Trong buổi sáng ngày 18/7/2008, một số báo chí đã có bài phản ánh những vấn đề lớn của đất nước và những vấn đề liên quan đến công tác tư pháp như sau:
I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG SỰ KIỆN NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC
1. Ban Chấp hành (BCH) Trung ương Đảng vừa quyết định thi hành kỷ luật bằng hình thức cảnh cáo về Đảng đối với ông Võ Thanh Bình, Ủy viên BCH Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Cà Mau.
Theo TTXVN, BCH Trung ương Đảng vừa quyết định thi hành kỷ luật bằng hình thức cảnh cáo về Đảng và đề nghị cơ quan Nhà nước cảnh cáo về chức vụ chính quyền đối với ông Võ Thanh Bình, Ủy viên BCH Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Cà Mau, vì đã mắc một số sai phạm nghiêm trọng trong công tác cán bộ và thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ.
BCH Trung ương Đảng giao Bộ Chính trị chỉ đạo Ban Thường vụ Tỉnh ủy Cà Mau chủ trì, phối hợp với các cơ quan Trung ương có liên quan tiếp tục làm rõ việc đưa, nhận tiền như ông Võ Thanh Bình đã báo cáo để kết luận và xử lý theo đúng quy định của Đảng và pháp luật của Nhà nước.
2. Báo Công an nhân dân phản ánh: Ngày 16/7, Thủ tướng Chính phủ đã đồng ý về nguyên tắc cho phép thành lập Trường Đại học Dầu khí Việt Nam tại tỉnh Hòa Bình.
Bộ Giáo dục và Đào tạo có trách nhiệm hướng dẫn việc xây dựng Đề án khả thi thành lập Trường Đại học Dầu khí Việt Nam, trình cấp có thẩm quyền quyết định theo quy định của pháp luật. Bộ GD-ĐT sẽ tư vấn và hỗ trợ Tập đoàn Dầu khí trong việc xây dựng và phát triển Trường Đại học Dầu khí, thực hiện kế hoạch chuẩn bị đội ngũ giảng viên, cán bộ nghiên cứu, quản lý; phát triển quan hệ hợp tác với các trường đại học trong và ngoài nước. Kinh phí thực hiện các hoạt động này do Tập đoàn Dầu khí Việt Nam chi trả.
3. Báo Tiền phong có bài "Nhiều cán bộ ngân hàng bị đề nghị cách chức". Bài báo phản ánh: Sau khi Ngân hàng Nhà nước (NHNN) chi nhánh TPHCM có công văn yêu cầu Tổng giám đốc Ngân hàng Kỹ thương (Techcombank) cách chức Giám đốc chi nhánh Sài Gòn và 2 cán bộ gồm Trưởng phòng giao dịch (PGD) Lê Đức Thọ và Phó PGD Thủ Đức.
Ngày 17/7, đại diện Techcombank cho biết: Ban lãnh đạo NH này đã báo cáo HĐQT và sẽ có các quyết định thích hợp trên cơ sở các ý kiến của NHNN Chi nhánh TP Hồ Chí Minh và các quy định của pháp luật và luật lao động.
Được biết, Trưởng PGD Techcombank Lê Đức Thọ đã cho khách hàng vay 350 triệu đồng nhưng yêu cầu khách hàng thực hiện hợp đồng cầm cố tiền gửi 70 triệu đồng, điều chỉnh lãi suất cho vay lên 24,4%/năm. Còn PGD Techcombank Thủ Đức cho khách hàng vay 24 triệu đồng nhưng yêu cầu hợp đồng cầm cố tiền gửi 7,2 triệu đồng. Sai phạm này đã được NHNN chi nhánh TPHCM nhắc nhở nhưng Giám đốc Techcombank chi nhánh Sài Gòn (phụ trách 2 PGD Lê Đức Thọ và Thủ Đức) cho rằng việc làm trên không sai luật.
NHNN chi nhánh TPHCM cũng có công văn yêu cầu Tổng giám đốc Ngân hàng Sài Gòn Thương tín (Sacombank) cách chức Trưởng PGD Tân Định, vì ông này đã cho khách hàng vay với lãi suất 1,92%/tháng (tức 23,04%/năm) vào ngày 25/6 dù lãi suất cho vay không được quá 21%/năm.
Báo cũng cho biết: Khoảng 1000 người đang làm việc tại Tập đoàn FPT sẽ phải “ra đi”. Những xôn xao về thông tin cắt giảm hàng loạt nhân sự đã được ông Bùi Quang Ngọc, Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn FPT xác nhận. Cùng với việc công bố kết quả tăng trưởng kinh doanh 6 tháng đầu năm đạt 47,1%. FPT cũng cho biết thông tin điều chỉnh giảm về kế hoạch doanh thu và lợi nhuận năm 2008.
Trao đổi với Tiền Phong Online về vấn đề này, ông Bùi Quang Ngọc, Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn FPT cho biết: Nhân sự của FPT đến ngày 31/5/2008 (trước ngày chúng tôi xem xét để ra quyết định điều chỉnh) là khoảng gần 10.000 người. Chúng tôi dự kiến cắt giảm chi phí hoạt động khoảng 20% và 10% nhân sự. Cắt giảm nhiều ở những đơn vị bị tác động mạnh bởi thị trường tài chính như chứng khoán. Chúng tôi đang rà soát, xem xét, và sẽ cắt giảm các chi phí chưa hiệu quả, chưa cần thiết ngay trong thời điểm này.
Hầu hết các công ty chứng khoán của Việt Nam hiện nay đều giảm về quy mô. Họ đã cắt giảm nhân sự từ tháng Ba, tháng Tư. Đến nay FPT mới quyết định cắt giảm. Những đơn vị không chịu tác động bởi những biến động tài chính nhiều như xuất khẩu phần mềm (FPT Software), viễn thông (FPT Telecom), lĩnh vực giáo dục đào tạo (Đại học FPT, Học viện Quốc tế FPT…) thì không phải thực hiện cắt giảm.
II- NHỮNG THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo điện tử Đài truyền hình VTC có bài "112 cô gái Việt xếp hàng cho trai Hàn chọn vợ". Bài báo phản ánh: Công an TP.HCM phát hiện một nhóm người Hàn Quốc đang ''xem mặt'' để chọn vợ trong số 112 cô gái (hầu hết là người ở các tỉnh, thành miền Tây như Cần Thơ, Hậu Giang, Đồng Tháp, đa số 18 – 25 tuổi, cá biệt có người 37 tuổi).
Rạng sáng 17/7, Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về trật tự xã hội (PC 14) Công an TP.HCM phối hợp Công an quận Gò Vấp, Đoàn kiểm tra liên ngành Văn hóa - Xã hội TP.HCM kiểm tra khách sạn Diệu Quyên (số 21 đường số 5, phường 9, quận Gò Vấp, TP HCM, do ông Dương Quốc Thái, 33 tuổi, làm chủ), phát hiện một nhóm người Hàn Quốc đang ''xem mặt'' để chọn vợ trong số 112 cô gái (hầu hết là người ở các tỉnh, thành miền Tây như Cần Thơ, Hậu Giang, Đồng Tháp, đa số 18 – 25 tuổi, cá biệt có người 37 tuổi). Các cô gái trên đều có hoàn cảnh khó khăn, muốn được lấy chồng nước ngoài để hy vọng “đổi đời”.
Đa số các cô được đưa về quận Tân Phú, Bình Tân (TP HCM) “huấn luyện” trong nhiều tháng để chờ ngày được ''xem mặt''.
Theo nguồn tin, hai kẻ tổ chức môi giới trái phép sau khi đón nhóm người Hàn Quốc trên tại sân bay Tân Sơn Nhất đã đưa họ về lưu trú tại một khách sạn ở quận 5, sau đó tập hợp các cô gái vào ban đêm (nhằm tránh sự phát hiện của công an) ở khách sạn Diệu Quyên cho người Hàn Quốc đến ''xem mặt''.
Được biết, để đăng ký tham dự buổi ''xem mặt'' để chọn vợ trái phép này, mỗi người đàn ông Hàn Quốc phải trả lệ phí một số tiền khá lớn.
Qua sàng lọc, Công an tạm giữ bốn người đàn ông Hàn Quốc (trong đó có hai người đã 53 tuổi) đã trực tiếp ''xem mặt'' các cô gái và hai đối tượng môi giới trái phép để xử lý theo pháp luật.
2. Báo Dân trí có bài "Vụ đưa hàng trăm trẻ ra nước ngoài làm con nuôi: không ngoại trừ khả năng trục lợi". Bài báo phản ánh: Thông tin về vụ làm giả hồ sơ trẻ sơ sinh để cho người nước ngoài nhận làm con nuôi tại Nam Định đang gây dư luận bất bình. Trao đổi với báo chí, ông Vũ Đức Long - Cục trưởng Cục Con nuôi Quốc tế (Bộ Tư pháp) cho rằng, không ngoại trừ khả năng trục lợi.
Trường hợp hồ sơ của trẻ em bị bỏ rơi được các Trung tâm Trợ giúp nhân đạo huyện ý Yên và Trung tâm Bảo trợ xã hội Trực Ninh gửi lên, các ông có nghi ngờ gì không?
Tất cả hồ sơ của trẻ em ở Nam định gửi lên đều được Sở Tư pháp địa phương đánh giá, 10 loại giấy tờ trong hồ sơ của trẻ đều được làm rất đầy đủ và đều được Công an thẩm định và cho ý kiến là hợp lệ.
Như ông nói thì quy trình để một đứa trẻ từ lúc bị bỏ rơi cho đến lúc đuợc người nước ngoài nhận làm con nuôi rất chặt chẽ, thế thì theo ông, tại sao lại xảy ra tình trạng làm giả hồ sơ về nguồn gốc của đứa trẻ?
Tôi nói quy trình chặt chẽ là từ Cơ sở nuôi dưỡng đến lúc trẻ được nhận làm con nuôi người nước ngoài. Còn lại giấy tờ trước khi trẻ vào Cơ sở nuôi dưỡng như: Tường trình, Giấy khai sinh... lại là đại vấn đề. Chẳng hạn như trẻ không bị bỏ rơi mà lại nói là trẻ bị bỏ rơi thì đó là làm giả hồ sơ của trẻ.
Dư luận nghi ngờ, đặt câu hỏi liệu có sự móc nối giữa chính quyền cơ sở, Sở Tư pháp, Công an, UBND tỉnh làm thành đường dây làm giả giấy tờ đưa trẻ em đi làm con nuôi người nước ngoài. Ông nghĩ sao trước thông tin này?
Ai làm sai, ai trục lợi thì cơ quan Công an đang điều tra, làm rõ. Sai ở khâu nào thì phải xử lý khâu đó, thậm chí là xử lý hình sự. Nhưng theo đánh giá của tôi, nếu có móc nối thì sự móc nối của họ chưa đủ để đưa trẻ em ra nước ngoài, bởi hồ sơ còn phải qua Bộ Tư pháp thẩm định, mà quy trình hồ sơ từ lúc trẻ ở Cơ sở nuôi dưỡng đến lúc chuyển lên Bộ Tư pháp được tiến hành rất chặt chẽ.
Tất nhiên, tại Cơ sở có thể có việc đạo diễn, làm sai một số giấy tờ, không loại trừ có khả năng vì mục đích trục lợi. Đó là do một số khâu trong quy trình này bị lạm dụng, cái đó phải kịp thời chấn chỉnh. Bây giờ sai đến đâu phải sửa đến đấy, phát hiện sai là phải xử lý. Trách nhiệm phải được xác định cho rõ, nếu tất cả đều quy trách nhiệm chung là không đúng. Chúng tôi cũng sẽ tăng cường kiểm tra, yêu cầu địa phương phải vào cuộc.
Có nghĩa là nếu bên dưới làm giả hồ sơ thì Cục Con nuôi Quốc tế cũng “chịu”, thưa ông?
Đúng là như thế, vì việc thẩm tra tính chân thực của toàn bộ các giấy tờ kèm theo hồ sơ là rất khó nếu như ở cơ sở cố tình làm sai. Ví dụ như trẻ không bị bỏ rơi, người ta làm biên bản thành bị bỏ rơi thì cũng khó xác định. Hay như Giấy khai sinh ở xã đã ký, đóng dấu rồi, làm sao Cục bác được. Cái này Công an phải vào cuộc.
Qua theo dõi của ông thì trong thời gian qua, số lượng trẻ em từ Nam Định được đưa đi làm con nuôi quốc tế có nhiều hơn ở các tỉnh khác không?
Số lượng trẻ em từ Nam Định đưa đi làm con nuôi người nước ngoài tuy tương đối nhiều, nhưng cũng chưa phải là nhiều nhất. Nhiều nhất hiện nay là TPHCM, tiếp theo là Bà Rịa - Vũng Tàu, Phú Thọ, Tuyên Quang, Thái Nguyên, Lạng Sơn. Điều tôi băn khoăn là tại sao các tỉnh lân cận Nam Định như Thái Bình, Ninh Bình, Hà Nam rất ít trẻ em bị bỏ rơi mà Nam Định lại nhiều? Trong đợt đi kiểm tra tất cả các Cơ sở nuôi dưỡng ở Nam Định vào tháng 1 vừa qua, tôi đã đặt thẳng nghi vấn này với bên Công an và Sở Tư pháp, đề nghị địa phương phải quan tâm.
Nhiều trẻ em đã được đưa ra nước ngoài làm con nuôi bằng hồ sơ giả, bây giờ cơ quan chức năng vào cuộc mới phát hiện ra, vậy có đứa trẻ về đuợc không, thưa ông?
Không, khả năng đưa trẻ về là không có.
Nói như thế thì việc làm giả hồ sơ, nguồn gốc của trẻ sơ sinh tại cơ sở hiện nay vẫn quá dễ dàng và hậu quả thì không thể khắc phục. Là đầu mối quản lý Nhà nước về vấn đề con nuôi quốc tế, ông có đề xuất giải pháp nào ngăn chặn tình trạng này không?
Nói làm giả hồ sơ dễ dàng hay luật không chặt chẽ thì chưa hẳn đã đúng, vì Nghị định 158, Nghị định 68, Nghị định 69 và các quy định pháp luật khác rất chặt chẽ, cụ thể về lĩnh vực này, cái chính là người ta không thực hiện theo luật. Thông thường thì trẻ hay bỏ rơi vào những thời điểm rất nhạy cảm như đêm khuya, sáng sớm, ở những nơi vắng người... Chính vì thế người phát hiện trẻ bị bỏ rơi có thể giữ bí mật đó và từ đó đạo diễn hồ sơ của trẻ vì mục đích khác, không phải vì mục đích nhân đạo. Cái này lỗi không phải ở luật, lỗi chính là ở người thực hiện, việc một số đối tượng nói không đúng sự thật về nguồn gốc của trẻ để trục lợi là có thể.
3. Báo Nhân dân có bài "Làm rõ đường dây làm giả hồ sơ đưa trẻ em ra nước ngoài". Bài báo phản ánh: Ðầu tháng 6 vừa qua, Cơ quan cảnh sát điều tra Công an tỉnh Nam Ðịnh đã thông báo khởi tố và bắt tạm giam bị can đối với ông Vũ Ðình Lợi, Trưởng trạm Y tế xã Yên Tiến; ông Trương Công Lịch, Trưởng trạm Y tế xã Yên Lương, huyện Ý Yên và ông Trần Trọng Lãm ở TP Nam Ðịnh phạm tội "Làm giả tài liệu của cơ quan, tổ chức" trong quá trình làm hồ sơ đưa trẻ em ra nước ngoài làm con nuôi. Ðây là việc nghiêm trọng đang được các cơ quan chức năng làm rõ.
Ðối với ông Vũ Ðình Lợi sau khi có Thông báo số 68/PC14 ngày 12-6-2008 của Cơ quan cảnh sát điều tra Công an tỉnh Nam Ðịnh về việc khởi tố và bắt tạm giam, ngày 1-7-2008, Chủ nhiệm Ủy ban kiểm tra Huyện ủy Ý Yên Ninh Viết Chức đã ký Quyết định số 38 đình chỉ sinh hoạt Ðảng đối với ông Lợi - Bí thư chi bộ - Trưởng trạm Y tế sinh hoạt tại Chi bộ Trạm y tế, Ðảng bộ xã Yên Tiến.
Cũng trong ngày 1-7-2008 sau khi căn cứ thông báo về việc bắt tạm giam số 99/CSÐT ngày 16-6-2008 của Cơ quan cảnh sát điều tra Công an tỉnh Nam Ðịnh đối với ông Trương Công Lịch về tội: "Cùng đồng bọn làm giả tài liệu của cơ quan tổ chức", chủ nhiệm Ủy ban kiểm tra Huyện ủy Ý Yên đã ký Quyết định số 39 đình chỉ sinh hoạt Ðảng đối với ông Lịch - đảng viên, Trưởng trạm Y tế xã sinh hoạt tại Chi bộ An Nhân, Ðảng bộ xã Yên Lương. Hai bị can bị đình chỉ sinh hoạt Ðảng trong thời gian ba tháng để phục vụ cho công tác điều tra của Cơ quan công an.
Cụ thể, Trung tâm Bảo trợ xã hội huyện Trực Ninh trong năm 2006 bàn giao 63 trẻ em làm con nuôi, năm 2007: 72 trẻ em, năm 2008: 18 trẻ em. Tổng cộng trong ba năm là 153 trẻ em. Trung tâm Bảo trợ xã hội huyện Ý Yên năm 2006 bàn giao 30 trẻ em làm con nuôi, năm 2007: 46 trẻ em, năm 2008: 24 trẻ em. Tổng cộng trong ba năm là 100 trẻ em. Trung tâm Bảo trợ xã hội xã Xuân Hùng, huyện Xuân Trường bàn giao một trẻ em làm con nuôi người nước ngoài vào năm 2007. Như vậy, đã có 254 trẻ em được các ngành chức năng làm thủ tục cho người nước ngoài có quốc tịch Pháp, Italia, Mỹ nhận làm con nuôi. Như vậy, phải có "đường dây" đưa trẻ em ra nước ngoài liên quan nhiều đối tượng, hoạt động trong thời gian dài. Việc khởi tố ba bị can mới chỉ là khâu đầu để bóc gỡ đường dây phạm tội buôn bán trẻ em.
Trên đây là điểm báo sáng ngày 18/7/2008, Văn phòng xin báo cáo Lãnh đạo Bộ.
Phòng Tổng hợp - Văn phòng Bộ.