Trong buổi sáng ngày 14/8/2008, một số báo chí đã có bài phản ánh những vấn đề lớn của đất nước và những vấn đề liên quan đến công tác tư pháp như sau:
I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG SỰ KIỆN NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC
1. Báo Vietnamnet có bài: “Chúng tôi bỏ cơ quan nhà nước không chỉ vì lương”. Bài báo viết: Trao đổi của ông Christophe Bahuet - Phó Giám đốc quốc gia UNDP - về việc cán bộ, công chức nghỉ việc trong khu vực công nhận được rất nhiều ý kiến bạn đọc tham gia tranh luận về những lý do khiến công chức bỏ việc.
Chính sách thù lao và môi trường làm việc không thỏa đáng
Nếu xét về lao động ở khu vực công, nếu có một cuộc khảo sát thì tôi nghĩ phải một tỷ lệ rất lớn cho rằng họ hoàn toàn không thỏa mãn không những về tiền lương mà còn về môi trường làm việc, đặc biệt là các mối quan hệ và nếu có cơ hội họ sẵn sàng rời bỏ.
Thực ra, những người ở lại là những người tuổi đời đã cao, thay đổi công việc là rất khó khăn. Đối với đối tượng này, họ cố gắng làm cho hết thời gian để nghỉ hưu. Còn đối với người trẻ thì chỉ những người không có năng lực, không có chuyên môn (có thể có bằng cấp nhưng là bằng thực học giả hoặc không đúng chuyên môn) họ mới an phận. Còn đối tượng có năng lực, theo như tôi biết, hầu như đều than phiền và đều có ý định rời bỏ nơi làm việc hiện nay, chưa rời bỏ cũng là do đang tìm kiếm cơ hội làm thôi.
Đúng là cũng nhiều người còn muốn vào làm ở khu vực này vì tỷ lệ thất nghiệp của mình vẫn còn cao, sinh viên ra trường đôi khi chỉ cần có một việc làm để có kinh nghiệm, để có mối quan hệ xã hội nhưng vấn đề là ai muốn vào làm ở đây và ai mới an tâm làm việc ở đây? Khu vực tư nhân càng phát triển thì điều này càng rõ ràng.
Vì vậy, tôi thấy chính sách thù lao và tạo ra một môi trường làm việc tốt của khu vực nhà nước là việc mà cơ quan quản lý của Nhà nước phải hết sức quan tâm. Mai Tuong, Hà Tĩnh, email: tuongmaiha@...
Bạn tôi là một bác sỹ làm việc ở trung tâm y tế huyện. Đó là một bác sỹ giỏi, có tâm. Khi có chủ trương của Nhà nước là tách phòng y tế với BV, bạn tôi được điều về làm trưởng phòng y tế. Lúc đầu không chịu nhưng do huyện thuyết phục và quá nể nên đành phải tuân theo. Lên làm trưởng phòng được một thời gian thì đành phải xin thôi việc vì lên đó chỉ có ngồi chơi làm văn bản và báo cáo, lương tháng là một triệu rưỡi. Một cán bộ công chức, lương một triệu năm trăm nghìn đồng thì làm sao để đảm bảo cuộc sống của cá nhân chứ chưa nói đến việc nuôi con cái. Cho đến nay, bạn tôi đã vào TP.HCM làm việc với mức lương 12 triệu đồng/tháng.Như vậy đi làm ngaòi lương gấp 8-9 lần sao lại không? Hà Anh
Tôi cũng băn khoăn và suy nghĩ rất nhiều về hiện tượng công chức rời cơ quan nhà nước để làm ngoài. Bản thân tôi tốt nghiệp đại học, đi làm được hơn 6 năm, được bổ nhiệm làm phó phòng một huyện miền núi nhưng mỗi tháng cũng chỉ nhận được hơn 1,3 triệu đồng. Con tôi 3 tuổi, mỗi tháng tiền gửi nhà trẻ cùng với chi phí thực tế khác cũng đã hơn 700 ngàn. Hàng tháng, bố mẹ tôi đã về hưu còn phải cho thêm 1 triệu đồng nữa mới đủ sống. Cũng là đi làm nhưng làm thuê cho Nhà nước quả là tiền công quá rẻ. Nguyễn Văn Sơn, Nghệ An
Chế độ tiền lương trong khu vực công hiện nay đang rất dàn trải, hay nói đúng hơn là cào bằng chứ chưa công bằng. Vì vậy làm cho những người có năng lực thực sự cảm thấy bị "xúc phạm". Việc đề bạt cán bộ hiện nay còn chưa mang tính chuyên nghiệp trong một thế giới hội nhập. Tất cả điều đó làm cho những người tài (nhưng thiếu tâm huyết với bộ máy công quyền một chút) đều ra đi để ổn định kinh tế tại các khu vực tư nhân. Lê Văn Tiến, Hiệp Đức, Quảng Nam, email: lui1tien333@...
Cách tuyển dụng, bổ nhiệm chưa phù hợp
Theo tôi, hiện tượng công chức bỏ việc bên cạnh mức lương chưa tương xứng còn do cách thức tuyển dụng công chức hiện nay. Một nhân viên mới gia nhập bộ máy hành chính công, nếu gặp đúng đợt tuyển dụng cán bộ, công chức thì có thể tham dự thi tuyển ngay, rồi phải đợi thêm 1 năm làm công chức dự bị với mức lương bằng 85% x hệ số, còn nếu không gặp đúng đợt tuyển dụng, họ sẽ phải chờ đợi từ 2-3 năm có thể lâu hơn để được tham dự thi tuyển...
Quy trình tuyển dụng như vậy liệu có giữ chân, thu hút được người có thực lực, nguyện vọng cống hiến,... cho khu vực hành chính sự nghiệp... ? Đấy mới chỉ là giai đoạn đầu tiên gia nhập bộ máy công chức, còn nhiều vấn để sau này cũng khiến cho không ít công chức nản lòng với công việc của mình. Xã hội bay giờ không giống như xã hội cách đây 15-20 năm. Con người ta không thể hy sinh những nhu cầu hiện tại để hy vọng vào những thứ mà trong tương lai có thể không thuộc về họ. Trần Anh Tuấn, Thái Bình, email: dangminhtb@...
Vấn đề công chức nghỉ việc lâu nay báo chí đã nói rất nhiều. Không ai là không biết lý do tại sao công chức nghỉ việc nhất là đối với những cán bộ công chức, những người trực tiếp có mặt tại vòng xoáy này. Tiền lương thấp ư? Xin thưa, đó chỉ là một nguyên nhân rất rất nhỏ. Bằng chứng là ở cơ quan tôi có một số cán bộ trẻ sẵn sàng nghỉ việc ở doanh nghiệp với mức lương 3,5 đến 5 triệu/tháng để về làm nhân viên hợp đồng của sở và nhận mức lương 85% x 2,34 x 540 = 1,07 triệu/tháng. Như vậy thì tiền lương không phải là nguyên nhân chính.
Vậy thì nguyên nhân do đâu? Không nói chắc ai cũng biết, đó là cơ chế tuyển dụng và bổ nhiệm. Thử hỏi với những cán bộ trẻ (tạm gọi là có tài), họ sẵn sàng hi sinh lợi ích kinh tế chỉ với mong muốn được cống hiến, được nhìn nhận mà cái đó cũng không đạt được thì họ còn phục vụ trong cơ quan làm gì? Thà ra ngoài làm chí ít cũng đảm bảo được thu nhập.
Tóm lại, nếu vẫn cứ mãi tình trạng tuyển dụng và bổ nhiệm như hiện nay thì làn sóng cán bộ công chức chuyển ra làm ngoài sẽ còn lan rộng hơn nữa. Đỗ Nhật Thành, Hưng Yên, email: hungphat07@...
Công chức muốn tự khẳng định bản thân
Trước hết, tôi xin giới thiệu sơ qua về bản thân: Tôi là một kỹ sư trẻ (28 tuổi) tốt nghiệp Đại học Xây dựng Hà Nội. Ngay sau khi tốt nghiệp (năm 2004), tôi xin vào làm ở một công ty Nhà nước. Nhưng tôi chỉ làm được ở đó 2 năm. Sau đó, dù hết sức day dứt và phân vân, tôi nghỉ việc và hiện đang làm cho một công ty xây dựng của nước ngoài.
Suy từ bản thân, tôi nghĩ rằng, vấn đề công chức nghỉ việc Nhà nước có mấy nguyên nhân sau:
Do lương không đủ để duy trì cuộc sống hiện tại và tích luỹ lâu dài. Người lao động vẫn phải tìm mọi cách để làm thêm mới có thể đủ sống. Điều này dẫn đến ba vấn đề: Công việc trong cơ quan nhà nước bê trễ; Người lao động dần dần cảm thấy họ có thể sống được bằng các công việc làm thêm; Người lao động không còn thấy công việc của cơ quan nhà nước quan trọng nữa.
Do môi trường lao động không phù hợp. Điều này cũng hết sức quan trọng. Nếu người lao động cảm thấy mỗi ngày đi làm không mang lại một chút hi vọng hay niềm vui thì nó sẽ mang đến sự chán nản. Họ sẽ mất dần hứng thú làm việc và cuối cùng bỏ việc. Nguyên nhân dẫn đến điều này thì có rất nhiều, nhưng tựu trung lại, nó thể hiện sự thiếu công bằng đối với những người lao động.
Xét về một mặt nào đó, hiện tượng người lao động nghỉ việc ở cơ quan Nhà nước thể hiện sự không chấp nhận của họ đối với công việc hiện tại. Và cũng về mặt nào đó, thể hiện sự tự khẳng định bản thân mình: Giá trị của mình được đánh giá đúng qua mức lương nơi khác. Thoả mãn thì làm, không thoả mãn thì phấn đấu tiếp; Tự mình tạo nên các cơ hội thăng tiến và làm giầu cho mình, mỗi ngày mới là một sự phấn đấu mới mẻ. Làm cho cuộc sống của mình luôn luôn vận động. Nguyễn Anh Minh, Tôn Đức Thắng, Hà Nội, email: ntlongvp@...
2. Báo Người Lao động có bài: “Tội phạm trẻ: SOS!”. Bài báo viết: Mật độ của những vụ “thích thì... đâm, chém” xảy ra ngày càng dày tại nhiều địa phương trên cả nước; trong đó, hầu hết hung thủ là những gương mặt còn “măng sữa”. Đằng sau những hành vi côn đồ đó là những án tù, những mảnh đời bất hạnh và nỗi lo dai dẳng về an ninh, trật tự xã hội.
Vụ giết người dã man của Lê Nguyên Trê (19 tuổi, đã bị bắt) chỉ là một “lát cắt” rất nhỏ trong hàng loạt vụ phạm pháp hình sự gần đây tại TPHCM. Tính chất của nó đúng như nhận xét của Công an TPHCM trong báo cáo tổng kết tình hình an ninh trật tự 6 tháng đầu năm trên địa bàn TP: Tuổi đời tội phạm ngày càng trẻ hơn, côn đồ hơn... Không chỉ TPHCM mà trên cả nước, mật độ của những vụ phạm pháp hình sự với tính chất như thế xảy ra ngày càng dày, đáng báo động.
Trong đó, bài báo đưa ra các trường hợp phạm tội:
- Không hề mâu thuẫn, vẫn chém giết;
- Thanh toán đẫm máu;
- Lý do gây án mới: Bị “nhìn đểu”!
3. Báo Thanh niên Online có bài: “Thủ tướng chỉ đạo: Thực hiện đồng bộ các giải pháp để đẩy lùi lạm phát”. Bài báo viết: Ngày 13.8, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã dự và phát biểu chỉ đạo lớp bồi dưỡng về "Phát triển kinh tế-xã hội ở địa phương trong thời kỳ hội nhập kinh tế quốc tế" cho cán bộ chủ chốt 59 tỉnh thành, do Bộ Nội vụ tổ chức tại TP.HCM. Thủ tướng cho biết: Trong 7 tháng năm 2008, tình hình kinh tế đã có những dấu hiệu tích cực như sản xuất nông nghiệp đạt kết quả cao, đầu tư trực tiếp nước ngoài tăng cao với 45,2 tỉ USD, kim ngạch xuất khẩu tăng 37,7% so với cùng kỳ.
Bằng các biện pháp quyết liệt, kim ngạch nhập khẩu có xu hướng giảm dần, thâm hụt thương mại từng bước được thu hẹp. Tuy nhiên vẫn còn những yếu kém trong công tác chỉ đạo điều hành, nhất là công tác dự báo, làm cho giá cả, lạm phát tăng cao gây khó khăn cho sản xuất và đời sống nhân dân. Thủ tướng đã chỉ ra thực trạng cần chấn chỉnh "một đất nước nghèo mà nhập khẩu vàng đứng thứ 2 thế giới, ô tô du lịch nhập tăng 300%, trong đó nhiều loại xe sang trọng bậc nhất thế giới''. Trước bối cảnh giá cả, lạm phát tăng cao tác động đến đời sống, sản xuất của nhân dân, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng chỉ đạo các địa phương tiếp tục thực hiện đồng bộ các giải pháp mà Chính phủ đề ra để đẩy lùi lạm phát, phấn đấu đến cuối năm đưa tỷ lệ lạm phát trở về 1 con số; tập trung tháo gỡ cho sản xuất và xuất khẩu, tạo mọi điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp đầu tư và triển khai tốt các nguồn vốn đầu tư, nhất là giải ngân nhanh các nguồn vốn đầu tư và các thủ tục hành chính... Thủ tướng nêu dẫn chứng: nhà máy xi măng ở một tỉnh có công suất 1 triệu tấn/năm đã hoàn thành công tác xây dựng nhưng chỉ vì thiếu đường điện nên suốt mấy tháng vẫn không hoạt động được, vậy có phải do thủ tục hành chính không?
Đối với các tỉnh ĐBSCL, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo tập trung thu hoạch vụ hè thu và tiêu thụ hết lúa cho nông dân với giá cả hợp lý, đồng thời kiểm soát chặt chẽ giá cả, xử lý nghiêm tình trạng đầu cơ, buôn lậu và tiếp tục quan tâm lo đời sống nhân dân, nhất là người nghèo và người có thu nhập thấp. Các chính sách phải được triển khai tới tận người dân như hỗ trợ người nghèo, ngư dân, chế độ khám chữa bệnh, học phí...
Bài báo cũng cho biết: “Lốc xoáy sập 48 căn nhà”. Đến hôm qua 13.8, nhiều gia đình ở các xã Tân Thành, Nhơn Ninh, Tân Ninh (H.Tân Thạnh, tỉnh Long An) bị cơn gió lốc làm sập nhà cửa, hư hỏng nặng tài sản vẫn phải cư ngụ, sinh hoạt trong tình trạng tạm bợ.
Trước đó vào chiều 11.8, cơn mưa lớn kèm theo lốc xoáy rất mạnh đã gây sập, tốc mái 48 căn nhà, ước tính thiệt hại hơn 400 triệu đồng. Hai xã Nhơn Ninh, Tân Ninh bị nặng nhất, rất may không thiệt hại về người
II- NHỮNG THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Thể thao và Văn hóa (Thông tấn xã Việt Nam) có bài: “Bắt giữ các Giám đốc đã “phù phép” hàng trăm hồ sơ giả”. Bài báo cho biết: Hôm qua 12/8, trong quá trình điều tra vụ án hình sự “Làm giả tài liệu của cơ quan, tổ chức; Mua bán trẻ em” quy định tại điều 267 và 120 BLHS, Công an tỉnh Nam Định, đã ra quyết định khởi tố bị can đối với Trần Thị Lương, Giám đốc Trung tâm Trợ giúp nhân đạo huyện Ý Yên. Tính đến nay, CQĐT đã bắt tạm giam 5 bị can về tội danh trên. Bị can Lương được VKS phê chuẩn cho tại ngoại, nhưng cấm đi khỏi nơi cư trú.
Như TT&VH đã đưa tin, TT trợ giúp nhân đạo huyện Ý Yên (Nam Định) đã tiếp nhận 112 trẻ sơ sinh ở hơn 20 xã thuộc chủ yếu ở huyện Ý Yên và bàn giao được 101 trẻ cho người nước ngoài nhận làm con nuôi. Trong đó, chỉ có hơn 20 hồ sơ chứng minh các sản phụ đến các trạm y tế xã đẻ xong rồi để con ở lại; còn lại hơn 70 trẻ sơ sinh được lập hồ sơ giả.
Quá trình lập hồ sơ giả (được thực hiện tại các trạm y tế xã), ngoài huyện Ý Yên, còn lan ra cả các huyện Nam Trực, Vụ Bản, Hải Hậu, Giao Thuỷ. Tất cả các văn bản hồ sơ đều có chữ ký, dấu xác nhận của nữ hộ sinh, trạm trưởng y tế, trưởng hoặc phó công an xã, chủ tịch hoặc phó chủ tịch xã. Để có được những chữ ký, dấu xác nhận này, những đối tượng làm hồ sơ giả đã phải chi khoảng hơn 200 triệu đồng cho các “quan chức” cấp xã, số tiền này đã được thu lại.
Các đối tượng Trương Công Lịch – nguyên trưởng trạm y tế xã Yên Lương; Vũ Đình Lợi - nguyên trưởng trạm y tế xã Yên Tiến; Trần Trọng Lãm – trú quán tại phường Thống Nhất, thành phố Nam Định, đã khai nhận, nguồn tiền để chi phí cho những bộ hồ sơ giả ấy, do Trần Thị Lương cung ứng. Hơn nữa tại 70 hồ sơ giả, đều có chữ ký, đóng dấu đỏ mang tên Lương. TT Bảo trợ xã hội huyện Trực Ninh, nơi đã “gom” 242 trẻ em, đã đưa trót lọt 224 cháu ra nước ngoài làm con nuôi. Chỉ có hơn 50 trường hợp được coi là hồ sơ hợp lệ, còn lại là hồ sơ được làm giả. Các hồ sơ giả này được lập ở gần 40 xã thuộc 7 huyện trong tỉnh Nam Định. Đối tượng cầm đầu đường dây này là Vũ Đình Khản, Giám đốc. Hiện CQĐT đã bắt tạm giam Khản, cùng con trai nguyên là kế toán của trung tâm này.
Tính cho đến thời điểm này, hơn 300 cháu bé được đưa ra nước ngoài làm con nuôi thì có đến hơn 200 bộ hồ sơ được làm giả. Vì sao một sự việc nghiêm trọng đến vậy lại có thể qua mắt được hầu hết các cơ quan chức năng tỉnh Nam Định? Hàng loạt cán bộ địa phương đã “tiếp tay” cho đường dây này, nằm rải rác ở hơn 50 xã thuộc gần 10 huyện thuộc tỉnh Nam Định, sẽ được xử lý như thế nào trong thời gian tới?
2. Báo Điện tử Vnmedia có bài: “Đồng Nai: Đề nghị kỷ luật cán bộ xã an chặn tiền hỗ trợ nông dân”. Bài báo cho biết: Ngày 13/8, Thanh tra huyện Tân Phú (Đồng Nai) cho biết, cơ quan này đã đề nghị cơ quan chức năng huyện Tân Phú, xử lý kỷ luật một số cán bộ xã Thanh Sơn, gồm: ông Nguyễn Văn Tiếp, Phó Chủ tịch Uỷ ban Nhân dân xã, Vũ Văn Kiểm, cán bộ nông lâm thuỷ lợi xã, Võ Thị Quỳnh, thủ quỹ xã và ông Phạm Thanh Nghị, bí thư ấp Thanh Trung . Ngoài ra, Thanh tra còn kiến nghị xử lý các trưởng ấp Thanh Trung, Thanh Quang, Cây Dầu, Suối Đá, Đa Tôn thuộc xã này.
Theo kết quả thành tra, cuối tháng 3/2008 nông dân trồng giống bắp NK 54 gánh chịu hiện tượng bắp không hạt. Công ty Sygenta-đơn vị cung cấp giống kiểm tra thực tế thiệt hại tại ruộng bắp, bồi thường và hỗ trợ thiệt hại cho 91 hộ nông dân trên diện tích 90 ha với số tiền 153 triệu đồng. Sau khi nhận tiền, những cán bộ nêu trên đã thông đồng kê khai khống diện tích, cấp không đúng đối tượng cho 17 trường hợp để chiếm giữ số tiền gần 20 triệu đồng.
Ngòai ra, trong hai đợt cấp giống bắp năm 2007, xã Thanh Sơn được huyện Tân Phú duyệt chi ngân sách gần 50 triệu đồng để mua 1.300 kg bắp giống C919 và NK54 cho nông dân trồng trên diện tích 65 ha. Thế nhưng sau khi nhận bắp giống, Uỷ ban Nhân dân xã đã không ghi phiếu xuất nhập, quản lí theo dõi như qui định mà các trưởng ấp lập danh sách các hộ để cấp giống không đúng đối tượng, không đúng số lượng và kê khống danh sách.
3. Báo Sài gòn Giải phóng có bài: “Tham nhũng, lãng phí vẫn “nóng” ở lĩnh vực đất đai”. Bài báo cho biết: Trong các ngày từ 7 đến 11-8, Đoàn kiểm tra Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, lãng phí do đồng chí Trương Vĩnh Trọng , Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Chính phủ, Phó ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng làm trưởng đoàn, đã làm việc tại một số địa phương về kết quả 2 năm thực hiện Nghị quyết Trung ương 3 (Khóa X) về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí. Kết thúc đợt kiểm tra, Phó Thủ tướng Trương Vĩnh Trọng (ảnh) đã có cuộc trao đổi với PV Báo SGGP về tình hình và công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí hiện nay.
Có chuyển biến nhưng còn phức tạp
* PV:Trung ương đánh giá kết quả bước đầu thực hiện Nghị quyết Trung ương 3 như thế nào, thưa Phó Thủ tướng?
* Phó Thủ tướng TRƯƠNG VĨNH TRỌNG: Nghị quyết Trung ương 3 về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí được dư luận cả nước, từ trong nội bộ đến các tầng lớp nhân dân và kể cả nước ngoài hết sức đồng tình. Qua 2 năm thực hiện nghị quyết này, đã thu được một số kết quả quan trọng. Bước đầu, chúng ta đã từng bước ngăn chặn và đẩy lùi, không cho tham nhũng lan tràn. Mà lan tràn, như chúng ta đã biết, nó sẽ làm mất uy tín của Đảng và Nhà nước và hơn nữa là tới cả chế độ. Như nhận định của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, kết quả có chuyển biến bước đầu tương đối quyết định. Tất nhiên là chúng ta phải tiếp tục thực hiện công tác này với một quyết tâm cao hơn nữa vì chống tham nhũng, lãng phí là một việc khó, rất khó.
* Thế nhưng, người dân cho rằng tham nhũng, lãng phí diễn biến có phần phức tạp hơn trước?
* Chúng ta không thể nôn nóng ngày một, ngày hai có thể ngăn chặn được tham nhũng, mà nó phải có cả một quá trình. Chính vì vậy, mục tiêu của chúng ta đặt ra là ngăn chặn và từng bước đẩy lùi tham nhũng, lãng phí. Thời gian qua nhờ chúng ta chống quyết liệt nên việc ngăn chặn đã có dấu hiệu tích cực. Chống tham nhũng đã có sự thấm nhuần trong toàn xã hội rồi thì tôi tin trong thời gian tới sẽ tiếp tục có chiều hướng khả quan hơn.
* Nhận định của Trung ương về tính phức tạp của tình hình tham nhũng hiện nay như thế nào, thưa Phó Thủ tướng?
* Tôi xin nhắc lại đánh giá của Trung ương về kết quả phòng, chống tham nhũng trong 2 năm qua là có chuyển biến tích cực. Nhưng xét trên tổng thể còn có nhiều phức tạp. Tình hình càng ngày càng chuyển biến mới, nên những dạng tham nhũng ngày càng tinh vi chứ không phải đơn giản. Hiện nay, vấn đề tham nhũng xuất hiện cả trên lĩnh vực đất đai và làm giả giấy tờ, kể cả các văn bản của Văn phòng Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ. Thứ hai là, chúng ta đang hội nhập về kinh tế với các nước; các tập đoàn, doanh nghiệp kinh tế lớn của nước ngoài vào làm ăn với chúng ta có thể sẵn sàng lo lót, tiêu cực để được dự án này, dự án kia. Việc này chúng ta cần hết sức cảnh giác.
* Tham nhũng, lãng phí hiện nay “nóng” nhất ở lĩnh vực nào?
* Trong cuộc họp ở TPHCM, tôi đã phát biểu: “Một số lĩnh vực như quản lý đất đai, nhà ở, triển khai các dự án, rồi xây dựng cơ bản… vẫn xảy ra nhiều tham nhũng, nếu chúng ta quản lý không chặt. Mà tham nhũng ở chỗ này lớn lắm. Tình trạng lợi dụng chức quyền, thân thế để “chạy” dự án này, dự án nọ, xong rồi chuyển nhượng… không phải không có. Có trường hợp, họ thu lợi được cả triệu đô la từ những việc như vậy.
Tham nhũng sợ dân hơn sợ bộ máy chống tham nhũng
* Có một thực tế là tham nhũng ít được phát hiện, mà có phát hiện được cũng do dân và báo chí?
* Điều này đúng. Thực tế ở địa phương nào cũng báo cáo vụ tham nhũng này, vụ tham nhũng kia, nhưng khi tôi hỏi do ai phát hiện thì đều nói do người dân và báo chí. Có thể khẳng định, báo chí và người dân có một vai trò rất quan trọng. Ở nơi nào, người đứng đầu và cán bộ mà gương mẫu thì nơi đó không có chuyện gì xảy ra. Còn nơi nào mà cán bộ, nhất là ở cán bộ chủ chốt, người đứng đầu mà “có vấn đề”, tôi tin chắc sớm muộn gì cũng bị người dân tố giác. Những vụ mà người dân tố giác thường kiểm tra, phát hiện ra ngay. Báo chí cũng vậy, tính phát hiện, đấu tranh với tham nhũng, lãng phí đều dựa vào tai mắt của nhân dân.
* Tại cuộc họp của Đoàn kiểm tra Trung ương với tỉnh Tây Ninh mới đây, một đồng chí lãnh đạo tỉnh nói: “Tham nhũng hiện nay sợ dân hơn sợ bộ máy chống tham nhũng”, Phó Thủ tướng có nhận định gì về phát biểu này?
* Phát biểu trên theo tôi là suy nghĩ của cá nhân đồng chí đó. Dù sao, đây cũng là ý kiến đáng để các nhà lãnh đạo và cả chúng tôi suy nghĩ và lắng nghe. Dân nói bao giờ chúng ta cũng phải xem lại mà chấn chỉnh. Tất cả đều có cơ sở.
* Thời gian qua, chúng ta chậm đưa ra xét xử những vụ án tham nhũng lớn. Điều này dường như chưa có tác dụng răn đe, cảnh tỉnh đối với cán bộ, đảng viên?
* Từ năm 2007 đến nay, có 8 vụ án tham nhũng lớn mang tính trọng điểm. Trên thực tế đã cơ bản được xét xử xong, hiện chỉ còn 2 vụ là vụ Nguyễn Đức Chi và vụ án điện kế, điện tử. Đối với vụ án Nguyễn Đức Chi do có liên quan đến yếu tố nước ngoài, nên chúng ta phải thẩm định cho thật kỹ. Mảng đầu tiên tới đây sẽ đưa ra xét xử ở Vinh, sau đó tiến hành xét xử ở Khánh Hòa. Còn vụ án điện kế điện tử, như chúng ta biết, nó diễn ra đã lâu lắm rồi. Hiện giờ các cơ quan chuyên môn đang tiến hành thẩm định lại chất lượng của toàn bộ số điện kế điện tử xem thế nào mới đem xử được. Vụ án này cơ quan điều tra đã làm xong rồi. Bên Viện KSND cũng đã viết xong cáo trạng. Hồ sơ vụ án đã được gửi sang Tòa án Nhân dân TPHCM. Tuy nhiên, tòa án thấy còn một vài điểm chưa rõ, nên mới đây lại trả cho cơ quan điều tra. Đến đây, sẽ thẩm định kỹ rồi đưa ra xử thôi. Còn các vụ án khác cơ bản đã làm xong.
* Thế nhưng, có vụ người dân cho rằng xử quá nhẹ?
* Đó là suy nghĩ của một số ít người. Có người cho rằng, một số vụ án tham nhũng vừa qua xét xử nhẹ. Thế nhưng nhẹ, nặng là như thế nào thì không ai nói được. Theo tôi, tất cả đều phải căn cứ vào kết luận điều tra và cáo trạng. Lãnh đạo nói phát hiện nhiều vụ tham nhũng, còn dư luận quần chúng nói phát hiện ít, vậy nếu còn vụ nào đề nghị chúng ta cứ mạnh dạn nêu lên. Nêu cho rõ thì mới kiểm tra, làm rõ chứ không thể cứ nêu chung chung theo cảm tính được.
4. Báo Công an Thành phố Hồ Chí Minh có bài: “Luật cư trú sau một năm thực hiện: Phát sinh nhiều vấn đề bất cập”. Bài báo viết: Tính đến ngày 01-6-2008, CATPHCM đã giải quyết đăng ký thường trú cho trên 51.000 hộ với trên 200.000 nhân khẩu cũng như đăng ký tạm trú cho 253.293 hộ với gần 1,6 triệu nhân khẩu... Thế nhưng, cũng chính sự thông thoáng này lại đang phát sinh ra nhiều kẽ hở, bất cập khiến các cơ quan chức năng thực thi nhiệm vụ gặp không ít khó khăn...
Luật cư trú vẫn giữ nguyên phương thức quản lý nhân khẩu bằng hộ khẩu, chỉ khác là thủ tục nhập khẩu được qui định thoáng hơn. Trong một thời gian dài, hộ khẩu là điều kiện bắt buộc mà các cơ quan hành chính tự đặt ra nhằm bó buộc người dân khi có nhu cầu trao đổi dân sự. Việc không được nhập hộ khẩu vào các tỉnh, thành phố đang sinh sống làm hàng vạn người dân rơi vào cảnh khốn khó, dở khóc dở cười mỗi khi cần tiến hành một giao dịch dân sự bất kỳ. Chính những điều bất cập ấy, trong một thời gian dài, việc được nhập khẩu vào các tỉnh, thành phố lớn là điều mơ ước và không tưởng đối với không ít người.
Trước khi Luật cư trú được thực thi, số người có nhu cầu được nhập khẩu và hội đủ những điều kiện được qui định theo luật mới tại các thành phố lớn như Hà Nội, TPHCM... là rất lớn. Riêng TPHCM, con số này ước trên 800.000 người. Cũng chính sự thông thoáng của Luật cư trú mà ngay từ một năm trước, mọi người đều phỏng đoán sẽ có một cuộc di dân ồ ạt từ các tỉnh thành đến các thành phố lớn. Nhưng điều đó đã không xảy ra! Con số gần 8 triệu dân của thành phố đã bao gồm số người sẽ được nhập cư theo luật mới (do bấy lâu nay họ vẫn sống, làm việc và tạm trú tại TP). Mặc dù luật đã thông thoáng hơn, nhưng một số điều luật quy định vẫn khiến việc giải quyết nhập cư cho người dân vẫn còn nhiều vướng mắc, nhất là khâu chứng nhận về nhà đất.
Do quy định thông thoáng của Luật cư trú chỉ cần “có chỗ ở hợp pháp và đã tạm trú liên tục tại thành phố trực thuộc TW từ một năm trở lên; trường hợp chỗ ở hợp pháp do thuê, mượn, ở nhờ của cá nhân thì phải được người cho thuê, cho mượn, cho ở nhờ đồng ý bằng văn bản” nên nhiều hộ, nhân khẩu đã được bảo lãnh vào một nhà.
Thế nhưng, Luật cư trú lại không quy định m2/đầu người đối với diện tích nhà cho thuê, cho mượn, cho ở nhờ được chủ nhà, chủ hộ bảo lãnh đăng ký thường trú nên đã phát sinh hiện tượng: một hộ bảo lãnh cho nhiều hộ, nhiều nhân khẩu vào cùng một địa chỉ nhưng thực tế không có cư trú, gây khó khăn trong việc quản lý cư trú của địa phương. Qua khảo sát của CATP thì đã có đến 10 chủ hộ, chủ nhà bảo lãnh cho 34 hộ với 79 nhân khẩu (có chủ hộ bảo lãnh cao nhất là 6 hộ với 11 nhân khẩu, thấp nhất là 2 hộ 5 nhân khẩu) đăng ký vào nhà của mình (chưa kể số nhân khẩu của chủ nhà). Như vậy, bình quân mỗi chủ nhà bảo lãnh đăng ký hộ khẩu vào nhà của mình là 3,4 hộ với 7,9 nhân khẩu. Một số đối tượng đã lợi dụng chính sự thông thoáng này của luật đã bảo lãnh cho người muốn nhập hộ khẩu để lấy tiền đã gây nhiều bức xúc trong dư luận. Một trường hợp điển hình tại Tân Bình đã minh chứng cho điều đó. Ngày 1-2-2008, CA Tân Bình đã kiểm tra, lập biên bản trường hợp ông Trần Công Kiêu (71 Trần Văn Dư, P13 Q.TB) vì đứng ra bảo lãnh tới... 9 hộ với 21 người nhập hộ khẩu vào nhà mình (trong đó 7 hộ với 15 nhân khẩu đã nhập xong, 2 hộ cùng 6 nhân khẩu khác vẫn đang nộp hồ sơ tại CATB). Được biết, giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở của ông Kiêu chỉ có diện tích 81,6m2. Thế nhưng ông đã cho xây nhà 3 tấm và ngăn thành 20 phòng cho thuê. Những khách thuê nhà lại chính là người ông bảo lãnh cho nhập hộ khẩu.
Rối rắm trong quản lý.
Theo trung tá Trần Thúy Trinh – Phó Đội CSQLHC về TTXH CAQ4, thì số lượng hộ đến xin nhập mới tăng nhanh từ khi có Luật cư trú mới. Cùng đó, số lượng người đến yêu cầu xin tách hộ cũng tăng không kém. Do nhu cầu sử dụng điện nước tăng, giá điện nước cũng tăng và lại áp dụng định mức theo đầu người nên phát sinh nhu cầu tách hộ ngày càng nhiều. Trung bình, cứ 3 ngày CAQ4 lại ký duyệt cho 10 hồ sơ xin tách hộ, thậm chí nhà có 3 người cũng xin tách thành 2 -3 hộ khẩu. Cứ như vậy, kho chứa hồ sơ quản lý nhân khẩu tại các đơn vị quản lý hành chính CA các quận, huyện theo đà này có lẽ sẽ tăng theo cấp số nhân! Chính sự không đồng bộ giữa các ngành, các cơ quan chức năng, các lĩnh vực... trong xã hội đã nảy sinh nhiều sự bất cập như trên. Luật cư trú mới tạo điều kiện cho người dân dễ dàng hơn về chỗ ở nhưng nhiều vấn đề trói buộc dựa vào hộ khẩu vẫn khiến cho sự thông thoáng của chính luật này là gánh nặng tiếp theo đặt lên vai nhà quản lý. Nếu tình trạng phân bổ học sinh theo tuyến, hộ khẩu... vẫn còn thì việc tách, chuyển khẩu vẫn liên tục là công việc mà CA các nơi phải làm. Q4 đang trong quá trình đô thị hóa, đất đai, nhà cửa rất phức tạp, phần đông vướng giải tỏa, đền bù... nên việc cấp giấy phép sở hữu nhà, đất còn gặp nhiều vướng mắc. Phần lớn các cá nhân thường mua bán, trao đổi nhà đất bằng giấy tay nên việc yêu cầu xuất trình giấy tờ hợp lệ là điều không dễ thực hiện.
Bên cạnh đó, đối với diện nhân khẩu KT3 trước đây đã được cấp sổ tạm trú có thời hạn nhưng theo Luật cư trú thì những trường hợp này không đủ điều kiện để cấp sổ tạm trú (nhà thuộc đất lấn chiếm, đất công, đất trong khu quy hoạch không được chủ hộ bảo lãnh) dẫn đến người dân gặp trở ngại trong giao dịch hàng ngày, ảnh hưởng đến quyền lợi người dân khi giải quyết công việc có liên quan; trong đó có không ít người là cán bộ hưu trí.
Một vướng mắc khác khi thực hiện Luật cư trú xảy ra tại các quận, huyện ngoại thành như Nhà Bè, Cần Giờ... liên quan đến vấn đề cấp số nhà. Đó là trường hợp trong cùng một thửa đất có nhiều nhà được xây dựng nhưng chỉ có một số nhà. Họ không được địa phương cấp số nhà do chưa được chia tách thửa (trường hợp ông, bà, cha, mẹ chia tách đất cho con, cháu trong cùng một khuôn viên đất để xây dựng nhà ở...). Hay như trường hợp nhà ở được xây dựng tại thửa đất liền kề và chủ sử dụng tự cho số nhà của nhà bên cạnh.
Sau một năm thực hiện, Luật cư trú đã phát sinh nhiều kẽ hở khiến cho nhiều đối tượng vì mục đích cá nhân có cơ hội đầu tư, trục lợi... gây bức xúc trong dư luận. Chính điều đó, CATP đã có đề nghị UBNDTP tham mưu cho Chính phủ kiến nghị với Quốc hội nên có quy định bổ sung về diện tích tối thiểu cho một nhân khẩu trong một hộ gia đình là 8m2-10 m2 thuộc diện nhà cho thuê, nhà mượn, nhà ở nhờ của cá nhân không có quan hệ huyết thống với chủ nhà (kể cả các nhân khẩu của chủ nhà). Một mặt, kiến nghị UBNDTP chỉ đạo UBND quận, huyện khẩn trương kiểm tra, rà soát công tác lập và thực hiện quy hoạch; xóa quy hoạch đối với những khu quy hoạch không còn phù hợp, không thực hiện được, quy hoạch treo) để làm cơ sở giải quyết đăng ký cư trú cho người dân theo Luật cư trú...
Trên đây là điểm báo sáng ngày 14/8/2008, Văn phòng xin báo cáo Lãnh đạo Bộ./.