I- THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh có bài: Một án lệ cần nhân rộng. Bài báo phản ánh: Việc hai cấp tòa sơ, phúc thẩm ở TP.HCM tuyên buộc Chi cục Thú y TP.HCM và Trạm Thú y Hóc Môn phải liên đới bồi thường cho bà Tôn Nữ Thị Trinh 885 triệu đồng không chỉ là bài học đắt giá với riêng hai cơ quan này mà còn là lời cảnh báo nghiêm khắc từ phía tòa trước thực trạng chây ì trong thi hành án (THA) hành chính hiện nay.
Lẽ ra hai cơ quan thú y đã không bị bà Trinh khởi kiện hành chính nếu thực thi đúng nhiệm vụ mà Nhà nước giao cho họ là kiểm soát giết mổ tại các cơ sở giết mổ, trong đó có cơ sở giết mổ gia súc của bà Trinh. Lẽ ra họ cũng đã không bị bà Trinh khởi kiện dân sự đòi bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng nếu nghiêm túc chấp hành bản án hành chính đã có hiệu lực pháp luật của tòa tuyên buộc họ phải kiểm soát giết mổ tại cơ sở của bà Trinh (tháng 5-2013).
Việc hai cơ quan thú y này phớt lờ án hành chính của tòa không chỉ thể hiện sự không tôn trọng bản án mà còn tiếp tục đẩy người dân vào thế đường cùng bởi không được kiểm soát giết mổ thì cơ sở của bà Trinh đương nhiên phải ngưng hoạt động vì không ai dám tiêu thụ sản phẩm. Ba năm rưỡi phải đóng cửa cơ sở (từ tháng 12-2011 đến nay), bà Trinh đã bị thiệt hại biết bao nhiêu nên việc bà đi kiện đòi bồi thường là hoàn toàn chính đáng. Hệ quả là ngân sách nhà nước lại sắp tốn một khoản tiền bồi thường cho những sai lầm không đáng có của hai cơ quan thú y.
Từ vụ này cũng cần nhắc đến một thực trạng đáng báo động về THA hành chính hiện nay. Rất nhiều trường hợp án hành chính của tòa chỉ nằm trên giấy bởi các cơ quan quản lý nhà nước thua kiện cay cú, chây ì không chịu THA, mặc kệ nỗi khổ của người dân. Cơ quan THA dân sự thì bất lực vì chỉ có quyền đôn đốc, nhắc nhở chứ không có quyền cưỡng chế.
Ngán ngẩm và mệt mỏi, trong nhiều hội thảo, hội nghị, đại diện một số cơ quan THA dân sự đã đề xuất giao việc THA hành chính cho ban ngành khác, chẳng hạn giao việc THA hành chính của UBND cấp huyện cho UBND cấp tỉnh... Và trong đợt góp ý sửa đổi Luật Tố tụng hành chính lần này, đã có rất nhiều ý kiến đề nghị phải quy định rõ cơ chế để THA hành chính hiệu quả hơn.
Trong khi chờ pháp luật sửa đổi, kết quả xét xử của TAND TP.HCM trong vụ kiện của bà Trinh rất cần được nhân rộng. Nó là lời cảnh báo nghiêm khắc rằng nếu cơ quan công quyền không chấp hành bản án hành chính của tòa, gây thiệt hại cho người dân thì sẽ phải bồi thường. Một khi các tòa trong cả nước đều sẵn sàng thụ lý, giải quyết và bảo vệ người dân như vậy, chắc chắn tình hình THA hành chính sẽ được cải thiện, tức quyền lợi hợp pháp, chính đáng của người dân sẽ được đảm bảo tốt hơn.
2. Báo Công an nhân dân Online có bài: Lại hoãn phúc thẩm ‘kỳ án 194 Phố Huế’. Bài báo phản ánh: Ngày 21/5, Tòa phúc thẩm TAND tối cao tại Hà Nội đã mở phiên tòa hình sự phúc thẩm xét xử vụ kỳ án 194 Phố Huế, quận Hà Bà Trưng, Hà Nội. Bị cáo Trịnh Ngọc Chung (55 tuổi, ở quận Hoàn Kiếm, Hà Nội), nguyên Chi cục trưởng Chi cục thi hành án dân sự quận Hai Bà Trưng bị xét xử về tội ra quyết định trái pháp luật.
Tại phiên xử phúc thẩm, một số nhân chứng quan trọng dù đã được Tòa triệu tập nhưng vẫn vắng mặt không có lý do. Vị đại diện Viện kiểm sát giữ quyền công tố và một số luật sư đề nghị HĐXX hoãn phiên tòa. Riêng bị cáo Chung đề nghị HĐXX tiếp tục xét xử. Sau khi hội ý, Thẩm phán Lương Đức Chính, Chủ toạ phiên tòa này đã công bố quyết định tạm hoãn phiên tòa với lý do, vắng mặt một số nhân chứng quan trọng trong vụ án.
Đây là lần thứ hai, phiên tòa phúc thẩm xét xử vụ án này đã phạm tạm hoãn. Trong phiên toà xét xử phúc thẩm lần trước, một trong những lý do khiến phiên toà phải tạm hoãn là sự vắng mặt của đại diện Cục thi hành án TP Hà Nội.
3. Báo Điện tử Pháp luật và Xã hội có bài: Văn phòng Thừa phát lại Ba Đình chuyển sang trụ sở mới. Bài báo đưa tin: Để thuận lợi hơn cho các cá nhân, tổ chức khi đến liên hệ, sử dụng các dịch vụ của Thừa phát lại từ tháng 3-2015, Văn phòng Thừa phát lại Ba Đình đã thay đổi địa chỉ đặt trụ sở Văn phòng từ 292 phố Đội Cấn, quận Ba Đình sang số 9 ngõ 42 phố Giang Văn Minh, quận Ba Đình, Hà Nội.
4. Báo Pháp luật Việt Nam có bài: Quy định về đặt tên con: Hài lòng cha mẹ, làm khổ chính quyền. Bài báo phản ánh: Các quy định của pháp luật hiện nay đều không quy định cụ thể về việc đặt tên của một người, chẳng hạn nếu người đó đặt tên quá dài, quá xấu, tên nửa tiếng Việt, nửa tiếng nước ngoài…. thì có bị cấm hay không. Luật cũng không quy định một người đặt tên cho con theo tên các lãnh tụ, các anh hùng dân tộc, tên thần thánh… thì có bị cấm hay không.
Vì thế, những cái tên ‘độc, lạ”, “hướng ngoại” đến mức “kinh dị”, không phù hợp với văn hóa Việt Nam hay “đặt tên xấu cho dễ nuôi” như Rô Nan Đô, Lò Vi Sóng, Võ Ê Vo, Đái Thị Bướm, Quách Quan Tài, Trần Như Nhộng, Đinh Bằng Thép, Hồ Hận Tình Đời, Phan Bá Đạo, Đồng Hồ Thụy Sỹ, Đinh San U, Cao Nô Ki A, Lê Văn Hận, Nguyễn Văn Lì hoặc dài “dường như vô tận” Lê Hoàng Hiếu Nghĩa Đệ Nhất Lương Tâm Nhân… xuất hiện mà cán bộ hộ tịch chỉ biết chấp nhận mà đăng ký hộ tịch cho công dân.
Thế nhưng đến nay chưa ai đưa ra được một định nghĩa chính xác tên thuần Việt là tên phải đáp ứng những tiêu chí như thế nào. Mặc dù pháp luật cho phép được thay đổi, cải chính hộ tịch nếu tên ảnh hưởng đến cuộc sống của người đó, song với tâm lý “ngại” thủ tục hành chính, nhiều người mang theo những cái tên “không giống ai” suốt đời.
Qui định trong Dự thảo BLDS (sửa đổi) về việc “Tên và chữ đệm của công dân Việt Nam và người không quốc tịch thường trú tại Việt Nam phải bằng tiếng Việt hoặc tiếng dân tộc khác của Việt Nam, không đặt tên bằng số, bằng một ký tự mà không phải là chữ. Họ, tên và chữ đệm của một người không được vượt quá hai mươi lăm chữ cái” đã được nhiều ý kiến đồng tình.
Bộ trưởng Bộ Tư pháp Hà Hùng Cường cho biết, thực tiễn thi hành pháp luật ở nước ta thời gian qua cho thấy, việc đặt họ, tên và chữ đệm có nhiều trường hợp không phù hợp với tập quán, thuần phong mỹ tục của Việt Nam, ví dụ quá dài, không thuần Việt mà cơ quan đăng ký hộ tịch phải đăng ký, không có lý do để từ chối. Nên việc đặt họ, tên và chữ đệm tuy là một quyền nhân thân của cá nhân nhưng Nhà nước cũng cần phải đề ra những quy định cần thiết để định hướng cho việc cá nhân thực hiện quyền này. “Khống chế số chữ cái khi đặt tên là rất cần thiết, bởi nếu đặt tên quá dài thì các giấy tờ như giấy khai sinh, giấy phép lái xe, thẻ BHXH… thậm chí phải viết tắt mới đủ chỗ. Điều này không chỉ gây rắc rối cho công dân mà còn khiến công tác quản lý gặp nhiều khó khăn, phức tạp” – Bộ trưởng khẳng định.
Đồng thời, cần qui định cụ thể để đồng bộ với quy định có liên quan của Luật Quốc tịch Việt Nam năm 2008, theo đó, người xin nhập quốc tịch Việt Nam phải có tên gọi Việt Nam (Khoản 4 Điều 19) và người xin trở lại quốc tịch Việt Nam phải lấy lại tên gọi Việt Nam (Khoản 4 Điều 23). Tuy nhiên, cũng có nhiều ý kiến cho rằng “quyền đối với họ, tên và chữ đệm là một trong những quyền nhân thân của cá nhân nên Dự thảo Bộ luật không nên quy định quá nhiều, hạn chế việc thực hiện quyền này”.
Ủng hộ đề xuất của Chính phủ về giới hạn số chữ cái trong tên công dân, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Phùng Quốc Hiển cho rằng, quy định tên đầy đủ 25 chữ cái là hợp lý để không khó khăn, phức tạp trong việc làm hồ sơ hay giao dịch.
Tuy nhiên, nhìn nhận “quyền đối với họ, tên là quyền nhân thân của một cá nhân mà Hiến pháp và BLDS không nên hạn chế”, một số luật sư cùng cho rằng, chỉ cần tên đó đọc được, phát âm được và đầy đủ thành phần họ, tên, còn độ dài hay kiểu tên là quyền của người đặt tên, người được đặt tên quyết định. Theo bà Trương Thị Mai – Chủ nhiệm Ủy ban Các vấn đề xã hội cũng lo ngại qui định như Dự thảo sẽ “vượt qua Hiến pháp” và “tên dài có ảnh hưởng gì đến sức khỏe cộng đồng, đến đạo đức xã hội đâu. Nếu lo ngại tên dài phức tạp thì nên khuyến khích người dân vì đặt tên dài thì chính con của họ sẽ bị ảnh hưởng chứ không nên áp đặt” - bà Mai lập luận.
II- PHẢN HỒI CHÍNH SÁCH
1. Báo Xây dựng có bài: TP HCM: Bất cập trong quản lý công trình ngầm. Bài Báo phản ánh: TP HCM hiện có nhiều công trình ngầm, tầng hầm. Các công trình này vừa tăng giải pháp tiết kiệm đất xây dựng, đồng thời, cũng tăng giá trị sử dụng cho công trình. Tuy nhiên, việc xây dựng các công trình ngầm tại đây còn nhiều bất cập trong công tác quản lý nhà nước liên quan đến hệ thống pháp lý, quy hoạch, quản lý thiết kế và thi công.
Để tăng cường vai trò của cơ quan quản lý nhà nước đối với xây dựng công trình ngầm và quản lý kết nối không gian ngầm trên địa bàn TP.HCM một cách hiệu quả, theo đại diện Sở Xây dựng TP.HCM thì trước hết, hệ thống quy chuẩn, tiêu chuẩn thiết kế công trình ngầm cần phải được bổ sung, ban hành kịp thời, đồng bộ, nâng cao tính thực tiễn (thông qua các nghiên cứu thực nghiệm trên các dự án cụ thể để thu thập số liệu đáng tin cậy từ hiện trường).
Bên cạnh Luật Xây dựng 2014 đã có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2015, thì các quy định và hướng dẫn thực hiện về Quản lý chất lượng công trình cần được ban hành, đặc biệt là riêng đối với công tác khảo sát, thiết kế, thi công, kết nối không gian ngầm. Cần bổ sung cơ chế cụ thể về vai trò quản lý nhà nước trong kiểm soát quá trình thi công, phương án tổ chức thi công… Cần có quy định bắt buộc tính toán phạm vi ảnh hưởng, đề xuất biện pháp xử lý khi lập phương án thi công phần ngầm.
Về công tác quy hoạch, kết nối không gian ngầm, cần ban hành kịp thời các cơ chế chính sách liên quan đến quản lý nhà nước, quy chuẩn, tiêu chuẩn trong và ngoài nước, áp dụng hoặc vận dụng để xây dựng quy hoạch không gian ngầm. Thêm đó, cần có quy định cụ thể, rõ ràng về trách nhiệm của chủ đầu tư, đơn vị tư vấn và nhà thầu để đáp ứng được điều kiện kinh nghiệm, năng lực phù hợp với công trình cao tầng có nhiều tầng hầm.
2. Báo Đại đoàn kết phản ánh: Để người nông dân Việt Nam không phải luôn đối mặt với các rủi ro như "tới mùa mất giá”; với các nỗi lo về sự bất cập của chính sách; các gánh nặng phi lý về chi phí cũng như sự thiếu thốn thông tin thị trường, nguồn vốn, cơ sở hạ tầng cho phát triển cần phải có những thay đổi mang tính đột phá và đồng bộ. Trước hết các nhà hoạch định chính sách phải tạo ra môi trường cởi mở, thông thoáng, ổn định cho nông dân, cho các nhà đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp thật sự an tâm.
Một trong các vướng mắc quan trọng khiến người nông dân chưa an tâm và cũng khó có thể đầu tư lớn làm ăn theo hướng công nghệ cao là chính sách "hạn điền” và giới hạn thời gian sử dụng đất. Điều này đi ngược với các chủ trương xây dựng và phát triển nền nông nghiệp hiện đại, với các mô hình "cánh đồng mẫu lớn”, cần phải có sự tích tụ ruộng đất, đầu tư lớn về khoa học và nguồn vốn.
3. Báo Đầu tư chứng khoán có bài: Hạn chế sở hữu chéo, dự thảo Nghị định chưa bao quát. Bài báo phản ánh: Tại Hội thảo mới đây về Dự thảo Nghị định quy định chi tiết thi hành Luật DN và hoàn thiện pháp luật về điều kiện đầu tư kinh doanh do Phòng Thương mại và công nghiệp Việt Nam phối hợp với Bộ Kế hoạch và Đầu tư tổ chức, nhiều luật sư và chuyên gia luật cho rằng sở hữu chéo là vấn đề phức tạp và liên quan nhiều tới lĩnh vực tài chính ngân hàng, do đó, dự thảo Nghị định hướng dẫn thực thi Luật Doanh nghiệp cần có những quy định cụ thể cả về sở hữu chéo trực tiếp và gián tiếp của nhiều doanh nghiệp, đồng thời đảm bảo đồng bộ với quy định tại các luật chuyên ngành về vấn đề này.
4. Báo Công lý có bài: Cần quy định nâng độ tuổi trẻ em lên mức dưới 18 tuổi. Bài báo phản ánh: Một trong những nội dung quan trọng dự kiến sẽ có trong Luật Bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em (sửa đổi) là quy định nâng độ tuổi trẻ em là những người dưới 18 tuổi thay cho Luật hiện hành quy định trẻ em là những người dưới 16 tuổi.
III- THÔNG TIN KHÁC
1. Báo Nhân dân điện tử đưa tin: Thông cáo số 2, kỳ họp thứ chín, Quốc hội khóa XIII. Ngày 21-5, Quốc hội họp phiên toàn thể tại hội trường. Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng chủ tọa phiên họp.
Buổi sáng, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu, Quốc hội đã nghe:
- Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Nguyễn Văn Hiện trình bày Báo cáo thẩm tra dự án Bộ luật Tố tụng hình sự (sửa đổi).
- Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Phan Trung Lý trình bày Tờ trình về dự kiến điều chỉnh Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh nhiệm kỳ Quốc hội khóa XIII, năm 2015 và Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh của Quốc hội năm 2016.
Dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Tòng Thị Phóng, Quốc hội đã nghe:
- Bộ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội Phạm Thị Hải Chuyền, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày Báo cáo về Ðiều 60 của Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014.
- Chủ nhiệm Ủy ban về các vấn đề xã hội của Quốc hội Trương Thị Mai trình bày Báo cáo ý kiến về Ðiều 60 của Luật bảo hiểm xã hội năm 2014.
Dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu, Quốc hội đã nghe:
- Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Nguyễn Hạnh Phúc trình bày Tờ trình dự án Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân.
- Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Phan Trung Lý trình bày Báo cáo thẩm tra dự án Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân.
- Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Phan Trung Lý trình bày Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam (sửa đổi).
Sau đó, Quốc hội đã thảo luận về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam (sửa đổi).
Buổi chiều, từ 14 giờ 30 phút, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Huỳnh Ngọc Sơn, Quốc hội đã nghe:
- Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và an ninh của Quốc hội Nguyễn Kim Khoa trình bày Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Nghĩa vụ quân sự (sửa đổi).
Sau đó, Quốc hội đã thảo luận về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật Nghĩa vụ quân sự (sửa đổi).
2. Báo Điện tử Một thế giới có bài: Công an sẽ trả 'tỷ phú ve chai' tiền yên hay tiền đồng?. Bài báo phản ánh: Vào chiều 19.5, Công an quận Tân Bình (TP.HCM) đã có buổi làm việc với chị Nguyễn Thị Ánh Hồng (36 tuổi, quê Quảng Ngãi; người nhặt được 5 triệu yên Nhật trong chiếc loa thùng cũ) cùng với Luật sư Hà Hải (Đoàn luật sư TP.HCM). Tại buổi làm việc, đại diện Công an quận Tân Bình cho biết, đã bác đơn yêu cầu của bà Phạm Thị Ngọt (ngụ huyện Hóc Môn, TP.HCM).
“Tuy nhiên, do chưa rõ về pháp lý nên Công an Quận Tân Bình sẽ thành lập một Hội đồng tư vấn với nhiều cơ quan ban ngành khác, nhằm xác định cơ quan nào sẽ giao trả lại tài sản cho chị Hồng. Đồng thời, công an thông báo có thể sẽ phải hoán đổi từ tiền yên Nhật sang tiền Việt Nam rồi mới bàn giao lại cho chị Hồng. Trong khi đó là đơn khiếu nại của chị Hồng 6 ngày nữa là hết hạn phúc đáp, Công an quận Tân Bình xin tạm hoãn trả lời để tập trung cho việc làm thủ tục đưa tiền lại cho chị Hồng”, vị đại diện cho hay.
3. Báo Điện tử VietnamNet đưa tin:
- Quốc hội Ukraina ngày 21/5 đã bỏ phiếu chấm dứt hiệp ước hợp tác quân sự với Nga. 272 nghị sĩ bỏ phiếu thuận, vượt xa so với mức tối thiểu cần thiết là 226 phiếu.
- Các nhà chức trách Indonesia đã cho đánh chìm 41 tàu cá nước ngoài như một lời cảnh báo về tình trạng đánh bắt trộm trong vùng biển của nước này. Phát ngôn viên Hải quân Indonesia Manahan Simorangkir cho biết, 35 tàu cá đã bị đánh chìm bởi hải quân và 6 tàu khác đã bị cảnh sát bảo vệ bờ biển phá hủy bằng thuốc nổ.
- Các công tố viên Hàn Quốc thông báo họ quyết định đưa cựu Thủ tướng Lee Wan-koo và Tỉnh trưởng tỉnh Gyeongsang, ông Hong Joon-pyo, ra tòa vì cáo buộc nhận hối lộ. Tuy nhiên, họ không nói rõ có chính thức buộc tội 2 chính trị gia này hay không.
Ông Lee bị nghi ngờ nhận 30 triệu won (27.000 USD) từ cựu Chủ tịch Tập đoàn Keangnam Enterprises Sung Wan-jong khi tranh cử vào Quốc hội tháng 4/2013.
- Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe chính thức công bố kế hoạch đầu tư 110 tỷ USD để phát triển hạ tầng chất lượng cao tại châu Á nhằm cạnh tranh ảnh hưởng với Trung Quốc.
- Cựu Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ Robert Joseph cho rằng, Tổng thống Nga Putin đã đúng khi theo đuổi chính sách hòa bình thông qua việc duy trì sức mạnh quân sự, và Washington nên noi gương ông Putin.
- Hàn Quốc thông báo vào tuần tới, nước này và Nhật Bản sẽ tiến hành cuộc hội đàm cấp bộ trưởng quốc phòng lần đầu tiên trong vòng bốn năm qua để thảo luận các vấn đề khu vực cấp thiết.