Trong buổi sáng ngày 28/8/2008, một số báo chí đã có bài phản ánh những vấn đề lớn của đất nước và những vấn đề liên quan đến công tác tư pháp như sau:
I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG SỰ KIỆN NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC
1. Báo Nhân dân phản ánh: Chiều 27-8, Công an quận Ðống Ða (Hà Nội) tổ chức họp báo công bố việc khởi tố vụ án hình sự xảy ra tại 178 phố Nguyễn Lương Bằng.
Ðồng chí Vũ Công Long, Trưởng Công an quận Ðống Ða, cho biết: Trưa 15-8-2008, tại khu vực tường rào bảo vệ phía sau Công ty cổ phần may Chiến Thắng, địa chỉ 178 Nguyễn Lương Bằng, xảy ra vụ một số người đã dùng búa, cuốc và vật cứng đập phá tường rào, phá hủy một đoạn tường dài sáu mét. Sau đó, hàng trăm người vào khu đất do Công ty cổ phần may Chiến Thắng quản lý, chặt phá cây, san lấp mặt bằng, dựng lều bạt, đưa tượng, thánh giá và vào cầu nguyện, hát thánh ca, gây mất trật tự khu vực... Các hành vi kể trên là vi phạm pháp luật và có dấu hiệu phạm vào một số điều của Bộ luật Hình sự nước CHXHCN Việt Nam. Ngay sau khi vụ việc xảy ra, Công an quận Ðống Ða đã tổ chức khám nghiệm hiện trường, lấy lời khai nhân chứng, trưng cầu hội đồng giám định tài sản bị thiệt hại và tiến hành áp dụng một số biện pháp điều tra thu thập tài liệu, chứng cứ theo đúng quy định của pháp luật.
Với những tài liệu, chứng cứ thu thập được, đến nay có căn cứ để xác định các hành vi nói trên phạm vào Ðiều 143 và Ðiều 245 của Bộ luật Hình sự nước CHXHCN Việt Nam quy định về tội hủy hoại tài sản và gây rối trật tự công cộng. Vì vậy, sau khi đã trao đổi ý kiến thống nhất với Viện Kiểm sát nhân dân quận Ðống Ða, ngày 27-8, Công an quận Ðống Ða ra quyết định khởi tố vụ án hình sự số 524 về hai tội: "Tội hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản" theo Ðiều 143 và "Tội gây rối trật tự công cộng" theo Ðiều 245 của Bộ luật Hình sự, xảy ra ngày 15-8-2008, tại Công ty cổ phần may Chiến Thắng để điều tra và áp dụng các biện pháp tố tụng cần thiết nhằm làm rõ và xử lý các đối tượng phạm tội.
2. Báo Sài Gòn giải phóng phản ánh: Kỳ họp thứ 4 Quốc hội khóa XII sẽ khai mạc vào ngày 20-10 và kéo dài trong khoảng 1 tháng, theo kế hoạch vừa được Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất chiều 27-8.
Dự kiến, trong kỳ họp, Quốc hội sẽ thảo luận, cho ý kiến về 10 dự án luật, trong đó riêng dự án Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt sẽ được dành tới 1,5 ngày làm việc. So với chương trình xây dựng luật, pháp lệnh được đề ra cho năm 2008, QH sẽ xem xét thêm dự án Luật Đăng ký bất động sản và chưa xem xét 3 dự án luật là Luật Bảo hiểm tiền gửi, Luật Thủ tục hành chính, Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự. Tổng số báo cáo của các cơ quan Chính phủ, cơ quan của Quốc hội sẽ được Quốc hội xem xét trong kỳ họp này lên tới 18 báo cáo.
Buổi sáng cùng ngày, UBTVQH nghe và cho ý kiến lần thứ 4 (lần cuối) về Pháp lệnh Thủ tục bắt giữ tàu biển và đã thông qua pháp lệnh này. Pháp lệnh có hiệu lực thi hành từ ngày 1-7-2009.
UBTVQH cũng đã nghe Ủy ban Pháp luật báo cáo về một số nội dung liên quan đến triển khai thi hành Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật (VBQPPL) năm 2008. Thường trực Ủy ban Pháp luật nhấn mạnh, để quán triệt nguyên tắc “dùng một luật sửa nhiều luật” – được coi là bước cải cách quan trọng trong công tác xây dựng văn bản pháp luật – theo đó, khi có một VBQPPL mới được ban hành, ngay trong văn bản này phải đồng thời sửa đổi, bổ sung hoặc bãi bỏ các VBQPPL khác có nội dung không phù hợp. Trường hợp chưa sửa đổi, bổ sung được ngay thì văn bản mới cũng cần có điều khoản chỉ ra những điểm không phù hợp tồn tại trong các văn bản đã ban hành để kịp thời sửa đổi, bổ sung ngay sau đó.
Báo cũng phản ánh: Hôm qua, 27-8, Diễn đàn tài chính vi mô châu Á 2008 do Mạng lưới ngân hàng hoạt động vì người nghèo (BWTP), Quỹ hợp tác phát triển (FDC), với sự tài trợ của Quỹ Citi, đã chính thức khai mạc tại Hà Nội. Gần 500 đại biểu là các nhà tài chính vi mô hàng đầu, các nhà hoạch định chính sách, các nhà tài trợ, các nhà nghiên cứu và vận động chính sách đến từ 53 quốc gia đã có mặt tại diễn đàn để cùng thảo luận những ý tưởng và cơ hội mới cho hoạt động tài chính vi mô.
Chính phủ Việt Nam đã xác định 3 trụ cột để phát triển bền vững là: tăng trưởng kinh tế cao gắn với công bằng xã hội, xóa đói giảm nghèo, và bảo vệ môi trường. “Với mục tiêu này, hoạt động tài chính vi mô đóng vai trò quan trọng trong việc tăng cường và mở rộng tiếp cận tài chính cho khu vực nông thôn” - Thống đốc Nguyễn Văn Giàu nói. Hoạt động tài chính vi mô nhiều năm qua đã từng bước khẳng định vị trí của mình trong hoạt động tài chính ngân hàng chính thức tại mỗi quốc gia, bước đầu được ghi nhận là thành công trong công cuộc xóa đói giảm nghèo của thế giới. Tuy nhiên, theo Thống đốc Nguyễn Văn Giàu, để tăng cường và mở rộng phạm vi phục vụ người nghèo, đòi hỏi các cơ quan quản lý nhà nước, các nhà tài trợ, các nhà điều hành hoạt động tài chính vi mô phải xây dựng được chiến lược để hoạt động này phát triển bền vững.
Diễn đàn sẽ làm việc đến hết ngày 29-8 với các chủ đề lớn của tài chính vi mô như: huy động vốn và đầu tư; tiết kiệm và gia tăng tài sản; mạng lưới công nghiệp; công nghệ và phát triển bền vững… Các đại biểu sẽ tập trung thảo luận về các thách thức và đổi mới sẽ có tác động lớn nhất đến tài chính vi mô trong những thập kỷ tới, và mở ra cánh cửa cho tương lai của tài chính vi mô, đặc biệt tại khu vực châu Á. Diễn đàn cũng sẽ dành một phiên thảo luận riêng về tương lai của ngành tài chính vi mô Việt Nam.
3. Báo Thanh niên phản ánh: Tổng liên đoàn Lao động (LĐLĐ) VN sẽ trình Chính phủ bản kiến nghị về việc tăng lương cho người lao động sớm hơn dự kiến. Nếu đề nghị được chấp thuận, lương mới sẽ bắt đầu áp dụng từ 1.10.2008. Nguồn tin từ Ban Kinh tế - Chính sách Tổng LĐLĐ VN cho biết, cơ quan này đang hoàn tất văn bản gửi Ban Bí thư T.Ư Đảng và Chính phủ, kiến nghị bù tiền lương cho cán bộ, công nhân viên chức bằng cách nâng hệ số lương. Đối với người mới tốt nghiệp đại học được đề nghị nâng hệ số trung bình lên từ 2,5 - 2,8 thay vì hệ số 2,34 hiện nay.
Tổng LĐLĐ VN cũng đề nghị sửa đổi phụ cấp chức vụ theo hướng nâng cao hơn nữa trách nhiệm của người có chức vụ, vì mức phụ cấp thấp chưa thể hiện được trách nhiệm của người có chức vụ và khuyến khích họ làm việc tốt.
Trong báo cáo chuyên đề "Chính sách tiền lương - công đoàn với việc tham gia xây dựng và thực hiện chính sách tiền lương" của Tổng LĐLĐ VN đưa ra quan điểm về chính sách tiền lương trong thời gian tới. Theo đó, về mức lương tối thiểu chung có thể kiến nghị với Chính phủ sẽ phân thành 3 khu vực.
Đó là: đối với cán bộ, công chức khu vực hành chính, Đảng, đoàn thể sẽ áp dụng mức lương tối thiểu chung và được hưởng chế độ phụ cấp công vụ tăng hằng năm; đối với viên chức khu vực sự nghiệp công lập thực hiện tiền lương, phụ cấp không thấp hơn chế độ Nhà nước quy định, trong đó mức lương thấp nhất áp dụng ở đơn vị bằng hoặc cao hơn mức lương tối thiểu chung, không khống chế mức tối đa; đối với doanh nghiệp trong nước, từ 1.10.2008 hình thành mức lương tối thiểu vùng theo quy định của Bộ luật Lao động, cùng với hệ số điều chỉnh tăng thêm tối đa không quá 2 lần so với mức lương tối thiểu chung, đồng thời thực hiện lộ trình thống nhất mức lương tối thiểu giữa các loại hình doanh nghiệp bắt đầu từ năm 2008, theo cam kết quốc tế khi VN gia nhập WTO.
Tổng LĐLĐ VN cũng đang xem xét đề xuất Chính phủ nên thực hiện tăng lương sớm hơn. Theo quy định từ năm 2008, thời điểm điều chỉnh lương là ngày 1.1 hằng năm, nhưng do lạm phát năm nay đã lên mức trên 20% (chỉ số giá từ năm 2003 - tháng 5.2008 tăng 70,22%, trong đó giá lương thực, thực phẩm tăng 113,82%) nên không đợi đến 1.1.2009 mới tăng lương mà có thể đẩy lên trước ba tháng, tức là từ 1.10.2008.
4. Báo Tiền phong phản ánh: Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng yêu cầu chủ tịch UBND các tỉnh, TP trực thuộc T.Ư thực hiện ngay việc rà soát, đánh giá đối với đầu tư sân golf về sự phù hợp với quy hoạch phát triển kinh tế-xã hội của địa phương. Theo thông báo của Văn phòng Chính phủ ngày 25/8, Thủ tướng yêu cầu các tỉnh nêu rõ diện tích đất nông nghiệp, lâm nghiệp đã giao cho đầu tư các sân golf; xác định hiệu quả cũng như những bất lợi của đầu tư sân golf báo cáo Thủ tướng Chính phủ trong quý 4/2008.
Các địa phương cũng phải báo cáo kết quả và tiến độ thực hiện, việc tuân thủ các quy định về môi trường của các dự án sân golf để Bộ Kế hoạch và Đầu tư tổng hợp, báo cáo Thủ tướng Chính phủ.
Thủ tướng yêu cầu Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành liên quan và ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố chủ trì xây dựng quy hoạch tổng thể đầu tư xây dựng sân golf ở Việt Nam; báo cáo và đề xuất về cơ chế quản lý hoạt động cấp phép xây dựng sân golf. Cũng theo văn bản này, việc cấp phép đầu tư sân golf chỉ được thực hiện sau khi các tỉnh, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã báo cáo và Thủ tướng Chính phủ có kết luận chỉ đạo cụ thể về vấn đề này.
Bộ Tài nguyên-Môi trường cho biết cả nước hiện có 123 sân golf đã và đang xin chủ trương xây dựng trên tổng diện tích đất 38.445ha.
II- NHỮNG THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh có bài "Tăng thuế thu nhập doanh nghiệp: KCN, KCX kêu cứu". Bài báo phản ánh: Tuần qua, lãnh đạo các khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao (gọi chung là KCN, KCX) trong cả nước bất ngờ và lo lắng khi nhận được thông báo của cơ quan thuế yêu cầu kê khai nộp thuế thu nhập doanh nghiệp đối với hoạt động chuyển quyền sử dụng đất và chuyển quyền thuê đất kỳ thuế năm 2007. Nếu làm đúng yêu cầu này, các khu trên sẽ phải nộp thuế thu nhập doanh nghiệp tăng gần gấp đôi, gấp ba. Lãnh đạo các KCN, KCX đã gửi đơn kiến nghị Thủ tướng và bộ trưởng Bộ Tài chính đề nghị bãi bỏ văn bản yêu cầu tăng thuế bất hợp lý trên.
Trước đây, theo điểm 8 Mục III Phần C Thông tư 134 năm 2007 của Bộ Tài chính (hướng dẫn Nghị định 24 năm 2007 về thi hành Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp), khu chế xuất và khu công nghệ cao chỉ phải nộp thuế thu nhập doanh nghiệp 10% ưu đãi ghi trong giấy phép đầu tư, khu công nghiệp phải nộp thuế mức 15%. Ông Young Yun Ti - Tổng Giám đốc KCX Tân Thuận (TP.HCM) cho biết ngày 8-1-2008, thừa lệnh bộ trưởng, vụ trưởng Vụ Chính sách thuế (Bộ Tài chính) cũng có công văn hướng dẫn Cục Thuế hoạt động kinh doanh phát triển hạ tầng KCN, KCX là hoạt động cho thuê lại đất đã phát triển hạ tầng. Kết cầu hạ tầng và quyền thuê đất toàn bộ KCN, KCX vẫn thuộc về doanh nghiệp kinh doanh phát triển hạ tầng khu. Doanh nghiệp thuê lại đất trong khu sẽ phải trả lại quyền thuê đất theo quy định trong hợp đồng thuê. Vì vậy, hoạt động kinh doanh phát triển hạ tầng KCN, KCX không phải là hoạt động chuyển quyền thuê đất nên không thuộc diện chịu thuế thu nhập doanh nghiệp đối với thu nhập từ chuyển quyền sử dụng đất, chuyển quyền thuê đất.
Thế nhưng ngày 19-6-2008, Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Hoàng Anh Tuấn có Công văn 7074/BTC-TCT hướng dẫn doanh nghiệp kinh doanh phát triển hạ tầng có cho thuê đất, cơ sở hạ tầng trên đất trong đó có hoạt động chuyển quyền thuê đất phát sinh thu nhập thì thu nhập này phải chịu thuế thu nhập từ chuyển quyền thuê đất. Điều lạ là Công văn 7074 lại căn cứ Nghị định 164 năm 2003 và Thông tư 128 năm 2003 đã bị thay thế bởi Nghị định 24 và Thông tư 134 năm 2007. Ngày 1-8-2008, Thứ trưởng Đỗ Hoàng Anh Tuấn lại ra tiếp Quyết định 62 bãi bỏ điểm 8 Mục III Phần C Thông tư 134. Quyết định 62 ghi rõ là áp dụng cho kỳ tính thuế năm 2007. Ông Young Yun Ti cho biết Quyết định 62 đã tạo ra cú “sốc” lớn, gây hoang mang cho các chủ đầu tư KCN, KCX.
Theo ông Bùi Đình Chiên - Phó Tổng Giám đốc VID Group (Hà Nội) bản chất hoạt động của chủ đầu tư các KCN, KCX là cho thuê cơ sở hạ tầng, không phải hoạt động chuyển quyền sử dụng đất, chuyển quyền cho thuê đất. Hầu hết chủ đầu tư KCN, KCX đều được UBND cấp tỉnh áp dụng hình thức cho thuê đất của nhà nước và trả tiền thuê hàng năm. Theo quy định, các chủ đầu tư KCN, KCX không có quyền chuyển quyền sử dụng đất. Mặt khác, chủ đầu KCN, KCX không có hoạt động chuyển quyền thuê đất. Khi ký hợp đồng thuê đất với nhà nước và trả tiền thuê đất hàng năm trong suốt thời gian thuê, chủ đầu tư KCN, KCX không ký hợp đồng chuyển quyền thuê đất, chuyển quyền và nghĩa vụ của người thuê đất cho bất kỳ doanh nghiệp nào trong KCN, KCX.
Tương tự, ông Nguyễn Văn Bé - Phó Tổng Giám đốc KCX Tân Thuận khẳng định KCX Tân Thuận không phải đối tượng nộp thuế theo Quyết định 62. Ông Bé phân tích theo hợp đồng cho thuê đất của KCX Tân Thuận với các nhà đầu tư, chỉ sử dụng đất này để xây dựng nhà xưởng, nhà kho, nơi bốc dỡ, đóng gói hàng hóa... chứ không được dùng vào bất kỳ mục đích nào khác.
Ông Bé nói: “Chúng tôi chỉ cho nhà đầu tư thuê đất đã có cơ sở hạ tầng. Tiền thuê đất được ghi vào doanh thu và chịu thuế thu nhập doanh nghiệp 10% theo quy định tại Điều 7 giấy phép đầu tư của KCX Tân Thuận. Vì thuê đất dài hạn 40-50 năm, các nhà đầu tư trong KCX Tân Thuận được UBND TP cấp giấy quyền sử dụng đất theo thời hạn họ thuê đất chứ không phải chúng tôi chuyển quyền thuê đất cho họ. Ngoài khoản thu đó, chúng tôi không có khoản thu nhập nào khác phát sinh trong thủ tục cho thuê đất dài hạn đó. Nếu tính thuế chuyển quyền thuê đất đối với chủ đầu tư KCX tương tự các doanh nghiệp kinh doanh, cho thuê đất “thô” khác thì quá vô lý!”.
2. Báo điện tử Vnexpress có bài "San sẻ quyền lực nhà nước bằng văn phòng công chứng tư". Bài báo phản ánh: Hôm nay, Sở tư pháp TP HCM sẽ công bố quyết định thành lập 8 văn phòng công chứng (VPCC) tư. Sự ra đời của các văn phòng này được xem như một "bước ngoặc" lớn trong hoạt động công chứng. Trong tháng 9, những VPCC tư này sẽ bắt đầu khai trương và hoạt động trên nguyên tắc “tự chủ về tài chính” theo nguồn thu từ đóng góp của công chứng viên, phí, thù lao công chứng… Ngoài ra, các văn phòng này sẽ có con dấu và tài khoản riêng cho việc kinh doanh của mình.
Hiện hầu hết các VPCC tư đã xong công tác chuẩn bị ban đầu để sẵn sàng cho ngày khai trương. Bà Nguyễn Thị Tạc (trưởng VPCC Nguyễn Thị Tạc, quận Gò Vấp) cho biết, chỉ chờ nhận quyết định là sẽ công bố bảng hiệu và đi vào hoạt động. Dự kiến, ngày 10/9, văn phòng này sẽ khai trương.
Tương tự, luật sư Trần Quốc Phòng (trưởng VPCC Gia Định, quận 1) cũng khẳng định sự sẵn sàng “nhập cuộc” của mình. Theo ông Phòng, việc đào tạo nhân sự làm việc một cách “chuyên nghiệp” được nơi đây đưa lên hàng đầu. “Có thể qui mô của chúng tôi không bằng với các phòng công chứng của nhà nước, nhưng chúng tôi sẽ cố gắng phục vụ khách hàng một cách hoàn hảo nhất”, ông Phòng vui vẻ cho biết.
Đối với lo ngại của người dân về đảm bảo độ an toàn cao của công chứng tư, luật sư Phòng cho biết đólà điều có thật nhưng "hơi xa". Bởi theo ông, sự ra đời của các VPCC tư chính là sự "san sẻ" một phần quyền lực của nhà nước cho các công chứng viên. Vai trò của họ được ví như một "thẩm phán phòng ngừa". Chính vì vậy, việc thẩm định kỹ càng các văn bản trước khi công chứng là công việc tối quan trọng của các văn phòng này.
"Nếu VPCC tư chứng thực không chính xác gây thiệt hại rủi ro cho khách hàng thì họ sẽ phải bồi thường bằng tài sản của mình hoặc khách hàng có thể kiện công chứng viên, VPCC ra tòa", ông Phòng nói.
Tuy nhiên, theo một vị luật sư, khoản tiền ký quỹ của mỗi phòng công chứng tư chỉ là 100 triệu đồng. Trong khi đó, trên thực tế, nhiều giao dịch trị giá hàng tỷ đồng. Nếu có thiệt hại, số tiền trên không đủ bồi thường, khách hàng chỉ còn cách kiện ra tòa nhưng có được bồi thường hay không vẫn còn chưa biết.
Ngoài ra, dù đã có nhiều tháng chuẩn bị, các VPCC tư vẫn còn bộn bề nhiều "trăn trở". Trước hết, đó là sự thu hút khách hàng đến với các công chứng tư thay vì quen với việc giao dịch tại các phòng công chứng nhà nước, vì họ thường tin tưởng các cơ quan công quyền thì không bao giờ làm bậy. "Các giao dịch có giá trị lớn như mua bán nhà đất, ngân hàng... đều chạy cả vào VPCC nhà nước thì sẽ ảnh hưởng rất lớn đến nguồn thu của các VPCC tư", một công chứng viên nhận định.
Ngoài ra, theo các văn phòng công chứng tư, điều họ quan tâm nhất là họ chưa có những thông tin ngăn chặn của các cơ quan có thẩm quyền gửi về, như tại các phòng công chứng nhà nước. Nghĩa là nếu một tài sản nào đó đã được ngăn chặn thì chỉ có bộ máy của Phòng công chứng nhà nước được thông báo, còn các VPCC tư thì "bó tay". Do vậy, vấn đề đảm bảo sự an toàn pháp lý cho các văn phòng vẫn chưa được giải quyết triệt để.
"Mặc dù theo luật, người yêu cầu công chứng phải chịu trách nhiệm về tính hợp pháp của tài sản. Nhưng sẽ hạn chế được rủi ro rất lớn nếu các VPCC tư được sử dụng hệ thống trên. Chúng tôi biết trách nhiệm của công chứng viên là phải đi xác minh tài sản trước khi thực hiện công chứng. Nhưng nếu một ngày có khoảng 5 hồ sơ thì làm sao chúng tôi xác minh nổi", một chuyên viên pháp lý của VPCC tư bộc bạch.
Tuy nhiên, theo bà Ung Thị Xuân Hương (phát ngôn của Sở Tư pháp TP HCM), chương trình về thông tin ngăn chặn chỉ được các cơ quan thẩm quyền gửi cho phòng công chứng nhà nước, chương trình này được Bộ tư pháp quản lý. Do vậy, văn phòng nào muốn kết nối thì phải liên hệ với Bộ để xem xét giải quyết. "Hiện tại các VPCC tư vẫn phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về hành vi công chứng của mình. Nếu công chứng viên hoặc văn phòng làm trái luật thì sẽ bị xử lý, gây thiệt hại cho người dân thì phải bồi thường theo quy định", bà Hương nói.
Cũng theo bà Hương, do không có sự phân biệt giữa phòng công chứng nhà nước và VPCC tư nên các cơ quan công quyền cũng phải đối xử "bình đẳng" với các VPCC tư này. Theo đó, khi một văn bản chứng thực cần trích lục tại các cơ quan chức năng thì cơ quan này có nghĩa vụ cung cấp thông tin cho công chứng viên tư. Nếu nơi nào có hành vi phạm quyền, lợi ích hợp pháp của họ sẽ bị xử lý theo pháp luật. Ngoài ra, bà Hương cũng cho biết thêm, để việc quản lý các VPCC tư được tốt, ngay sau khi các văn phòng này hoạt động, các cơ quan có thẩm quyền sẽ tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra việc chấp hành pháp luật của họ để kịp thời phát hiện và xử lý sai phạm.
Trên đây là điểm báo sáng ngày 28/8/2008, Văn phòng xin báo cáo Lãnh đạo Bộ.
Phòng Tổng hợp - Văn phòng Bộ.