Trong buổi sáng ngày 20/10/2008, một số báo chí đã có bài phản ánh những vấn đề lớn của đất nước và những vấn đề liên quan đến công tác tư pháp như sau:
I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG SỰ KIỆN NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC
1. Báo Người lao động phản ánh: Nhận lời mời của Thủ tướng Quốc vụ viện nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa Ôn Gia Bảo và phu nhân, sáng nay, 20-10, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng và phu nhân cùng đoàn đại biểu cấp cao Chính phủ VN rời Hà Nội đi thăm hữu nghị chính thức Trung Quốc từ ngày 20 đến 23-10; đồng thời dự Hội nghị Cấp cao Á - Âu lần thứ 7 (ASEM 7) tại Bắc Kinh từ ngày 24 đến 25-10. Đây là chuyến thăm hữu nghị chính thức Trung Quốc đầu tiên của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng trên cương vị Thủ tướng.
Theo TTXVN, tham gia đoàn cùng Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng có Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Gia Khiêm; Bộ trưởng - Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc; Bộ trưởng Bộ Kế hoạch - Đầu tư Võ Hồng Phúc; Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Hồng Quân; Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Quốc Triệu; Đại sứ VN tại Trung Quốc Nguyễn Văn Thơ và thứ trưởng các bộ Ngoại giao, Công Thương, Công an, Quốc phòng, Tài chính, Văn hóa - Thể thao và Du lịch. Ngoài ra, đoàn còn có lãnh đạo Phòng Thương mại - Công nghiệp VN; chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh, chủ tịch UBND TP Hải Phòng, chủ tịch Liên hiệp Các tổ chức hữu nghị VN...
2. Báo Hà Nội mới phản ánh: Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng vừa có quyết định đổi tên Ban chỉ đạo (BCĐ) TƯ về chính sách nhà ở thành BCĐ TƯ về chính sách nhà ở và thị trường bất động sản (TTBĐS).
Cũng theo quyết định này, BCĐ TƯ về chính sách nhà ở và TTBĐS có thêm chức năng, nhiệm vụ giúp Thủ tướng Chính phủ nghiên cứu, chỉ đạo và phối hợp giải quyết những vấn đề liên quan đến TTBĐS; triển khai thực hiện Luật Kinh doanh bất động sản, các chính sách phát triển, quản lý TTBĐS trên toàn quốc; đề xuất với Thủ tướng những chủ trương, chính sách, biện pháp phát triển TTBĐS lành mạnh...
3. Báo Lao động phản ánh: Theo Đề án đầu tư xây dựng thí điểm nhà ở xã hội vừa được UBND thành phố chính thức phê duyệt ngày 16.10, đến cuối năm 2009, HN sẽ hoàn thành 800 căn hộ nhà ở xã hội (NOXH) cho thuê, thuê mua.
Theo kế hoạch, trong giai đoạn 2007-2010, thành phố tập trung xây dựng thí điểm 3 loại hình NOXH, gồm: NOXH dạng căn hộ cho các hộ gia đình thuê; NOXH dạng căn hộ cho các hộ gia đình thuê mua; NOXH cho công nhân lao động tại khu công nghiệp thuê. Tổng kinh phí đầu tư xây dựng các dự án thí điểm này ước khoảng 690 tỉ đồng, trong đó bao gồm 800 căn hộ cho hộ gia đình thuê và thuê mua; 864 căn hộ cho công nhân thuê.
Theo quy định của thành phố, đối tượng được thuê, thuê mua NOXH là cán bộ, công chức, viên chức, sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp thuộc lực lượng vũ trang, công nhân làm việc tại các khu kinh tế, khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao... Trước mắt, thành phố xét chọn ưu tiên cho các đối tượng: Hộ gia đình có cả 2 vợ chồng tốt nghiệp đại học; người làm việc ở những khu vực khó khăn, độc hại; có thời gian công tác tại các vùng xa xôi.
4. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh phản ánh: Tại cuộc họp đầu tiên của tổ công tác liên ngành về giá điện năm 2009 mới đây, đề án giá điện theo cơ chế thị trường do Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đề xuất đã được đưa ra bàn thảo. Trong đó, nội dung nổi bật là các vấn đề mức tăng bao nhiêu %, có nên điều chỉnh tăng giá điện định kỳ theo mức tăng giá nhiên liệu, lạm phát hay không...
Trao đổi với báo Pháp Luật TP.HCM mới đây, ông Phạm Mạnh Thắng - Cục trưởng Cục Điều tiết điện lực cho rằng phải hướng tới xóa bỏ bù giá chéo giữa điện sản xuất và điện sinh hoạt theo hướng tăng giá điện sinh hoạt. Bởi lẽ giá bán điện sinh hoạt đang thấp hơn giá chi phí 30%-40% và thời gian qua có việc bù chéo từ sản xuất sang khu vực sinh hoạt.
Trao đổi với báo chí mới đây, Bộ trưởng Công thương Vũ Huy Hoàng cũng nhấn mạnh sẽ tiến tới điều chỉnh giá bán điện sinh hoạt và sản xuất theo hướng xóa bỏ bù chéo giữa kinh doanh và sinh hoạt, đồng thời áp giá chung thống nhất trên toàn quốc.
II- NHỮNG THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo điện tử Vietnamnet có bài "Sổ đỏ” thu hồi nhưng vẫn bị… thi hành án?. Bài báo phản ánh: Ông Lâm Đức ở phường 10, TP. Sóc Trăng vừa bị buộc tháo dỡ phần kiến trúc trên một phần thửa đất từng được UBND thị xã Sóc Trăng cấp “sổ đỏ” sai quy định cho một cá nhân đã định cư ở Hoa Kỳ.
Liên quan đến thửa đất từng được UBND thị xã Sóc Trăng (nay là TP. Sóc Trăng, Sóc Trăng) cấp “sổ đỏ” sai quy định cho một cá nhân đã định cư ở Hoa Kỳ, ông Lâm Đức ở khóm Tâm Trung, phường 10 – TP. Sóc Trăng vừa nhận được quyết định của Thi hành án TP. Sóc Trăng buộc tháo dỡ phần kiến trúc trên một phần thửa đất này. Lý do để trả lại đất thổ cư cho ông Hồ Minh Hà ở đường Bùi Hữu Nghĩa, quận Bình Thủy (TP. Cần Thơ) có diện tích 246,38m2 nằm trong sổ đỏ số 0360 do UBND thị xã Sóc Trăng cấp cho ông Lâm Hồng Thôn (sinh năm 1939) ở xã Thạnh Qưới (Mỹ Xuyên, Sóc Trăng) vào ngày 18/3/2003 và ông Thôn đã nhượng cho ông Hồ Minh Hà.
Ông Lâm Đức bức xúc cho rằng ông không phải là người bị thi hành án bởi tháng 9/2008 UBND TP. Sóc Trăng đã có quyết định thu hồi sổ đỏ 0360 của ông Thôn vì trước khi UBND thị xã Sóc Trăng ra quyết định cấp sổ đỏ này ông Thôn đã xuất cảnh sang Hoa Kỳ định cư lâu dài (21/12/2002). Do đó, việc sang nhượng giữa ông Lâm Hồng Thôn và ông Hồ Minh Hà vào tháng 11/2003 khi ông Thôn đã định cư ở nước ngoài là trái với quy định của pháp luật nên ông Hà không có quyền tranh chấp phần đất trên đối với ông Lâm Đức.
Ông Huỳnh Thành Hiệp - Chủ tịch UBND tỉnh Sóc Trăng - cho biết đang chỉ đạo Thanh tra tỉnh Sóc Trăng tiến hành xác minh làm rõ những cá nhân liên quan đến vụ cấp đất sai quy định này để xử lý theo pháp luật.
2. Báo điện tử Giadinh.net có bài "Vụ một cán bộ viết “đơn... xin chết”: Đã sai còn báo cáo thiếu trung thực". Bài báo phản ánh: Vì ông Nguyễn Trọng Phúc - nguyên Trưởng Thi hành án dân sự (THADS) TX Cẩm Phả dám cả gan làm đơn tố cáo những sai phạm của mình, ông Vũ Văn Vân - Trưởng THADS tỉnh Quảng Ninh đã báo cáo một số nội dung phiến diện, sai sự thật về ông Phúc - người đã dũng cảm đấu tranh với tiêu cực.
Trong số báo trước, chúng tôi đã đề cập đến một số nội dung mà ông Nguyễn Trọng Phúc tố cáo ông Vũ Văn Vân liên quan đến những sai phạm trong công tác tổ chức cán bộ. Trong đó, đáng chú ý là trường hợp của ông Phạm Văn Với - Phó trưởng THADS TX Cẩm Phả. Dù không có bằng cấp 3 và bằng Đại học Luật theo quy định, nhưng ông Với vẫn được tái đề nghị chức danh Chấp hành viên và Phó trưởng THADS TX Cẩm Phả.
Theo tìm hiểu của PV Báo GĐ&XH, trong giai đoạn từ năm 1996-1998, ông Với theo học lớp Đại học tại chức khoá 2 do trường Đại học Luật Hà Nội mở tại tỉnh Quảng Ninh. Tuy nhiên, do giả mạo bằng tốt nghiệp trung học bổ túc văn hoá nên ngày 7/8/1998, Hiệu trưởng trường Đại học Luật Hà Nội đã ra quyết định xoá tên khỏi danh sách học viên và huỷ kết quả học tập của ông Với. Vậy nhưng, không những thoát được án kỷ luật do giả mạo bằng cấp, ông Với còn được xem xét, tái bổ nhiệm chức danh Chấp hành viên nhiệm kỳ 2006-2010 và Phó trưởng THADS TX Cẩm Phả dù còn thiếu nhiều tiêu chuẩn theo quy định. Không dừng lại ở đó, tháng 1/2006 ông Với còn được giao phụ trách cơ quan THADS TX Cẩm Phả thay ông Phúc.
Có thể thấy, việc cơ quan THADS tỉnh Quảng Ninh và các cơ quan chức năng liên quan trong tỉnh đã bỏ qua các quy định bắt buộc nhằm giúp ông Với chỉ có bằng văn hoá... cấp 2 được tái bổ nhiệm chức danh chấp hành viên, rồi lãnh đạo cơ quan THA vi phạm nghiêm trọng Thông tư số 03/2006/TT-BNV ngày 8/2/2006 của Bộ trưởng Bộ Nội vụ hướng dẫn thi hành một số điều của Nghị định số 35/2005/NĐ-CP ngày 17/5/2005 của Chính phủ về xử lý cán bộ công chức. Đánh giá về những sai phạm của ông Vân, kết luận Thanh tra số 2211 ngày 16/7/2008 của Bộ Tư pháp đã chỉ rõ: “Ông Vân có một phần trách nhiệm trong việc này, vì với trách nhiệm là Trưởng THADS tỉnh đã không cương quyết trong việc tham mưu cho Giám đốc Sở Tư pháp nhằm xử lý kỷ luật ông Với”.
Trong quá trình về Quảng Ninh xác minh đơn thư tố cáo, PV Báo GĐ&XH còn phát hiện thêm một trường hợp khác nhờ có sự bao che của ông Trưởng THADS tỉnh Quảng Ninh để được cất nhắc lên một vị trí cao hơn, dù người này vẫn đang trong quá trình xem xét kỷ luật. Đó là trường hợp của ông Vũ Đình Huề (cháu ruột ông Vân), nguyên chấp hành viên THADS TX Cẩm Phả và là người chịu trách nhiệm chính trong việc thi hành một bản án dân sự có nhiều sai phạm, khiến cơ quan THA phải bồi thường thiệt hại cho đương sự. Vậy nhưng, trong khi vụ việc chưa có kết luật cuối cùng thì ngày 19/10/2004 ông Huề được “đánh tháo” chuyển ra công tác tại cơ quan THADS TX Móng Cái và hơn một tháng sau (ngày 29/11) được bổ nhiệm giữ chức Phó trưởng THADS TX Móng Cái.
Trong các buổi làm việc với PV Báo GĐ&XH, ông Nguyễn Trọng Phúc cho rằng việc ông đang từ một chấp hành viên, Trưởng THADS TX Cẩm Phả giờ đây chỉ là một nhân viên văn phòng “ngồi chơi, xơi nước” được bắt nguồn từ sự trù dập bởi ông Vân. Ông Phúc cho biết: “Tôi đã mạnh dạn tố cáo những sai phạm của ông Vũ Văn Vân - Trưởng THADS tỉnh Quảng Ninh. Không bằng lòng với việc làm của tôi, ông Vân đã báo cáo sai sự thực với Hội đồng tuyển chọn chấp hành viên THADS tỉnh Quảng Ninh khiến tôi không được tái bổ nhiệm”. Được biết, Hội đồng tuyển chọn gồm 5 người (trong đó có Trưởng THADS tỉnh là một thành viên - PV) có trách nhiệm trao đổi và biểu quyết đối với từng trường hợp.
Vậy ông Trưởng THADS tỉnh đã báo cáo những gì với Hội đồng tuyển chọn Chấp hành viên, khiến Hội đồng này đánh giá ông Phúc như vậy? Tại kết luận thanh tra số 2211 của Bộ Tư pháp đã chỉ rõ: “Nội dung báo cáo của ông Vân về ông Phúc trước Hội đồng chỉ thể hiện các sai phạm, khuyết điểm mà không báo cáo những mặt tích cực, những việc làm được của ông Phúc là thiếu sót không toàn diện...”. Không những vậy, ông Vân còn cố tình báo cáo sai sự thực với Cục THADS và Hội đồng tuyển chọn chấp hành viên về việc UBND TX Cẩm Phả hỗ trợ tiền để giải quyết việc THA sai thành Tạm ứng tiền của cơ quan này. Như vậy, với bản báo cáo đầy thành kiến của ông Trưởng THADS tỉnh Quảng Ninh, cho dù Hội đồng tuyển chọn Chấp hành viên có công tâm đến mấy cũng khó có được cái nhìn thiện cảm đối với ông Phúc.
3. Báo An ninh thủ đô có bài "Thi hành án dân sự (THADS): Khó khăn chưa được tháo gỡ". Bài báo phản ánh: Hiện tại, số lượng bản án, quyết định THADS còn tồn đọng rất lớn. Việc bản án, quyết định có hiệu lực nhưng không được thực thi hoặc không thực thi được ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của người được thi hành án (THA).
Trong những năm qua, công tác THADS (giai đoạn cuối của quá trình tố tụng) chưa đạt được hiệu quả như mong muốn. Số lượng án tồn đọng còn rất lớn và có xu hướng ngày một gia tăng. Theo báo cáo của Bộ Tư pháp, số lượng các bản án, quyết định bị tồn đọng chưa được thi hành dứt điểm vẫn còn rất cao, năm 2007: Trong số 648.266 việc phải thi hành thì có đến 311.443 việc (chiếm đến 48.04%) chưa được giải quyết.
Tại Hội nghị sơ kết 3 năm thực hiện Nghị quyết số 49-NQ/TW của Bộ Chính trị về Chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020, diễn ra ngày 9-10-2008, ông Nguyễn Văn Luyện - Cục trưởng Cục THADS đã cho biết, trong giai đoạn cải cách tư pháp 3 năm (từ 2008 đến 2010) còn 118.330 vụ việc dân sự chưa thi hành xong. Trong cả nước còn tồn đọng hơn 215.152 vụ án dân sự chưa có điều kiện thi hành và số tiền tồn đọng lên tới 14.000 tỷ đồng. Lý giải cho nguyên nhân tồn đọng THADS, ông Luyện đã cho rằng, nhiều cơ quan THA còn chậm chạp trong việc giải quyết vụ việc hoặc giải quyết không dứt điểm, các chấp hành viên, cán bộ THA tác nghiệp còn cẩu thả, tùy tiện; nhiều bản án tuyên không rõ ràng, không sát thực tế. Để giải quyết những tồn tại trong THADS, ngoài việc ban hành các Nghị định, Thông tư hướng dẫn, ngành Tư pháp cũng đang nỗ lực chuẩn hóa và nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ THA trong bối cảnh thiếu và yếu như hiện nay.
Ông Nguyễn Đức Thường - Phó phòng THADS TP Hà Nội khẳng định, nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng THADS gặp phải khó khăn, nhưng căn bản vẫn là việc các bản án, quyết định được tòa tuyên không rõ nên khó khi thi hành. Đây là gánh nặng lớn nhất cho công tác THADS hiện nay. Việc bản án, quyết định không thi hành được còn dẫn đến tình trạng coi thường hiệu lực của bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật.
Khi các án lệnh không rõ ràng tức là đã chứng minh năng lực của các vị quan tòa hoặc là yếu kém, hoặc là khuất tất, dẫn đến gây mất lòng tin của người dân đối với các cơ quan pháp luật. Bên cạnh đó, các bản án đã tuyên không được thi hành sẽ tạo sự chây ỳ trong nếp nghĩ của người dân, trở thành tiền lệ là nguyên nhân dẫn đến việc coi thường luật pháp. Người được THA mong muốn được sự bảo vệ của pháp luật, được hưởng những gì mà bản án, quyết định đã tuyên cho họ; người phải THA thì tìm mọi cách trì hoãn, kéo dài, thậm chí trốn tránh không tự nguyện thi hành.
Đơn cử theo Bản án số 66 (ngày 14-9-1993) của TAND thành phố Hà Nội thì ông Vương Văn Cường, trú tại số 360 Bạch Mai (quận Hai Bà Trưng), cùng những người trong gia đình phải chuyển tài sản về ở tại số nhà 202- B9b TT Tân Mai. Tuy nhiên do ông Cường không tự nguyện thực hiện nên cơ quan THA đã ra quyết định cưỡng chế. Toàn bộ tài sản gia đình ông được cơ quan THA chuyển về phòng 202-B9b TT Tân Mai. Tuy nhiên, trong lúc cưỡng chế, việc kê biên tài sản của đương sự đã không được thực hiện. Khi gia đình ông Cường muốn thực hiện nghĩa vụ THA thì lại gặp nhiều khó khăn, vướng mắc kéo dài đến nay hơn chục năm chưa được giải quyết.
Bên cạnh những hạn chế về năng lực hoặc trong quá trình giải quyết vụ án chưa thật sự công minh, các quan tòa đã làm cho giai đoạn THA gặp không ít khó khăn. Hiện tại, chúng ta chưa hoàn thiện Luật THADS để áp dụng vào thực tiễn. Do vậy, để giải quyết vấn đề “muôn hình vạn trạng” trong giai đoạn THADS, Luật THADS cần nhanh chóng được hoàn thiện và có hiệu lực.
Đồng thời, để giải bài toán án tồn đọng trong hoạt động THADS, các cơ quan chức năng cần phải xem xét các bản án, quyết định của Tòa án đã tuyên có thực sự chính xác và hiệu quả?! Bởi thực tế cho thấy, trong các phiên tòa (tức là thực thi pháp luật một cách cụ thể) hiện vẫn còn nhiều bản án được tòa tuyên còn có sự mập mờ về ngữ nghĩa, đồng thời các vụ án được “giải quyết” một cách nửa vời sẽ dẫn đến rất nhiều hệ lụy trong công tác THADS.
4. Báo Đất Việt có bài "Tang vật vụ án đang điều tra bị bán đấu giá". Bài báo phản ánh: 19m3 gỗ mà cơ quan chức năng vất vả mới thu được để làm tang vật điều tra vụ án, bị Chủ tịch UBND huyện Ba Bể, tỉnh Bắc Kạn quyết định cho bán đấu giá. Số gỗ trên phục vụ cho điều tra vụ lợi dụng giấy phép khai thác tận thu để phá rừng đầu nguồn. Người ra quyết định cho bán đấu giá 19m3 gỗ xẻ nhóm V gồm gỗ muồng và gội tẻ là Chủ tịch UBND huyện Ba Bể với lý do “bán đấu giá tang vật vi phạm hành chính không chủ''.
Sau khi nhận được hợp đồng ủy quyền của huyện Ba Bể ký ngày 9/6, ngày 1/7, Trung tâm dịch vụ bán đấu giá tài sản tỉnh Bắc Kạn tổ chức bán đấu giá số gỗ trên. Người trúng đấu giá là ông Nghiêm Sơn Bắc, tổ 6, phường Đức Xuân, thị xã Bắc Kạn, với số tiền gần 52 triệu đồng. Theo ông Đỗ Xuân Dũng, Phó giám đốc Trung tâm dịch vụ bán đấu giá tài sản tỉnh Bắc Kạn, họ không biết đây là gỗ tang vật vụ án đang trong qua trình điều tra nên khi nhận được hợp đồng uỷ quyền của huyện Ba Bể, Trung tâm tổ chức bán đấu giá theo đúng chức năng, nhiêm vụ được giao.
Ông Nông Đình Thiệp, Trưởng Công an huyện Ba Bể khẳng định: gỗ khai thác trái phép bị bắt đang trong giai đoạn điều tra để làm rõ là tang vật vụ án. Việc bán đấu giá tang vật vụ án đang điều tra là vi phạm pháp luật. Tuy nhiên, do Công an huyện đang phối hợp với Công an tỉnh Bắc Kạn điều tra, thống kê số gỗ bị chặt hạ trái phép nên chưa xem xét đến việc UBND huyện ký công văn cho bán đấu giá gỗ khai thác trái phép bị bắt.
Trên đây là điểm báo sáng ngày 20/10/2008, Văn phòng xin báo cáo Lãnh đạo Bộ.
Phòng Tổng hợp - Văn phòng Bộ.