Trong buổi sáng ngày 30/7/2008, một số báo chí đã có bài phản ánh những vấn đề lớn của đất nước và những vấn đề liên quan đến công tác tư pháp như sau:
I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG SỰ KIỆN NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC
1. Báo Hà Nội mới phản ánh: Thủ tướng Chính phủ vừa ký Quyết định số 104/2008/QĐ-TTg ban hành mức thuế tuyệt đối thuế xuất khẩu gạo và phân bón. Mức thuế tuyệt đối cao nhất với gạo là 2,9 triệu đồng/tấn, với phân bón là 5.000 đồng/kg.
Theo quyết định trên, mặt hàng gạo chịu 8 mức thuế tuyệt đối được tính dựa vào giá gạo xuất khẩu theo giá FOB (giá giao tới mạn tàu chở hàng, chưa có bảo hiểm). Gạo xuất khẩu có giá từ 600 đến dưới 700 USD/tấn chịu thuế 500.000 đồng/tấn, từ 700 USD/tấn đến dưới 800 USD/tấn chịu thuế 600.000 đồng/tấn...
Mức thuế tuyệt đối tăng lũy tiến từ 800 đồng/tấn - 2,9 triệu đồng/tấn theo mức tăng của giá xuất khẩu gạo tương ứng từ 800 USD/tấn - 1.300 USD/tấn.
Đối với mặt hàng phân bón, mức thuế tuyệt đối 4.000 đồng/kg được áp dụng đối với phân SA và DAP; mức 5.000 đồng/kg đối với phân urê và kali.
Từ đầu năm đến nay, cả nước đã xuất khẩu được hơn 2,2 triệu tấn gạo, tăng 19% về số lượng và gấp hai lần về giá trị so với cùng kỳ năm 2007.
2. Báo Sài Gòn giải phóng phản ánh: Theo đề xuất của Bộ Tài nguyên và Môi trường về việc sửa đổi Luật Đất đai 2003, sắp tới, Chính phủ sẽ không quy định khung giá đất mà giao trách nhiệm cho UBND cấp tỉnh xây dựng giá các loại đất ở địa phương định kỳ 5 năm 1 lần. Khung giá này được công bố công khai vào ngày 1-1 của năm đầu kỳ (với luật hiện hành, sau khi Chính phủ ban hành khung giá và phương pháp xác định giá đất, các địa phương căn cứ vào đó để xây dựng bảng giá đất cụ thể, ban hành và công bố 1 năm 1 lần vào ngày 1-1 hàng năm). Đó là một trong những thay đổi rất quan trọng của văn bản luật này liên quan đến chính sách tài chính về đất đai.
Dự án luật sửa đổi tới đây đưa ra phương án bãi bỏ khung giá đất, Chính phủ chỉ ban hành quy phạm, quy trình xác định khung giá đất; Bộ Tài nguyên và Môi trường sẽ hướng dẫn UBND các tỉnh, thành phố xây dựng khung giá đất, quy định ổn định trong vòng 5 năm. Nói cách khác, Nhà nước sẽ chỉ quản lý quy trình, quy phạm, phương pháp định giá.
Theo các chuyên gia kinh tế, khi bỏ quy định về khung giá đất Chính phủ giao địa phương xác định giá thì quyền lợi của người dân và doanh nghiệp được đảm bảo bình đẳng hơn hiện nay, với đầu vào và đầu ra đều “bám sát” giá thị trường.
Báo cũng phản ánh: Bất chấp hàng loạt biện pháp của Bộ Tài chính như tăng thuế nhập khẩu lên 83%, buộc đóng thuế ngay tại cửa khẩu, siết chặt tín dụng… đối với ô tô thời gian qua nhằm ngăn chặn nhập khẩu để hạn chế nhập siêu và chống ùn tắc giao thông, những dòng xe siêu sang vẫn “bay” về Việt Nam.
Theo thống kê, 6 tháng đầu năm 2008, ít nhất khoảng 70 xe hạng sang và siêu sang giá 200-500 ngàn USD/chiếc thông quan cửa khẩu khu vực TPHCM và Hải Phòng, ước khoảng 1,2 tỷ USD. Giới kinh doanh xe ôâ tô cho biết, dòng xe này chủ yếu do một số chủ doanh nghiệp muốn chứng tỏ “bản lĩnh” nhằm đánh bóng tên tuổi, số còn lại phục vụ các “đại gia” ăn nên làm ra nhờ trúng đậm bất động sản hoặc chứng khoán trước đó. Theo tính toán sơ bộ, hiện còn khoảng trên 10.000 xe ô tô loại trung bình nhập về đầu năm đến nay còn nằm rải rác các cảng và kho bãi do thị trường tiêu thụ chậm.
Báo cũng cho biết: Hầu hết các loại vật liệu xây dựng (VLXD) trên thị trường khu vực TPHCM bắt đầu tăng giá, hình thành khung giá mới, mức đội lên bình quân 10%-30%, tùy chủng loại. Trong đó, thép cuộn cây các loại có mức tăng bình quân 1,5 - 2 triệu đồng/tấn, lên mức 22-23 triệu đồng/tấn, tùy khu vực và khoảng cách vận chuyển.
Theo các chủ cửa hàng kinh doanh VLXD, nguyên nhân tăng giá vật tư chủ yếu để bù vào phí vận chuyển. Thực tế, hiện nay giá xuất xưởng của nhiều công ty sản xuất VLXD vẫn giữ nguyên, chưa tăng. Do đó, giá cả VLXD sắp tới tăng hay không đều phụ thuộc vào nhà sản xuất quyết định giá bán, sau khi họ sắp xếp lại các công đoạn sản xuất trong lúc giá xăng dầu tăng.
3. Báo Hà Nội mới phản ánh: Hôm qua 29-7, UBND TP Hà Nội ra thông báo điều chỉnh trụ sở làm việc của một số cơ quan TP Hà Nội (mới). Hầu hết những điều chỉnh đều theo hướng tăng diện tích làm việc so với thông báo sắp xếp nơi làm việc của các cơ quan TP Hà Nội (mới) ngày 23-7 vừa qua.
Theo đó, thay vì đến trụ sở Sở Y tế Hà Tây, Thanh tra Nhà nước TP Hà Nội (mới) sẽ tiếp nhận và sử dụng trụ sở làm việc của Thanh tra tỉnh Hà Tây (số 100 Tô Hiệu, Hà Đông) và trụ sở của Hội Nông dân tỉnh Hà Tây (số 29 Hoàng Diệu, Hà Đông).
Công an TP Hà Nội (mới) ngoài trụ sở làm việc hiện tại, tiếp nhận thêm trụ sở của Thanh tra Nhà nước TP tại 62 Trần Quốc Toản, Hà Nội. Hội Nông dân TP thay vì đến trụ sở Thành hội Phụ nữ Hà Tây sẽ đến làm việc tại trụ sở Sở GTVT tỉnh Hà Tây (số 1 Quang Trung, Hà Đông). UB MTTQ TP Hà Nội (mới) sẽ tiếp nhận và quản lý thêm trụ sở làm việc của UB MTTQ tỉnh Hà Tây hiện nay (số 12 Nguyễn Trãi, Hà Đông) cho đến khi TP cân đối, sắp xếp thêm địa điểm làm việc phù hợp. Ban Thi đua Khen thưởng TP sẽ được bố trí làm việc tại địa điểm làm việc hiện nay của Ban Tôn giáo TP. Ngoài trụ sở hiện tại ở số 4 Tây Sơn, Hà Nội, Sở Y tế sẽ tiếp nhận và tạm thời quản lý trụ sở Sở Y tế hiện nay tại đường Quang Trung, Hà Đông.
Sở Xây dựng sẽ là cơ quan chịu trách nhiệm quản lý toàn bộ trụ sở các cơ quan, đơn vị đã di chuyển nhưng TP chưa sắp xếp, bố trí, đồng thời chuẩn bị phương án bố trí, sắp xếp trụ sở làm việc đợt 2 cho các cơ quan bao gồm cả các đơn vị trực thuộc trình TP.
4. Báo Người lao động phản ánh: Ngày 29-7, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành nghị định về sửa đổi bổ sung một số điều về lệ phí trước bạ (LPTB)
Theo đó, tỉ lệ (%) thu LPTB được quy định lại như sau: Nhà, đất là 0,5%; tàu, thuyền là 1%. Tàu đánh cá xa bờ là 0,5%; ô tô, xe máy, súng săn, súng thể thao là 2%. Đặc biệt, xe máy của tổ chức, cá nhân ở các TP trực thuộc Trung ương, TP thuộc tỉnh và thị xã nơi UBND tỉnh đóng trụ sở, nếu nộp LPTB lần đầu là 5%. Đối với xe máy mà chủ tài sản đã nộp LPTB theo quy định trên, sau đó chuyển giao cho tổ chức, cá nhân ở địa bàn được áp dụng tỉ lệ thu LPTB thấp hơn thì nộp LPTB theo tỉ lệ là 1%.
Ô tô chở người dưới 10 chỗ ngồi (kể cả lái xe) nộp LPTB theo tỉ lệ từ 10%-15%. Căn cứ quy định về tỉ lệ thu LPTB này, HĐND tỉnh, TP trực thuộc Trung ương quyết định cụ thể tỉ lệ thu LPTB đối với ô tô chở người dưới 10 chỗ ngồi (kể cả lái xe) cho phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương. Nghị định cũng quy định mức thu LPTB đối với các tài sản là nhà, đất; tàu, thuyền; ô tô, xe máy... tối đa là 500 triệu đồng/tài sản, trừ ô tô chở người dưới 10 chỗ ngồi (kể cả lái xe).
5. Báo điện tử Đài truyền hình VTC phản ánh: Công an tỉnh Hà Tây vừa có công văn số 216/PC13 về việc nộp dấu cũ của cơ quan, tổ chức trên địa bàn tỉnh.
Theo đó, Văn phòng Tỉnh uỷ, Đoàn ĐBQH, HĐND, UBND tỉnh và các Sở, Ban, Ngành, Tổ chức, Đoàn thể cấp tỉnh Hà Tây phải nộp dấu vào đúng 8h ngày 1/8/2008 về Phòng PC13 – Công an TP.Hà Nội. Việc cấp dấu mới, thu nộp dấu cũ Công an TP. Hà Nội sẽ có thông báo và hướng dẫn cụ thể thực hiện.
Riêng TP. Hà Đông và TP. Sơn Tây sẽ làm thủ tục khắc đổi con dấu khi có Nghị định hướng dẫn của Chính phủ về đơn vị hành chính này.
II- NHỮNG THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Tiền phong có bài "Tại Khu Kinh tế - Thương mại đặc biệt Lao Bảo: Tỉnh làm trái quyết định của Thủ tướng Chính phủ". Bài báo phản ánh: Quyết định 1260 của UBND tỉnh Quảng Trị trái với Quyết định 11 ngày 12/1/2005 của Thủ tướng Chính phủ về quy chế Khu Lao Bảo.
Theo Quyết định 1260 của UBND tỉnh Quảng Trị, kể từ ngày 11/7/2008, người dân trong Khu Kinh tế-Thương mại đặc biệt Lao Bảo (viết tắt: Khu Lao Bảo) phải chịu thuế giá trị gia tăng (GTGT) khi tiêu thụ 10 mặt hàng, trong đó có những mặt hàng thiết yếu như cháo, phở, mỳ tôm, miến ăn liền, kem đánh răng...
Thực hiện quyết định của UBND tỉnh Quảng Trị ngày 8/7, Cục Thuế Quảng Trị có Công văn 646 yêu cầu các đơn vị thuế và doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh “Từ ngày 11/7/2008, hàng hóa có tên ở danh mục trên khi nhập từ nội địa vào Khu Lao Bảo và tiêu thụ trong Khu Lao Bảo đều phải chịu thuế GTGT như tiêu thụ tại nội địa”.
Những doanh nghiệp đang hoạt động tại Khu Lao Bảo sau khi nhận được thông tin này rất hoang mang lo lắng, bởi tại Điều 22 của Quyết định 11 về quy chế Khu Lao Bảo do Thủ tướng Chính phủ ký ngày 12/1/2005 đã nêu rõ: “Hàng hóa, dịch vụ sản xuất, tiêu thụ trong Khu Lao Bảo và hàng hoá, dịch vụ nhập khẩu từ nước ngoài vào khu này không phải chịu thuế GTGT. Hàng hoá, dịch vụ từ nội địa Việt Nam đưa vào khu hưởng thuế suất GTGT là 0%”. Và, ngày 7/9/2005, Bộ Tài chính ra Thông tư số 74, quy định: “Hàng hoá, dịch vụ từ nội địa Việt Nam xuất vào Khu Lao Bảo được hưởng thuế suất 0%; hàng hóa, dịch vụ lưu thông trong nội bộ khu không phải chịu thuế GTGT”.
Việc tỉnh Quảng Trị ra quyết định đánh thuế 10 loại hàng hóa nêu trên được lý giải do tình hình hoạt động thương mại và điều kiện quản lý tại Khu Lao Bảo không theo kịp tình hình, để xảy ra nhiều bất cập, nhất là tình trạng lợi dụng chính sách ưu đãi để buôn lậu, để hàng hóa sau khi nhập vào khu thẩm lậu về lại nội địa...
Chưa đầy 4 ngày sau khi Công văn 646 có hiệu lực, ngày 14/7, Cục Thuế Quảng Trị lại ban hành Công văn 556 có nội dung sửa đổi, là từ ngày 11/7/2008 hàng hóa khi tiêu thụ trong Khu Lao Bảo được hưởng miễn thuế theo quy định của Thủ tướng Chính phủ.
Công văn sửa đổi của Cục Thuế Quảng Trị chỉ cho phép miễn thuế hàng hóa theo danh mục khi tiêu thụ trong khu, còn lại hàng hóa từ nội địa xuất vào khu thì vẫn phải nộp thuế GTGT. Với cách thức áp dụng chính sách này, thì doanh nghiệp đi nhập hàng có thuế vào... bán miễn thuế trong khu. Đây là một điều vô lý, phi thực tế cho bất cứ một người đi kinh doanh nào! Cũng theo quy định này của Cục Thuế Quảng Trị, cùng các loại hàng hóa nói trên nhưng là hàng hóa nước ngoài thì vẫn được nhập miễn thuế vào khu, trong khi hàng sản xuất trong nước thì phải nộp thuế. Chính sách thuế này liệu có “triệt tiêu” hàng Việt Nam ngay tại xứ sở của mình?
Từ ngày 11/7 đến nay (28/7), các doanh nghiệp trong Khu Lao Bảo đã ngừng giao dịch vì chính sách thay đổi quá đột ngột. Theo Phó Chi cục trưởng Hải quan Khu Lao Bảo Nguyễn Đức Hưng: “Từ 11/7 đến nay, số lượng doanh nghiệp mở tờ khai hàng hóa giảm hẳn.
Lãnh đạo BQL Khu Lao Bảo cũng khẳng định sự bất nhất trong chính sách ưu đãi sẽ ảnh hưởng đến hoạt động kêu gọi, thu hút đầu tư vào khu. Hiện tại khu này đã có 3 siêu thị lớn của những nhà đầu tư có uy tín đã và đang xây dựng hoàn thành nhưng chưa đi vào hoạt động được do những chính sách ưu đãi tại khu này vẫn còn có khoảng cách từ Chính phủ xuống địa phương, từ khi mời gọi đầu tư đến khi đi vào hoạt động.
Từ thực tế bức xúc này Chính phủ cần sớm có sự chỉ đạo để các cơ quan hữu quan chấn chỉnh các hoạt động ở Khu Lao Bảo theo đúng định hướng, quy chế ưu đãi của Khu mà Thủ tướng đã ban hành và địa phương đã cam kết với các doanh nghiệp và nhà đầu tư.
2. Trang web Đài truyền hình VTC có bài Nói công chứng tư "làm liều" là không có căn cứ. Bài báo phản ánh: TS Trần Thất, Vụ trưởng Vụ hành chính tư pháp (Bộ Tư pháp) đã bình luận như vậy về lo ngại của một trưởng phòng công chứng công rằng, công chứng tư có thể "làm liều" chứng nhận cho các giao dịch chưa đủ thủ tục.
- Có ý kiến cho rằng hợp đồng chưa đủ thủ tục bị phòng công chứng công trả về thì các dịch vụ công chứng tư có thể sẽ nhận "liều", liệu có thể xảy ra tình huống này không, thưa ông?
Nói như vậy là không có căn cứ, vì trình tự thủ tục, điều kiện, trách nhiệm vật chất thì văn phòng công chứng tư còn nặng hơn là công chứng nhà nước. Công chứng nhà nước chỉ chịu trách nhiệm vật chất của cán bộ công nhân viên chức, chứ không phải là người chịu trách nhiệm vật chất đối với khách hàng. Còn Văn phòng công chứng tư nếu làm sai thì anh phải bồi thường thiệt hại 100% và bồi thường trực tiếp.
Hai nữa là để bồi thường đó có tính khả thi thì anh công chứng tư còn phải mua bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp. Tức là có bảo hiểm bảo đảm, nếu bảo hiểm không đầy đủ thì chính công chứng tư phải bỏ tiền túi ra đền. Điều này đồng nghĩa với trách nhiệm bồi thường vật chất của văn phòng công chứng tư còn cao hơn công chứng nhà nước.
Nói là công chứng tư nhưng tất cả đều thay mặt Nhà nước, chỉ khác là công chứng tư không lấy từ nguồn ngân sách nhà nước thôi. Thậm chí chất lượng công chứng viên ở văn phòng công chứng tư còn tốt hơn nhiều. Hiện nay trong số các công chứng viên của nhà nước chỉ có một vài người là thạc sỹ, có ông nào là tiến sỹ đâu. Trong khi đó, nhân sự ở các phòng công chứng tư đều có, có người còn là thẩm phán toà án làm mấy chục năm rất là thành thạo, rồi các luật sư cũng tham gia...
- Nhiều cán bộ công chứng nhà nước "lo ngại" rằng các dịch vụ công chứng tư sẽ không kiểm soát được những hồ sơ như nhà đất, chuyển nhượng bất động sản, tài sản đang trong quá trình tranh chấp; hoặc tài sản phạm tội mà có..., ông nghĩ sao?
Riêng về các hồ sơ này sẽ có những dữ liệu chung, tất cả các phòng công chứng đều được cung cấp đối xử như nhau không có sự phân biệt. Phía công an cũng sẽ có những thông báo để có biện pháp ngăn chặn. Nên nhớ công chứng công hay công chứng tư đều hoạt động trong một luật chung.
3. Báo Công an nhân dân có bài Công chứng tư có “thắng” công chứng nhà nước?. Bài báo phản ánh: ... Phải đi công chứng các loại giấy tờ văn bản đã từng là nỗi khổ của nhiều người dân. Đó là một thực tế không thể phủ nhận được. Theo thống kê của Bộ Tư pháp, cả nước có 130 phòng công chứng đặt ở 64 tỉnh, thành và hầu như ở đâu cũng quá tải, đặc biệt là ở các thành phố lớn như Hà Nội, TP HCM. Cũng vì quá tải mà không ít nhân viên công chứng Nhà nước lên mặt, gây khó dễ cho người dân và nhiều khi họ còn nghĩ ra đủ mưu kế để kiếm tiền của người đến công chứng.
Vì thế sự ra đời của các Văn phòng công chứng (VPCC) là một tất yếu nhằm phục vụ tốt hơn nhu cầu của xã hội. VPCC (nhiều báo gọi “nôm na” là công chứng tư) do một công chứng viên thành lập được tổ chức và hoạt động theo loại hình doanh nghiệp tư nhân. VPCC do hai công chứng viên trở lên thành lập được tổ chức và hoạt động theo loại hình công ty hợp danh. Người đại diện theo pháp luật của VPCC là Trưởng Văn phòng. Trưởng VPCC phải là công chứng viên. Quy định này được ghi rõ tại Điều 26 Luật Công chứng.
Theo số liệu mới nhất, đến nay, cả nước đã có tổng số 20 VPCC được thành lập tại 4 địa phương là TP Hà Nội, TP Cần Thơ, tỉnh Thanh Hóa và tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu. Trong số này thì Hà Nội có vẻ là “đất tốt” khi đợt đầu đã có 7 VPCC được phép thành lập. Đợt sau, Hà Nội cấp phép tiếp cho 9 VPCC nữa, nâng tổng số VPCC ở Hà Nội lên con số 17, cao nhất nước tại thời điểm này.
Trả lời phỏng vấn báo chí, TS Lê Quốc Hùng, Trưởng VPCC Hà Nội ở A38 phố Hoàng Ngân, Trung Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội, cho biết: “VPCC của ông sẽ cạnh tranh với Phòng công chứng Nhà nước về chất lượng dịch vụ. Nơi nào phục vụ tốt hơn thì khách hàng sẽ tìm đến”.
Dù cho rằng không có “sức ép” nào từ việc ra đời các VPCC nhưng có lẽ đây cũng là thời điểm các phòng công chứng phải nhìn nhận lại mình từ thái độ phục vụ đến cơ sở vật chất. Các phòng công chứng tại TP HCM đã triển khai tiếp nhận “đặt lệnh” của người dân yêu cầu giải quyết công chứng qua số điện thoại “nóng”.
Người dân ở nhà có thể hẹn giờ đến công chứng đối với hợp đồng mua bán, thế chấp, chuyển nhượng, ủy quyền, khai nhận di sản... Thoải mái hơn, người dân có quyền yêu cầu bất kỳ công chứng viên nào của phòng công chứng mà mình thích giải quyết hồ sơ của mình.
Trưởng phòng Công chứng số 1 (Hà Nội) Trần Ngọc Nga thì lại mong muốn có một bảng điện tử hiện thủ tục, quy trình làm việc, quy định của pháp luật, bảng phí công chứng. “Hiện nay, những thông tin này đã “yết bảng” đầy đủ nhưng chưa thu hút sự chú ý của người đến làm thủ tục công chứng”.
Tuy nhiên, hiện nay cơ chế tài chính dành cho các phòng công chứng chưa rõ ràng, tỉ lệ phí thu được để lại cho các phòng công chứng “chi tiêu” vẫn chưa được quy định cụ thể do các phòng công chứng mới chuyển từ “bao cấp” sang “sự nghiệp có thu”. “Tất cả vẫn chờ một Thông tư liên tịch giữa Bộ Tư pháp và Bộ Tài chính”, công chứng viên Trần Ngọc Nga, nói.
Nhưng công chứng viên Trần Ngọc Nga vẫn chú ý nhiều đến chất lượng công việc hơn. “Hiện nay, chúng tôi đang mong công việc đừng có nhiều “áp lực” quá để 5 công chứng viên cũng như các chuyên viên pháp luật trong Phòng Công chứng số 1 có thời gian học tập”. Ông Nga nêu ví dụ: Bây giờ, người nước ngoài vào Việt Nam đầu tư, làm ăn ngày càng nhiều, nếu một công chứng viên không biết ngoại ngữ thì làm sao có thể chứng nhận hợp đồng liên quan đến nhiều nước chẳng hạn... Nếu khách hàng yêu cầu công chứng một hợp đồng thương mại thì công chứng viên cũng phải hiểu về luật thương mại...
Trưởng VPCC Ba Đình (Hà Nội) mong muốn được nâng cao nghiệp vụ cũng như được tiếp cận với phần mềm quản lý công chứng với các phòng công chứng trên địa bàn TP để “chia sẻ thông tin, tránh tình trạng một tài sản mang đi công chứng tại nhiều nơi”.
Tuy nhiên, khi chưa có “quyền” truy cập phần mềm này, công chứng viên Đào Anh Dũng vẫn tỏ ra khá tự tin khi nói: Chúng tôi vẫn có cách khi thấy “phân vân” về một bản hợp đồng. “Cách” gì thì ông Dũng không nói mà chỉ cười cười: “Nghiệp vụ công chứng thôi mà”.
Trả lời báo chí, Luật sư Đinh Văn Thảo, công chứng viên tư đã được Bộ Tư pháp bổ nhiệm, cũng băn khoăn là sự liên thông về mạng tin học giữa VPCC với các phòng công chứng Nhà nước và Sở Tư pháp. Nếu không được nối mạng thì các công chứng viên thuộc VPCC sẽ gặp khó khăn trong chứng nhận giao dịch, hợp đồng vì không biết tài sản giao dịch đó có được đem bán, thế chấp, cầm cố... trước đó hay chưa.
Trưởng Phòng Công chứng số 1 (Hà Nội) bộc bạch: Chúng tôi cũng muốn chia sẻ thông tin để tạo điều kiện tốt cho các công chứng viên hoạt động. Tuy nhiên, “chia sẻ thông tin” như thế nào, theo ông Nga, cũng phải bàn thật kỹ. “Như Phòng Công chứng số 1 (Hà Nội) đã hoạt động gần 20 năm, số lượng hợp đồng đã công chứng “khổng lồ”. Vậy thì “chia sẻ” như thế nào? Thêm nữa, việc lập mạng liên thông giữa các phòng công chứng, VPCC cũng cần tính đến việc bảo mật trong hoạt động công chứng nữa chứ”, công chứng viên Trần Ngọc Nga lo ngại.
4. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh có bài Luật sư và cơ quan tố tụng: Loay hoay tìm tiếng nói chung. Bài báo phản ánh: Hôm qua (29-7) tại TP Cần Thơ, trong buổi tọa đàm về hoạt động tham gia tố tụng của luật sư do Bộ Tư pháp và Hội đồng lâm thời Luật sư toàn quốc tổ chức, đại diện cơ quan tố tụng và giới luật sư đều thẳng thắn chỉ ra các hạn chế của mỗi bên để góp ý lẫn nhau.
Theo ông Nguyễn Thanh Thiên, Chánh án TAND TP Cần Thơ, các luật sư hoạt động ở Cần Thơ đã xây dựng được uy tín nhất định, có nỗ lực, thái độ làm việc tích cực, được cơ quan tố tụng nói chung và tòa án nói riêng đánh giá cao.
Tuy nhiên bên cạnh đó, ông Thiên cũng chỉ ra những biểu hiện “gây khó dễ” cho cơ quan tố tụng và tự làm giảm uy tín của một số luật sư: “đón gió” hứa hẹn với khách hàng; bỏ rơi thân chủ giữa đường tố tụng; cố tình cung cấp chứng cứ không đúng, né tránh sự thật; đôi lúc lại dùng “thủ thuật” trì hoãn phiên xử. Ngoài ra, ông Thiên còn chỉ ra những biểu hiện yếu kém về đạo đức nghề nghiệp của một số ít luật sư như tham gia tố tụng chưa nghiêm túc; xét hỏi với thái độ chưa thật sự khách quan, cá biệt còn có lời lẽ xúc phạm đồng nghiệp, người tham gia tố tụng khác... Thậm chí còn có hiện tượng luật sư “chạy chọt” cán bộ tố tụng nhằm tạo thanh thế cho mình.
Đồng tình, bà Hồ Thị Bích Vân - Phó Viện trưởng VKSND TP Cần Thơ cho biết thêm: Một số VKS cho luật sư sao chụp hồ sơ thì bị “rút ruột” nên bây giờ giao hồ sơ cho luật sư là phải nhìn trước ngó sau. Hay như tại Cần Thơ, có luật sư cung cấp lời khai của một số người trái với nội dung họ khai ở cơ quan tố tụng, sau đó tìm hiểu thì biết những người này bị luật sư yêu cầu khai như thế.
Rồi ngay cả trong tranh tụng, người thì dùng những từ lạ như “thân chủ tôi bị tẩu hỏa nhập ma rồi nên không nhớ gì hết”, người thì hỏi đối tượng mình không bảo vệ lại xoáy vào chuyện đời tư của họ... Nghiêm trọng hơn, có luật sư xúi thân chủ phản cung, gây khó dễ cho cơ quan tố tụng, làm xấu tình trạng pháp lý của thân chủ.
Ở góc độ góp ý ngược lại, luật sư Nguyễn Thế Phong - Chủ nhiệm Đoàn luật sư tỉnh Long An đề nghị cơ quan tố tụng không bắt luật sư, những người nhờ luật sư chứng minh mối quan hệ của người nhờ bào chữa với nghi can khi cấp giấy chứng nhận bào chữa. Theo ông, không luật sư nào lại tham gia tố tụng mà không có người nhờ, cũng như người nhờ không thân thích với nghi can thì đứng ra nhờ luật sư làm chi?
Luật sư Nguyễn Đức Ký, Đoàn luật sư tỉnh An Giang, cho biết: “Luật sư xin cấp giấy chứng nhận bào chữa bị bắt cung cấp đủ thứ giấy tờ như giấy chứng nhận hành nghề luật sư, thẻ luật sư, hợp đồng dịch vụ pháp lý, thậm chí có nơi còn bắt luật sư phải chứng thực các giấy tờ này nữa. Chưa kể ở An Giang, vụ nào luật sư cãi chỉ định thì được tòa lịch sự gửi giấy mời, còn cãi theo yêu cầu là tòa gửi giấy triệu tập như bị can, bị cáo”.
Về chuyện này, một luật sư Đoàn luật sư TP Cần Thơ nêu rõ hiện chỉ có Công an TP Cần Thơ, Bạc Liêu áp dụng đúng luật là trả lời trong vòng ba ngày kể từ khi nhận được yêu cầu tham gia tố tụng từ giai đoạn điều tra. Đa phần các tỉnh khác cứ hẹn lần hẹn lữa, có tỉnh hẹn đến năm tháng vẫn chưa chịu cấp.
Việc sao chụp hồ sơ cũng vậy, luật định rồi nhưng nơi cho sao chụp thoải mái, nơi hạn chế, nơi cương quyết không cho. Ông than: “Có lần tôi xin sao chụp hồ sơ ở VKS tỉnh nọ, họ chỉ cho tôi sao chụp lời khai thân chủ của tôi và nói bảo vệ ai thì phôtô tài liệu của người đó, mắc gì phôtô của người khác. Có nơi thì cấm phôtô, bảo tôi đã nhận tiền của thân chủ thì phải tự đọc, ghi chép hồ sơ chứ cho phôtô là... sướng cho tôi quá”.
Gút buổi tọa đàm, Phó Vụ trưởng Vụ Bổ trợ tư pháp Nguyễn Văn Bốn cho biết sẽ ghi nhận tất cả các góp ý của các bên và báo cáo Bộ Tư pháp để Bộ làm việc với Bộ Công an, VKSND tối cao, TAND tối cao... ra thông tư liên tịch hướng dẫn hoạt động tham gia tố tụng của giới luật sư...
Báo cũng có bài "Ủy thác tư pháp còn quá nhiêu khê". Bài báo phản ánh: Ngày 29-7, Bộ Tư pháp cùng Sở Tư pháp TP.HCM tiếp tục tập huấn về Luật Tương trợ tư pháp tại TP.HCM. Đại diện TAND TP.HCM cho biết năm 2007, TAND TP.HCM có gần hai ngàn vụ việc dân sự, hôn nhân gia đình phải ủy thác tư pháp ra nước ngoài.
Thời hạn giải quyết các loại án này tối đa là sáu tháng nhưng thủ tục ủy thác tư pháp quá nhiêu khê (dịch thuật, lệ phí bưu điện, công chứng...), thời hạn lại không quy định cụ thể nên phần lớn các vụ việc bị kéo dài, tốn kém chi phí.
Tại TP.HCM đã từng có trường hợp án đã xử và tống đạt ra nước ngoài, đến cả năm sau đương sự mới gửi kháng cáo về. Lúc này TAND TP.HCM phải lấy hồ sơ ra để giải quyết tiếp theo thủ tục phúc thẩm. Nhiều vụ tranh chấp quyền sở hữu nhà, đòi tài sản, thừa kế..., dù tòa đã ủy thác tư pháp nhưng hồi đáp từ phía đương sự định cư ở nước ngoài còn rất thưa thớt. Theo nhận định của TAND TP.HCM, do chúng ta chưa tham gia Công ước La Haye (hiện có 130 quốc gia thành viên) về hoạt động ủy thác tư pháp nên còn hạn chế, thiệt thòi. Để công tác ủy thác tư pháp tốt hơn, nước ta cần sớm tham gia vào công ước này.
Trong công tác dẫn độ, đến cuối năm 2006, Việt Nam đã bắt và dẫn độ 41 đối tượng cho cảnh sát Mỹ, Hàn Quốc, Đài Loan... Tuy nhiên, công tác bắt và dẫn độ người phạm tội cho nước ngoài vẫn còn nhiều bất cập do cơ sở pháp lý chưa hoàn thiện, đa số trường hợp chỉ dựa trên cơ sở có đi có lại và các quy định của tổ chức Interpol.
Trên đây là điểm báo sáng ngày 30/7/2008, Văn phòng xin báo cáo Lãnh đạo Bộ.
Phòng Tổng hợp - Văn phòng Bộ.