiếp dân của công chứng viên… Trước kia, khách đến làm thủ tục muốn đi vệ sinh phải mất tiền, nay được miễn; một số khách hàng quen thuộc còn được giữ xe miễn phí. Để minh chứng cho điều vừa nói, ông Hòa đưa chúng tôi xem tấm danh thiếp của ông, phía mặt sau có in các dòng chữ: “Phòng Công chứng số 4 tư vấn, hướng dẫn trực tiếp hoặc qua điện thoại, công chứng tại trụ sở hoặc ngoài trụ sở, trong hoặc ngoài giờ hành chính, chúng tôi luôn mong muốn làm khách hàng hài lòng”…
Mong muốn của trưởng phòng công chứng là vậy, nhưng thực tế… thì sao!?
3. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh có bài Người dân góp ý - chính sách, pháp luật sẽ chuẩn. Bài báo phản ánh: Ngày 1-12, Văn phòng Quốc hội và Chương trình phát triển Liên Hiệp Quốc (UNDP) tổ chức hội nghị đánh giá hoạt động thí điểm tham vấn ý kiến nhân dân của các cơ quan dân cử trong hai năm 2008 và 2009. Nhiều ý kiến nhìn nhận sự tham gia của người dân là yếu tố cơ bản để các chính sách, pháp luật ban hành có hệ thống, minh bạch, dễ di vào cuộc sống hơn.
Theo Phó Chủ nhiệm Ủy ban Các vấn đề xã hội Lương Phan Cừ, qua trực tiếp lấy ý kiến công chúng, những đối tượng chịu sự tác động trực tiếp cho thấy: Người dân rất am tường những khiếm khuyết của chính sách pháp luật hiện hành. Chính họ cũng đưa ra những gợi ý xác đáng, những giải pháp hữu ích để pháp luật hoàn thiện, dễ đi vào cuộc sống. Thí điểm tại các địa phương còn cho thấy cả đại biểu dân cử lẫn người dân đều muốn có nhiều cơ hội trực tiếp tham gia góp ý với các cơ quan, người trực tiếp soạn thảo, thẩm tra, quyết định dự án, chính sách trước khi nó đến tay cơ quan quyết định cuối cùng.
Qua thí điểm, các cơ quan dân cử nhận biết còn có nhiều cách thức, công cụ hữu hiệu để tiếp nhận góp ý của người dân như tổ chức hội nghị chuyên gia, khảo sát thực tế, thảo luận với người trong cuộc, điều tra xã hội học, tổ chức đoàn giám sát, thẩm vấn qua Internet...
Giám đốc UNDP tại Việt Nam Setsuko Yamazaki nhấn mạnh: sự tham gia của người dân là yếu tố cơ bản để các chính sách, pháp luật ban hành có hệ thống và minh bạch hơn. Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Nguyễn Sĩ Dũng thì cho rằng kết quả của hoạt động thí điểm sẽ là cơ sở cho việc hoàn thiện hành lang pháp lý để hoạt động tham vấn công chúng được áp dụng rộng rãi.
Tham vấn ý kiến công chúng cho hoạt động giám sát và ban hành chính sách nằm trong gói dự án “Tăng cường năng lực cho các cơ quan đại diện ở Việt Nam” do UNDP tài trợ. Hội đồng nhân dân một số địa phương và Ủy ban Các vấn đề xã hội đã triển khai thí điểm.