Trong buổi sáng ngày 04/11/2009, một số báo chí đã có bài phản ánh những vấn đề lớn của đất nước và những vấn đề liên quan đến công tác tư pháp như sau:
I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG SỰ KIỆN NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC
1. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh phản ánh: Tại cuộc giao ban báo chí sáng 3-11, đại diện Bộ Thông tin và Truyền thông (TT&TT) cho biết Hội đồng kỷ luật của Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) đã quyết định cảnh cáo ông Bùi Văn Quyền, Vụ trưởng - Trưởng đại diện Bộ KH&CN tại TP.HCM, Trưởng Ban tổ chức giải “Top 100 sản phẩm an toàn vì sức khỏe cộng đồng”.
Đồng thời khiển trách ông Phạm Ngọc Minh, Phó Vụ trưởng cơ quan đại diện Bộ KH&CN tại TP.HCM, Phó Trưởng Ban tổ chức giải và khiển trách trưởng phòng Hành chính tổng hợp cơ quan đại diện của Bộ tại TP.HCM, thư ký giải. Đây là những cá nhân đã không làm hết trách nhiệm trong quy trình xét trao giải cho Vedan và chậm thu hồi giải thưởng, gây dư luận xấu trong xã hội.
Đại diện Bộ TT&TT cũng cho hay Bộ KH&CN đã yêu cầu các đơn vị liên quan (Trung tâm Tư vấn và Phát triển thương hiệu và chất lượng TP.HCM NATUSI) phải rút kinh nghiệm và thực hiện đúng quy định Luật Chất lượng hàng hóa.
Trao đổi với Pháp Luật TP.HCM chiều qua, ông Hoàng Thủy Tiến, Phó Cục trưởng Cục An toàn vệ sinh thực phẩm (Bộ Y tế), cho hay ông và một số thành viên trong hội đồng xét thưởng đã có giải trình và đang chờ quyết định xử lý cuối cùng của lãnh đạo Bộ Y tế.
Báo cũng phản ánh: Trong hội thảo “Điều hành xuất khẩu gạo - thực trạng và giải pháp” do Báo Nông Thôn Ngày Nay tổ chức tại Hà Nội vào sáng 3-11, các đại biểu tham dự hội nghị cho rằng nhà nước đã giao cho Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) quá nhiều quyền lực, dẫn đến việc tổ chức này lạm quyền trong việc điều hành xuất khẩu gạo. Trong khi đó, vai trò, tiếng nói của Hội Nông dân và người nông dân lại quá yếu ớt, chưa bảo vệ được quyền lợi của người làm ra lúa gạo.
Ông Trần Đình Tụng, Chánh văn phòng Hiệp hội Hồ tiêu Việt Nam, nhận định: Chính phủ giao cho Hiệp hội Lương thực Việt Nam quyền điều hành tiêu thụ lúa gạo nhưng thực quyền lại nằm trong tay lãnh đạo Công ty Lương thực Việt Nam. “Đơn vị này đã cố duy trì cơ chế xin - cho trong xuất khẩu gạo, làm cho quy luật kinh tế thị trường bị bóp méo, lưu thông lúa gạo thường xảy ra bất ổn, gây bất bình trong nông dân. Hàng chục triệu bà con nông dân bị thua thiệt” - ông Tụng thẳng thắn. Ông Tụng đưa ra một dẫn chứng để chứng minh việc đơn vị độc quyền xuất khẩu lúa gạo làm ăn kiểu “bán vịt trời”: “Trong suốt nhiều năm qua, việc xuất khẩu gạo phải phụ thuộc vào kết quả đấu thầu giữa Tổng Công ty Lương thực miền Nam với Philippines. Ở thời điểm đấu thầu, chốt giá, Tổng Công ty Lương thực miền Nam chỉ có rất ít thóc gạo dự trữ nên phải chờ thu mua lúa gạo của nông dân vài tháng sau đó, nói cách khác là rao bán cái mình chưa có. Ở thời điểm giao lúa gạo cho nước bạn, dù giá gạo thế giới khi đó thường cao hơn giá đã bỏ thầu nhưng nông dân buộc phải bán cho Tổng Công ty Lương thực miền Nam. Cuối cùng, giá lúa gạo của bà con nông dân, giá gạo xuất khẩu của Việt Nam luôn thua xa các nước khác dù có cùng chất lượng”.
Ông Tụng “tố”: “Sở dĩ Tổng Công ty Lương thực miền Nam làm được việc này là nhờ có thế và lực độc quyền, có hệ thống chân rết đến các tỉnh, thành nên có thể chi phối giá cả thấp hơn giá mình đã đấu thầu. Ngoài ra, đơn vị này còn có hành vi ngăn chặn việc ký kết hoặc chia nhỏ việc thực hiện hợp đồng thương mại của các công ty khác”.
Cùng có nhận định như trên, bà Phạm Chi Lan, chuyên gia kinh tế, cho rằng dù VFA đã có vai trò quan trọng trong việc đưa xuất khẩu gạo của Việt Nam đứng thứ hai trên thế giới nhưng cơ cấu tổ chức, quy trình hoạt động trong xuất khẩu gạo của tổ chức này còn “có vấn đề”. Bà Lan chỉ rõ: “VFA là một hiệp hội nhưng lại điều hành xuất khẩu gạo theo kiểu quản lý nhà nước là một điều phi lý”.
Ông Tụng cho rằng để cởi trói thực trạng xuất khẩu gạo hiện nay, nhà nước cần phải cổ phần hóa triệt để các doanh nghiệp nhà nước xuất khẩu gạo. Ông Tụng nhấn mạnh: “Khi đã cổ phần hóa thì họ sẽ phải tự đầu tư cơ sở hạ tầng, tiền vốn để kinh doanh một cách hiệu quả nhất. Khi đó, thị trường gạo sẽ vận hành theo cơ chế thị trường chứ không bị bóp méo như thời gian vừa qua”.
2. Báo Sài Gòn giải phóng phản ánh: Ngày 3-11, hàng chục doanh nghiệp kinh doanh cát nhiễm mặn của cả nước đã họp tại TPHCM để gửi đơn cầu cứu Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài chính, Bộ Xây dựng, Bộ Tài nguyên - Môi trường phản ánh việc Tổng cục Hải quan ra văn bản cấm xuất khẩu cát mặn, khiến doanh nghiệp điêu đứng.
Theo đó, trước tình hình xuất khẩu cát tràn lan tại một số địa phương, tháng 10-2009, Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải có văn bản 1819/TTg-KTN chỉ đạo Bộ Xây dựng cho dừng việc xuất khẩu cát. Tuy nhiên, do các doanh nghiệp đã ký nhiều hợp đồng xuất khẩu cát mặn trước đó, đồng thời nhận được các ý kiến phản hồi từ các tỉnh thành, nên Bộ Xây dựng ban hành văn bản số 2173/BXD-VLXD tạm thời cho các doanh nghiệp tiếp tục được xuất khẩu cát nhiễm mặn tận thu từ các dự án nạo vét, khơi thông luồng lạch tại cửa sông, cảng sông giáp biển đã được các cấp có thẩm quyền phê duyệt. Bộ này cũng nêu rõ, kể từ ngày 8-10-2009 sẽ tạm đình chỉ việc ký các hợp đồng mới xuất khẩu cát nhiễm mặn.
Sau chỉ đạo này, các doanh nghiệp ráo riết hoàn tất các hợp đồng đã ký kết với nước ngoài. Tuy nhiên, ngày 30-10, Tổng cục Hải quan đã gửi công văn khẩn yêu cầu cục hải quan các địa phương tạm dừng việc xuất khẩu cát các loại. Chính chỉ đạo này đã khiến hàng chục doanh nghiệp lâm vào cảnh điêu đứng, mất sạch vốn liếng vì đã đầu tư vào các dự án này.
Báo cũng phản ánh: Tại Hội nghị toàn cầu các quốc gia hòa bình diễn ra tại thủ đô Washington của Mỹ từ ngày 1-3/11, Việt Nam được vinh danh là một trong những nước hòa bình nhất trên thế giới. Hội nghị do Trung tâm Fulbright và Liên minh vì Hòa bình - hai tổ chức phi lợi nhuận của Mỹ hoạt động với mục tiêu xây dựng một thế giới hòa bình hơn - lần đầu tiên tổ chức, nhằm ghi nhận và tôn vinh các quốc gia hòa bình nhất trên thế giới và xây dựng các gương điển hình để các nước khác noi theo. Bà Harriet Fulbright, Chủ tịch trung tâm, nêu rõ: "Hội nghị được tổ chức lần đầu tiên này đóng vai trò như trụ cột hỗ trợ hơn nữa những nỗ lực xây dựng hòa bình".
Tham dự hội nghị có đại diện của 18 nước có xếp hạng cao nhất về chỉ số hòa bình toàn cầu (GPI) trong năm 2009 của 9 khu vực trên thế giới đã tham dự hội nghị. Chỉ số này do Viện Kinh tế và Hòa bình, có trụ sở tại Sydney, Australia, xây dựng trên cơ sở 23 tiêu chí khác nhau từ mức độ tội phạm bạo lực và chi tiêu quân sự tới mối quan hệ với các nước láng giềng và tôn trọng nhân quyền.
Trong 144 nước nằm trong bảng xếp hạng GPI của năm nay, Việt Nam đứng thứ 39 trên toàn cầu và đứng thứ hai, sau Singapore, tại khu vực Nam Á và Đông Nam Á.
3. Báo Thanh niên có bài “Biển số xanh”. Bài báo phản ánh: Chúng ta đang nói nhiều đến cuộc vận động thực hiện văn hóa giao thông, đó là một việc làm cần thiết, rất cần thiết, bởi nói cho cùng, muốn thực hiện đúng luật giao thông thì trước hết phải có văn hóa, hơn thế, có nhiều hành vi luật không thể điều chỉnh được mà chỉ có thể điều chỉnh bằng văn hóa của từng công dân. Nhưng cuộc vận động này cho đến nay dường như mới chỉ nhắm đến đối tượng tham gia giao thông là những công dân bình thường, còn có một số đối tượng khác coi như đây không phải là chuyện của mình, trong đó có những người ngồi trên xe có biển số xanh.
Biển số xanh là biển số của những chiếc xe thuộc sở hữu nhà nước. Hãy thử đứng tại một ngã tư nào đó trong giờ cao điểm hoặc trước các cơ quan công quyền như trụ sở các bộ, ban, ngành, đoàn thể…, chúng ta dễ dàng nhận thấy đội ngũ lái xe biển số xanh chạy nghênh ngang như thế nào, đậu đỗ xe tùy tiện ra sao. Một chiếc xe con vượt sai quy định, anh cảnh sát giao thông (CSGT) phát hiện, bước ra giữa đường, đưa còi lên miệng, bỗng nhiên rụt lại vì nhìn thấy… biển số xanh. Nhiều CSGT tâm sự, thổi dừng những chiếc xe đó phiền lắm, thế nào lái xe cũng điện thoại cho sếp, sếp anh ta lại điện thoại cho ai đó, ai đó lại điện thoại cho sếp của tôi, sếp tôi lại điện thoại cho tôi… cuối cùng thì cũng hủy biên bản, thôi cho đi quách cho xong! Nhìn cảnh đó, mấy anh lái xe biển số trắng cục ghen tị lên đến tận cổ. Như vậy, các xe biển xanh (đặc biệt là biển số có đầu 80 - xe của các cơ quan trung ương) mặc nhiên hiểu ngầm rằng họ được cái quyền ưu tiên trên đường!
Không chỉ cuộc vận động thực hiện văn hóa giao thông mà cuộc vận động nào cũng thế, đối tượng cần nhắm đến, cần vận động, cần thực hiện, cần gương mẫu trước tiên chính là quan chức, sau nữa mới là dân chúng. Một đại biểu tại một hội nghị ở Đà Nẵng đã phát biểu rất chí lý, đại để rằng, cuộc vận động người Việt dùng hàng Việt khó có thể thành công khi các cán bộ đều mặc comple ngoại, đi giày ngoại, đeo kính ngoại, thậm chí là… ký bằng bút ngoại. Cuộc vận động thực hiện văn hóa giao thông cũng thế, nó không thể thành công khi xe biển số xanh cứ chạy nghênh ngang, nếu vi phạm, sếp ngồi trên xe đó lại rút điện thoại ra gọi và chiếc xe tiếp tục lưu hành trước con mắt chưng hửng của những người thực thi pháp luật, cụ thể là các CSGT! Ta hay nói, hay phàn nàn quá nhiều ở ý thức công dân, nhưng đã khi nào hỏi ngược lại, vậy thì ý thức quan chức ra sao?
Cuộc vận động nào cũng vậy, phong trào nào cũng thế, muốn thành công thì cán bộ phải làm trước, phải nêu gương cho quần chúng. Cuộc vận động thực hiện văn hóa giao thông không là một ngoại lệ!
4. Báo Tuổi trẻ phản ánh: Hôm qua (3-11), bão số 11 vừa ngưng thì lũ dữ lại tràn về. Nhiều vùng ở Phú Yên và Bình Định bị cô lập hoàn toàn, hàng ngàn gia đình chới với trong cơn lũ. Theo thống kê sơ bộ, đến chiều 3-11 ít nhất tại bốn tỉnh Phú Yên, Bình Định, Khánh Hòa và Gia Lai đã có 41 người thiệt mạng.
II- NHỮNG THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Người lao động phản ánh: Thủ tướng Chính phủ vừa có công văn giao các bộ: Tài chính, Công an, Tư pháp nghiên cứu, ban hành thông tư liên tịch hướng dẫn về việc bán đấu giá quyền sử dụng biển số ô tô, mô tô, xe máy.
Thủ tướng lưu ý tiền thu từ bán đấu giá này (sau khi trừ chi phí tổ chức) được nộp vào ngân sách Nhà nước (địa phương hưởng 100%) và quản lý, sử dụng theo quy định của pháp luật. Tại Nghệ An, mô hình bán đấu giá công khai biển số xe đẹp đã được thực hiện khá thành công. Hiện nay, nhiều nước trên thế giới cũng đã áp dụng hình thức đấu giá biển số xe.
2. Báo điện tử Vietnamnet phản ánh: Tại buổi thảo luận tổ chiều nay (3/11( về dự thảo Luật nuôi con nuôi, ĐBQH lưu tâm chi tiết nhỏ trong quy định hồ sơ người nước ngoài nhận con nuôi Việt Nam. Đó là yếu tố "đồng tính". Câu chuyện về Bộ trưởng Y tế Đức người gốc Việt cũng là chủ đề thảo luận sôi nổi của các đại biểu.
Điểm (h) của điều 32 dự thảo Luật có quy định người nước ngoài bắt buộc phải nộp "bản sao giấy chứng nhận kết hôn của hai người nhận con nuôi là vợ chồng hoặc bản cam kết không có quan hệ hôn nhân với người cùng giới tính, nếu người nhận con nuôi là người độc thân". Quy định như vậy nhưng nhiều đại biểu băn khoăn về tính khả thi của điểm này. Thực tế, không phải nước nào cũng công nhận quan hệ hôn nhân và giới đồng tính. Trao đổi bên lề, Bộ trưởng Tư pháp Hà Hùng Cường cho rằng quy định như vậy thì bắt buộc nước ngoài phải chứng nhận. Tuy nhiên, “nước ngoài chỉ chứng nhận đến thời điểm họ chứng nhận thôi, còn sau này diễn biến thế nào lại là việc khác”, ông nói. Dự thảo luật chỉ quy định điều trên đối với mảng con nuôi có yếu tố nước ngoài. Đại biểu Hứa Chu Khem (Sóc Trăng) thắc mắc: Thực tế này đã diễn ra tại Việt Nam, vậy luật sẽ phải cân nhắc quy định cụ thể ra sao?
Đại biểu Hứa Chu Khem lấy dẫn chứng sau xóm nhà ông có một khu người cùng giới tính sống chung với nhau, có cả trẻ con, sống như những gia đình khác. Ông cho rằng cần thừa nhận đó là một thực tế xã hội. Vấn đề đặt ra là ngay cả nếu những người này xin đăng ký nhận con nuôi thì giải quyết thế nào, trong khi Việt Nam vẫn chưa thừa nhận giới đồng tính cũng như hôn nhân đồng giới? Về con nuôi có yếu tố người nước ngoài nói chung, nhiều đại biểu đặt câu hỏi không nên quá lo lắng về hệ quả trẻ bị lợi dụng hoặc không được chăm sóc tốt. Một số đại biểu dẫn chứng ngay trường hợp Bộ trưởng Y tế Đức là người Việt, được nhận nuôi từ hồi mới 9 tháng tuổi.
Một trong những quy định được thảo luận nhiều là khoảng cách 20 tuổi giữa cha mẹ nuôi và con nuôi. ĐB Đặng Huyền Thái (Hà Nội) băn khoăn vì hầu hết người có nhu cầu nuôi con nuôi là những người hiếm muộn và vô sinh, thường rơi vào độ tuổi từ 35 trở lên. "Nếu để khoảng cách 20 tuổi, tôi e chúng ta không lường hết được những bất cập, do quy định độ tuổi của trẻ em được nhận làm con nuôi là dưới 16 tuổi. Nếu khoảng cách là 20 tuổi, một người 36 tuổi có thể nhận con nuôi 16 tuổi. Nếu quy định như vậy, sẽ không loại trừ được khả năng trẻ em sẽ bị làm dụng tình dục hoặc ép buộc lao động sớm. Theo tôi, người nhận nuôi và con nuôi phải chênh nhau từ 25 - 30 tuổi mới hợp lý", bà Thái nói.
Trong khi đó, ông Ngô Quang Xuân (Đồng Tháp) cho rằng nếu quy định cách xa độ tuổi như vậy thì những trường hợp vợ chồng trẻ bị vô sinh sẽ không đủ điều kiện xin con nuôi. Theo ông, lo lắng về hậu quả như vậy không hợp lý vì nếu xảy ra trường hợp vi phạm thì sẽ còn nhiều văn bản luật pháp điều chỉnh, trong đó có thể áp dụng luật hình sự. Một số đại biểu phản đối điều kiện đối với người nhận con nuôi là người trong nước phải có "đạo đức tốt". Quy định này, theo các đại biểu, có vẻ chặt chẽ nhưng lại không dễ làm và nên có những điều kiện, tiêu chí khác thực tế hơn. ĐB Nguyễn Đăng Kính (Hà Nội) cũng cho rằng, cần quan tâm hơn đến những đối tượng vô sinh và hiếm muộn, nên đưa họ vào đối tượng ưu tiên.
Liên quan đến việc thành lập hội đồng tư vấn cho chủ tịch UBND tỉnh, thành phố quyết định việc cho trẻ em làm con nuôi nước ngoài, đại biểu Đỗ Mạnh Hùng nhận định, khi "nới thì nới quá lỏng". Trao quyền cho địa phương nhưng phải đảm bảo có cơ chế hoạt động chung đối với tất cả hội đồng tư vấn, do Bộ Tư Pháp hoặc Chính phủ quy định. "Không thể mỗi nơi hoạt động một kiểu, không khéo sẽ dễ mắc những tiêu cực như trước đây".
ĐB Trần Đình Long (Đắk Nông) đồng tình hoạt động của hội đồng tư vấn phải công khai, minh bạch để tạo điều kiện tốt nhất cho người có nhu cầu nhận con nuôi. Chẳng hạn phải có bộ phận thường trực, có trang web riêng để công khai danh sách địa chỉ, danh tính của trẻ. Như vậy, không chỉ người có nhu cầu nhận con nuôi biết mà mọi người dân cũng có thể giám sát.