rong buổi sáng ngày 27/10/2008, một số báo chí đã có bài phản ánh những vấn đề lớn của đất nước và những vấn đề liên quan đến công tác tư pháp như sau:
Trong buổi sáng ngày 27/10/2008, một số báo chí đã có bài phản ánh những vấn đề lớn của đất nước và những vấn đề liên quan đến công tác tư pháp như sau:
I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG SỰ KIỆN NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC
1. Báo Thanh niên phản ánh: “Thống nhất thủ tục hành chính”. Theo báo, Sẽ tiết kiệm được bao nhiêu tiền nếu thống nhất thủ tục hành chính trên cả nước? Câu trả lời từ ông Ngô Hải Phan, Phó vụ trưởng Vụ Tổ chức hành chính nhà nước và công vụ thuộc Văn phòng Chính phủ, là khoảng 12.000 -30.000 tỉ đồng/năm.
Cụ thể hơn, ông Phan nhận định khi hệ thống thủ tục hành chính được thống nhất và được công khai thực hiện tại các cơ quan quản lý nhà nước, sẽ giảm ít nhất 40% thời gian và công sức của người dân và doanh nghiệp (DN). Con số 12.000 - 30.000 tỉ đồng chính là số tiền tiết kiệm được từ đó.
Thủ tục hành chính đang là rào cản lớn đối với người dân và DN, gây tổn thất và ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của nền kinh tế. Công tác cải cách thủ tục hành chính dù được xem trọng trong thời gian qua, song sự cải thiện chỉ có mức độ. Nhiều DN và chuyên gia cho rằng cải cách thủ tục hành chính hiệu quả nhất chính là xác định số lượng thủ tục cần thiết và loại bỏ những thủ tục rườm rà, giấy phép con gây phiền hà cho người dân và DN.
Đầu năm 2008 Chính phủ đã ban hành kế hoạch thực hiện Đề án 30 (ra đời trên cơ sở Quyết định 30 của Chính phủ về đơn giản hóa thủ tục hành chính trên các lĩnh vực quản lý của Nhà nước trong giai đoạn 2007-2010). Mục tiêu của Đề án 30 là hỗ trợ thực hiện thành công kế hoạch kinh tế xã hội 5 năm (giai đoạn 2006-2010), tuân thủ các cam kết của Việt Nam với Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) và xây dựng một nền hành chính dân chủ, chuyên nghiệp, hiệu quả và có hiệu suất cao, góp phần phòng chống tham nhũng và lãng phí thông qua việc đơn giản hóa, loại bớt các thủ tục hành chính rườm rà, cắt giảm chi phí trong thực hiện các thủ tục hành chính cho người dân và DN.
Theo ông Nguyễn Minh Mẫn, Phó chủ tịch Hội đồng Tư vấn cải cách thủ tục hành chính, công việc trọng tâm của Đề án 30 chính là kiểm đếm tất cả các thủ tục hành chính được ban hành trong thời gian qua có liên quan đến người dân và DN. Sau đó sẽ loại bớt những thủ tục không cần thiết và thống nhất thành một hệ thủ tục cho từng công việc.
Một vấn đề nữa là hệ thống hóa thủ tục hành chính quốc gia sẽ giải quyết được sự rườm rà trong quy định, nhưng có chấm dứt tình trạng nhũng nhiễu làm tiền ở các công chức biến chất? Các DN cho rằng song song với công tác hệ thống hóa thủ tục hành chính, cần công khai xử phạt khi công chức nhà nước sai phạm. Những người này phải chịu trách nhiệm bồi thường cho người dân và DN về những thiệt hại do sự nhũng nhiễu, các quyết định sai trái của mình.
2. Báo Người lao động phản ánh: “Vụ Vedan: có gì mà phải bùng nhùng?”. Theo báo, GS-TS Nguyễn Minh Thuyết, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội đã trả lời phỏng vấn của Phóng viên:
Theo quy định tại khoản 3, điều 49, Luật Bảo vệ môi trường, “UBND cấp tỉnh quyết định việc xử lý đối với cơ sở gây ô nhiễm môi trường trên địa bàn theo thẩm quyền và theo phân cấp của Thủ tướng Chính phủ”. Như vậy, việc đình chỉ hoạt động đối với Vedan thuộc thẩm quyền của UBND tỉnh Đồng Nai chứ không phải Bộ TN-MT.
- Điều quan trọng nhất là hiệu quả công việc. Nếu ra một quyết định xử phạt mà chưa thích đáng thì nên mạnh dạn thu hồi quyết định và làm lại quyết định khác sao cho “đúng người đúng tội”. Thanh tra Bộ TN-MT nên thu hồi Quyết định 131/QĐ-XPHC ngày 6-10-2008 để cơ quan có thẩm quyền ra quyết định xử phạt tương xứng với vi phạm nghiêm trọng của Vedan. Ngay tòa án cũng có xử sơ thẩm rồi lại phúc phẩm cơ mà! Nếu thấy quyết định mình ra chưa phù hợp thì nên có quyết định mới phù hợp hơn.
- Sai phạm của Vedan là rất rõ ràng và chúng ta có đầy đủ cơ sở pháp lý để xử nghiêm minh nhưng không hiểu sao vụ việc lại tự nhiên trở thành một vụ tranh cãi pháp lý gây xôn xao dư luận. Điều đó vừa không cần thiết vừa làm giảm tính nghiêm minh của pháp luật. Có ý kiến cho rằng căn cứ theo luật pháp hiện hành thì không thể truy cứu trách nhiệm hình sự Vedan nhưng theo tôi, căn cứ vào điều 127 của Luật Bảo vệ môi trường thì không chỉ những người phụ trách doanh nghiệp, vận hành hệ thống xả nước thải mà cả những cán bộ, công chức bao che cho hành vi phạm pháp hoặc thiếu trách nhiệm để xảy ra sự cố môi trường nghiêm trọng cũng có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
- Thứ nhất, cần xem lại sự phối hợp của các cơ quan quản lý Nhà nước trong việc xử lý sai phạm của Vedan. Thứ hai, về phía UBND tỉnh Đồng Nai, tôi cho rằng cần phải nghiêm túc xem xét lại có phải thuần túy vì lý do thủ tục pháp lý không, hay có lý do khác khiến họ trù trừ trong việc xử phạt. Thực ra, Vedan đã hoạt động tại Đồng Nai hơn chục năm qua, dân trong tỉnh từng kêu ca rất nhiều về tình trạng ô nhiễm do Vedan gây ra... Vậy mà trong suốt quá trình ấy UBND tỉnh Đồng Nai không có biện pháp xử lý nào.
- Ô nhiễm môi trường là vấn đề đã thấy từ lâu và dân cũng kêu rất nhiều. Chính phủ đã ra Nghị định 64 về việc di dời, xử lý các cơ sở sản xuất gây ô nhiễm môi trường. Ủy ban Khoa học - Công nghệ - Môi trường của Quốc hội từ khóa XI mà tôi tham gia đã có báo cáo giám sát về vấn đề này. Thế nhưng các cơ quan quản lý Nhà nước đã bỏ qua, không xử lý. Nay, có thể nói Vedan là vụ xử lý đáng kể đầu tiên, nhưng lại lúng túng. Điều đó cho thấy sự nhập cuộc của các cơ quan quản lý Nhà nước ở Trung ương và địa phương chậm và yếu.
Theo tôi, về vụ Vedan, pháp luật đã có đầy đủ những quy định để vận dụng, song vấn đề là có vận dụng hay không. Tôi cho rằng việc đẩy qua đẩy lại giữa Bộ TN-MT và tỉnh Đồng Nai là do thiếu sự chỉ đạo thống nhất. Chính phủ cần phải chủ trì một cuộc họp bàn giữa các cơ quan liên quan để có một quyết định thống nhất, bảo đảm tính nghiêm minh của pháp luật.
3. Báo Tuổi trẻ phản ánh: “Ban hành Thông tư hướng dẫn về Thuế Thu nhập cá nhân”. Theo báo, Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Công Nghiệp vừa ký ban hành Thông tư số 84/2008/TT-BTC, hướng dẫn thi hành một số điều của Luật thuế thu nhập cá nhân và hướng dẫn thi hành Nghị định số 100/2008/NĐ-CP ngày 8-9-2008 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Thuế thu nhập cá nhân.
Theo Thông tư, có 10 khoản thu nhập chịu thuế thu nhập cá nhân bao gồm: Thu nhập từ kinh doanh; thu nhập từ tiền lương, tiền công; Thu nhập từ đầu tư vốn; Thu nhập từ chuyển nhượng vốn; Thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản; Thu nhập từ trúng thưởng; Thu nhập từ bản quyền; Thu nhập từ nhượng quyền thương mại; Thu nhập từ nhận thừa kế; Và cuối cùng là thu nhập từ nhận quà tặng. Có 14 khoản thu nhập được miễn thuế như: Thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản giữa vợ với chồng, giữa cha đẻ, mẹ đẻ với con đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi với con nuôi; giữa mẹ chồng, cha chồng với con dâu; giữa bố vợ, mẹ vợ với con rể; giữa ông nội, bà nội với cháu nội; giữa ông bà ngoại với cháu ngoại; giữa anh chị em ruột với nhau.
II- NHỮNG THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Nhân dân phản ánh: “Tình trạng thiếu cán bộ thi hành án và chấp hành viên là đáng báo động”. Theo báo, tại kỳ họp thứ 4 Quốc hội khóa XII, sau khi nghe Báo cáo của Chính phủ về công tác thi hành án năm 2008, Đại biểu Lê Thị Thu Ba - Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội phát biểu:
Về số lượng án tồn đọng còn quá lớn đại biểu Lê Thị Thu Ba cho rằng, cần phải phân biệt: Án có điều kiện thi hành và án không có điều kiện thi hành. Nếu án có điều kiện thi hành mà chấp hành viên (CHV) chưa thi hành được là lỗi của CHV. Từ hôm qua đến hôm nay, các đại biểu QH cũng như Ủy ban Tư pháp đều phê bình các cơ quan THA là để cho án có điều kiện thi hành tồn đọng và chưa thi hành xong. Còn án không có điều kiện thi hành thì chúng ta tiếp tục theo dõi người có trách nhiệm thi hành. Có thể ở thời điểm này người đó không có điều kiện thi hành, nhưng ở thời điểm khác người ta lại có điều kiện thi hành. Nếu họ không có điều kiện thi hành thì ta không có giải pháp nào được.
Trả lời câu hỏi trong trường hợp CHV cố ý làm cho quá trình THA chậm trễ thì xử lý thế nào? Ðại biểu Lê Thị Thu Ba, cho rằng việc xử lý là trách nhiệm của Chính phủ. Một là, phải tăng cường giáo dục, nâng cao trách nhiệm của CHV. Hai là, phải kiểm tra, kiểm soát gắt gao thì mới phát hiện ra trường hợp nào vì tư lợi, trường hợp nào do yếu tố khách quan mà họ chưa thi hành được. Chính phủ và các cơ quan chức năng của Chính phủ cần tăng cường trách nhiệm và Viện Kiểm sát Nhân dân cũng cần tăng cường kiểm sát các hoạt động THA nhằm phát hiện xem trường hợp nào vi phạm pháp luật để xử lý hoặc kiến nghị xử lý.
Trả lời câu hỏi về hiện tượng cán bộ THA gây khó khăn cho việc THA đã đến mức trầm trọng chưa? Ðại biểu Lê Thị Thu Ba nói: Vừa rồi qua phát hiện chúng ta đã xử lý 30 trường hợp cán bộ THA và CHV. Tuy rằng số này so với tổng số 8.000 cán bộ THA trên toàn quốc thì không phải là lớn, nhưng đây là cán bộ pháp luật cho nên nó cũng tạo sự thiếu tin tưởng trong nhân dân và làm cho uy tín của các cơ quan bảo vệ pháp luật bị hạ thấp.
Về tình trạng hiện nay cán bộ THA và CHV ở nhiều địa phương còn thiếu, CHV bỏ việc cũng nhiều, đại biểu Lê Thị Thu Ba nhấn mạnh: Hiện nay không chỉ cơ quan THA mà các cơ quan tư pháp khác cũng thiếu cán bộ có chức danh tư pháp, thiếu lãnh đạo các cơ quan THA, nhất là ở cấp huyện, diễn ra không chỉ năm nay mà đã nhiều năm. Trước đây QH khóa X, QH khoá XI cũng đều giao trách nhiệm cho Chính phủ và các cơ quan tư pháp phải có giải pháp giải quyết dứt điểm, không để tình trạng này kéo dài. Nhưng từ đó đến nay vẫn tồn tại, ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền của công dân. Chẳng may cơ quan THA ở một huyện nào đó thiếu cán bộ thì việc THA sẽ bị chậm trễ và chất lượng THA khó có thể tốt được. Chúng tôi cho rằng, việc này là rất đáng báo động và phải khẩn trương khắc phục. Tuy nhiên, có một thực tế là một số người học luật xong lại muốn vào cơ quan tư pháp ở Trung ương, ở các trung tâm, thị xã... chứ không muốn về các huyện vùng sâu, vùng xa. Khi tôi còn ở Bộ Tư pháp thì chúng tôi kiên quyết thực hiện biện pháp: Nơi nào không đủ CHV thì phải điều động, luân chuyển làm nghĩa vụ từ huyện khác về sáu tháng hay một năm.
Về những bản án không thể thi hành được do Tòa tuyên sai dẫn đến việc CHV không thi hành nổi bản án đó, làm hạn chế công tác của cơ quan THA, đại biểu Lê Thị Thu Ba cho biết, đây là nội dung đã được nêu trong báo cáo thẩm tra về công tác này của Ủy ban Tư pháp năm 2007. Các đại biểu QH trong phát biểu cũng nêu vấn đề này tại hội trường. Tại kỳ họp thứ hai của QH khóa XII vào cuối năm 2007, đồng chí Chánh án Tòa án Nhân dân Tối cao cũng đã phát biểu, hứa sẽ phối hợp cùng Bộ Tư pháp và các cơ quan hữu quan để xem xét, giải quyết. Nhưng đến nay tình trạng này vẫn chưa có chuyển biến.
2. Báo Công an nhân dân cũng phản ánh: “Cần sớm xã hội hóa công tác thi hành án”. Theo báo, tại kỳ họp thứ 4 Quốc hội khóa XII, Đại biểu QH Nguyễn Hữu Cường (Nghệ An) đề nghị đưa quy định về xã hội hóa công tác thi hành án trong Nghị quyết của Quốc hội về thi hành Luật THADS bởi việc tổ chức thí điểm xã hội hóa theo mô hình "thừa phát lại" chưa được triển khai nên chưa có cơ sở thực tiễn đánh giá và áp dụng.
Một trong những vấn đề được các đại biểu Quốc hội tập trung thảo luận là có nên miễn thi hành án đối với khoản thu cho ngân sách có giá trị dưới 500.000 đồng tồn đọng đã quá 5 năm, người phải thi hành không có điều kiện thi hành án.
Một trong những nguyên nhân khiến công tác THADS những năm qua chưa thật sự chuyển biến, đó là chưa phát huy tốt vai trò, trách nhiệm của chính quyền địa phương, mà cụ thể là UBND.
Theo các đại biểu Quốc hội, đối với hoạt động thi hành án dân sự thì UBND các cấp có vai trò quan trọng trong việc chỉ đạo phối hợp các cơ quan, lực lượng tham gia thi hành án dân sự, nhất là trong công tác tổ chức cưỡng chế thi hành án. Chính vì vậy, dự thảo mới nhất của Luật cũng được điều chỉnh theo hướng: Quy định UBND có nhiệm vụ chỉ đạo việc tổ chức phối hợp với các cơ quan hữu quan trong việc THADS trên địa bàn, chỉ đạo tổ chức cưỡng chế thi hành các vụ án lớn, phức tạp có ảnh hưởng đến trật tự, an toàn ở địa phương…; đồng thời quy định cơ quan THADS cấp tỉnh, cấp huyện có nhiệm vụ giúp UBND cùng cấp trong việc tổ chức, chỉ đạo công tác thi hành án dân sự tại địa phương và báo cáo công tác THADS khi có yêu cầu.
Theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, quy định như vậy bảo đảm được vai trò, trách nhiệm của UBND cấp tỉnh, cấp huyện trong việc chỉ đạo công tác thi hành án dân sự, phù hợp với Luật Tổ chức HĐND và UBND. Nằm trong chủ trương chung của Đảng, Nhà nước, công tác THADS cũng hướng tới xã hội hóa, nhằm làm giảm gánh nặng cho Nhà nước, đồng thời nâng cao hơn nữa hiệu quả thực tế.
Đại biểu Danh Út (Kiên Giang) khẳng định vấn đề xã hội hóa hoạt động thi hành án là cần thiết, góp phần thi hành án được nhanh và kịp thời. Tuy nhiên, cho đến nay, việc tổ chức thí điểm chưa được triển khai, nên chưa có cơ sở để đánh giá áp dụng chung. Do đó, việc này cần sớm được triển khai.
Cũng đồng tình chủ trương xã hội hóa công tác THADS, đại biểu Nguyễn Hữu Cường (Nghệ An) đề nghị đưa quy định về vấn đề này trong Nghị quyết của Quốc hội về thi hành Luật THADS bởi vì cho đến nay, việc tổ chức thí điểm xã hội hóa theo mô hình "thừa phát lại" chưa được triển khai nên chưa có cơ sở thực tiễn đánh giá và áp dụng.
Tuy nhiên, để có cơ sở pháp lý thực hiện thí điểm xã hội hóa hoạt động THADS theo tinh thần Nghị quyết 49 của Bộ Chính trị, theo đại biểu Cường, khi thiết kế quy định này trong Nghị quyết của Quốc hội về thi hành Luật THADS, phải xác định rõ phạm vi, lộ trình để thực hiện xã hội hóa hoạt động THADS và giao cho Chính phủ căn cứ vào tình hình cụ thể để quy định việc thực hiện thí điểm ở một số địa phương.
Đại biểu Nguyễn Hữu Cường cũng đề xuất: Nếu xác định lộ trình từ nay đến năm 2020, thì từ nay đến năm 2011 cho thực hiện thí điểm tại một số địa phương; từ năm 2012 cho đến 2015 bổ sung lý luận tổng kết thực tiễn để ngoài 2015 bổ sung vào Luật Thi hành án dân sự về xã hội hóa hoạt động của thi hành án.
Điều hành buổi thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu cũng đồng tình: "Quốc hội nên có một Nghị quyết riêng để thi hành luật này, trong đó có quy định về thực hiện thí điểm vấn đề xã hội hóa. Sau đó, chúng ta tổ chức thực hiện, nếu thấy tốt, thấy hợp lý thì sau 5-7 năm, chúng ta đưa vào quy định trong luật"
3. Báo Kinh tế & Đô thị phản ánh về công tác Phổ biến, giáo dục pháp luật tại thành phố Hà Nội. Theo báo, Hội đồng phổ biến giáo dục pháp luật thành phố đánh giá, qua 10 năm thực hiện, hiện toàn thành phố có 5.634 tổ hòa giải với 34.079 hòa giải viên; các quận, huyện có số lượng từ 71 đến 317 tổ hòa giải, trong đó nhiều nhất là huyện Ba Vì có 317 tổ, với 2.211 hòa giải viên. Tổng số vụ việc hòa giải ở cơ sở là 124.319, đã hòa giải thành 118.590 vụ (đạt tỷ lệ 83%), trong đó có một số địa phương làm tốt công tác này như thành phố Sơn Tây (94%), huyện Phú Xuyên (90%), quận Long Biên (89%)… Các hòa giải viên đồng thời còn là tuyên truyền viên tham gia phổ biến giáo dục pháp luật cho hàng ngàn lượt người dân, góp phần giữ an ninh trật tự và an toàn xã hội ở cơ sở.
Trong thời gian tới, đểcông tác hòa giảiđạt hiệu quả cao hơn nữa, một số bài học kinh nghiệm được rút ra là: Cần xây dựng cơ chế phối hợp giữa cơ quan tư pháp với MTTQ và các đoàn thể; chú trọng bồi dưỡng trình độ nghiệp vụ, cung cấp tài liệu cho các hòa giải viên; tăng cường kiểm tra đột xuất về công tác hòa giải tại các địa phương để kịp thời tháo gỡ những vướng mắc, khó khăn; đưa việc thực hiện công tác này là một trong những chỉ tiêu để đánh giá thi đua; có chính sách hỗ trợ, quan tâm hơn nữa cho các tổ hòa giải.
Trên đây là điểm báo sáng ngày 27/10/2008, Văn phòng xin báo cáo Lãnh đạo Bộ.
Phòng Tổng hợp - Văn phòng Bộ.