Trong buổi sáng ngày 24/7/2008, một số báo chí đã có bài phản ánh những vấn đề lớn của đất nước và những vấn đề liên quan đến công tác tư pháp như sau:
I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG SỰ KIỆN NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC
1. Báo Dân trí điện tử phản ánh: Hôm qua, 23/7, CA tỉnh Đồng Nai phối hợp với Cục cảnh sát điều tra tội phạm về trật tự quản lý kinh tế và chức vụ (C15, Bộ Công an) đã tống đạt quyết định khởi tố bị can đối với 3 cán bộ Vụ tài chính đối ngoại thuộc Bộ Tài chính.
Thông tin từ cơ quan CSĐT, các bị can này gồm Phan Văn Hiển, Vũ Xuân Hiểu là hai Vụ phó Vụ Tài chính đối ngoại và Hoàng Ngọc Nắng Hồng, Trưởng phòng đầu tư nước ngoài của Vụ Tài chính đối ngoại, Bộ Tài Chính. Ba cán bộ kể trên bị khởi tố vì có liên quan đến đường dây chạy thuế, miễn giảm thuế trái quy định cho một số doanh nghiệp nước ngoài trên địa bàn tỉnh Đồng Nai.
2. Báo Tiền phong phản ánh: Giá xăng tăng thêm 4.500 đồng/lít đang là nỗi lo đối với nhiều người dân. Để giải quyết khó khăn này, không ít người đã chuyển sang sử dụng các loại phương tiện công cộng và xe đạp.
Theo ông Nguyễn Ngọc Lự - Phó chủ tịch Hiệp hội vận tải thành phố Hồ Chí Minh, việc tăng giá xăng sẽ có những tác động tích cực đến đời sống xã hội mà rõ nhất là người dân sẽ hạn chế đi lại bằng các phương tiện cá nhân, chuyển sang phương tiện công cộng. Tuy nhiên, dù lượng hành khách có tăng đáng kể nhưng với việc giá dầu diezen tăng thêm 2.000 đồng/lít, các đơn vị vận tải kinh doanh xe buýt vẫn đang rối bời.
Ông Lê Hải Phong - Phó Giám đốc Trung tâm Quản lý và điều hành Vận tải hành khách công cộng TP HCM cho biết, trung tâm vừa kiến nghị Sở GTVT, UBND TPHCM điều chỉnh đơn giá nhiêu liệu xe buýt nhằm bù lỗ cho các đơn vị vận tải.
Ông Vũ Tiến Hảo-Giám đốc Cty sản xuất xe đạp điện Delta cho biết, hai ngày nay, tức là kể từ khi xăng tăng giá đến nay, số lượng xe các đại lý ở khắp nơi đặt hàng tăng đột biến, với khoảng 600 chiếc, tăng gấp đôi so với trước đó. Ông Hảo lý giải, sở dĩ nhu cầu xe đạp điện tăng đột biến, một mặt vì nhu cầu chuẩn bị cho năm học mới sắp đến, mặt khác vì người tiêu dùng đang có xu hướng chuyển sang dùng xe điện để “né” giá xăng.
3. Báo Tuổi trẻ phản ánh: 11 đoàn kiểm tra của Bộ Kế hoạch và đầu tư (KH-ĐT) đã hoàn tất việc kiểm tra tình hình thực hiện quyết định 390 của Thủ tướng Chính phủ về sắp xếp, bố trí lại kế hoạch đầu tư phát triển năm 2008 phục vụ mục tiêu kiềm chế lạm phát. Ngày 23-7 tại Hà Nội, đại diện Bộ KH-ĐT đã thông báo với báo chí về kết quả kiểm tra.
Theo báo cáo kiểm tra, tổng công trình, dự án dùng nguồn vốn ngân sách nhà nước đã hoãn khởi công mới, ngừng triển khai thực hiện và giãn tiến độ trong kế hoạch năm 2008 là 1.968 dự án với tổng vốn gần 6.000 tỉ đồng, tương đương 8% kế hoạch năm. Trong tổng số dự án đình hoãn, các tỉnh thành đóng góp phần đáng kể với tổng dự án điều chỉnh là 1.884 dự án, với số vốn lên tới 5.662 tỉ đồng.
Theo báo cáo và kết quả kiểm tra tại 15 tập đoàn và tổng công ty nhà nước, các doanh nghiệp lớn này cũng rà soát, cắt giảm, hoãn khởi công và giãn tiến độ kế hoạch đầu tư năm 2008 được 1.300 dự án với tổng vốn hơn 29.000 tỉ đồng. Theo Bộ Kế hoạch - đầu tư (KH-ĐT), một số tập đoàn, tổng công ty thậm chí đã cắt giảm hơn 50% tổng vốn đầu tư như Tập đoàn Công nghiệp tàu thủy VN (Vinashin - 65%), Tập đoàn Hàng hải (52,36%), Tổng công ty Bến Thành (56%)…
Theo vụ trưởng Vụ Tổng hợp kinh tế quốc dân Bùi Hà, việc các bộ, cơ quan trung ương, địa phương, tập đoàn, tổng công ty lớn cắt giảm, hoãn, giãn tiến độ 2.971 dự án nhưng tổng cầu vốn đầu tư cho nền kinh tế không đổi do hơn 35.000 tỉ đồng tiết giảm sẽ được sử dụng để bố trí vốn cho các dự án cấp bách hơn, hiệu quả hơn và những dự án chuyển tiếp cho năm sau.
Qua kiểm tra, Bộ KH-ĐT phát hiện tỉ trọng vốn vay trên tổng vốn đầu tư của các tập đoàn hiện lên tới 52%. Cho rằng đây là mức an toàn, nằm trong biên độ cho phép nhưng khi lãi suất ngân hàng lên cao, theo ông Học, cơ cấu vốn của các doanh nghiệp cũng nên điều chỉnh lại. Ông Học cho biết Bộ KH-ĐT đã kiến nghị Chính phủ tiếp tục chỉ đạo các bộ ngành địa phương tiếp tục rà soát kế hoạch đầu tư năm 2008 với tinh thần kiên quyết. Cụ thể việc xây trụ sở cơ quan, khu vui chơi giải trí cần được đình hoãn, giãn tiến độ. Riêng các tập đoàn, tổng công ty nhà nước, Bộ KH-ĐT kiến nghị rà soát, cắt giảm cả kế hoạch đầu tư tăng tài sản cố định, kế hoạch thành lập mới các công ty thành viên, đặc biệt là việc góp vốn vào các công ty tài chính, ngân hàng.
4. Báo Vietnamnet phản ánh: "Thời gian vừa qua nổi lên hiện tượng làn sóng rời bỏ cơ quan nhà nước, trong khi đây là đội ngũ được quy hoạch, đào tạo bồi dưỡng. Vậy việc ban hành luật lần này có đáp ứng được những đòi hỏi thực tiễn và làm an lòng dân hay không?", Phó Chủ tịch QH Tòng Thị Phóng tha thiết góp ý tại phiên thảo luận của UBTVQH chiều 23/7 về dự án Luật Cán bộ, công chức.
Lấy thực tiễn suốt thời gian "lang thang" từ vị trí cán bộ ngành tư pháp, phó chủ tịch tỉnh rồi lên QH, bà Phóng nói: "Ta lúc nào cũng nói, đều là cán bộ Đảng, không phân biệt đối xử nhưng sự thật diễn ra rất tế nhị. Từ lương bổng, đào tạo cho đến quan điểm sử dụng, cất nhắc cán bộ đều khiến anh em rất dễ tâm tư, người được giới thiệu, người không".
Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc K’sor Phước nêu một loạt câu hỏi: "Có hiện tượng rời bỏ khu vực nhà nướcdo chế độ lương bổng không phù hợp. Vậy sắp tới cần giảm bớt thế nào? Chính sách ưu đãi cần được cụ thể gắn với các lĩnh vực ra sao?".
Theo Chủ nhiệm UB Các vấn đề xã hội Trương Thị Mai, với cơ chế hiện nay, làm tốt hay không tốt cũng như nhau cả. "Bộ máy rất cứng nhắc, không năng động sáng tạo".
Trưởng ban Dân nguyện Trần Thế Vượng "than": "Hơn mười năm trước nói sẽ phải tinh giản 15% bộ máy nhưng đến nay, thử xem giảm đi bao nhiêu, hay chỉ có tăng thêm?". Theo ông Vượng, số cán bộ, công chức trong biên chế hiện đã "phình" ra không cách nào khống chế, "càng nói giảm càng thấy khó. Đang có tình trạng hễ thích là cho tăng thêm phòng, ban"."Phình" to nhất hiện nay là đội ngũ CBCC thôn, xã. Theo Chủ nhiệm UB Pháp luật QH Nguyễn Văn Thuận, khi giám sát dưới địa phương, đoàn QH nhận thấy xu hướng phình biên chế và "hành chính hóa" đang cần được giải quyết.
"Hiện, ở cấp xã đang có rất nhiều đối tượng được hưởng lương hoặc phụ cấp từ ngân sách nhà nước. Bên cạnh các chức danh chuyên trách như bí thư, phó bí thư, chủ tịch.... được bầu theo quy định và một số người làm chuyên môn như tư pháp, địa chính... là công chức, thì các chức danh bán chuyên trách đang được hưởng phụ cấp chiếm rất đông", ông Thuận nói. Dù đã đưa ra thảo luận lần đầu tại kỳ họp QH vừa qua, nhưng ngay cả phạm vi, đối tượng của Luật Cán bộ, công chức vẫn còn chưa thống nhất. Bộ trưởng Tuấn cho biết, dự kiến sẽ hoàn chỉnh dự thảo Luật để thông qua tại kỳ họp QH thứ tư tháng 10 sắp tới.
Ngày 24/7, UBTVQH sẽ cho ý kiến về dự án Luật Quốc tịch và Luật Giao thông đường bộ sửa đổi.
II- NHỮNG THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Dân trí điện tử phản ánh: Hà Nội vừa có thông báo về về việc sắp xếp trụ sở làm việc của các cơ quan Đảng, chính quyền, đoàn thể… của TP Hà Nội sau khi điều chỉnh địa giới.
Theo đó, các cơ quan trung tâm đầu não chỉ đạo điều hành của thành phố như Thành ủy, Đoàn đại biểu Quốc hội, HĐND, Ủy ban MTTQ thành phố Hà Nội mới tiếp tục làm việc tại các trụ sở hiện nay: số 3 Lê Lai, 79 Đinh Tiên Hoàng, 29 Lý Thường Kiệt, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội. Các cơ quan tham mưu, hoạch định chính sách được bố trí trụ sở gần cơ quan đầu não. Các cơ quan có chức năng nhiệm vụ tiếp xúc nhiều với các tổ chức và công dân được bố trí trụ sở làm việc thuận tiện cho các hoạt động giao dịch.
Từ nguyên tắc, các cơ quan ít tiếp xúc với tổ chức công dân, cơ quan nghiên cứu khoa học, cơ quan có hoạt động gần với nông nghiệp được bố trí tại Hà Đông, có 9 sở, ngành, đoàn thể sẽ đóng tại đây. Đó là sở Giao thông Vận tải, sở Khoa học và Công nghệ, sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, sở Tư pháp, Thanh tra Nhà nước, Ban Quản lý Khu công nghiệp và chế xuất, Liên minh các HTX, Hội Cựu chiến binh, Hội Nông dân.
2. Báo Sài Gòn giải phóng có bài “Nóng bỏng” chuyện nhân sự và vướng mắc trong thi hành án. Bài báo phản ánh: Trong hai ngày 21 và 22-7, tại TPHCM, Bộ Tư pháp tổ chức hội nghị giao ban công tác tư pháp 6 tháng đầu năm 2008 với sự tham dự của lãnh đạo các Sở Tư pháp, cơ quan thi hành án dân sự (THADS) 32 tỉnh, TP từ Đà Nẵng trở vào. Tại hội nghị, hai vấn đề được các đại biểu tập trung thảo luận là tình trạng thiếu cán bộ tư pháp và những vướng mắc trong công tác THADS.
Kết quả theo dõi, điều tra việc thực hiện các nhiệm vụ công tác tư pháp ở cấp huyện và cấp xã cho thấy: để đảm bảo triển khai đầy đủ, hiệu quả các mặt công tác tư pháp thì một phòng tư pháp cấp huyện cần 5 cán bộ, một xã cần 2 cán bộ tư pháp – hộ tịch. Thế nhưng, theo thống kê sơ bộ, hiện nay trung bình một phòng tư pháp chỉ có 3,81 cán bộ và một xã chỉ có 1,1 công chức! Số lượng đã thiếu, mà chất lượng của đội ngũ cán bộ tư pháp cũng còn thấp, chưa ngang tầm với nhiệm vụ đặt ra ngày càng cao.
Trong lĩnh vực THADS, tình trạng thiếu người giỏi cũng căng thẳng không kém. Ông Nguyễn Văn Lực (Quyền Trưởng THADS TPHCM) kể: “Vừa qua THADS TPHCM có nhu cầu tuyển 60 người, nhưng trong số 100 hồ sơ chỉ chọn được 2 người có học lực loại khá; tiếp tục cho thi tuyển thì chỉ có 48 người đạt yêu cầu, nhưng cuối cùng chỉ có 40 người vào làm việc”. Lãnh đạo THADS tỉnh Bình Định than thở rằng: “Sau khi tòa án, viện kiểm sát tuyển dụng xong, những cử nhân Luật “rơi rớt” mới chịu thi vào cơ quan THADS, vì vậy học lực của họ ở mức trung bình – khá là đã rất mừng rồi!”.
Ngoài ra, theo lãnh đạo cơ quan THADS của nhiều địa phương, công tác THADS rất phức tạp, chấp hành viên dễ gặp rủi ro khi làm việc, tiền lương thấp - chỉ có hơn 1 triệu đồng/tháng, không đủ chi cho nhu cầu tối thiểu của bản thân trong thời buổi vật giá leo thang như hiện nay, trong khi nếu vào làm tại các doanh nghiệp nước ngoài thì mức lương tối thiểu cũng đã 2,5 triệu đồng/tháng – khiến cho nhiều người e ngại, không muốn vào làm việc trong ngành này.
Những quy định bất cập, chưa rõ ràng khiến công tác THADS gặp nhiều vướng mắc cũng là nội dung được các đại biểu dành nhiều thời gian thảo luận, chia sẻ. Theo đó, một trong những điểm bị nhiều lãnh đạo cơ quan THADS “kêu” là pháp luật THADS hiện hành không quy định cụ thể trình tự, thủ tục THA phá sản doanh nghiệp, hợp tác xã. Thế nhưng theo quy định tại Luật Phá sản (có hiệu lực thi hành từ ngày 15-10-2004) thì khi giải quyết những trường hợp phá sản doanh nghiệp, hợp tác xã, các chấp hành viên được giao nhiệm vụ làm tổ trưởng tổ quản lý, thanh lý tài sản, do vậy chấp hành viên phải thực hiện nhiều công việc vượt ngoài khả năng và chuyên môn được đào tạo, dẫn đến trong quá trình tác nghiệp gặp rất nhiều khó khăn.
Một vướng mắc khác là hiện nay lãi suất ngân hàng đang ở mức rất cao, trong khi đó vấn đề lãi suất chậm THA chưa được hướng dẫn cụ thể, các văn bản hướng dẫn trước đây đã lỗi thời hoặc không còn phù hợp, hậu quả là cơ quan THADS rất lúng túng khi phải tính lãi suất chậm THA, đồng thời không thể trả lời khi người dân khiếu nại.
Nhiều ý kiến đề nghị sửa đổi Luật Phá sản theo hướng không giao cho chấp hành viên làm tổ trưởng tổ quản lý, thanh lý tài sản nữa; Bộ Tư pháp sớm phối hợp với Ngân hàng Nhà nước và các cơ quan hữu quan để ban hành văn bản hướng dẫn cụ thể về cách tính lãi suất chậm THA.
Tâm sự của Quyền Trưởng THADS TPHCM Nguyễn Văn Lực về việc cưỡng chế THA bị can thiệp ở “phút 89” cũng nhận được nhiều sự đồng cảm của đồng nghiệp. Ông cho biết, thời gian qua ở TPHCM có nhiều vụ việc lớn, phức tạp đã qua nhiều cấp xét xử, bản án đã có hiệu lực pháp luật, TAND tối cao và VKSND tối cao đều có văn bản khẳng định việc xét xử của tòa án là có căn cứ pháp luật. Thế nhưng đến giai đoạn cưỡng chế THA thì lại có văn bản từ nhiều cơ quan yêu cầu xem xét lại bản án, dẫn đến việc cưỡng chế THA phải dừng đi dừng lại nhiều lần, làm tốn không ít công sức và tiền bạc của nhà nước.
3. Báo Vietnamnet có bài "Cơ quan pháp luật cũng thu phí giữ xe của dân". Bài báo phản ánh: Người dân đến giao dịch, làm việc tại nhiều công sở ở Đà Nẵng… đều bị thu phí giữ xe. Trong khi đó, Thủ tướng Chính phủ đã có quyết định "cơ quan, công sở không thu phí gửi phương tiện của người đến giao dịch, làm việc"...
Tại Phòng Công chứng số 1 (16 Bạch Đằng, cùng địa điểm với Sở Tư pháp Đà Nẵng), khách đến giao dịch vừa tới cổng đã thấy một người phụ nữ chặn xe lại để đưa vào giữ ngay trên lề đường phía trước. Thực ra, trong sân của cơ quan này vẫn có chỗ để xe cho khách, nhưng chính vì “bị chặn” ngay từ ngoài cổng nên không mấy ai biết có chỗ để xe nằm sâu ở bên trong mà cứ nghĩ đó là bãi đỗ xe riêng của cán bộ, nhân viên Phòng Công chứng số 1. Việc giữ xe thu phí của khách diễn ra ngay trước cổng cơ quan, lẽ nào lãnh đạo Phòng Công chứng số 1 và Sở Tư pháp Đà Nẵng không hề hay biết để có biện pháp chấn chỉnh, chí ít là đặt một tấm biển thông báo “có chỗ để xe trong sân cơ quan” cho khách đến giao dịch được biết?
Tại Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước (09 Trần Phú, nhưng cùng khu nhà với Sở Tư pháp Đà Nẵng) cũng diễn ra tình trạng tương tự. Cánh cổng sắt của cơ quan này chỉ mở đủ cho… 1 người vào lọt, sân cơ quan lại quá chật hẹp nên tất nhiên mọi khách đến giao dịch phải để xe trên lề đường phía trước cổng. Nhưng thay vì có biện pháp thích hợp để đảm bảo thực hiện đúng Quyết định 129/TTg thì cơ quan này lại để diễn ra tình trạng thu phí giữ xe của khách rất công khai. Không thể nói là lãnh đạo Trung tâm Trợ giúp pháp lý Đà Nẵng không hay biết chuyện giữ xe này.
Và cũng cần nói thêm, không chỉ bất chấp quy định của Thủ tướng Chính phủ về thu phí giữ xe tại các công sở mà các cơ quan nói trên còn “bỏ qua” luôn Thông tư 04 vừa được Bộ Xây dựng ban hành đầu năm 2008. Trong đó nêu rõ: “Nhà nước không cho phép kinh doanh buôn bán trước mặt tiền các công trình văn hóa, giáo dục, thể thao, y tế, tôn giáo, công sở”. Liệu việc giữ xe, thu phí như trên có phải là một hình thức kinh doanh, và là kinh doanh trái phép?
Trên đây là điểm báo sáng ngày 24/7/2008, Văn phòng xin báo cáo Lãnh đạo Bộ.
Phòng Tổng hợp - Văn phòng Bộ